장음표시 사용
191쪽
inter heroas numero, & meo calculo, hae quidem re DIVUS esto. VIII. Aliquid ab hae stirpe aut multum traxit OCTAVIANVS CIESAR, adoptione filius, sanguine ejus nepos. Is in republica varium eleme tiae specimen dedit . adeo ut in theatro cum reeitaretur O dominam aruum ct bonum univei si oeulos ad ipsum referrent. & voee gestuque eomprobarent. Sed in privata etiam vita subi natura maxime apparet, nee gloriam aut sermonem sibi proponit praebuit insignita exempla. Ut in Diomede servo suo dispensatore. qui. eum una ambularent, re repente ferus aper in eos incurreret; ipse dominum ori eiens, manibusque propellens, post eum latuit. A que Augustus quidem fato, aut animo suo, servatus est; sed & hune nihil laesit, timori potius factum , quam noxae adseribens. Idem cum in Hiaspansa Gratata quidam famosus latro esset, M paei publieae ae privatae diu infestus, praemium Pr P suit, siquis hominem vivum adduxisset, Getes s stertium sinu. M. Philippieum. J At ille, spe evadendi aut latendi abscisa , magno animo ad Caesarein
ultro venit: & suasius tabi Coroeotia, inquit, ecce adsi mo facies, q-d votis . hure ea ii. Caesar ira omni deposita, & memoria tot facinorum, non solum
ignovit ei, sed & praemium promissum quia Coinrocotta Coroeotiam stiterat appendit. Sed superat priora, hoc de M.Bruto 2 eujus statua aerea,adfabrefacta, Mediolani erat: eredo.monumentum virtutis
di modestiae, qua Galliae illi Cisalpinae, sub Caes Te,praefuerat. Hanc. diu post , transiens Augustus conspexit, & repressis gradu substitit: voeavitque
coram omnibus ad se magistratus, quasi in re gravi e & eum venissent, suid vos. inquit, inimisi nasIriectis' O hactes meos apud-s habetis ' Illi timidi , nee gnari quo aeeusatio spectaret.negare, ει mutuo re se intueri. Caesar iterum, ostensa statua: Nonne his iste eis meus hastis ' Tum vero illi serio trepidare. remussitarer at Caesar arridens,laudare etiam eos
nagno vultu & verbis coepit. quod iudicium aut
192쪽
animum eum fortuna non mutarent: & ut talis viri statua maneret, porro praeeepit. Duplex clementia. & in defunctum Brutum , cujus memoriam honorat ; & in Mediolanenses, qui rigidem-terpretantibus deliquio in majestatem Primipis
videbantur. Ita. An dignus est, qui inter haec nomina loeum habeat NERO CAESAR monstrum erudele, is trum, sed una voce meritum clementissimis aceen seri.Initio imperii.eum duo milites deliquissent, flemorte puniendi viderentur g Barrhus Praefectus Praetorio.chartam de more ad Imperatorem tulit, ut is subscriberet & mortem,& caussam. Nero ali tam aliquoties rejeeit & distulit: tandem cum repeteret de instaret Burrhus,nec ultra esset effugium, tristis accepit,& eum hac voce: Quam vellem nescire litterast o dictum magnae,utinam diuturnae.lenitatis' o dictum, quod laudes magni Seneea illius m ruit. & libros de Gementia expressiti Amemus laudemusque, vel hoc nomine.
X. Diversi ab isto uterque VESPASIANVS , p ter & filius et qui ante Prineipatum re sub initia, multo saevitiae & luxuriae rumore, in ipso mutati in melius fuere. Patris quidem quanta benignitas qui& Vitellii hostis sui tiliam s adeo stirpem ex ea non veritus in splendidissime maritavit , dotavit
etiam & instruxit. Atque idem,eum sub Nerone in terdicta et aula esset, trepidusque abiret; aecurrit quidam eκ Admissionalibus, qui aspere eum eompellans , &simul expellens, abire Morbouiam jussit. Hunc postea, de iam Prineeps,uitae suae anxium ducleprecantem, non nisi joco aspersit, & pariter abire Morbouiam totidem verbis jussit. Denique comm niter hoc de illo Tranquillus e Neque rade eHuiquam umquam latatus est, jm is suppliciis illacrimavit
α I. At filius TITUS , amor Ze delietae generis humani. nii nisi bonitas & lenitas. Pontificatum minimum ideo a capere professus est . ut in silmmo sacerdotio,puras a sanguinemanus servaret: M
193쪽
repraestitit. nee auf&ν pomae sverba Suetonii euius.
eatissa non de et . /M PERIT VRVΜ SE POTIVs, QUAM PERDIT URvΜ adjurans Duos patricii feneris,eonvictos in affectatione Imperii, satis ha-uit verbi, monere, ut desinerent. Principaιus fato dari et a se siquid aliud vestent, peterent impetrarentque. Et statim etiam ad alteri uvmatrem , quae procul agebat,ne tristiore nuntio percelleretur, eursores suos
misit, qui re perieulum filii nuntiarent,& salutem. Fratrem Domitiantim ex professo insidiantem . de exercitus in eum solicitantem , nulla re laesit aut minuit: imo precibus saepe egit, mutuo in se animo esse vellet, Et tonsortem sueeessoremque imperii
nihilo secius semper nominaviti Non fregit impro hum. veneno ejus paullo post periit, eum publieo
generis humani damno. XII. CAROLUS vero MAGNVS inter nostros inam ad propiora veniendum esti gloriam Aegratiam hae quoque virtute collegit. Pipinus ejus filius in patrem toniuraverat, res elara erat, ignovit: fecit iterum, ignovit: at ne tertium tamen tam lubrica mens laberetur,adstringendum refigione cem fuit,& monachum eum fecit. Duplici benefieio,&veniae, fle viae ad melius regnum ostensae. Peceavit in eum de filia, sed ridicula narratio est, tamen ex Promenda. Erat 'inhaνtus in aula Carolo ab Epist
Iis, vir, ut illo aevo, doctus de prudens, sed non in Amorem. Concepit eum in Domini sui filiam, etsi impar erat, Et ipsa vicissim arsit. Restinxerunt, ut solent amantes, furtiva sui copia fle eongressti, qui aliquamdiu latuit: donec hiemante quadam nocte, cum in f eretiore cubiculo 'inharius fuisset. 8e sub ipsam lucem exire vellet, videt multam nivem cecidisse. Haeret, de timet ne li vesti giis deprehendatur vir in gynae eo fuisse. Consilio fle asta su venit amiea, fle illium in humeros sublatum dependentem, dulce onus, aliquamdiu tulit. Ecce tofortem iniquam pariter, te aequam l)videt hoc eam
Carolus , di eum dolore suo di risu simul utrumque
194쪽
agunt, gratulationes acciripiunti raes in gloria est, isti in fama.
CAEI MIR US erat Dux Sendomiriensium, potens Princeps, idemque postea rex Polonorum. Visum
illi aliquando fuit tempus ludo fallere , Ae dome nieum quemdam sutim , Dannem Concinm Equid. νῆ'.' 'I V0ςRt. Ille paret, ludunt,alternat for- ira '' 4ςm cum multa nox esset, atque inea
re. Is telax Caetimira fuit: & pecuniam totam ad se Indig natus -ωrti suae iratus, per calorem Principem invadit, & sertiter os eius de palmat. Clamor & ira omnium, famulus Dominum,eques hune Principemi Capitale erat: sed beneficio noctis elabitur, di mane tamen captus reducitur, & Gomm sistatur puniendus. Ille re bene considerata, in prudentem hune sermonem erupit:
amicitasse minus, quam ego ereavit I imo quidquad nec tum eis, eis meum Calor θ 'bita ira cui nee sapientes semper pares sint) tro sum eum egit, ct mentem aemcnum movit: ego caussam rvrpra af eur oblitus randitio nas o dignitatιs mea. quas eum pari lin y Ιmo tu Dannes. non venaam a me solum,ssed gratiam aee e. utili cassi alia ne me do acti, nequid in posterum indignum Principe commmittam. π intra detori aegrauuatis metas me fictam. Ita
195쪽
I 6 I. LIPSI MONITAdrxit. Deitque. o clementiam,o patientiam,6 pruindentiam l omnes hae virtutes e currunt , sed primas tamen prima, me iudice, ferat X I III. At in LUDO VICO Disodecima, Galliae aege , spectabilis eadem virtus fuit. Presserat eum Caresus octavus,rex. ut heredem proximum: & qui doleret prolem,sibi non essea ta presserat,ut in e stodiam etiam daret, de vitae suae parum securus videretur: plerisque procerum & vulgi pro praesenti fortuna stantibus. ει adversantibus, certe averinsantibus infelieem. Interea Deus in occulto alia destinate Cariatim subito tollit, hunc ad regnum evehitrationitis multis. re vultum sermonemque mutantibus. & ad pratiam novi regis se acclinanti. hus. Erant enim qui superbiebant. constantes antea
in ejus cultu aut obsequior a quibus unus magna fiducia ad eum aecedit, di bona petit civis cujusdam Aurelianensis, qui tristi illo tempore inter Merrimos Ludovici hostes fuerat, Hic rex, animo
plane regio, effatur: Tu vero aliud a me pete.is meritis tuis gratia erit. De ictoli omitte e nam rix Gallia verba ejus sunt 3 non e equituν injurias duris Aurelianenses. Optime.Dux enim antea,eum hoc titulo,ruerat:&signifieabat argute, dignitatem se, atque etiam a sectus eum ea mutasse. Ille vero eadem magnitudine animi I mater hare semper Clementiae o edixit
publiee et Habiturum se eeuem ea tiarios eum definiata sese, ministras, stiparares,eodemque honore Osataeis. Deus
hone,eosdem eum illo se infesto,di iniquot Fid
eia virtutis hoe facit:& praestari sibi sponderi quaestit deberi. XU. Tempora eonfundere Iieeat, sed re eadem. Quam enim geminum est, quod olim HADRIAN US Imperator cuidam , qui ante imperium inismicitias seeum gesserat i Ille occurrit trepidus . di vix verba ad preces reperiens : eum statim Hadri,nus: Eoas Ur.inquit. Benigne simul,& acute. Pisi ras. inquit, se pares contendinemus et nunesuperior δει Ostorentiam meam, non nis beneficio, ostendo.
AVI. Te autem ALPHONIE silebo i qui totus
196쪽
FIT EXEMPLA POLITICA. III bonitas & beneficentia . Titum nobis , sed diuturnum, repraestiriasti. obsidebas Cajetam, pertinaciter in te rebellem. constabat obsessos inopia commeatuum premi: atque ipsi hoc fassi, senes, pueros, fete minas , & inutilem omnem turbam emittebant. Agitatum in consilio . ut rejicerentur & reprimerentur; dedendam enim ita mox urbem. ille misertus, emitti eoS maluit, S diutius assidero. Sed cum nec potitus ea esset, quidam ausi objicere, Nis tui los emisisses, urbs jam tua fuisset: ille constanter respolidit, At mihi pluris rot homanum incola malas est, quam centum C eta. Tamen nec ea diu defuit: Mcives tam insigni virtute moniti & resipiscentes, ultro se ei tradiderunt. Simile in Antonium Caldo νam , potentissimum regni Neapolitani. & pervicacem hostem. Is proelio deinde magno victus, item que captu S ; cum omnes suaderent de tollendo importuno homine , & Aragoniis semper infesto: tanus restitit, atque adeo non vita solum, sed omnibus bonis redonavit. Quin & supellectilem atque instrumentum ejus , magnae elegantiae & pretii, quod in manibus habebat. totum uxori ejus dedit: unica modo patera cristallina sibi asservata. Haec
facta viri, Ze consonae item Uoceg. InterrogatuS, Cur erga omnes,etiam malos,ita lenis esset' Quia, inquit, honos Ius ιtra conertiat, malos clementia. Iterum,eum de nimia e u S lenitate quererentur ministri, nec decero Principem et Quid ergo ' inquit. vultis ursos ac leones regnare' Nam hominum Clementia, belluarum Feritas eupropraa. Uera dixit. quo quis major, & magis, ut sic clicam, homo est; hoe virtuti huic pronior,quae de Humanitas ideo est dicta.
197쪽
Ham quoque Principi convenientem, vel neresesariam patim haberi.
Post Iustitiam & Clementiam Fidem commenis
damus et hanc quidem ex Iustitia natam. Quid enim magis ea dictat,quam promita praestanda Et qui non tacit, non solum injustum . sed ignavum merito habeamus. Qui enim fallit fle decipit,eo facit quia potentiae aut viribus minus fidit: conatur igitur fidei specie circumvenire. de hanc vilitati suae praetendit, ostentandam non servandam. Turinpe, & sublimi omni animo indignum Imo & nain tura abhorremuS. Pueros vide. Mendacium inter prima probra objiciunt ; & quamquam levitate quadam assumunt, tamen judicii insita rectitudine damnant. Admiranda Dei providentia, virtutes animo inserentis, sine quibus vita & societas stare aegre possit: quod in Iustitia, & Fide,palam videmus. Tolle istam.aut minue : raptus, caedes, bella erunt: atque haec, nullo foedere aut pace terminanis
da. Quid enim adstringeti Cole igitur, o Princeps.
vine bale hoc Fidei numen, qua dexteram mam , certi lin m SALUTIS HUMANAE PIGNVS ossentat.
Iunge tuam, si non dicam bonus, sed magnus di felix esse exoptas Hoe enim quoque ab eadem Providentia, quod eallidi isti & impostores,quantumis vis subtilibus eonsiliis , raro aut numquam ad potentiam perveniunt: aut si, in ea non sunt firmi. At aliter in eandidis ingenuisque mentibus,qui Deum, qui fidem reverentur: hi erescunt, norent, ει pers orant, eaelesti favore prosequente re attollente. Marcius hoc bene,apud Livium: FA V ERE PIE
TATI FIDEIQVE deos , per qua populus Romanus ad ramum Iactigii venerit. Bene,& opportune ad Perissem regem , qui spem in astu de fallaciis ponebat, foederum
198쪽
ET EXEMPLA POLITICA. I c foederum parum constans. Utilitas igitur fistem approbat e re vel noxa a Perfidia possit deterrere. Nam, ut sapientissime Homerus:
At non irritum erit jurandum, o foedera pacta
Sanguine, nee dexrra, quis credere suadebamur-Nam quamquam Deus haud poenas in tempore sumat. At post mmet e ct hi magno. mihι crede, rependent Ipsi atque uxores, O dulcia pignora, nati.
Audi S vere vatem. semper mala Fidei poenas statim aut postea . in violatoribus, aut sanguine eorum, luit. Et vis praesentis aliqua commodi specie adhaere rei fuge: nam & Fama sic te fugiet. & quisquis vel hane amat, Fidem amet. Cujus multa vel testimonia surit, Vel Exempla.
I. RE GYPΤIIS quidem s& apud priscos illos
multa praeclara invenio) lex fuit, recitante Diodo-TO : Pejuri capite puniuntον. quia duplica seelere obstracti. O Pietatem in Deos violant. o Fidem inter homines to Iunt, ΜΑΚΙΜ VΜ VINCULPΜ SOCIETATIS.
Reci e de metate. quis enim perfidus , non & Dei numeri. & advocatum nomen, spernit II AGESILAI Spartani regis factum & dictum subjungam. qui eum exercitum in Asiam trajeeiruset contra regem Persarum I Tissaphernes summus Satrapa, viribus imparem se videns, & celeritate praeventum, fallere per speciem fidei quaesivit. It que de induciis eum Agesilao egit, adsimulans operam interea se daturum , ut Rex cum Spartanis componeret. Dedit AseMaus trimestres. quas ipse quidem optima fide servavit: at alter copias coge re , loca munire, & bellum summa vi comparare. Quod ubi Laeo sensit, & monitus est; nihil move ri. imo multum in eo sibi profici dicebat, quoa Tissaphernes suo periurio & homines alienaret, Se Deos redderet Iratos. Utruinque in se aliter esse.
199쪽
I8o I. L IP S I MONITA quod & milites fidentidire, redderentur. Deorum ope fisi: & homines amiciores, qui iis fere stud
rent, quoS conservare fidem viderent. Et res atque exitus ita fuit.
III. Eκ eadem Graecia fuit ANDRONICvsqu idam a Demetrio rege praefectuS Tyro. Cum autem Demetrius gravi praelio victus a Proloniaeo esset: iste loca & regiones passim invadebat atque oce pabat , destitutas scilicet omni spe auxilii. In alio. rum ignavia aut perfidia, constans mansit Andνοniricus,& adventanti Ptolomaeo,atque invitanti, fortitur restitit: donec li militibus, seditione mota. d sertus Ae urbe eiectus est. Venitque in Ptolomaei manus. qui nihil ut in hostem & pertinacem feeit, sed fidem illam ipsam admiratus, quam oderat, donis cumulavit, de m cohortem amicorum transscripsit. IIII. Apud Romanos plura & fortiora exempla. Primum communiter in ipso SEN ATV , aut POPULO. veluti, obsidione urbiS h Porsena, cum jam pax coime, & datis utriusque sexus obsidibus firmata esset: virgines, duce Cloelι transmisso Tiberi, hostibus se eripuerunt, & Romanis suis restituerunt. Poterat excusatio esse , re qui in custoἀia habentur. fallere posse custodes: sed noluit Senatus , & bona ac vere pessca fide eentat obsides reis
mittendos. Iterum. Fatiscomm civitaS aliquoties r
bellis , dedere se tandem Tractino Consuli coacta est. in quam cum saevire populus Romanus eupe. ret, & asperius consulere; doctuS a Papirio. liscos non potestati; sed fidei se Romanae commisitst; statim destitit. & verbuli religione motus , iram omnem impetumque deposuit. Quam longe illi cavillis, quos mala calliditas semper repperit i Romani etiam CoNsvLES, bello Punico primo, speciose hae fide se ostentarunt.Uicta erat circa Siciliam magna Punica elassis, fractique duces consilia paeis agitabant. Sed ex iis Amitiaν, negabat ira se ad Romanos, ne eodem exemplo sibi catenae imi icerentur, quo ab ipsis Cornelio rixis Consuli fuis-
200쪽
ET EXEMPLA POLITICA. I 8 Isent nuper iniectae. Sed Hanno melior Romani ingenii morisque aestimator, dixit fidenter se iturum,& ivit. Uerba fecit, & faeienti Τribunusmilitum qui circa Tribunal adstabat dixit, Nonne tibi
merito mentat. quod Cornelio fictum Z Consules statim Tribuno tacere jum , Πῖο te, inquiunt, metu Hanno fides civitatis noctra liberat. Verba graUia, Verba vera
cia : & quanta gloria , nec speciem violandae fidei dat e voluisse V. Quod & P. SCIPIO Africanus fecit. qui eapta nave Carthaginiensitum , in qua multi illustresque viri vehebantur ; illi ad essu gium coire menti subito sunt, Legatos se ad eum veniste. Apparebat mendacium , & argui poterat: sed magno Romanoque animo maluit decipi fidem suam , quam accusari. Idem . Carthagine jam obsessa, cum fessi malis legatos Pro pace in Urbem misissent, atque interea naves Romana Scommeatum diriperent, contra foedus : Scipio nihil armis etiam tentans, suo S Legatos in urbem misit conquestum,& jus petitum. At illi vix retenti sunt, quin manibus eos violarent: ni si quod ereptos tamen o turba, primores ad mare deduxerunt, & praesidium triremium dederunt. quae prosequerentur redeuntes. Sed id quoque parum bona fide certe abeuntibus triremibus, Asilir bal statim eos aggressus est , & in conflictu duo Lenatorum perierunt, reliqui inter tela volitantia aegre se in castra & ad Scipionem receperunt. An non & haec caussa solvendi juste foederis i non feeit : Legatos Roma exspectavit. Sed ii cum re insecta discedere a Senatu iussi essent, & ad suos statim se recipere , ut hostes : eccc tempestas detulit eos ad ipsa Scipionis castra. Et eum Praefestiis maris a Scipiove petisset , Ouid iis facere deberet 8 Nihil tale, inquit, quale nobis Carthagimienses o dimisitque inta-ehos Hominem hunc fidum dicam , an ipsam inhumano corpore Fidem U I. Dissimilis alia virtute , aut fortuna : sed hac
par fuit SEX. POMPEI us, is qui Sicilia & Sardinia Occupatis , grave bellum fecit Triumviris , &