장음표시 사용
11쪽
ar prima Secundae partis Sum. philosoph.
Videsiit quod non recte traditae s hi eo natistiones principiorum rerum naturalium . quod non sint ex aliis. quod non ex alterutris, &quod omnia alia snt ex eis. Dieit enim Philosophus I me .sum. 4 . c. I. quod ad mutationem, praeter subiectum, terminum a quo . & ad quem , requiti tui mouens , sed mouens a philosopno requiritur adhoe, ut moueat mobile ad formam, & per consequens producat formam, ergo forma. quae est unum ex itibus principiis rerum naturalium . sit ex alio principio. p., ... Platerea mater da prima est creata is Deo .rationa
,a .. ' bile enim est quod primum pri ne ipium passivum cleffectus primi principij activi. nam omne imperfectum eas tui a persebo. oportet enim primu prin-eipium esse pei sectissimum ut gicit Arist. D. metit.. ''. ' . . s 1. sed quod ab alio producitur. ex alio est nam parti .cula,ex importat etiam habitudinem causae emeten. tis, ergo prima principia, cuius modi est materia pri .ma, possunt esse ex aliis. .physi. rai 3 Plaeterea re u seum fit ex immus eo.& calidum ex
rigido , ut dicit Philosophus p. physit. 3. sed musi. cum &inximus eum calidum.& frigidum .&s milia
pertinent ad ptima principia retum natural tu .vnum enim est terminus a quo,seu priuatio . alterum vero
est terminus aa quem , seu forma. ut dicit philo. sephus ibidem, ergo prima principia sunt ex alteru
Tab .. sola 4 Praeterea forma educitur de potentia materiae: sed ma tibio . hoc est sormam esse ex materia prima , ergo unum os principium est ex alio. & per eonsequens falsum est. quod prima principia rerum naturalium non sunt ex
3 pbrsi io. 3 Pratterea dicit Philosophus p. physi. 3. quo ὁ unucontrarium si ex alto,ut muscum ex immusco i sed principia sunt eonitati a. ut dieitPhilosophus ibidem,
di t. so. ergo principia rerum naturalium sunt ex al terutris. p eaela Iέ M. 6 Praeterea eaelum non fit ex eontratiis, eum illis
careat. vi dicit Philosophus p. li t. 1 o. sed caelum est corpus naturale ut dicit Philosophus p.caeli tiri 6. ergo salsum est, quod ex primis eontrariis fiant om nia. & consequenter tertia eonditio salsa est , is sit. Sed contra est,quod philosophus p. ph s. t. di PPI cit.quod oportet. quod principia neque ex alterutris sint, neque ex aliis,&ex his omnia, eo quod ptimis eontrariis insunt hae. p.r'I l, o. Respondeo dieendum, quod tria videntur de ratione piincipiorum esse . primum est, quod non sint edi aliis,seeundum, quod non sint ex alterutris; tetatium rero quod omnia alia snt ex eisi cuius ratio est. quia prima principia rerum naturalium sunt prima contraria ut dictum est, primis autem eontrariis tria ηφιε. haec insunt. &ptimum quidem , quia ex eo , quod sunt prima, manifestum est , quod non sunt ex aliis;
secundum vero .quia ex eo quod contraria sent, ma. nisestum est quod non sunt ex sese mutuo : quamuis
enim stigidum sat ex ealigo , inquantum id . quos prius est ealidum,st stigidum, tamen ipsa stiga datas,
nunqum fit ex caliditate,& mu to minus es priuatio. ne sigiditatis: tertium denique, quia omne generabile, euius principia quaeruntur, & considerantur in p. phrs ut dicit Pliilosophos p. caeli r. 1o .st ex eontrario.& subiecto quodam , sue materia: nam ex contrario fit aliquid .scut ex non permanete ex subiecto
vero & altero contrario .puta ex forma . sicut ex peri manentibus,ridicit philosophus p physi. s. co. &8i ex eo enim fit aliquid pet se, quod inest rei, post. ρ ph hi. t quam facta est permanent autem in re iacta subie
tum, & sorma. δ corrumpitur oppositum formae. puta priuatio .vel opposita forma. Vnde manifestum est, quod primis principiis rerum natuta lium tres praedi conditiones conueniunt. Ad primum ergo dicendum , quod ptima minei- ρ ρι d. apia non fiunt Gallis,quia non dantur alia prima conistratia cum luci subiecto ,ex quibus illa sanit monens
autem non rhmeratur inter principia contraria, ne que est sibieseum contrariorum, ut patet.
vel die, quod philosophus p. physioquitur de prin.
cipiis testiusvis mutationis secundum quae mutatio sumit suam speciem in quorum numero non est mo
i Ad seeundum dieedum quod Philosophus p. phys. p p q. 4. l. loquitur de fieri particulari . quod est de forma in a.ad p.
se imam .sue aecidentalem sue substantialem. Cum autem materia dicitur a Deo exeata , sermo est det emanatione rerum ab uniuersali principio essendi. l Praeterea loqui tot de fieri per se, quod soli eompo
t Almam per se generari, quia debetet generati ex materia,&se ex illa componeretur, quod dici non potest. Vel die quod ex principiis dicuntur omnia fieri, quatenu s omnia generabilia, di corruptibilia requi. runt,ut per se fiant, materiam, & formam, quae ipsa in sint . postquam facta sunt, nam de solis principiis rerum generabilium loquitur Philosophus . & illi, assignat conflitiones, ut dictum est ex Philosophorma teria autem ingenerabilis est, & incorruptibilis, ine. est enim primum subiectum, ex quo per se hunt res omnes generabiles.& corruptibales. Ad tertium dieen3um . quod licet calidum fiat ex s,s i testigido.& mus eum ex immus eo, non tamen inlidi - . tas fit ex stagiditate, nec musica ex priuatione reuis
Ad quartum dicendum. quod silmae substantiales,
de accidentales non habent mat etiam ex qua, sed in qua,& de cuius potentia educuntur:& ideo non con
uenit illis seri ex aliis principiis. Quod enim vere si ,e s 13 iex principiis per se .vere constat ex illi, nam illa ipsinsunt. postquam si ctum est .vt dicti m est. Ad quintum dicendum, quod principia telum p.p.Ita turalium non sunt calidum.& stigidum muscum.& immus eum i sed forma,&privatio. ut dicit philosophus p.physt 1 ,.&ss. & ideo licet frigidom fiat exi calido, & muli eum ex immuseo. non tamen sit idi. '''tas fit edi caliditate, vel priuationestigiditatis, scutnee musica ex priuatione musicae.
Ad seditum dieendum, quod principia.quoiumphi. i.
losophus p physassignat tres eondationes, sunt tantum rerum generabilium, & corruptibilium, vidictum est, cuiusmodi non est caelum, cum sit ingenerabile.& incorruptibile ac proinde carens contrarii ex quibias tamen fit omnis generatio: nam omne generabile ut dicit Philosophus p. caelit. 1 O. ex eomia. tio.& ex subiecto fit quodam: scut & quod cortumpitur a contrario,& in contrarium corrumpitur.
12쪽
rianam. is Urνώm δε potentia materiae iaticamur Drmis Astantiatis materiales Vir rene a nia ν materia. aod si Abi a primis vriascuis 4e . exqas si aliquid, eum inst . non secundiam aeciaens. is I reum ἐκ coriapsione eampositi r risuιis usque a materiam primam. Videtur, quod principia rerum naturalium non semper maneant. Dicit enim Phalosophus p. ph3Lt 6 o. quod priuatio non permanet. sed priuatio est tertium principium terum naturalium , ut dicitur p. thysat. 6 s. ergo principia rerum naturalium non detient semper manere. 2 Praeterea opposta priuatiue non possunt esse simul in eodem subiecto. sed unum eorrumpit aliud, ut dicitui io mei. t. i s . sed priuatio, Be forma sunt op positae priuatiue, ergo una corrumpit aliam. vnὰ enon simul manent , de ita salsum est . quod ptineipia
rerum naturalium semper manent.
sed eonita est, quod philosophus p. phys. t so. dicit.quod principia letum naturalium semper ma
R.*ong o dicenssum quod prineipi rerum na praedieamenta, ut dictum est, ergo materia prima uitali uri in te.postquam sacta est, per D neni, qui non est eniteale actu existens. - ρὰ tribu, ptincipiis duo per se . dc ah Q lutet per Praeterea materia maesi me ponitur in sublunaritierit.& teitium aliquo modo permanrx aliquo mo'sbu, propter generationes subsantiales; sed nulla da - . , go e eegit. Nam ex eo dicitur aliquid pex susiqn, i tui ghnhiatio sobstantiali, , quia si datetur, ut argu r tin x quos illi mei vostquam factum est; hoc λuxem son' l mentat ut Philosophus p. ph st a. aut fierent res ex. Eriti soli materiae primae dc forin c. vix quς exitiinente i non primum, quia antequam iriest idi. oostquam facta est,int ans iubstanti m , ζέ geueraretur en ,. iam esset ens , quod est absurdum
Vtrum Maseria 'rima sis os nuti actu/xistens. Vt detur, quod materia non sit ens reale astu exi- ν mei .usteria. Dicit enim Philosophus met. t. 8. quod materia neque est quid . neque quantum . neque quale, neque ullum ex aliis praedi eamentis seg enal reale actu existens susscienter diuiditur in deeemeientiam illius,ptiuasso autem ideo dieitur aliquali ter permanete . quia licet recedat priuatio formae, quae agoenit . eum aliquiἡ fit, adiungitur tamen sol mae aduenienti priuatio formae oppositae , quae prop. terea dicitur principium per accidens rei in essendo. Et ex his patet ad obiecta.
Deiuge eonsideriindum est de prineipiis in particulari & primo de materia. Secundo de formataertio de priuatione. CIRCA PRIMUM Qv ERVNTVR
i N D E e I M.tiam se frustra fieret iterum ens , neque secundum. quia ex nihilo nihil fit. ergo materia non datur . ae proinde non est ens reale existens. 3p.qrra.3rs Praeterea ex hostia eonsecrata naturaliter possimi & loci bi in generati animalia;sed in tali generatione non est Vlla mig cit. materia, ergo generatio substantialis naturalis non requitit materiam , Ze per eonsequens neque illam requirit res, quae generatui, dc sic materia non eritens reale actu existens. Praeterea species saeramentalea naturaliter eor tum puntur sed in tali eorruptione non datur ullum l subiectum , seu materia, ergo hae e non requiritur incorruptione naturali retum . de per eonsequens neel in generatione naturali, neque in rebus, quae gene rantur,& eorrumpuntur, dc se maletia non erit ensreale actu existens.
nes formas.s I erum materia haseae unam patentiam ad amnes formas. omnia fiunt ex materia, ex Philosopho ibidem, ergo materia est non ensi non ens autem opponitur enti reali actu existenti,ergo.
Sed contra est, quod philosophus p. ph sa tex ιν. p phys l. ii de Ii .met a t.' ostendit dati materiam in omni itas- ct.las mutatione naturali , Ed ibidem laudat philosophos omnes,quod posserint materiam , tamquam princiis pium rerum naturalium , de in generatione earuniadem necessario teqnistam. Respondeo dicendum, quod in omni mutatione nia - naturali necesse est dare subiectum, de quo ἡ hoe sub V νώ p. 1.ntia materi si eius elyntia,an vero D l lectum si commune omnibus rebus, quae mutantur. eius passo. Ec non ex alio factum, Be eonsequenter primis; quod Variam misteria anelaiformas. l patet .nam quod in omni mutatione naturali daride. Ur m taria si vina numero omnium ovorum beat subiectum , manifestum est primo inductione generabilium, O earistidirium s Utrum materia sit Ageneras, sis , est Inoro . . sati sci veram materia sit prima eau genreabilitatis , reor pinilitatis. ii Ureum in materia prima D qaaηritas in termicata isti coaua. eorum,quae sunt; m eum fieti multiplicitet dira
tui fieri simpliciter est solum fieri substantiatu, alia vero di euntur fieti secundum quid: 3e hoe ideo, quia seri importat initium essendi. Ad hoe antem .vtali. quid fiat simplieitet, requiritur,quod prius non fuerit simplicitet . quod aeeidit in iis . quae substantialitet fiunt: quod enim et homo, non solum noth
13쪽
34 Prima Secundae Partis Sum. Philosoph.
luit prius homo ; sed simpliciter verum est dicere ipsum non suisse. Cum autem homo si albus, non est verum dieere, quod prius non suit:sed quod prius
non fuerit talis. Vnde in iis , quae sunt seeutidum quid. manifesturri est quod in dipent subiecto Nam uantitas,& qualitas,& alia accidentia: quorum esteri secundis quid , non possum essesne subiecto; solius enim substantiae est non inesse subiecto. Verum,&in substantiit etiam .s quis cons/erat. manifestum est. quod stitit ex subiecto e videmus enim, quod planta de animalia fiunt ex subiecto. Praeterea, idem constat inductione vatio tum modorum siendi; eorum enim, quae sunt, quaedam sunt transfiguratione .scut statua si ex aete, quaedam fiunt appositio. ne,ut patet in omnibu augmelitati . lie ut fluuius stex multis rivis : alia vero fiunt detractione, sicut ex
lapide fit per sculpturam imago Meteo iij. Quaedam
vero fiunt compti sitione, se ut domusi quaedam vero sunt alteratione sicut ea quorum malesia alteratur,
siue fiant secundum naturam, sue secundum or em& in omnibus sis apparet.quod sunt e es aliquo subiecto. Unde manifestum est quod omne.quod si . si1 mas l. t. ex subiecto:quoaptatet inductionem ratio ricctiam consimari potest cum enim omnis mutario,vi argumentatur Philosoplius ti .met. . . sat ex contrai io, vel contradictorio in conitarium ;nee unum contrarium transmutetur in alteium; nec enim ipta albedo
fit nigredo: ad hoe, ut fiat transmutatio de nigro in album, oportet quod aliquid sit praeter nigredinem. quod fiat album . puta subiectum. Praeterea, quaa omne quod generatur, ut arguit Philosophus 7. met ' η' , t aa. siue genetatur per artem, sue per naturam, est pessirile esse &non esse; cum enim generatio sit de non esse in esse mutatio. oportet id, quod genezatur, quandoque qui3em esse . quandoque non es . quod non esset .nis esset possibile esse, & non esse; hoc autem . suo destin unoquoque in porentia ad esse, &non esse, est materia ,est enim in potentia ad formas. per quas res habent esse.& ad priuationes , per quas
habent non esse. ungerelinquitur,quod in omni mu. ratione naturali oportet elle subiectum. Quod vero tale subiectum in omni mutatione naturali requis tur 3bril.ti. debeat esse non ex alio iactum. ae proinde piimum atque adeo unum,probatur ptimo quia vi dicit Philosophus p. phys t. is tota generatio rerum naturaliupotest completi per unΗm principium materiale, atque adeo per unum subaectum,&pei duo sormalia,
quia ad patiendum susscit unum materiale principium, seu unum subiectum. Secundo, quia in unoquoque genere, de consequentet in genere substan. tiae, quod est primum genus . est tantum una prima
contrarietas eo quod omnes aliae eontrarietates videntur reduci ad una in ptimam; sed una contrarietas habet tantum unum subiectum. Tertio, quia omnia corpora sublunaria inuicem agunt,& patiuntur, sunt
enim contraria vel contrarietatem habent, ut patet sensu:eatenus autem aliqua agunt & patiuntur ad inuicem, quatenus conueniunt in una materia ut pIopa. th, I. bat Philosophus p de geri .a t. st . tum inductione.
a. nam corpus est natum pati a corpore. quo g est eiusdem genetis in substantia, s tamen communicent in materia : desectu cuius corpora calestia non patiuntur a sublunaribus in quae agunt, quia eum illis non
communicant in eadem materia r tum ratione, quia quaecunque agunt,& patiuntur ad inuicem sunt con uaria, contraria autem sunt in eodem genere,ut di citurio mei ti . puta in eadem materia ,seii In eodesisseeptibili. Dicitur enim materia genus , ut docetio Philosoplius p. de gen. t. s . non . t genus est praedicabile: led secundum quod genu, diei tui subiectum timum, quod substat duobus ecintrarii . vel plui l .us:contrariorum enim viamin est in activo, alterum
in passivo, 3e ideo vita est materia actius, A. passi ii.
Demum impossibile est . quod si biectum primum
fiat ex alio subiecto, nam sie abiret ut in inlinitum :quare deueniendum est ad enum subi ectam primum . ii ucommune omni mutationi natu tali, non iactum ex . alio quod vocamus, inquit Philoso'hiis p. pli st .st & 12 mei. t.ii materiam. Vnde manifestum ea principium materiale . seu materio m primam , quae est tale principium esse ens reale actu exiliens.
Ad primum ergo dicendum . quod matella non dicit ut a philosopho neque quid neque quatum, quia non sten, reale est enim substantia. ut dicit Philoso phus ibidem, a principium substant ar compositaer sed quia . cum iit p. imum subiectum substanc non solum motibus, qui sunt secundum quantitatem . ecqualitatem,&a lia accidentia: sed etiam mutationi hos quae luiti L cundum substantiam, oportet . quod sit alia secundum suam essentiato non sol una a quantitate. 5 qualitate.& aliis accidentibus: sed et amabo milibu formis subit amisi. bus, de earum priuationibus, quae sun Germini generati ovis, S corruptio nis. p 3bida
Ad se eundum dieendum . quod in generatione substantiali exente in potentia fit aliqui i per se : eiente autem in astu vel ex non ente si aliquid petae. cidensiam materia.quae est en in potentia, est id eae quo si aliquid per se:naec enim est, quae intiat subita aliam iei Achaeo ex priuarione autem, vel sorma piae cedentes taliquid petaecidens , in quantum tua tetiae ex qua fit aliquid per se.conueniebat esse sub tali
sotitia. vel sub tali priuatione. Ad tertium dieendum, quod generatio illa anima. ι ν mlium e2 speciebus consecratis est nat stralis . sed prae . ssupposito miraculoisam in ipsa consieratione mira eulose datur cluatitati dimen suae panis, & vini, quod si primum subiectum subsequentium formatum. quod est proprium materiae.& ex consequenti daturpi dictae quantitati dimen suae omne illud, quod ad materiam pertinet: & adeo quidquid post et generari ex materia panis. & vini, si adesset, totum potest generari ex praedicta quantitate dimensiva panis, de viis ni', non quidem nouo miraeulo: sed eae Vi mira huti g l prius facti: quia miracula. quae sunt, in hoe sacra
mento. fiunt virtute consecrationis, pet quam spe. eie, sensibiles conseruatatur e non est autem idemeausa conseruationis . & corruptionis.
Ad quatium dicendum , quod corruptio illa spe- .cierum non est miraculosa sed natu talis, pr lippo - ad s. nil tamen miraculum .quo g est ρε iam in conseeratione: scilieet, quod illae species saeramentales retineam esse s ne subiecto quod prius habebant io sub .
lecto: scut de edicus miraculose illuminatus, natura
Ad quintum dicendis m. quod duplicitet ea, quae
generantur, dicuntur seri ex non ente. Vno modo. 'n' pet ac ei dens, quatenus sunt ex matoria subiecta priuationi ,ratione eulut dicitur non ens. Altero per se, quatenus sunt ex materia prima, quae . quantum est de se .non est ens actu sed ens in potentia.
14쪽
sed solius existentis extra causa est ordinati in finem & aliquid appetere , ergo materia habet propriam.xissentiam.
a. proeterea esse materiae in quolibet composito substantiali est materiale . quia reeipitur in essentia Videtur.quoa materia non habeat propriam era istilitantiali est materiale . quia recipitur in essentia i e t estὰritiam distinctam ab exist eluia formae. Dicat i materiae omne autem illud euius esse est in materia.
3 nim philosophus d. physi. a. de γ9. quod materia ' est materiale sed non est tale esse euiuilibet formae
esten, in potentia & ideo quae generamur, dicuntur i substantiali, in qutilibet compti sito . ut est noni fieri per se ex ente in potentia. per accidens vero existum in eme animae lationalis in i, mirae. ergo saltemente in actu,vel ex non ente. dc 7.met. t. s. docetina .iin homine materia habet esse existentia diuersum abietiam neque esse quid neque quantum , neque vi tu es existentiae formae. aliorum praedicamentorum: sed esse unu in quodque s praeterea materia aliquo mogo est . quate-Τ v xl eoti, ni in potentia, quia est in potentia ad omnes ocii nus est in poteritia 1 sed quo A sit ent in potentia . x .e.D .uma, tam substantiales, quam accidentales. N a mei l non est essectus sormae, vel ullius agentis nat ratis,t isHicit ideo ex materia,& sorma flati unum per se. sed solius Dei ergo quod materia si non est essectus quia materia est ensin potentia. & forma actus: sed sormae. quod est ens potentia. non liabet in se vitam ea sten. i s Nee bene.nec intelligibiliter gicitur in creationetiam: nam, cum haec si actus quidam . ut dicitui s. l anima nouam materiam secundum esse cieati . tum oppear
mei. t. ii. per illam materia esset eris a eiu . & ita ex per e,istentiam materiae praeexistetiti uniti sietii pun. - illa.de so ima no seret unum per se. ut dicitur '. mei. ctus puncto: sed id sequet et ut, si haberet propriamt -'. ergo materia non habet propriam existentiam j existentiam , sorma eigo. distinctiam ab existentia formae. t ' Praeterea ens limpii ter non potest fieri ab agen . , . . ox Praeterea materia non potest exister separata a te naturaii, niti per accidens vi dicitur p phrct τ . 'p. geten i sotmo,ut dicit Philosophus ' mei. t. I s. mei. t. i. Zelsed s agθns naturale per formam inductam in mateis et mo /' p. degener . t to sed s saberet propriam existentiam. t tiam daret illi esse simpliciter, seu existentiam , sa -' ,- t posset existere sue tina . ergo maletia non habet e etet per se eris simplicitet . quia saceret Loe ens. . , ..ρ ι i. propriam existentiam dii in tam ab existentiaiquod est materia ex non ente simpliciter, quia nihil
fati a Dr. sol mae. praeexisteret. ex quo faceret materian eigo esse ma-rnana praeterea esse est proprius essectu formae r nam teliae non est essectus formae. per se consequitur illam, tamquam primus e Cctus Respondeo dicendum , qu d materia habeteli , ii j ii. ipsius: sed per existentiam res habet esse. ergo mate. stentiam propriam distinctam ab existentia sol mae. p p. s.ari sit, i. 1ia non habet existentiam propriam , sed emendica- Cuius ratio manifesta est . quia per existentiam , seu ' ' tam a sorma. l per esse materiae intelligimus id . quo materia abso Praeterea unumquodque in tantum est actit, in s lute, te smpliciter est,nori autem quo est haec vel ta- r.e is -i,hil , ν quantum habet formam , nam omnis actus vel est lis sed essectus formae substantialix non est . quod ν εό ait sorma, vel a forma. ergo materia in tantum actu exi matetici absolute. 3d simpliciter sit ed quod si hae e. p p phyt sit .inquantum existentiam per quam est actu habetiin tali nimirum specie: sicut essectus Almae aecidenis, 1 J. ' a forma, talis ea. quod materiu si talis. ergo existentia mat
, . a. h. s Praeterea s materia haberet propriam existentia. tia non est essetius formae substantiali, t maior est ni de haberet etiim propriam ideam , que est principium manifesta, minor multipliciter probatur.&αN: ait s. proditi ha oras quae ieiminatur ad esse sed materia no Ptimo quidem ex productione materiae. Cuni potest habere propriam ideam. tum quia opcirteret. enim ploductio terminetur aδ esse ubi sunt duae pro pJ 7s
quod eius idea ess et in potentia tantum, quod esse no ductiones diuersae ac distinctae , ibi sunt esse diuola, harisi .
potest.quia in Deum no eadit vlla potentialitas tum , di distincta sed materia, & a producuntur dua. , ἡ . . quia idea est eorum . qua sunt. vel eme possunt, mate. bus productionibus omnino diuersis , ae distinctis dira e x .e. s. ria autem neque est per se separata existens, neque nam eum materia si,ut inquit Philosophus p. ph st. p esse potest, ut dichum est , ergo materia non habet 18. ingenita.& incorruptibilis, non nis per eleatio q AEAE propriam existentiam. nem & a Deo produci potest : sotinae vero substan. 'ν Sed eontra est quod philosophus r. mei. t. s. dicit tiales materiales per transmutationem ab agente na-- 1 e materiam . quia est subiectum omnis mutationis, turali ex materiae potentia educuntur. Cum ergossibilareo innibus formis.&quia forma substantialis nullum agens naturale meare possit , non potetit de ipsa denominative praedicatur,per accidens se lia- mediante forma per suam actionem in materiam in
bere formam substantialem ad ipsim: sed quod sub , ducta. dare illi existentiam, de consequenter saeere, stat alie inimae,& per accidens reeipit praedicatici- quod st. nem illius. habet essentiam diuersam ab illa. & non Seeundo ex productione formae. Si eut enim hieemensi eat ab illa exist etiam . pet quam hibet, quodlquoad esse actu edueitur de potentia materiae i ita q-po illi substat : quin etiam in existentia praesupponittit quo ad essem potentia conereatur materiae . sed non illi quia praedicatum ac ei sentale supponit existentia lsobieehi, ergo materia habet existentiam distinctam ab ea istentia formae. posset hoc esse sordiae conetrati materiae nis haee habetet propi iam existentiam di proprium esse.in quo per etrationem a Deo producto simul diceretur illud x praeterea dicit pbilosophus p. ph s. t. vlt. quod concreatum: nam alioqui non esse in potetia formae.
materia est id, in quod Ultimum resoluitur omne id. sed esse actuale eiusdem concrearetur materiae. ergo quod eorrumpitur sed hoe est materiam per maneis materia habet esse actuale diuersum , ae distinctum re in eodem esse, corrupto toto composito, de perlab esse actuausormae. consequens recedente ima substantiali. ergo ma. Tertio ex Operatione agentis naturalis. emctu.
teria habet propriam ea istentiam distinctam ab exi-'formae substantialis est effectus agentis riaturalis, a. i. stentia Dimae. quia quod facit Arma formaliter, hoc Aest ama iiii .. 1ia a Praeterea dieit Philosophus p. physi. Si quod ma- efficie ter,sicut pictor dicitur colorare patiete, de etia
15쪽
Prima Secundae Part. Sum. Philosoph.
ρ ρ q se eoior: sed agens naturale per actionem, qua formam 4, ait. i. indueit in materiam,non tribuit huic.quod absolute, simpliciter st .seu esse simpliciter: sed latum, quoAst hae seu esse in tali specie, ergo effectu, imaenis est eYistentia matellae. Minor probatur multipliciter &primo , quia esse simpliciter est estectus uniuersa stissimus. communis rebus omnibus. sel effectus l. communis . de uniuersalissimus debet tribui ea usae communi.& viai uetialissimae: quia cum effectus debeat proportionari causae, sicut pro mus, di particulatis essectus reducitur in propriam . de particula tem 'causam ita eos munis, S: uniuersalis debet reduet in causam communem. & maxime uniuetialem ; hec l sitiis. i. 30'em est solus Deus non agens ullum creatum Pri d p q r .at s. terea, Agens naturale causat res ex praesupposta ma ad , ... . i. teria; quicunque autem facit ex aliquo, illus .e, qqod pa 3. facit, praesupponitur inesse actioni ipsius,&contea lq p ς- quentet non recipitesse petillam actionem se enim atti sex operans ex rebus naturalibus, ut ex lituo . &a te. per artis actionem illa non ea usat ; sed supponit illa ea ii sita peractionem naturae, ergo in transmutatione substantiali materia non recipit esse issentiae
a solitia subilantiali, vel ab agente naturali mediante sotma. ib.a Q. ixςm, gens naturale est agens per murationem. mutatio autem praesupponit existete istud. quod mu
ta tur. quia per mutationem non datur ei. quod muta. stur.quod sit sed quod sit hocvel tale. nam et illam non fit res ex non ente simpliciter . sed ex tali non lente, & per consequens nee per illam sit ullum ens saeptiei ter,sed soluim hoe ens, in tali nimirum spes . i. i. te. Hei ς' 'le'n , pota calidum, Vel frigidum , quod autem in substantiali mutatione mutatui, est male tria, non ergo recipit haec esse ab agente naturali me diante sotina , non enim sorma eonstituit speeiena. latis pethoe. quod si actus materiae . quod est id,ad lquo 1 generatio terminatur. & per quod natura spe iciem intendit Item .agens naturale est agens partieu - lare, quod agit ag determinatam speciem tantum; lagere autem ad determinatam speciem tantu est octi' lactionem in materiam praeerissentem indueere for linam per quam illa contrahitur, & determinaturalliane et illam speciem Non ergo agens naturale po. test sua actione dare materiae esse simpliciter . se esse existentiae, sed tantum esse specifieum, seu esta iliane, seu in tali specie. Item agens naturale nonam tiseeundum totam substantiam; sed tantum feeundum lsormam , quia agit secundum quod est actu , est au ltem actu tantum feeundum formam .&no: seeun ldum materiam, ergo pet actionem suam non debee dare esse materiae sicut dat formae, & toti composito fratione formae, alioqui ageret secundum totam sub stantiam,quod est proprium solius Dei. item, mate. tria comparatur ad agens naturale , sicut tecipiens lactionem ab ipso . actio enim est actus agentis, ut a quo & patientis, ut in quo : omne autem recipiensi
aliquid, debet praesupponi inesse illi, quod reeipit. l
ebet ergo materia praeexistete actioni agentis, & l. multo magis eius termino , d conlequenter non de bet matella in instanti generationis subsi intiali, i8 ci pete esse ner actionem agentis naturalis. & multo minus per formam,quae eit terminus actionis, & illa posterior inesse. . depol. Qu/rio ex ii/litate materiae. Materia enim esta p.& . op. caura sermκ quatenus e istat in mundo. ut Hicitur iihld. formam substantialem . illam educendo ex potenti materiae existentis, in tali instanti debet prius naturi uapponi materia existere, quam intelli, a tur sotm, editer,ae proinde debet intelligi materia cum propria existentia non emendicata a sorma, alio tui si haberet existentiam ab illa, nee esse sortiae essiet prius inpotentia in esse materiae per creationem Producto, ut dictum est: nec educe: et ut ex illo: nee esset ab illo ea utatum : nec esset forma posterior via generationis, sicut est prior materia via naturae. Qiunto ex separabilitate productioni x materiae a productione sormae. Si materia potest sola creari dem eodem instanti uniri dupolitionibus : quamuis utrumque hat supernaturaliter. & miraculose trium in eodem Distatui forma substantiali, ex materia sic producta, &disposta peractionem agemis naturalis edueatur : nocesse est , quod in tali casu materiana beat propriam existentiam , ad quam terminetur allius creatio .distinctam ab existentia seu ab esse sor. mae a.i quod terminatur actio agentis illam educenia T b. . zz res ex materia se creata .alioqui sola ereati nreti ponset absque eo quod crearetur esse formae, itque adeor platorma. δ non prius qiram forma. cum ereatio prius teria incine ad esse, quam ad naturam, quae per ' ,
esse dicit ut fp dictus autem easu, mi : usta ' '
possibilis est. 5: de facto datur in generatione anima - .uum ex speciebus conlectat, s. quando eortum nun ' ρ'
tur,ergo confirmatur primo, quia pistest Deu, eo m. . .: Α Σ'
municare creaturae potcntiam creandi, si sumatur ra. potetula ex patre rei creatae, ut nimirum vi tute
vel materiam: hoc autem posito materia lubebi xi stentiam in dependentet a sorma. Confirmatur secsi . laeus formauit corpuς mulieris ex
vel accipiendo nouam materiam praeexistentem subsorma corporis adiacentis: in his autem casibus cumitia tetri soli ereetur,vel spolietur antiqua forma , &vmatur alteri sorti ae . necesse est materiam habere eropriam , & dutinctam existentiam ab existem in
ctum eit. Ic unio est existentium. ν
M s. mei l. x. mei. t. a. nam ex ilia existente forma educitur ab
. :.. iis 'ςnre, id autem , ex quo fit aliquid, naturalitEthst. f., , h. ' prius eo: sicut conita in esse specifico,& completivo.
i. . ia tio f rma est causa materiae in omni autem genere cati
situm eausa est naturaliter prior inesse, quam effie ctata Cum ergo agena naturale iniustantipto dueae it mino productionis en iussi bel rei. at- - . que adeo ipsius materiae . qui est hin. , ii qu
&multo magis,quam sorma.quia est quasi eonstitu . IUtum per principia essentiae: habet autem materia pro- priam effetitiam , cum sit substantia quae iam an 'er-
septimo ex diuersitate, quae est inter en materiae, ib--- qμ 'ςςςst No arguit reareni distin
Ieriale, est enim metus essen subiective , & est in t d ' ultimo gradu essendi, nam est debile . imperfectum incompte um, & in potentia: eri vero formae potest' 'I
tionalis, de est actuale. perfectum, de coni pletum deo
magis mitatis esse Dei i-: , 2, i.
Priuc pium ellendi, quia est complem cium sit,st,. P Τ ΟΘt a cuius est et seatem . ratione sui esset in persecti ma. . '
est imperfectum.&debile. lcineompletum secim dum quod aliquo modo diuinum esse imietatur de , Deo Producta est. de ratione cuius habet in raeo Pr
alterum in alio perfectum,& completum, quod tra-
Potiti. Unde lumi notest confirmatio huius argumei,
16쪽
tiscilla , quae habent distin stam ideam, habent di
stinctum elle nam issea est principium ploductivum esse rei r habet autem materia distinctam ideam ab id solitiae nam potest di stincte considerati, quam . uis separatim esse non possit. ergos dicta. al Octauo ex diuersit. ' inter esse de quo est prae sens quaestio, de esse quod est effectui formae . seu
alis 3. Ls quod sat forma materiae.Cum enim, ut docet philo-M sophus s. met.t i .duplex sit esse rei unum .per quodi, e ρ ρ 4 i. respondetur ad quasilonem quid est. & est praediea
. . .di. tum essentiale: alterum ero. per quod respondetur,aiciari. . ad quaestionem est . N est praedicatum aeeidenta.
letillud esse . de quo ea praesens dubitatio. est lioe se. α,4 cundum esse : est enim esse existentiae. per quod res simplieitet est: illud autem esse,quod gat forma materia δε est es iacius illius, est primu esse: quod patet
primo, quia sorma dat esse essentiale contra distin .ctum aliis gragibus, nam itum vivendi, sentiendi,&intelligendi, quod est esse quid ditatiuum i secundo 4 i, quia forma dat illud esse materiae, quod est ipsa r.
a. ob mra at esse exissetiae cureali tergistinguatii rasorma, illant. 4e scut &a qualibet re habente esse, no est ipsa forma: 27.ν.eos n. secusveto esse essentiae. ut per se manifestu est.Tertio
e . I ii qi i forma dat materiae esse completum unde diei v. F.,ι , lux esse illa prior substantia, & eomplemento, quia
alia.. e. naetura non habet esse completum nisi per formam. thro. . q. Praeterea dat illi esse speeiscum, e eompleti mim seu esse substantiam .esse eo trus deesse vivum. hoc au . ii, tem esse est essentiale. non autem accidentale. vi pet, bi coὰ se constat, demam seste apparet e hoe . quod forma rixo ap. pei illud esse,quod dat materiae, facit illam, ut dictu. . .p est esse hane non autem esse talem,vel esse simplicii, ἡ ΣΤ ter es absolute ; at materiam esse hane est esse in taliae iii ιε. specie, esse autem talem, est esse calidam. vel stiri ira 1 ad p. dam .esse vero absolute,&simpliciter .est simplicitet
ει ' i a. a. exist e re ergo dicendum est quod materia non habet op i. esse existentiae a forma. εῖ'.q . . , , Nono ex bonitate materiae. Nam omne ena estiet eis M. bonum ex hoc, quod habet esse; quia ipsum esse hato.α i q het rationem boni, de finis, de quia licet pet estentia
idη ver. .p tes dieatur ens non tamen dicitur bona: quia esse bo- , , ὰ nam conuenit tantum per esse, quod habet i matellati did a , i. autem secundum quod est ens in potentia, Ae termi . 31 φ p q. 1 nus creationis, est quid bonum in se, ergo dicendum 'p. est, quod habet proprium esse distinctum ab esse sol. mae ratione euius forma dicitur esse quid meliut, vel
Tab. sor. maius bonum,quam materia cum eius esse sit actua
n. εο q. te,dc persectum, ut dictum est. Confirmatur, nam p i. p. materia ptima participat bonu. appetit enim ipsum;
ni a. i. a. i. in se bona; sed eatenus aliquid est bonum quatenus
- .s 44q litas ore nis tei. habet ergo materia in se esse distin ης ctum ab esse sol mae quod ipsa appetit. Decimo ex subsstentia materiae . quia nulla sormas. N.l. substantialis materialis subsistit, seg quaelibet aeeipit subsistentiam a materia, ergo materia habet subs τ' a citi stentiam sibi propriam , &non emendicatam a sol. , T b. . ma;sed subsilete nihil aliud est, quam per se existere, uor. de s militer subsistentia nihil aliud est . quam misten ita per se nulli nimiium per se existenti innixa, vi di
ctum est, ergo materia habet propriam existentiam distinctam ab existentia sormae. Confirmatur. quia cautilitas materiae in hoe consstit respectu formae. quod illam sustemat .vel simpliciter, communicanado illi esse . per quod sustentetur, de in quo subsistati vel Gerandum quid .sustentando non esse formae, sed actum informandi ipsius formae. si sit spiritualis, ut est anima rationalis; nihil autem sustentat aliud ptet. settim in esse per esse illius ; quia eum esse sit talio sinentandi, implicat, quod idem esse sit via latio su stentangi aliua. & eidem sit ratio eur existat &su stentetur ab illo t habebit ergo materia proprium esse, per quod sustentat esse sirmae materialis, de actum informangi sotmae spiritualis, d stinctum abesse utriusque sermae.
Vndeeimo ex subiecto generationis. Hoe enimi non est nihil. sed aliquid existens in mundo , quia ex
nihilo nihil sit : sed materia est subiectum generati minis, Ut docet Philosophus p. degen. 8e L phys ergo in 'illo instanti .in quo ptius natura prae intelligitur subie.ctum generationi substantiali debet materia, quae est
tale subiectum , habete aliquam existentiam, ratione cuius non possit diei non ens . sed vere ens existens: non potest autem habere talem existen clam a sotma.
qnia sicut ratione illiva debet praeintelligi ips et e rationi ita de multo magis debet praeiritelligi sormae substantiali . quae est posterior in esse generatione, euius ipsa est terminus , ergo habet illam independenter a forma. Duodecimo ea incorruptibilitate materiae. Cum . . . . enim haee sit incorruptibilis non potest desinere esse , depol.a. nas per ni halationem,quq onponitur errationi per
quam solam potuit produci de de facto fuit a Deo
producta:se3 Deus non antii hilat materiam in corruptione compositi substantialis, ergo retinet in inis stanti corruptionis esse quod habuit a Deo pet creationemr se3 reeedente forma substantiali composti quod corrumpitur . pet eortu piloriem . desnit esse existentiae, seu ipsa existentia formae substantialis, ergo materia non habet esse existentiae a sol ma , sed habet proprium. Ze distinctum ab esse formae. Decimolestio probatut ex absurdis, quae sequuntur, si negetur materiam habete propriam exul en
tiam distinctam ab existentia imae. Primo enim sequitur, quod agens naturale mate tiam in esse prodocat. Cum enim natura producatur q s.deve, aratione ipsus esse, quod per se primo terminat productionem, si unuria est esse materiae.& formae, seut . ex eo quod productio tetminatui ad esse sol mae ages =hrstitit. dicitur produeere formam .ira dicetur producere ma. teriam quia eius actio productiva terminatur ad ideesse ut iusque:& tamen materia est ingenerabilis, ut
dicitur p. ph sin fine, & non nisi a Deo per creationem produci potest. Secundo quod agens naturale possit eorrumpere .
materiam, se ut corrumpit formam : Quia eum cor ruptro terminetur ad non esse,sieut generatio ad esse di ij.
tune dicitur aliquid eortum pi. eum amittit situ esse: l amitteret autem materia suum esse per corruptione formae si unum.&idem esse copeteret utrique: scutpsa forma vere dicitur eorrumpi, quando eorrumpitur eo in poli tum substantiale quia vere amittit sua esse. Neque vero dici potest,quod peractione agentis naturalis terminatam ad productionem sequentis Tab v erea- formae materia re producatur: quia actio agentis na onys turalis non se extendit ad productionem materiae, 'i' nam se illam erraret,ut dictum est. quod est propriuDei . Ac tamen cum ex vi corruptionis sol mae praeteri tae des nat esse in mundo,deberet reproduci, ut servilmam sequentem sistentare posset.
Tertio quod anima rationalis in homine sit diuis- , , ,
bilis.&extensa. Cum enim qualibet sorma acciden .e.Tah. v.
talis subiecto, eui inest, det tale esse. s esse materiae essena ε .esset idem .quod esse forma substantialis,eum quati. tas in homine inhaereat maletiae mediate esse, illi in i haerebit mediante esse animae rationalis, de rationet illius eidem anima de se anima rationalis erit diuisial bilis.&extensa quod dici non potest rcum nulluae ei dens materiale de diuisbile subiectati possit in en- titate spirituali & indivisibili euiusmodi est substantia animae rationalis ci eiusdem erissentia, vel esset
17쪽
18 prima Secundae partis Sum philosoph.
nullum enim iliuisibile potest inesse tei indivisibi- ideam, ae proinde propriam , distinctam existen- . li, ut dieitur 3. caeli t. r. euius ratio est . quia id, t tiam .euius principium productivum est idea. dixi na- , Equod inest alicui, quodammodo comprehenditur I inraliter loquendo . de de potentia Dei ordinaria, qtitit. i. i.i ab ipso,divisibile autem non potest eomprehendi ab l quia supet natui aliter loquengo. de miraculose &de T. b. v. indiuisbili. l potentia Dei absoluia potest matella existere separa Levi'I et
Iosia Lit. 11. Quarto diei posset materiam eduei de potentia i ta a sorma, vi patet ptimo quia licet hoe videatur re ad s. sotmat. Nam ideo forma diei tui eduei de potentia i ougnare modo agendi Dei. quia cum agat per intelia materiae ut dictum est, quia materia ante ineeptio l lectum suum, & pet verbum , quod est sormativumnem formae potest illam eausa re qao ad suum esse, omnium, videtur oportere, quod omnia, quae agit, fieri. At incipere.&postea actu ea uia ista tria 3c dein f snt formata, de consequente quod materia proqu-.ἰd. Cart. i. de trabitur materia ad participandum actum formati catur simul cum forma: non tamen repugnat giuinaed a r. q. p an . sed si forma dat esse existentiae materiae, eodem mo .ipotentiae, quia id non implicat contradictione Deus 3. d p. 4u' do in instanti genetationis forma potest cauare ma autem potest sacere quidquid non implicat contrais ' - 1 p tetiam quoad este existentiae. & actu causa te tale dictionem. Secundo quia esse materiam actu non se- .' ' ' '' est e , S: trahi ag patii ei pandum actum subsistentiae,iparatam non dicit esse mateLiae absistute, sed magis , , quoesoli materiae conuenit . eum nulla forma substan modum essendi,qui ipsi competit inordine ad ea uia ν ω ..cf. .
tialis,excepta anima rationali , per se stabit stat .sed secun/am,nam peragens naturale immutatur mate. 43. tantia ira per subsiste sitiam materiae , ut dictuni est. tia ad formam. ad quam est in potentia.vt patet in s. Quinto diei posset intellectionem animae ratio imili in elle accidentis in subiccto . quod est inesser i.e t dii
nati s esse communem cum corpore contra Philoso . unde remoto or/ine matellae ad genus naturale, ad phum 1.deant. t ii.& Ddeant. t. 6.vbidi ii, quo i in
tellectus nullius corporis eli actus ; S: quod non est mixtus eum eorpore: sequela probatur, quia cuius
hue poterit remanere ordo apsus ad causam prima, secutigii quem modus essendi ipsius non est esse actu, sed esse in potentia : sicut remoto ordine aceidentis esse est eommune e rpori. opportet-operationem ad caulam proximam , adhuc potest remanere oldo esse communem. Vnumquodque enim agit secuna ipsus ad causam primam, secundum quam modus dum quod est ens,nee virtus operativa rei potest esse essendi ipsius no est inesse .sed esse ab alio i& ita seuesublimior, quam eius essentia. cum virtus essentiae t potest Deus facere quod sit acciden & non inst. ita plineipia consequatuti si ergo in homine est unam potest facere quod materia sit &non in actu . seu &esse commune materiae & formae .seu corpori.& ani. t non simul cum sor ma , sed per se. Tettio quia possumma rationali elut etiam operatio propria. quae est intellectio, erit etiam communis corpori . seu corpu communieabit in tali operatione , quod est contra
Philosophum, & vetitatem. dicengum ergo est materiam habere propriam , ae distinctam existentiam ab existentia sormae. . phy l. i. Ad prunum ergo dichndum, quod ens potentia gu
D .met.'. .p. plex est, unum . quod actu est non ens, & nihil, seu MI i , . quod nullo motio est . & hoc modo sumpto ente m. . . , potentia materia 'Non est ens in potentia, quaa mate ria ut est ens in potentia aliquo modo est.& pet eoii sequens est quid a Deo productum,ens autem potentia hoe modo sumptum neque est. neque est quid a Deo productum praeterea, quia ex tali ente potetia, ibi a di Tab quo/ est non ens, non fit genetatio. quae tamen fit exv tui . a materia. Alterum vero quod est quidem ens in se. &a . ac D. vere ens in potentia ad omnes formas sub
stantiales. eum si potentia passiva substantialis r &hoe modo materia est ens in potentia,& ex tali ente. quod dicitur non ens actu. quia caret ima . quae est actus . . per quam totum eompos tum stactu,fit ge-2 phys.l as neratio de ex taliente.&forma fit unum per te. Velq Nςx p is die quia actit .fle potentia diuidunt quod libet. genus entis vi patet y met. Ec s. phys ideo sicut poloeci. tentia ad qualitate vere est ens actu existens inmun-go habena existentiam distinctam ab existentia qua-tη ia M. .& litatis . ad quam est in potentia ita maletia . quae est substantialis potentia passiua ad sotmam substantia .lem erit ens Iehu existens in mundo pet existentiam
distinctam ab existentia formae. Ad secundum dicen3um, quod licet materia non possit existere separata a sol ma . naturaliter loquendo,& de potentia Dei orginaria. non tamen inde sequitur materiam non habere propium existentiam distinctam ab existentia formae, ut manifeste patet: tum quia neque sorma substantialis materialis potest existere separata a materia . cum per se existere sit proptium substantiae eompositae, ut docet Philosophus 8. Metit. S. dc tamen ima substantialis habet propriam existentiam rium quia lieet non possit materia existere sepatata a sorma quia tamen potest distincte considerati , potest per se habere piopciatu
dati aliqui vasus.& de facio dantur, in quibus materia produci potest a Deo & producitur sine serma,&consequenter potest habete existentiam propriam.&distinebim ab existetia formae,ut dii tu est. Quarto ratio Mi quia eum materia lit eausa sormae, sustentandolpia, priueir. 4 ιl forma vero sit causa materiae. faciendo illam esse in a. 7.q. .Mactu. secundum genus eausae formalis. nam materiareeipit sormam , vi secundam illam constituatutinesse alicuiui speciei, vel aeris .vel ignis. vel cuiuscun- .p q. rus que alietius corporis, seu in esse specifico .R: comple. p . 44. Itiuo, dat enim sorma speciem materiae, ad quam ipsa Pso 3 3.
quantum est ἡe se est in potentia.) non est contra na- .a i , Ituta materiae .quod praeexistat naturae specihi. atque a , .ad, adeo sit sine sotma, nam ab illa tantum recipit esse L de Ur specificum,& completiuum, non autem esse limplia 3 p Ia,
citet,seu existentiae:seut e eontia quIa forma dat spe ciem, seu esse specilleum materiae, contra rationem ν 4 Id1 sotinae esset si praeexisteret naturae speciei.qurpetfi p q. Oieitur unione ipsus ad maletiam. Quamquam mate- a q dem. tia. quia eius esse proprium est debite. imperfectum. ς uincompletum . in potentia, nam esse e mpleto, &persectum habet a forma.& in composito, non po test naturaliter.& de potentia Dei ordinaria existere in mundo separata a sorma.
Ad tertium ditendum , quod aliud est di,teti,m Ythysii essὰ actu taliud esse inaehu illud est essectu omnium . '
causatum , hoe solius formae : quod est dicet e quod p. phrsu. mlt duplex est esse .vnum,secun/um quo/ aliquid depo. quot. . p.l. tentia ente fit actu ens , de hoe esse non est essectus c. informae, sed omnium ea sparsi. quia eum omne, quod uep
est in potentia reducat ut ag actum per id , quod est
actu ens .nee esse est esse duas causas. scilicet maletiade ages quod reducat materiam de potentia in actu.
Aliud veto . secundum quod aliquid est ens in actu.& hoe esse est effectus forma. Quare materia habet quidem esse in actu a sorma .non tamen habet ab illa esse absoluie.quod est actu esse, sed a Deo id Iribet per creationem. Vel die ,quod duplex est esse, unum essentiale , per quod re podetur ad quaestione in quid est,& hoe est effectus formae. Aliud aeridentale, per quod tespondetur ad quaesione an est,&hoe est esse exastetrae,de quo est praeses quaestio, te no est effectus
18쪽
formae .uta ictum est. Vel ille, quod aliud est male M a. tiam esse hane vel talem aliud esse smplicitet. quo ἡ materia habeat esse hane , eonuenit illi per sormam ν 4 νε , p.a substantialem ; quod habeat esse talem . puta ea li-r c&ad 3.q dam .vel frigidam conuenit illi per formam acciden. q ratem:qnod haheat esse simpliciter,&ab sute,eon. uenit illi pet esse existentiae eommunieatum illi a. ' p DEo per errationem independenter a serma . uteria dictum est. Vel dic. quod materia habet duplex esse. scut & dupli e em laeam, unum impet sectum neompletum .ae debile,& in potentia respondens ideae im- p. . 4 3 perses ae . secundum quod materia retinet smilitu. ditiem diuini esse, ipsumque aliqualite timitatur, 3c , , ta .a hoe habet immediate a Iolo Deci pet errationem ;,. aliud pei sectum specifieum .di completum rei pondens ideae persectae, quae est eadem eum idea totius
eomposti . & hoe illi conuenit pet formam, de incomposito,ut dictum est. supra Gent- Ad qua itum dicendum quo/actus est duplex in 'M ,- . transeeus.& extrinsecus;intrinseeus est esse,quod est ζωum. actus entis& hoeinest euilibet rei reali: extrinsecus
Tab. actu. vero est forma. vel a forma Vel vie, quod a ius η.p '. esse n. primo primus est forma . sed actus seeundo primus
a .c 34 ὰρ esse quod esse. vel est esse in actu .&est effectus formae uel est actu esse. &hoc est essectus omnium causatum de euilibet rei teali intrinsecum.& seeundum hoe esse materia prima licet informis in se exi. iit, essentiamque diuinam imitatui. & habet pro ptiam ideam, per quam in esse producitur a Deo pet
Ad quintum dicendum , quod maletia . ut dictum est .seut habet esse eompletum. & pei sectum in composiopei sormam, de esse ineompletum .im persectum .ae debile in se pet et eationem aeceptumo solo Deo ita habet duplicem ideam, unam persectam non distinctam ab idea eompositi,alteram im . persectam ab illa. secundum quam imperfecte imi letatur diuinam essentia. Neque obstant allata incon. trarium,nam ideam.&ideatum non oportet esse s- lmilia, se eundum consormitatem naturae . sed seeun lgum repraesentationem tantum vnde & rerum com .positatum est smplex idea, & similitet existentis inpotentia est idealis smilitudo etiam in actu. praeterea lirat materia secundum se existere non possit in mundo separatim a forma, lotest tamen seeundum se eons de tari,& se habete limilitudinem,& ideam distinctam ab idea sormae.
TIdelut que 3 materia prima sublata quantitate D V εχ se diuisibili . Dicit enim Philosophus r.
ruet. t. . quod substantia est prior natura acciflente
di per consequens partes substantiae v. g. ligni sunt priores, quam partes quantitatis ligni: sed non potest substantia habete partes, nisi si diuisibilia nam ratio partium. ut lictum est. Oritur ex diuisibilitate, ergo maletia ex se est ἡiuisibili,.q u roga.p. 1 Praeterea omne. quod per se ipsum & per par tes suas intrinsecas est praesens alicui quato, ita quod totum est praef.ns toti . & partes partibus , per seipsum. & per partes suas intrinsecas habet partem di- Dp IU . stantem a parte . e consequentet est diuisibile : sed materia v. g. ligni per se ipsam , &pet partes suas
est praesens suae quantitati ipsem informanti . ergo pet seipsam. M pet palles suas habet partem si in litet distantem a parte . de se est diuisibilis sine quam
3 Praeterea materia est capax plurium sor. ibid. at . 4 marum substantialium , sed plutes sormae substan q.p3. 4. tiales non pollunt inscit e eandem numero en q*- - 4titatem materiae ergo necessatio debent praesupponere in materia plures partes. de se materia erit diuisbilis. op cit.
Praeterea forma substantialis animalis plures habet partes r sed se eundum has non informat unam.& eandem partem matelis: sed plures ergo in materia plutes partes existunt.& per consequens se.
s Praeterea vel materia subiecta quantitati se- op. cit. eundum se.& ex se habet partes .vel non. Seeundum diei non potest quia multa inde sequerentur abs - 4.d. I. q.p. da, ut quod malecia se habetet ad quantitatem inhq a. quκa 'tentem, seut se habet anima rationalis ad corpus humanum, quod nimi tum tota materia asset sub tota quantitate di tota sub qualibet parte quantitatis:
seu tanima rationalis est tota in toto eorpore, de to ta in qualibet eius patie praeterea.quod diuersae par tesquantitatis haberent idem subiectum agaequatum totius quantitatis, Ee cum stibet partis eius: de quod infinities esset sub determinata quantitate . quia
quantitas est giuisibilis in infinitum , ergo debet ἡici primum. quo posto sequitur. quod materia est ex
6 Praeterea cum quaecunque uni, de ellem sunt op in αε
quantitatis esset tota aliqua materia corporis v. g. Petri . ubicunque est pals eorporis Petri. esset to iatum eorpus Petri, & consequenter ubi est una patri
esset alia r sed hoe repugnat distinctioni partium.
quae requirit ut in corpore organico . ergo non po test tota materia eo motis peni , quantum ex se,
esse sub qualibet parte quantitatis , ergo necesse est
quod secundum se si diuis bili, in partes sublata
praeterea s materia esset ex se indiuisbilis. α d. o.q. ἰaequaliter se habetet ad omnes quantitates, scut ad recipiendas omnes sol mas substantiales: unde quan- umcunque parum sit de matella prima in quouisl colpore paruo,posset recipere quamlibet quantitatem, & se ex grano millis posset fieri totus mundus: sed hoe est satium, nam materia ad nullam quanti intitatem est in potentia .nis quae competat forms naturali, quae in materia esse potest:non est autem materia in potentia nisi ad formas, quae in mundo sunt. vel per principia naturalia educi possunt, ergo materia non est ex se, sublata quantitate, indivis bilis, sed diuisibilis. Tab. .m Sed eontra est, quod philosophus p. physi 18. & a. terian. 11.ph s. r. r dicit, quod substantia sublata quantitate op. os 4
est indiuis hilli. 1 Praeterea . si materia esset ex se iiivisibilia
in partes . esset etiam ex seipsa , sublata quantitate , princ pium distinctionis numericae: sed hoe est salsum nam sublata quantitate. per quam male ria in partes diuiditur . non est materia nisi una ,
ergo materia ex se est indivis bilis, sublata quan
3 Praeterea propterea quantitas eorporis Christi in Sacramento Eueharistiae est tota sub tota quanti .' late panis, & tota sub qualibet eius parte, quia non est ibi tatione sui.&: per modum quantitatis sed me-giante substantia, di pet modum substantiae , ergo substantia v.g. seu materia panisex se est tota sub to. ta quantitate panis . dc tota sub qualibet eius parte: at ii substantia haberet paties ealitati uas distractas,
19쪽
eto Prima Secundae partis Sum. Ρhilosoph.
Messet entitatiue diuisibilis, ex se non nosset esse to. teria, fue forma substantialis, sicut per accidens, leuta sub tota quant itate , de tota iub qualibet parte ip- per quantita tem sunt formali te r diuisibiles. ita sorsus , sed esset tota sub tota quantitate, de pars sub maliter habent partes eiusdem ration s, destuali. parte ad modum qualitatum , quae consequuntur ter inter se distantes , pluralitas enim , de suus paria ruantitatem.erso materia sublata quanti Iate est ex tium , atque distantia, de praesentia oriuntur ex diis, indivisibilis. uisbilitate, quae est ratio formalis quantitatis, ut di- Respondeo dicendum, quod materiam habere di-ictima est.
. uersas panes seeundum se, de proinde esse diuisita- l Ad tertium dicendum , quod ad susceptionem a se 1, 4diit, lem ex te impossibile est. Ratio huiuii triplex afferri: diuersarum formarum , non est necesse praeexistere A ν.
potest.prima est quia materia, si eut deforma substan- ' in materia diuersualem aliquam partium ; sed sub- or.e tialis non consequuntur quantitatem,nec sundantur sequi necesse est hoe. qiva inductio diuersatum soroin illa, sicut formae accidentales, quae landamur in marum est generatio diuersorum compos: orum lia. quantitate, de ptae supponunt ipsam, dc ideo non re- bentium diuersas partes ι praecedit tamen necessariocipiunt totalitatem quantitatis , sicut illae recipiunt: in materia proportio capacitatis quam scire non pos. vnde sileut illae sunt totae in tota quantitate de pars in lumus, nisi sucundum quod videmus in ea plures scit . parte, ita hae sunt totae sub quantitate , de totae sub mas,seut in tota materia, vel unam talitum, sicut est qualibet eius parte . de per consequens sunt ex se in- in materia alicuius rei particularis unde non sequi diuisibile . secunda est,quia diuersias paritum pro- tur, quod materia se eundum se sit diuisibilis, climprie est ipsius compositi constituti ex partibus diuer- diuisib:litas materiae causetur a pluralitate foriam; unde materia, sicut est in potentia ad formam , marum. euius acquisitio est generario compositi ex partibus Ad quartum dicen ὀum quod quando serma sub- 'ξ ξ constituti,ita est in potentia ad diuersitatem partium stamialis perfieit materiam, sicut potentia materiae ipsius eompositi ex ea Oenerati. in forma enim sub- adsormam illam est reducta adactum ita per virtuis stantiali non solum est vis persectiva materiae, sed tem eiusdem formae eth transmutata materia ad di. etiam distinctiva totius per partes;& huic neceste est mensionem fle terminationem parti u dc totius; nam tespondera potentiam ex parte materiae , quae eci-iinsorma lubstantiali non solum est vis persecti
piat Se ipsam persectionem suam Pe formam,dc materiae, sed etiam dillinctiva totius per partes;vnde pallium sequentem diuersitatem: Vnde quandosor inon sequitur,quod materia sit ex se diuisibilissed poma aliqua substantialis perficit materiam, sicut po- tius indivis bis is , eum diuisibilitatem acquirat pertentia materiae est reducta perso mam ad actum i algenerationem compositi,dc per accidens mediantepet illud idem esse permutatur ad distinctionem ,&iquantitate. terminationem partium totius compositi, dc sic ma- s Ad quintum dieendum , q uod materia habet ibi4xi ii elia ex se indivisibilis est.Tertia est, quia ponere ma- l partes distinctas , patribus quantitatis, in materia q8 tetiam esse secundum se diuisibilem in partes eius enim rei parit ilis est duplex coetum . essemiae
dem rationis sequitur imaginationem 1llius, qui PQ iquantitati si de secundum qiudem totum non debe nil formas dari ab extra, quae cum In se diuersitate mitur materiae nisi petaecidens, ratione stitieet quan 'habeant praeterluam materiam,sequi Videtur mate- titatis. 3c similiter est de serma rei partibilis. totariam diuersitatem partium habere ad suscipiendumtenim sorma ignis est in qualibet parie suae materiae. diuersas formas, cuin in una parte recipi non possim, respiciendo totum essentiae,cum tota definitio lenisse deum sol mae non dentur ab extra ; sed educantur euilibet parti suae conueniat. non autem resipiciende potentia materiae per eius tratismutationem se-ido totum quantitatissiae, nisi quod inter formas par- eundun, Philosophum , materia autem secundum liculares datur anima humana, quae neque est quanis id quod est, sit in potentia ad formas substant ales, ta per se, neque per accidens, quia non habet quan quae sunt ei es actu . impossibile est quamcumque litatem , nec aquantitate substantia eius dependet partitionem ante formam substantialem in ea pone-iideoque simpliciter est tota in toto, de tota in quali te, cum inductio formae sit generatio compos i,cu 'ibet parte, unde patet ad primum absurdum Ad tui tum est habere paries per se materia autem, & l cundum etiam patet . quia diuersae partes quantitatis scit ma non habent partes .nisi per accidens.Vnde non l habent idem sui ectum. ratione totalita messientiae, diuiduntur nisi per accidens ad diuisionem Lotius. Ex 'non autem ratione totalitatis quantitatis. Ad tet quo manifestum est, quod priusquam compositu mitium dicendum . quod unitas rei consequitur eni eonstituat it,nulla parribilitas sumitur ex parte ma- l sius. partes autem alicuiu homogenei continui non
tetiae eum hoe ipsi non comperat, ni si per accidens, i habent ante diuisionem esse actu, sed potentia tan quod autem est per accidens,per posterius est, sicque i tum .dc ideo nulla it a tum habet vilitatem propriam materia sit blata quantitate ex se erit indIuisibilis in actu: unde actu non est accipere ipsarum numerum, partes stilicet eiusdem rationis, dc inter se situ di ised potentia tantum : Ec ideo forma , vel materia stante x. potens tamen recipere diuisibilitatem,sicut quae est in toto tali, tota, & tota in partibus eius' potest recipere formas,quM sequuntur partium di- non dicitur ante Ruisionem eontinui esse ibi plu uet states. ries, vel infinities actu . sed solum potentia , quod . M. e. s. Ad ptimum, ergo dicendum, quod pλ tes m te' non est incomteniens: sed post diuisonem multi
tiae in ratione substantiae praecedunc natu a quantit λ plicatur seeundum actum, ut Patet in anima anima. tem in ratione vero partium sum ita poste liores, sic lis annulosi. enim materia tota secundum totalitatem essentita est Ad sextum dicendum, quod ordo. dedi statu i .et in qualibet parte rei, se lub qualibet parte quanti 'itia , atque adeo scias partium in eorpore organi eo talis,non autem secundum totalitatem qu/nlit xi , fundatur. t dictum est super quantitate dimensi quia ratione quantitatis diuiditur in Paries quatum ua: ipsa autem natura substantiae praecedit quantita. una non est alia. tem; de ideo non sequitur, quod partes organicae sint
ibia. Ad secundum dicendum, quod maior propo' ' simul , licet tota substantia sit sub qualibet pati edi. stio est falsa de eo, quod non ex natura sua, dc sor- mensionis.
maliter liabet parte, .sed per aliud a se re litet distin i Ad. septimum dicendum, quod argumentum, ictum, i est in ptoposito, tram subMatiis, siue si M -' iactam arultipliciter deficit, primo quia imaginatura r λ
20쪽
ingiuisibilitatem mater Ead modum ponat . ut sc ex materia mundus sit sactus per quandam quas ex ten.
sionem,sicut si rex partis in magna m extensitur: hoe autem non est verum:materia n gici tu tingiuisibilia. per negationem totius eteneris quantitatis , punctus
autem est indivisibilis scut quantitatis principium
situm determinatum habens ; unde ex materia res quanta esscitur . non per extensionem . loquendo de
materia prima eum extenso non sit is eius, quod
alicuius quantitatis erat . sed per quantitatis sulce- jptionem. Seeugo eis prima materia. prout tu sic sideratur, nullam quantitatem habeat, non tamen
sequitur . quod sit in potentia te spectu cuiussi bet iquantitatis imaginabilis'; cum . n. quanti ales delet- lnia natae . de omnia alia acciflentia secundum exigen- tum formae stat etiam recipiant, eo quod subiecta smateria eu forma est eausa eorum, quae insunt, Vt in i p. phvs 8o. dicitur, oportet, quod materia prima ad lnullam quantitatem sit in potentia .nisi quae competat formae naturali qum in materia esse potest, mate- lma vero prima non est in potentia ad alias formas, nisi ad illas. quae sunt in rerum natuta vel per principia naturalia educi possunt. si . n. esset aliqua potentia passiua in materia , cui non responderet alia lqua potentia activa in rerum natura , illa potentia
passiua esset supet qua , vi commentator dicit, Acideo materia prima non est receptibilis maioris quantitatis .quam quantitatis mundi: proptet quod
in s phys t. 69. dicitur, quod non est possibile ma- lgnitudinem augeri in infinitum .loquendo naturaliter. Tertio quia quango loquimul de materia existente in hacite . iam dimittimus considerationem matellae absolute, non. D. potest aecipi illud mate. rix. quo/ est inhaere , nisi secundum quod est diui - .sum ab illa patre materia . quae est in alia te r diuisio autem non aecidit materiae . nis se eundum quod considetatui subdimensionibus. saltem intermina. is: quia te mota quantitate. ut in p. thys dicitur, sub stantiis erit in diuisibilia r unda consideratio maletiae huius tei est consideratio non materiae absolute, sed materiae sub dimensione existentis: unde non dipor tet, ut quod eo nuenit materiae inquantum est ab Iuta, de prima conueniat materiae existenti in hae te, prout accipit ut ut in hae te existens. quia ex hoc ipso Lee itur a consideratione materiae primae. Vnde jmateria, qudi est in hae te existens, non est in poten- ltia ad totam quantitatem mundi, sed usque ad determinatum quid, quantum per rarefactionem potest consequi, de hoe non excedit raritatem ignis , quia lnulla rutilas potest esse maior, ut dicit Comm. in η. lPhygeom. 3 . de se patet, quod hoc argumentum liam in se falsitatem continet, quam etiam in modis la dinuentis ad eius expositionem.
aa .mses uermas subgantiales. VI detur quod quaelibet pars materiae sit is po
tentia ad omnes forma substantiales Tota n materia est in potentia ad omnes formas substantia res sed quaelibet pars materia est eiusdem rationis cum tota maletis .ergo quaelibet pars est in potentia
ad om dies formas. a Praeterea materia cum quantitate careat, indiuisibilis est de ad modum puncti se habens;sed unum
punctum neu malumbo, et os tota materia est in potantia ad omnes sol maa . ita de quaelibet eius
a praeterea ex eo, quod materia sit sub hae scit. l ma, non perdit ea.quae absolute illi conueniunt: sed' maletia absolute su mpta est in potentra ad omnes imas substantiales . ergci Ac materia existent in re particulari seii pars totius materiae est in poteritia ad omnes forma, substantiales. Sed eontra est quod ex materia minimi ignis nullat alia soria substantialis eduei potest. Respondeo dicendum . quoa ut dictum est aliter loquendum est de materia absolute sumpta . seu in sua uniuessalitate de de materia particulari .seu exi stente in te particulari; nam si loquam ut de materiaptiori modo eonsderata . licet nullam quantitatem habeat ncin tamen est in potentia ad omnes formas imaginabiles , quia vise . neque est in potentia ad Omnem quantitatem imaganabalem , quae tamen est una ex dii positionibus neeessario requisitis in male ita ad scit mam recipiendam ; nam cum quantitates determinatae.& omnia alia accidentia secundum exigetiam soriciae te et piantur in materia. eo quod subie .cta materia cum forma est causa eorum qua insunt, oportet, quod materia ad nulla quantitatem silan potentia niti quae eo petat sormae naturali quae in materia esse potest malecia vero prima non est in potentia
ad alias sormas . nisi ad illa s. quae sunt in ter a natura vel per principia naturalia educi possunt de ideo ma teria prima non est receptibilis maioris quantitatis . quam quantitatis mundi , dc consequent et noli est materia in sta uniuet salitate sumpta teceptibili, nisi formatum substantialium . quae possunt esse in mun
do. prςterea. eum in materia duplex totum conside rati possit, scilicet totum essentiae . de totum quanti . tatis, quorum hoc seeungum non debetur materiae
sicut nee sotinae, nisi per accidens. ratione sei licet
quantitatis. tota materia in eommuni secundum io tum suae essentiae non est sub forma unius eorum quae de materia generantur. & per conlequens res
picit omnes scit mas sebstantiales, haec enta toralita, materiae est ipsa proportio capacitatis suae formae. deno aliqua diuersias introducta per quantitate. unde sieut forma in uniuersali lampta. de abs.lute, in quadam amplitudine essentiae consistit, in qua eompte hendit ut quidquid de materia edo ei potest,ita ut tota forma in uniuersali, de secundum totum essentiae noti si in qualibet parte materiae , alioqui etiam lamateria.quae est sub forma aeris esset essentia formae
ignis, de omnium aliorum,quae de materia generantur;ita propter proportionem materiae ad formam secundum propriam rationem eiusdem correspon dentis inuenitur proportio capacitatis, ut nimirum
tota materia non sit sub forma unius de materia ge netati, alioqui ex materia, quae est in qualibet te partieulati, posset totum generari, quod genera tuter tota materia. quod manifestum est esse falsum . cum ex iiMinimo quod potest esse in igne.ntillam alia
formam substantialem possibile sit educi. Si vero lo quam ut de materia posteriori modo considerata , cum sic de illa loquentes dimittamus cons deratio. nem materiae absolute.non enim potest accipi illud materiae . quod est in hae te,nis seeundum quod est diuisum ab illa parte materiae , quae est in aliare, diis uiso autem materia non aecidit. nis secudum quod consideratur sub dimensonsilius saltem interminatis, quia remota quantitate,ut saepe dictum est ri philo sopho substantia est ingiuisibilis . non oportet , ut
quod conuenit materiae,inquantum est absoluta egeptima, conueniat materiae existenti in hac re , prout
accipitur, ut in hae te existens; quia ex hoc ipso tν eedit ut a consderatione materiae pii mae: de ita sent materia quae est in haere exastens non est in potentia ad totain quantitatem ruundi sed usque ad determi-