장음표시 사용
31쪽
Prima Secundae Partis Sum. Philosoph.
materiales sint eductae de potentia materiae. Ad primum ei ci dicendum quod ex hoe ipso, quod sorma non si proprie sed solum compositum, .depol. Hostendit philosophus 1 c. b. mas ab agentibus natu talibus produci educendo illas de potetitia materiar. nam actiorio sua faciunt quod materia . qiue est inpotentia ad iormam sata 'it 1 ,rnaa,quod est sa cere ccimpositum.
AA secundum dicendum.quog sorma, quae est generationis tet minus, erat in materia ante i eneratio- ibilia inem eompletam non in actu sediti potentia non est autem inconuemens duorum contrariorum unum
e se actu .& aliud in potentia. Ad tettium dicendum, quod licet anima rationalistia materiae vel est extrahi illam ex materia, in qua
latebat. vel ptae existere in materia, vel partem sol. inae.quae iuuetamone agens naturale a 3 productio nem totius formae .vel formam uno modo, quae postea per generationem substantialem nouum moduaequirat .vinimi tu quae prius erat in potentia. postea su iti actu: vel ea habete eausam in matella: sed nul lum horum dici potest.non primum, quia inde sequiiut latitatio sol matum , miam ponebat Anaxag.& impugnat Philosophus p. pnrs neque secuti gum. quia seqnitur cit ma non esse limplice quod est salsu& illuὁ saliciis, quod per generatione compositi ad .
ita nil scit mae eum non praefuerit in materia non eduis
ei de potentia materiae, sed eleati: vel certe sequitur, 1 quod pet operationem naturae non fit aliqua gene- l habeat maletiam, in qua sit, non tamen educitur delatio. sed alteratio sola. Neque tertium.quia sic illud potentia materiae, quia eius natura est iuprahmnem rearetur, quod non habet causam in subiecto. quod i materialem Oidinem elementorum , scut eius intel Est salsum.quia formae attificiales non habent causa l lectualis oretatio declaraq; & iterum haec forma estiti subiecto. & tamen non creantur, ergo dicendum i res per se subsistens , eum corrupto corpore maia quod sol mx substantiales non educuntur de po- neat.
est I leuitet materiae, sed creatitur.
ptae iei ea natura facit sibi stibile .sea quaeaa in in lve liuntur genita in natura non ab aliquo sibi simili lsetit patet in animalibus genitis ex pulti ergo fallem
in his eorum sorma non est a natura,sed per cicatio
Sed conita est quod Philosophus in i g. de animalibus, seu lib. 1 . de geruanimal. c ι .3iei quod intes e
Od Ettis solum ab eiti inseco est rigo caeterae formae sub leonia ,3 s. stantiales carentes intellechu non veniunt ab extrina ara lico per creationem productae . sed vete educuntur sui u ex potentia materiae pet actionem agentis natu talis.1 Plaeterea opus cieationis distinguitur ab ope te ge pol a 3 gubernationis,lc propagationis ; sed pioductio sol argp p p. ι matum substantialium ab agente naturali pertineta ... ig.sed ad opus gubet nationis, ac ad retu I propa ait Mne , ς'h ergo solimae substantiale, non creantur, sed educunt ut de potentia materiae 3 praeterea nihil potest creare nis sol ut Deus ; si d, pol l e ergo formae substantiales sunt per creationem . non
nisi a Deo. A: se omnis actio naturae it uiliabi . conii , tui cuius finis est nima Respondeo diceti in am.quod omnes, qui non con- Mesa. .p sderaueruntia quoa o stendit Philosophus I met, L. r ' quod ptoprie sotitia non si, sed compositum. 3 epux, ima eiit composta ex materia,& sex ina .seut est id. quod proprie si cum in omni genere id quoa st,sat ex aliquo subiecto, vel materia, iam 'l stentati ii materiai quod quia
rationali cuius esse non est dependens a materia.sed per se subsuens, de consequenter exeedens materiae capacitatem , propterea non educitur de potentia materiae, nec consequenter ab illa sue in esse simpli ei te t. sue in fieri sustentatur, litet ab eadem sustente tur secundum quod est forma huius habens esse tu hoc, sed creatur. Ad quartum dicendum . quod sussicit ad hoc, viso imae sabstantiales factae per naturam sint creatu- .. . arae, quod non sint nili ex piae suppositione piincipio
Ad quintum dicendura quod ex hoe .quod forma non habet materiam patiem sui , sequitur tantum. od ei coi eterei creari , s proprie fieri posset, ' . x es, se ut res per se subs stens vel dic. quod licet formae iψι
substantiales, seut de aceidentia etsi non habeant matellam partem lui,ex qua sint, habent tamen ma teriam , an qua sunt, & de cuius potentia educula tui : unde sicut eum esse desinunt, non om nrtici anni hilantur . sed remanent in potentia materiae . sicut prius ita cum producuntur , non creantur, sed contgenerantur.
Ad sextum dicendum, quod educi formam substantialem de potentia matelia non est per actionem agentis naturalis disponi materiam, ut si necessitas q. s ti ad te ceptionem formae .nam productio animae ratio. nati spei tinct ad hunc modum . quae tamen creaturii ψη Mihie enim modus suffcit ad hoe , ut agens producat sibis mile, quia proprie forma non generatur, sed et a radi compostumi sed est edi parte mater illam fieti actu Capta. Osub forma ad quam erat in potentia vel fieri am1 id qt 3 33 quod praus erat in potentia; ex parte vero formae est secundum esse simpliciter prius suisse in potentia , .,d i. Si matellae deinge fieri altu seeundum tale esse in ipsa, Cai. .uiti quod est consequentet formam in esse . & seti,su, iaquam ex patre sui, passi sunt dissi euitatem circa productionem formatum substantialium ; propter hoc namque quidam coasei sunt dieere omnes formas esse cx erratione nam ponebant soritia, fieri, & non potetant ponere quod fierent ex materia , cum m retia non si pars sormae. v nae sequebatur. quod serent ex nihil o.& per consequent quod crearentur ; econtrario autem quidam posuerunt proptet hane di ficultat em formas praeexistere in materia actu. quod lest ponere latitationem formarum sciat posuit Ana- lxag sententia autem Aristo talis .qui ponit formas no lfieti, sed compostum, uti onaque excludit , neque lenim oportet dicere quod sormae snt eatisitae ab ali- lquo e , trinseco agente quia genitum naturale inuenituis mile in specieips generanii , & quia formae lsubstantiale non excedunt virtutem, &sacultatem lpiincipiorum agentium in natura . di quia allMquit a terra. 'uod sat primum lubiectum uniuscu- rati cl MAcassa erit omnis naturae actio : neque quod laetanti iusque ex quo fit aliquid, eum rest.& non secundum p .itier os , semper actu in malema. quia quod iam est, non si, vidi sttim est. sed in potentia tantum, dc per consequus,
quod in generatione compositi formae substantinues
Videtur quod non sit tecte a Philosopho definita
materia quod sit primum subiectum uniuscuiusque ex quo hi aliquid, eum inst.&non secundum laccidens. Quia unius rei est una tantum desinitio; sed materia aliter definitur ab eodem τ .met. t. 8.elgo hee d. finitio materiis non est a philosoplio recte tradata.
32쪽
. t 1r at e. 1 praeterea omnia Meldentia materialia primo, de immediate insunt quantitati; sed hoc est quantitate esse primum subiectum omnium formarum aectilem. talium, ergo salsum est . quod materia sit primum subiectum uniuscuiusque. 1 et et ' 3 Praete tradicit Philosophus .met. t. Q. qilod id, ' quod fit,ia ex aliquo. tamquam ex materia a sed aliqua materia proprie fit, ut dicit idem Philosophu, 11 mei. t. in ergo salsum est . quod materia sit primum subiectum uniuscuiusque nam illa materia,quaest ex alia non est primum subrectum. i. h. 4 Praeterea dicit philosophus 8.m et t. D. quod eius gem rei possunt esse multa tua terrae a sed hoc impli- eat. si materia debeat inessein permanere in re, ergo salsum est quod materia sit primum subiectum , ex quo fit aliquid, eum iniit., b re in Sed contra est auctoritas philosophir plis L si
definienti. materiam modo praesidio. Responἡ eo dicendum . quod recte tradita est a Phi losopho ptrdicta 3 es nitio , nam optime explicat lessentiam,& quid ditatem primi principii materialis irerum naturalium, ut constate potest ex illius erepti. is 3Itsi ii. catione. Dicitur enim primo subiectu, quia in o aetii 4 iq p a. . transmutatione naturali praeter duo principia con qic i. 3.q traria necessario tequititur aliquod tertium quod sti , iubisi subiectum virtusque c6ntrairi, ut dicit Philosophis,
diqρ . p physi. i.& sa. dicitur secundo primum, quia ma
ι f. 43. retia noris tex alia mareIia, nam omne agens natu- s
p p,rsi is, rate operatur ex supposita materia ; Ee quia alioqui daret ut processus in ins nitum. Dieitur tertio ex quo fit aliquid .quia materia est principium rerum naturalium, in quo conuenit eum forma, de priuatione. nam ex his omnibus dicitur fieri res. Dicitur quarto non seeundum accidens, quia materia est principiti.& causa rerum natu talium . illa vero di eunt ut esse principia, de causae rerum naturalium , ut dicitur p. ph st. 6 i. ex quibus sunt.& fiunt per se. de non secutidum aeciden inis quod materia est causa rei natura . Iis,ut sublectum, forma vero ut terminus ad quem
. .. . - generationis, ac vi actus materiae. Dicitur quinto
:3 eum insit.quia ex hoc aliquid fit per se .de non secundum accidens, quod inest rei postquam facta est 1 de hoe dicitur ad disserentiam priuationis, quae est prin lcipium mutationis per accidens, di non per se, ut di cit Philosophus p.pnys. t. s.& τε quia licet ex priua letione te, fiat,non tamen inest rei; figuratum enim fit ex infigurato per aeridens, quia postquam iam est g-guratum .non inest ei in figuratu m,materia vero inestiet postquam facta est. Unde manifestum est recte Disse a Philosopho traditam definitionem mate
Ad ptimum ergo dicendum, quod quia definitio
i ii l. 3. est ratio quam significat nomen . ratio autem nihil aliud est . quam conceptio. ideo sicut de eadem te plures conceptus formari possunt, ita&plures definitiones afferri Quia ergo duplicitet potest conside rati materia,vel in ordine ad compositum . quod pro prie fit. & hoe modo sumpta definitul a philosopho p phy s. vel in ordine ad mutationes naturales. de adtetminos earum .de hoc modo definitul r. met. A d secundum dieendum, quod matella dieii ut lsabiectum primum . ante quod non est aliud , seu lvi timum .in quod alia resoluuntur, accidentia enim immediate quigem insunt quantitati, sed quantitas inest materiae,de mediante illa eidem insunt teliqua aecidentia. istest .a, Ad tertium dicendum . quod maletia prima, Metit se, quae dicitur vltima,quia in illam ultimo tesoluuntur multa . quae materiae rationem habent, non fit ex alia, secus vero quae non est materia ultima. sed se.
p rra c. Ad quartum dieendum, quod materia prima in 1 L, quam ultimo resoluuntur composita, una tantum 'est at veto materia propcla , & delet minata uniuscuiusque rei est multiplex
fas resolutis usqse ad matenam primam. V Idetur 'nod in corruptione compostis stan tialis non fiat resolutio usque ad mate iam pii ROMAE L imam. Dicit enim philosophus quod non est possibi. te materiam esse stre passionibus, seu accidentibus p. degen. t. io sed s fieret resolutio usque ad materiam primam posset materia separari ab aeeidentibus. deessesne illis, ergo in corruptione substantialis eo misposti non fit resolutio usque ad inateriam primam. 1 Praeterea materia est ens ama per formam , at si fieret te solutio usque ad materiam primam in cota p.degen. bruptione compositi substantialis materia recederet a tota rerum natura, quia non esset amplius ens actu, ergo in corruptione non si resolutio usque ad mate. riam primam.
Praeterea dicit Philosophus p degen .e. 17. quod e degena I, impossibile est materiam primam nullum possidere
locum, quia materia est ea qua generantur corpora sens bilia uehoc autem ex quo corpora sensbilia genearantur,necesse est in aliquo loco esse . semper enim videmus quod id. ex quo aliquid generatui. est alietibi : ibidem autem est quod generatur ex aliquo, ubi fuit id,ex quo generatur;quare oportet id, ex quo generatnt aliquid lecundum materiam .esse alicubi, vel persi,vel per aceidens:at s garetur resolutio viaque a3 materiam primam in corruptione composus ubstantialis,materia sepalatetur a quantitate, & sic noli ibi esset,eigo dicendum est in eorruptione compositi substant salis non fieri tesolutionem usque ad materiam primam.
. praeterea dicit Philosophus p. degen. t. 14. quod in transmutationesvmboli ex symbolomaeei eade id g η tiqualitas in genito,& eorrupto. 8c patet, quia alioqui non erit facilior transitus ad inuicem eorum . quae habetit smilitudinem, eo quod oportebit utrobique omnia remoueri; de similitet sequitur . quod simile eorrumpatur a simili . nam generans corrumpit i3. quod prius erat:sed si in corruptione composti su stant talis seret resolutio usque ad materiam prima, non posset remanere eadem qualitas in genito, de iticorrupto in transmutatione S3mbolor uberto diem- dum est quod in eorruptione compositi substantialis non st resolutio usque ad materiam primam.
praeterea in vivo. de mortuo corpore Iemanet e op. 1 dem cicatrix seu eadem vestigia vulnerum, ergo reia tmanet eadem numero quantitas,dc qualitas alioqui non esset ratio , eur remanerent talia vestigia adu niente noua sorma specifica in corpore mortuo.
Sed eontra est,quod Philosophus p. physi. 8 1. di- .
est, quod materia est primum subiectu in . in quod ον ,
ultimum resoluitur id quod corrumpitur. Et in prae Aleam c. de subst. dicit, quod eo truptis primit sub stantii, impossibile est temanere secura rus substan- ν a. itias, de accidentia,& l physi 8 quod id. quod et Edὰ ''in' μ' at ut subiective scilicet materia,non est in loco. sed titillibi alicubi autem esset , si remaneret cum quanialitate cui debetur loeus,dc p.degen.t. 1 f. quod gen ratio ad disserentiam alterationis est transinutatio
non solum secundum passiones sed etiam secundum
33쪽
34 Prima Secundae partis Sum. Philosoph.
ormam subst antialem. ergo in corruptione compositi subsantialis debent coitumpi omnia accidentia, es ita fiet resolutio usque ad materiam prataram. praeterea accidentia non transeutit de subiecto in subiectum,ut scille et idem aceidens numero, quod primosuit in uno subiecto. postmodum sat in alio: accidens enim numerum accipit a subiecto; sed sit b. Iectum accidentium est totum coinpositum. scut&ptia:haec semper est alicubi, nam inuoluit dispositio.
De saecidentales,atque adeo quantitatem, cui debeatur locus, quin etiam inuoluit sormam substantiale,&estetis actu. ut cum dicimus ex aere fieti ionem tamquam ex mutetia illa vero ex se.& per se nullibi
estini doeet Philosophus sph3s t. . Vel die . quod
i materia semper est alicubi per accidens, ratione for-l mae substantialis,& accidentium δε quibus nunquam alterationis, quae est motus ad accidens. ut 3icit Phi- l existit separata, cum semper habeat aliqua forma ivlosophus p. degen. ergo ad eoitu plienem subiecti, i substantialem, ut dictum est. seu compositi substantialis, necesse est omnia aeei- Ad quartum dicendum est,quod non manet idem 4 ,. dentia illius eorrumpi.& aduenite nolis. adueniente:numero accidens in genito, decortu pio sed id , quod ' φnoua forma substantiali. l prius erat, cortum pitur per accidens ad corruptione. Respondeo dicendum. quia necesse est dicere, subiecti, recedente tarma, quae prius erat talis aeci oes, i , ὸ quod incorruptione compositi substantialis. fit reso- l dentis,&aduravi simile accides consequetis imam,i . . i. 4 lutio Vsque ad materiam prima Et ratio est ex dictis, i de nouo aduenientem, vel accedentem r & quia petr a. . in tot tum quia omnia amidentia praesupponunt formam 1 hoc accidens non erat aliqua re pugnantia in ageius o. de ea iee. . substantialem in materia sum quia accidentia omnia i & patiendo , sica tot suit transmutatio r nec est in - 4,i ' p.a tua mediate tangantur in quantitate . & mediante i conueniens . quod smile per accidens eorrumpati μ' quantitate suntii, materia. quantitas autem praesup suum sniale per accidens corrumpendo subiectum. ponit in materia formam iubilantialem eolpotis .ivel materiam : sic enim maior flamma consumit seu substantiam eorpoream , cum sit illius p topria minorem . . passo inseparabilis ab illa: tum quia substantia eum ' Ad quintum dicendum, quod in vivo,&mortuo G primum in genere entis, gebet esse causa accidenia non remanent eadem numero accidentia, sed spe. tium, quae sunt entia secundum quid tum quia subie. l cie, puta eadem quantitas, idemque vestigium vul Dum accidentium non est materia sol a. sed materia i nerum, quia manet origo, & radix quantitatis , puta pinsit
simul cum sorma, veIunita sormae substantiali, est enim ei saetia, ut gicit Philosonhus p .de gen. t. 1 a. dexi .ad dissetentiam sol mae substantialis, quae habet pro suo subiecto ens potentia , seu solam materiamptimam. Quare ad hoc ut adueniant materiae . praeis p dege Ua a s lipponere debent in illa formam substantialem , ra. tione cuius materia potest illa reeipere. praeterea quia si accidentia eadem quae sunt in corrupto rema ne tent etiam ingenuo. idem aecidςns numero essetiti duobus subiectis. quod diei non potest. Unde ma nifestum est.quod incorruptione compositi substan. itali, si ultima tesolutio usque ad materiam pia .
piiivium ergo dicendum quod ex eo, quod ., . ὸ ' materia non potest esse s ne accidentibus . non se quitur in coiruptione compasti substantialis non seri tesolutionem usque ad materiam . ita ut idem numero accidens, puta quantitas, semper sequatur materiam, & haee ab illa nunquam spolietur namhoe est impossibile ut dictum est: sed tantu sequit ut non posse materiam existere spoliatam quantitate. quoa verum est: quia cum materia n5 si sine sotma impossibile est eam esse sine primo gradu . quem sa' eit forma,primus autem gradus est corporeitas, que sequitur quantitas tamquam tuopria passio : unde impossibile est materiam esse line quantitate. Qitos autem impossibile sit materiam existere sine aliqua sorma substantiali patet. quia eum materia sit subie ctum generationis , & corruptionis . & generatio unius si eo ituptio alterius, necesse est, ut materia, ex qua aliquid generatur, & inquam ahquid eor' rumpitur . semper habeat aliquam sormam , per quam assimiletur, vel contratietur generanti, vel
Ad seeundum dicendum, quod quia uno corrupto ut mox dictum est .generatur aliud. Ee uno genito aliud coitumpitur ideo nec materia seeegit a terum natura nec temanet sire sorma.quia in eodem insta. ti.in quo priuatur forma praecedenti, & fit non enshoe quod est corruptum, recipitaliain formam , Ee eadem materia numero cum eodem ordine ad sotia cai. 44.ρ
mam seneralem , quam consequitur quantitas, vi /; proptia passio.
Deinde considerandum est de forma substantiali. CIRCA QVAM QUAERUNTUR TRIA.
Frimo, Ut detinforma susstam lis. a Virum rem definiatur a P Hlosopho avid juverat esse rei. Is Utrum forma substantialis sie priκestium muta ali miskbstantialisputa generationis. υι 1 sttemin-- vero ut somma substantialM.
Vtrum detur formosos antracts VI detur quod non datur forma substantialis Di .
Philosophus i. post. t.i . quiad omnes cini uparticu defitutionis debent essem plus, quam defi nuum: sed si daretur sol ma substantialis ha e nostra in definitione physica aequalis elli t definito , ergo
non datur sol ma substantialis.1 Praeterea de talione substantis particularis etiam adi malet alis est qliod per se subsistat. quasi per se en, id ν alioqui non erit in praedicamentosi,hllatiae sed nulla pim
3 Peterea dicit Philosophus 8.m et r. r. quod ovae
34쪽
di Stetitia dieat desumi ex qualitatibus, nulla dab L 3 qEam aliquid generatur secvngum cui A .uteum ali . . tui se ima subsistitialis. quid mutatur de non albo in album . sod etiam qua'p' '
- Pirtei eas datur sorma substantialis, in axi irae vel i aliquid simpliciter generatu: , quia nimirum muta proptet mutationem, cuius ipsa est termitius : velitur ex non esse si pliciterint esses mi liciter . te iaptopter actionem,cuius ipsa est plancipium: vel piop nus autem teneratronis est forma . ut dicit philoso teressem talem compositionem requirat vel denique phus a phys t. i. . sed non pol Est sorma accide tali, propter quaedam accidentia , quorum ipsa est origo, esse terminus genera ionis simpliciter . nain talione de ptiue pium sed propter nullum praedictorum ne- illius non generatur aliquid simpliciter . sed tantum osse est dati formam substantialem 1 non quidem secundum quid . debet ergo illinc te. minus esse sol propter primum, quia omnis mutnio est ex cotura. t ma substantialis. demum idem patet ex termitio ge
rio in eo citrarium. ut dicit ut .m et i 11.&D. met. t. l nerationis notusalis. vi naturalis est. hieouim est ita.
, mira , D a. sed contratietas tantum est in accidentibus, quia tura ut dicit philosophus 1 phγ t.cit sed non pot/stis ii i . substantiae nihil est contrarium, v lictum est meque natura terminus generationis naturalis ut sie estis m.
est tantum qualitas, ignis enim tantum agit virali inon eius terminus, ut dicit Philol. phus ibidem . nee ic ' dus .ut dicit Philosophus t ductis. & sens b. neque est forma accidentalis, nam saee non est natista. Gatertium quia digerentiae constitiumae elementorum secundum naturam . erit ergo forma substantialis. qnae sunt prima corpora naturalia . sunt qualitatesDVnde manifestum est dati formas sabstantiale, sensibile, ut dieit Philosophus p. dege . t. 13. de a. de Ad primum ergo dicendum . quod ii accipi posset
seri t. .neque quatium, quia sola sorma accidenta idisserentia. quae notificaret ipsam formam substiti iis est immedicite activa ; nam eatenus aliqua agunt tialem speciei, nullo modo disset tia xltima esse in ad inuicem . di pati tint ut . quatenus habent contra-iptus,quam species nam haec adaequati periem, ut diarietatem , ut diei tui p.degen o. nihil autem agit cit Philosophus I. mei. t. . 3.& ratio in quia ut dicit ibia αν. de vitia nam speciem . non ergo peractionem natura- Philosophus 8.met rario quae est ex differentiis , i anii. p.acs.lem agentium naturalium materia traiis mutatur ad detur esse speciei.&actus. id est formae. euiussi betati di P.
sol maira substantialem , sed solum ad accidentalem,item speciei est propria forma , quae nulli alii eoituta η g ' dei ta titilla sabitur ni m i substantialis: nit; sed quia sortia ae essentiales non sunt nobis pei se. - i. i. Sed contra est, quod philosophus '. mei. t. 7. 8 notae. oportet. quod manifestemur per aliqua ei ri, sic, de met t. 1 1 de animat. .lubstantiana diuidit in mate-identia,quae sunt signa illius formae. ut patet in Sitiet. an o si. riam.&formam. n autem oportet, per accidentia propria illiu , spe., 1 Praeterea p. physi r . ex specis ea distinctione ciet, quia talia oportet per definitionem speciei dὰ probat Philosophus dari formam substantialem. monstrari, sed oportet notiscare sotinam speeihi petnam materia est eiusdem rationis in omnibus , &ialia accidentia communi ola: de secundum haeedis . ideo per illam res naturales non possiant distingui rentiae sumptae dicuntur substantiales . inquantum specie. sed euides est dari substantias naturales specielindueunturad declarandam formam substantialem idistinctas. vi hominem. N equum , & similiter con-lsunt autem communiores specie , inquantum assu traria . ut ignem. & aquam , ergo euidens etiam e stimuntur ex aliquibus fgnis. quae sequuntur sgna su ἡatialiua plincipium intrinseeum .praeter materiam spetiora. per quod essentialiter.&speeisee distinguantur, hoc Ad secundum dicendum . nuo a solius substantiae autem est forma , cuius propria ratio est distingue te completae pro 'rium est , quod lubsssat, quali p/t se 1.d i q.p. 1 speeie res a se constitutas. ena quia illa sola dicitur proprie esse, unde & directe p. . Respondeo dicendum,quod neeesse est dicere dari est in praedicamento substantiae forma ψeto substati sotmat substantiales praeter accidentales. Quod italis scut&materia, non sunt substantiae comple potest esse manifestum ex multis.& ptimo ex specie tae nec speetes praedicamenti substantiae directe pio corpo iis naturalis, quod est corpus animatum , hoelinde contentae sub illo sed sunt principia illius atque enim dari patet sensu ex operibus vitae . puta ex ali. adeo reductive ad illud pertinent. mento .augmento, & decremento, ex intellectu, & Vel dic,quod sorina substantialis dieitur substantia, Tab , suli voluntate .quorum principium est anima, ut dieituri secundum quod diuiditur contra aeridens. non aut e stantia n. adeant .l. 3. .& seq.anima autem est forma substan- l secundum quod est genus;& ideo non mirum, si noti ntiali, est enim se actus,seut substantia est actus. ut conuenit illi ratio substantiae, quae est esse tem , eui dieitur ibidem. Secundo ex proportione , qua debetidebetur esse per se esse inter maletiam, &sormam ; actus enim, di po. Ad tertium dicendum . quod nulla praedictarum a met) potentia ob talem proportionem debent esse in eodemidisserentiarum est substantia neque aliquid substanc de ana p., genere, ut dictum est ; maletia autem est potentia tiae assine. quasi peltinens ad genus substantii. sentia pust. i. s. quaedam substantialis.& de ρenete substantiae .ut di .iscant tamen formam substantialem . 8e quod quidetum est .vnde Philosophus saepe diuidit substantia ira est multarum substantiatum ; quia enim formae sub a in materia. imam,&eompositum.Τettio eo. com- l stantiales , & principia essentialia rerum sunt nobi, postione essentiali rerum . manifestum enim est datilignQta. ideo oportet, quod viam ut disserentiit aeei i Zelai l. p. plurima entia fimplicitet . qualia sunt omnes substan dentalibus in designatione essentialium .per dis renatia completae quae sunt hoe aliquid id est aliquid de- tias enim accidentales peruenimus in cognitionem monstratum, quod est simpliciter in esse, & speciei essentialium. huiusmodi autem non possunt constitui per formas Ad quartum dicendum , quod ex omnibua illis i. E
i actu simpliciter . sed eos aQutale, vel tantum, puta les t dictum est. Cum enim omuis mutario vel si magnore vel album, vel quid huiusmodi, unde dc ex contis rio , vel contradictorio , ut dicit philoso Hesi. aduenit subiecto iam praeexistenti actu; debent ergo phusia .met t. . non solum datur mutatio ex subie Tab... solis constitui per imas substantiales,quarum proprium cto in subiectum .sed etiam ex non subiecto in subie ma n ros. est facete ena actu simplicitet . quaque proinde nonictum , quae est generatio substantialis terminai, ,3 p. ς ῖ .'
adueniuot subiecto iam piaeexistenti actu, sed exi - imam substantialem,ut dicit philosophus s. physstenti iti potentia tantum. quarto ex mutatione sub- tri.&H. mei sum. e.3.praeterea sorma substantialisi is i ii stantiae. Non solum enim datur mutatio, secundum est plincipium actionis principale,non autem insitu
35쪽
36 Prima Secundae Part. Sum. philosoph.
mentale &immediatum .&terminus immediditus aeripiat formam, secongum quam sumitur ratio de
generationis substantialis . . t dictum est . fleeausae sciens passionum . ut dictum est cum autem disserentiae substantiales.ut habetur in s mel. sint ignotae, per disserentias accidentales manifestantur.& si e ca lidum.& strigidum dicunt ut dissetentiae ignis, & terrae, cum alioqui non sint disserenitae essentiales illo.
rdetur quoa sol ma substantialis non si a Ρhi. losopho recte definita. quod si ratio quod quid
finitiva rei perquam scimus quid est caro,vel o . iee adhuc est natura. vel specie . in ipso , antequam ha beat formam. Vnde mani stati, est, quod ruri recte definitur , quod sit ratio quod quid erat esse
Ad primum ergo dicendum . quo J eatenus dicun .rlitis tui partes definitioni x ad cari in format ira pertine re,quatentis natura species consitura ex viateria. &forma. se habet ut formalis respectu indiuidui, vel supposti. quod participat talem naturam. Ad secundum dicendum . quod interroganti quia in ea, est res secundum propriam naturam . & speciem. alia, non nas per formam responderi potest , ut dactum est. Ad tertium dicendum quod materia per se pertinet ad speciem, quia species componitur ex genere. Acetat esse rei. Dieit enim 'hilosophus 1. physi. 18. l differentia, quorum genus sumittat a materra , disse- ib. quod partes des nitionis pertinetit ad causam forma. t relatia vero a forma, ut dictum est , non tamen per 'le mised materia communi; est pars definitionis eum se pertinet ad speciem,tamqbram ratio illius. 8etamst pars essentiae rei . aqua sumitur genus eigo etiam quam princapale . de quid perficiens speciem, ae d. fi . materia pei tinet ad causam formalem, de per eon se. nitionem rei . ut dictum est . nec ut conueniens rei in quens a 3 quodquid erat esse rei. quanturia habet speciem Fce enim latum est sol a.
, -- i a Praeterea hoc intelligitur pet quodquid erat esse vidim ibilosophus .met. t. ra ut patet smiliter iu 'Τ alicuius . per quod conuenter terresnotisseti potest ad artificia libos, ut dicit i hilosophus ii idem. quaestionem de eo , istam per qui 3 est . sed ulterio. Ad quartum licendum . quod licet materia in ganti quid est res . respondera potest per materiam, grediatur desoltronem substatriae compostae , solamna responderi potest pei genus, quod est par, des. tamen sor a dicitur ratio quod quid erat esse iei, nitionis, de sumitor a materia , ut dictum est. ergo quia id, quod est principale indistinione .est exstat te materia pertinet ad quod quid est esse iri. de eoti fotm. & quia lota perficit rationem qi id ditati, rei. sequenter non potest quodquid est esse rei esse de fi unde modo particulara dieitur a b hilosopho s. re et 'nitio sotrinae. i t 1 .causa rei. praeterea materia uniuersalis per se pertinet adt f eeidnam in hoe distinguitur a materia indiuidi alii ted illud quod per se pertinet ad speciem pertinet ad quod quid erat esse rei et go materia etiam est quod quid erat esse rei praeterea ratio quod quid erat esse rei est desiit. ltio. per quam seitur quid est res sed definitio comi
1 .pbri l. s. net tam mate. urna quam solinam, ergo utraque per .
tinet ad duod quid crat esse rei , de per consequens male indes nitione tribuitur soli formae , quod stratio quodquid erat esse ieised eonita est. quod Philosophus a physi. 1 g.dicit, quod sorma est latro quod quid erat esse rei. a Prat et ea natura generis, vel speciei est id , quod
sani se id uitio dicens quod quid est esse rei , sed
unum qu 3uue persiam formam coni equit ut naturam generis, vel specim. ergo sorma est quod quid erat esse rei.
Respondeo dicendum. quod sola sorma est talio
geni rationis τι terminus o sinis. an ut forma. v Tl detur quod forma substantialis siptinet pium et
V generationis ut sorma .non autem ut sitis. vel terminus generationis. Dicit enim Philosophus r.
mei. t. 17. de I . me . t. is quod forma non generatur,
sed copositu .sed id est terminus generationis, quod genetatur, ergo si forma est principium generationis,
ὰebet esse plancipium visorma, non autem vis is,3e terminus.1 Praeterea terminus generationis debet responde- ν i 1 re principio generanti, sed principium tenerationit ra. quod quod erat esse rei .atque adeo quod quid esse rea; s est compositum generans,ergo terminus peneratio euitis rarivst,qura id est latio quod quid erat esse retii nis est compositum genitum,& eonsequentet forma erit plincipium generationis visorma, non autem ut terminus generaticinis. sed dices, quod forma generatui per accidens. Ac consequenter est terminus oe netationis pet accidens. ι Contra uper quod scimus de unoquoque quid est, sed hoe
scimus per formam, non autem per materiam, nam materici est quid indetei minatum, Ninfinitum.& finitur tantum , ae determinatui per formam a 3 talem speciem vi Hictum esti praeterea quia per id, secundu a i , ri i . unumquodque consequi ur naturam se,. ibid. α quod aliquid est tantum m potentia ad hoc, quod sit elei performam suam i seci natura neque per se ne P I s. tale, si ino dicitur habere esse tale, ita nec cognosci que per acciden generatur,seu est terminus seneta potest esse tale,quia unu quodque sicut se habet ut iit, tionis,ut patet in diuitiis in generatione filii emta eira & veritate.& per conseques ut cognoscatur,vidi ma substantialis nullo modo est terminus stendi oti hilosophus i. mei. t. .per matervia ero tantu rionis.&lic ad generation tu tantum concurret vieti in potentia talis, ut patet tam in artificialibus quai forma.
in naturalibuς tuaitificialibus enim per materiam 4 Praeterea forma concurrit ad matationem sit, itantum res habet . quod sit in potentia ad hoc, quod stantialem, ut principium per se intrius reum et ii, Mellit artinetosi, de non una dicitur habere aliquod eici quod fit per mutationem ; sed soritia non se eonei,s' ritis. donec adueniat figura, perquam dicitur habere rit,msi ut forma, non autem ut finis. quia forma injst q. IO,l re speciem lecti. vel domus An naturalibus vero per ma et,quae fit finis vero est cauta extrinseca ut disti iritetiam est aliquid in poetentia caro vel M.& nondum l est. ergo forma non est principium mutationi sub habet naturam.& speciem carnis x ossi . auLequam stantiniis v finis, vel terminus, sed ut forma.
36쪽
D mci 3. mei. t. a.ditit quod de raticine mutationis est guplex. ii dii, α te minu , a quo, & ad quem .nam per illam ause, tur, i, unus, M acquiritur alius ι sed ratio termini est talio finis, ergo scut priuatio est orincipium mutationis, vi terminus , quo ita cum sola forma sit id , in quod fit mutatio & quod per illam acquiritur .a A mutatio. nem substantialem concurret ut finis, & terminus,
ra lata a Praeterea forma de ratione sua habet, quod sit ma .ia. eausa eius, quod secun/um eam formatur . vel per modum inhaerentiae.vel per modum imitationis; sed ima nevirum habet te spectu murationis substantialis seu generationis, ut patet. erxo sorma non est principium generationis ut forma, sed ut finis de ter
Respondeo dicendum, quod forma est plinei pium . . t generationis formaliter ut est terminus ad quom, iii et ipsus, non autem ut forma. Ratio huius Auplex asset ii Tib.. ii potest , una est, quia de talione formae est quoa stmeia, & in eo cuius est sorma Arma autem non est in genera. nu ratio 7. tione .el mutatione substantiali, sed in subiecto ge-ὰ - ' nerarionis . nam pergeCeratione tremat a. quae est mei l.n.' ens in potentia , mutarur in formamribstantialem. At tera est quia de ratione mutationis est transius.&proce lius a contrario in contrarium . nam per illam agens mutat aliquid ex uno contrario in aliud . ut diacit philosophus r. met t. H.& D. mei. t. ii. sed eate nus aliqua vi contraria pertinent ad mutationem vel motum, quatenus unum est terminus a quo qui abiicitur, alterum vero terminus ad quem qui acquirituri quatenus nimirum non se compat lutitur 'in eode. subiecto, unde necesse est, ut per mutationem unum abii elatur,&alierum acquuatur. se enim habent rationem c ntrarietatas .ut dictum est, ergo dicendum est quod sorma quae est terminus as quem concurriti; . . 4 ad xenetationem, vel mutationem substantialem ut
.d i .a.p Ad primum ergo dicendum. quod terminus generationis in creaturis dupliciter potest accipi, sicut etiadi principium. Dicitur enim primo principium gene rationi ipsum generans,& huic principio correspon. Aet sicut terminus ipsam genitum. Dicit ut etiam principium generationis a quo incipit generatio, de hoc modo principium . vel initium generationis est priuatio sol mae inducendae , de huie principio termi nus oppositus est sorma per generationem inducta, scut in dealbatione terminus a quo est nigredo, terminus ad quem est albedo, & se patet ad secuti.
ibid ad i. Ad rettium dieendum. quod essentia non est genita in filio Dei, neque per se . neque pet accidens, quia eadem est essentia in generante, & genito. si autem essentia esset divisa. tune sequeretur necessario. quod esset genita per accidens quamuis non pet se, scut in
Ad quartum gieendum. quod finis est duplex gene
Tab.v. finis rationi f.&rei generatae primus coincidit cum sormav-33, in idem numeto , & sic est intrinsecus rei genetatae, non autem secundus.
Prima V frum priuatis sit alii ait
1 Utrum priuatiosit priscipiam mutat ianis res , an vera peracridens.
ARTICVLVS PRIMUS.I Iram priuatio sit aliquid.
v I Id et ut quod priuatio sit aliquid. Dicit enim phcu losophus s. met O . quod eo ipso, quod quis habet priuationem habet aliquid.& quod propterea riuatio potest suis e ri ut habitus, di ut aliquid ha
itum.& 4.met. t. a. quod ens dicitur analogice non imi I nsolum de substantia, quantitate , qualitate, sed etiam de priuatione .ens autem, di aliquid idem sunt, ergo piluatio est aliquid. a Praeteres dicit hilosophus p. phys t. fg. 5 ro. Iς. hyta. 3
quod priuatio est accidens matellat. A num numero cum illa. est autem accidens aliquid. se ut 3e ma ra ut patet de ani t. t 8. ubi dicitur . quod visi percipimus tenebrat. visus autem obiectum aliquid est, vi manifestuna est ergo priuatio est aliquid. 3 Praeterea cortum pete est agete: sed priuatio eor qam rumpat, caecitas enim corrumpit visum & omnis pii-uatio corrumpit habitum . ut malum corrumpit dioia q p. de malonum .ergo priuatio agit: ted nihil agit nisi inquantum v, . -
est aliquid .ergo priuatio est aliquid Sed dices, quod . ἡ ' i ','
corrumpere non est age te, sed gescctus actionis. .a4 Sed contia. Corruptio est motus . vel mutatio, q. . de malis ergo corium pere est mouere: sed movete est agete, ibid arrcnergo corrumpere est agere & s.lde porrs Praeterea in omni motu naturali natura intendit aliquid sed generatio. & corruptio sunt motus naturales,ergo natura in his motibus intenssit aliquid, sed per generationem intendit natura sormam, per coris Iu pNonem vero priuationem , ergo priuatio est aliquid. sicut de sol ma. 6 Praeterea quicq, ita appetitur est ens,&bonum,& q.ρ de malo conseque ter aliquid sed aliquid appetit priuationem . P.Mg 12. alicuius rei, si cnt ouis absentiam lupi, ergo priuatio
est aliquid. P taeterea s priuatio non esset aliquid, nee aliquid thlilatu sesset ens priuatum : licuis malitia. quae est priuatici bonitatis . non esset aliqui 3. nullum esset malum , Ms militet s bonitas non esset aliquid ,nihil ex thou ursed eonstat multa priuata esse sieut & esse multa mala.& multa bona .ergo priuatio vete est aliquid in re
8 P taeterea bonum . de malum opponuntur ut priua- , etao.&habitus e sed bonum malum sunt in rebus. de malo. seut vetum.&salsum in intellectu .ergo priuatio est in rebus, & se est aliquid reale 9 Praeterea illud . quod non est aliquid, non potest ;h;a , ei, intendi.& remitti, leu suscipere magis.& minus: sed T,b...pii priuatio intenditur,& remittitui , seu suscipit magis, uatio.nu. 8e minus, ergo est aliquid. io Praetetea Deus habet scientiam priuationum. ν. ν l. si eut & malorum: sed scientia non est nis verorum, κ&q x de
verum autem cum ente conuertitur,ergo priuatio est 'exat a as.
ens, & consequenter aliquid. sedeontra est quod Philosophus p ph3st. s. di- ν ph64 14 cit.quod priuatio est per se non ens.& t. s. docet hoc is. distingui priuationem a materia . quo ὀ haee est nonans iacundum accidens, priuatio vero est non ens per
37쪽
38 Prima Secundae Partis Sum. Philosoph.
se. Praeterea materia est prope rem. & est aliqualiter. iquia est inpotentia ag tem re est aliquatit et substan, lita rei quia intrat consti lationem substantiae: at pri luatio neutrum habet, fletis i. dicit . quod priuatio est j penitus non eris, & extra totum ens, ergo priuatio
non est aliquid. x praeterea dieit philosophus p physi. 68. quod priuatio nihil est aliud.quam absentia formae a sed ab- lsentia sermae non est aliquid , ergo ptiuatio non est laliquid. 3 Praeterea priuatio est ens rationis . diuiditur enim iens raraonis in relationem, negationem . de privationem a sed ens rationis diuiditur contra ens reale, de contra aliquid ,ergo ptiuatio non est aliquid. ResponAeo Aicendum quod omnis priuatio quan . tum ad id, quod sigilisseat ut per nomen est non ens; sed tamen oportet . quod aliquid praesupponatur; quia enim priuat o est negatio in subiecto apto nato, Idicitur .met. t. .ptae supponitiit subieniam , &habilitast plint ad retectionem sol mae , que priuatur;vngeres opposta pet modum priuationis liabitui triplieiter poreis sumi, ut patet in nomine enebra.qου ae opponitur luci per modum priuationis, aut pro
ipso subiecto priuato. quod est aer obscurus de se te lnebra, de consequentet priuatio est aliquid . & est lcreatura:secundo potest sumi pro ipsa vimite . de ha- l
bilitate subiecti .pet quam s abiectum est receptiuum l
habitus. ut aer lucis. de se etiam tenebra est aliquid.
potest enim diei obscura qualitas aeris, quae aliquid l
creatum est,ac positiuum tertio sumitur proprie pro iis,quod si nificatur per nomen. de se priuitio est non ens.& hoe modo, per se loquendo non diei tali quam naturam . neque potest dici creata a Deo . sed solum per acci flens. inquantum fecit aliquam natu ram unde tesultat talis p tivatio. Sic dieitur per aeci . dens tenebra a Deo creata, quatenus secit naturam l pacam .ex euius oppositione ad eorpus luminosum tenebra relinquitur , sicut tenebras in domo iacere dieitur,qui claudit senestram. Caeterum licet priuatio proprie. de perse sit non ens .de eonsequent et non 'sit aliquid .duobus tamen modis contingit diei posse lens ut dicit Philosophus ab met. t. a. uno modo, inta. Itione, seu rationis, quod est esse debili stimum quate. tritis scilicet latio negotiatur de ptiuatione . seut 8c de lnefatione, ouasi de qu:busdam entibus , dum de eis astat mat, vel negat aliquid ; non enim absurdum est quod id.quod non est ens rei,atque adeo ens in natu ra .accipiatur ut ens rationis,vel in ratione qua tenus illud regno icit,&de eo compositionem facit. ut cum de ptiuatione. ut de ea citate format ut assirmativa lptopositio caecitas est. Altero modo diei potest pii uatio ens vel esse, quomodo generatio.& eorruptio de motu di euntiat entia vel esse quod est proximum praeeede tua in debrlitate, quia nimirum remouet id,
quod est . puta vel substantiam, vel aedi densi seut corruptio dicitur esse, quia ost via ad non esse sub stantiae . de generatio, quia est via ad esse substantiae. Vnde mani una est.quomodo ptiuatio sit aliquid,
Ad ptimum ergo dicendum. quod eo modo pri is, tio potest dici aliquid, quomodo potest dici ens.
Dieitur autem ens . vel esse, quia remouet ens, ut dictuna est. Ad seeundum dicendum quod ptiuatio dicitur ae ridens materiae . quia accidit materiae. & materias mulcum ptiuatione dieitur unum subiectum, ratione autem duo quia in subiecto est considetate m. litatem positivam materiae . de id , quod aecidit ei, pura priuationem. viii fautem dicitur videte tenebras, quatenus post immutationem organi iudieat de
ipsa immutatione organi a sens bili . etiam abeunte setisbili. Ad tertium dicenssum, quod illud quod corrumpit 'his .ia
aliud effective vel acti e .agit. ει est natura realis, de s consequentet aliquis T secus vero quod coitumpitaliua formaliter, quom osso priuario corrumpit hasi tum re malum bonum.& caecitas uisum in quantum est ipsa uisus coit optio seu priuatio, q ptinui.
Ad quatium 3ieendum . quod eorrumpere forma- ad 3. liter non est inouere. nee agere, sed corruptum esse; cortum pere utem active est mouere, de agere. ν 4hmilo Ad quintum dicendum, quod aliter se habet natu- ad i. i. dea ad genetarionem de iter ad corruptionem :forma pol enim, quae e It termitius petierationis,est per se inten ta a natura uniuet sali,&e articulari. priuatici vero est praeter intentionem naturae particularis . est autem ecundun, intentionem natura uniueis alis, non quidem ut per se natura , & ut principaliter intentum. sed secundario .quatenus sne ptiuatimae alicuius sol mae non potest introduci sorma ad esse namque ignis generati ex aquae te quiritur non esse formae aquae . . Ad sextum Alcendum quod non esse nunquam apia q.dem operitur,nisi inquantum per non esse alicuius conset I
uatur proprium esse altei ius . sicut Ouis absentiam lupi appetit propter conseruationem propriae vitae. Ad septimum dicendum . quod ens duplicitet diei ibida4.3 stur,ut dicit Philosophusue mei. t. i uno modo. se moliscundum quod respondetur ad quaestionem quid est. seu quatenus fgniscat naturam decem genetum, seu εentitatem tei, quae diuiditur per decem praedicamenia ara s&idita .3ese neque priuatio neque malum est en . neque α us, aliquid. Alio modo dicitur ens, quod significat veri tatem propolitionis. quae in compostione consistit, cuius nota est hoc verbum est . 3e hoe est ens, secundum qiaod respondetur ad quaestionem an est, de se priuatio est de est in aliquo tanquam subiecto seuede malum est in bono i caecitas enim vere Hiei tutqued est.&quod est in oculo. Non tamen priuatio.
puta caecitas. vel malum est aliquid, quia esse aliquid non solum signi sicat quod respondet ut ad quaestionem an est,sed etiam quod tespondetur ad quaestionem quid est Aa octauum dieendum, quod priuatio est quidem ibiliai in rebus, de similiter malum, non tamen ut aliquiatrale ; sed in ratione est aliquid, ut intellectum: de ideo diei potest,quod priuatio est ens rationis, de non rei. de s militet malum. quia in intellectu est aliquid. non autem in re.& lioc ipsum . quod est esse in intellectus eundum quod aliquid dicitur ens rationis est bonum bonum enim est aliquid intelligi. Ad donum dicengum, quod priuatio non suscipit Tab H ru magis, de minus secundum se , sed secundum suas uation
Ad decimum dicendum, quod Deus eognostit pii 8 3 iuationem pei habitum oppostum , dc consequentet malum pet bonum, quia aliter nec des niri , nee co gnosti potest. Unde dieit D. Dio. c. I. de diu nom. quod Deus per semetipsum tenebrarum aecipit visionem, non aliuude videns tenebras , quam aluin
x ν Idet ut quod ptiuatio si principium mutationis V per se, di non pet accidens. Dicit enim rhi ων, i
38쪽
libet . nis secundum accidens. album enim non fit ex musco , nisi inquantum musco accidit esse αlbum .sed album fit per se ex tali non albo tale vero non album est priuatio , ut patet ex Philosopho p. phys. t. 68.ergo priuatio est piincipium per se. 1 Plaeterea dicit philosophus sphyct.6. quod prin. cipia per accidens quippe infinita non sunt principia mutationis, quae est in contraitis. 8c mediis, ut patet ex t. i. ergo priuatio non est principium per acci.
3 Praeterea si priuatio est principium per accidens, de non per se maxime quia aeridit subiecto. setit di
VIrum pria aris, a sa est principium murationubsi priuatis formae specifieae, an
V Idetur quod priuatio,qi est principium diutas , .phrs. l. .
tionis. st priuatio sol mae numericae. Dicit enim s .met. 1 3.
Philosophus 1. physi. s. od causs generalibus de bent respondete effectus generales c de singulatibueeimu .quod aedifica tot est causa activa domus per se, singulares; sed per mutationem cautanaturales essemus eum autem est causa activa per accidens .sed pri .ctos suoa progneunt, ergo in omni mutatione de euatio non accidit subiecto , quando est sub Arma, produci terminus singularis . de pet consequens pria quia expcllitur a forma, ergo ptiuatio non est princi- tiatio. quae est prineapium mutationis tela, natae ad pium mutationis naturalis per accidens. formam singularem , erit priuatio formae numeri eae. praeterea ae ratione mutationis naturalis est,quod a Praeterea priuatio. quae est plineipium mutatio-ppli A. 13 ,.. . ' sit inter terminum a quo.&terminum ad quem, seu nis . est absentia sormae, ut dicit Philosophus p. phrcr 13,U. ιοῦ quod st inter eontratia. ut dictum est; sed plinatio t. ε s. sed mutatio terminatur ad formam sngularem. est terminus a quo,de unum contrarium, ut dicit Phi ram omnis actio agenti, naturalis. quae est cum mulosophus p. phys t. si .d: 5 Hergo priuatio est princi- tatione , terminat ut ad singulate, ergo ei it priuatio pium per se mutationis. sol mae numericae., Pt aeterea de ratione principii per se est . quod sit ' Praeterea materia prima est in potentia ad omnes .nde aliquid plocedit quocunque si odo, vel petita. formas materiales,tam specificas, quam numericas: su, um, vel reton in origincio de processum . sine i sed redueitur ad actum per ipsam sol mam inmuta- .llo insiti Συ . ut dictum est . sed ita 1- habet priuatici l tione,ergo terminus a quo mutationis, perquam a tespectu mutationis . vi ib dem die υm est . ergo i teria acquirit Almam numericam , erit priuatio G priuatio est principium mulationis per se,& non per i mae numeri eae , fle non specificae.
Sed contra est quod philosophus p playst. si .gi cit quod ies sum ex materia per se ex priuatione ve ro per ace sens. re t ri. gicit esse disserentiam inteleontrarii quia nutrirum,ut dixerat t. σύ. priuatio est ipsincipium per accidens, sotma vero est principium
per se., Praeterea dieit philosophus p. phys t. s.& quod priuatio est per se non ena ; sed ex non ente nihil sit, nis secvngum acci/ens . ut diei tui ibidem, ergo priuatio est principium per ae
Respongeo dicendum quod principium, Vt ἡό. ς q 'ctum est. duplicitet sumi potest, uno modo, secun -- 'atim quod dicit eaulam. 1: in iluxum . altero modo,, ὰ p q ,. io secundum quod dicit ordinem . s priore modo sumi hirma ad p tur principium mutationis , priuatici non est princi Vii sux. q s pilam mutationis per se sed per accidens Mam ex hoe
p rhI v cili quid fit per se, quod inest rei, postquam iam facta
est. priuatio antem non ingreditur essentiam,& eom positionem rei factae per mutationem; s vero sumitur principium posteriori modo , quia per se fit ali quid ex onposto, vi patet, cum aliquid vel creatur, nam per te fit tes ex nihilo vel genetatur siue simpliciter . sue secundum quid, nam homo fit per se ex mora homine, fle muscum exim musico, ut dieit Phi losophos p. ph3st. 43. & 4 4. ideo ptiuatio est princi pium per se de non peraecidens. Et ex his patet ad
obiecta utriusque partis. nam posteriora duo tantum probant priuationem esse principium per accidens, 1 umet do nomen principium procaesa influente, de comparando priuarionem tum ad rem, quae si . quia nimirum non ingreditur substantiam illius. postqua acha dii tum a. lulnechum . quia aeeidit illi, quippe quod nunquam denudatur a n inutione ; priora vero latitiam orobant priuationem esse principium per se, sumendo principium , ecundum quod signifieat oris dinem . de comparando priuationem tantum ad ipsam mutati em. Sed contra est quod omne generans produeit sibi T,b. tena. smile seeundum formam. qua agit; sed non producit talion a .3esbi simile nisi seeundum formam in specie, quia gentium oportet assimilati generanti in omnibu, . quΣ ο . d P ad naturam speciei pertinent,non autem in propiaetatibua 'indiuiduantibus , ergo in omni genetatione 'terminus ad quem a natora intentus est tot ma secundum speciem , de consequentet terminus a quo riit: i priuatio formae specistiae . de non numeticae.1 Praeterea in corruptione rei natu talis ideo forma q.
non annisi latur, ut dictum est . quia eadem Arma de actu teducitur in hoc, quod sit in potentia, ita uti maneat in potentia materia. sicut prius: seg non po. test remanere eadem .numeto cut piis, . quia Mem numero cCrruptum per motum redite nen potest.sed ' idem specie, ergo remanet in potentia materiae eadespecie sicut prius, Ze per consequens sicut terminus eorruptionis est non esIe sol mae specificae . ita termi nus a quo generationis est priuatio formae speeisseae,
Respondeo dicendum,quod priuatio quae est prin. Dp 4 3 3- , cipium mutationis rerum naturalium non est pruia 'a4 so. . 4
tiosormae numericae sed specifieae; quod potest esse '
manifestum ex tribus. primo ex intentione naturae, pluralitas enim materialis a nullo agente est intenta , ., εο vi finis, quia multitudo materialis non habet eertum . ' , terminum , sed de se tendit in insilitum . infinitum aute repugnat siti. finis vero cuiusque actionis physicae duplex est generatio,& ima, quae est finis se Tab v ponerationis. Deundo ex ordine, quem habet forma in tentian. 3ο. materia: eum enim potentia passiua, &activa natu tales sibi eoite spondeant, ita ut cuilibet potentiae passui tespondeat activa in natura , re contra, quaelibet potentia passiva se extendit ad ea tantum, ad quae se extendit potentia activa eiusdem genetis;
cum ergo potentia acti a naturalis agentis non res. pietat tamquam finem, multitudinem numeralem.
sed specifieam , ut dictum est. nee potentia passiua matellae per se . & sormalitet respiei et in v
39쪽
o Prima Secundae Part. Sum. Philosoph.
ratione multitudinem numericam. sed spe eis eam. l& per consequens terminui a quo sol malis. & per se igenerationis naturalis erit priuatio sormae specilicae. Quod eonfirmatur ptimo, quia materia ordine quo. 'dam respicit formas . quatum est capaxi hine enim est.quod in generatione animalis ex cibo fit sanguis,& ex sanguine semen, & menstruum , ex quibus generat ut animal non autem eontra ex semine fit sanguis, aut ex sane ne cibus i& quod prius materia est, in potentia ad formas Mementates, Ac eis medianti. bus secundum diuersas ptoportiones commixtionum est in potentia ad diuelsas sormas, ordo autemper se tantum est in speciebus, non autem in indiuir, duis eiusdem speciei dis per accidens. Cons. I. quia cum inter indiuidua oiusdem speciei non se per se ordo, si maletia sue eessive posset recipere plures sor. mas eiusdem speciei ex quolibet se ii posset quodlibet quod multis in locis negat Philosophus contra
Anaxagoram. Tertio exesse quod materia essentia.
liter respicit . hoe enim est elle substantiale specifi. cum, pei sectivum.& eompletiuum . ut dictum est. non autem indiuiduale. Vnde est, quod eum si dii. plex persectio uniuersi , essentialis. &aocidentalis, essentia lusu tantum in speciebus accidentalis in indiuiduia, eonstat autem . quod sola forma specifica potest date esse specificum, de persectivum materiae.
non autem forma numerica. Caeterum quia priuatio est terminus pet se mutationis , non autem contraia trium postiuum nam hoe est terminus a quo motus, ut diiseti a mutatione, ut Aictum est ideo eum priua.
tio nihil aliud requirat, nisi absentiam imae. s supposita tamen aptitudine in subiecto, sine hoe . quo a determinet aliquam dispositionem in subiecto, petquam subiectum sit propinquum formae, vel distans ab illa. neque significat. neque praesupponit. praeter aptitudinem subiecti ullam aliam formam in subiecto, eum praesertim , ut dictum est . in generatione simpliciter in instanti productionis formae substantialis, nulla nima aecigenialis praecedere debeat in lmateria. Et sie manifestum est.quod priuatio. quae est lprincipium mutationis rerum naturalium . dc est abia lientia formae specifieae . non numericae. & nullam praesupponit in mutatione substantiali dispositionem in materia. quae natura praecedat ipsam formam subis istantialem in instanti generationis productam . sed solam aptitudinem materiae ad talem formam. Ad primum ergo dicendum , quod ptiuatio formae numericae est terminus a quo per accidens, de mate-tiali, mutationis substantialii. seut forma numerica, ut sie .est terminus maletialia. de petaceidens ad que illius quatenus sol ma speeifiea non ius in indiuiduo produci potest.&in indiuiduis eon seruari ut dictumestae se patet ad reliqua obiecta.
Post eonsderationem de principiis rerum naturalium sequitur consideratio de prin- l
ei piis seientiae naturalis, ea vero , quae oportet cognoscere in aliqua scientia
sunt subiectum ipsius, &medium, perlquod demonstrat, & ideo primum age- imus de subiecto, seu de his , de quibus est consideratio scientiae naturalis, puta de
natura, rebusque naturalibus, deii)de ex quibus causis scientia naturalis demon strat. a
4 υιrum ratio natura tauram eonveniat mater , ct formae
1 mram ricii lamst vesti demon rare naturam
v I Idetur quod non recte tradita si a philosopho l. e. q...p. t V desilitio natutae, quod sit principium alicuius, ais p.
de causa mouendi. & quiescendi in quo est, primum. de per se. 8c non secundu in aecidens Dicit enim Philosophus 4. mei. t. 3.3.met. t. p 3 M. c t. t. 13. quod idem est causa,& principium. ergo superflue ponitur in Aefinitione naturae nomen principii, de nomen causa, eum alterum sussceret. 1 Praeterea calum naturaliter mouetui,sed non na. tu taliter quiescit. ergo male definitur natura, quodi sit principium motus,de quietis. 'raetet ea in alie ratione . de generatione eorporum simplicium totum p incipium motus est ab extrinse. ibis. ω teoaeente, puta a generante, ut dicit philosophus 8. Fb1Ur dii philt. is. 1ed tales motus sunt a natura , ergo male desinit ut natura. quod si principium motus in eo, in quo est. . Praetetea Philosophus definit naturam. Ut contra . .
distinguat naturalia ab artiscialibus. sed in hi, etiam 'r'Iprincipium motus est in eo,in quo est, nam medicus est sibi ipsi per se causa sanitatis per artem, quae est in ipso, & principium motus deorsum statuae lapi/eae
est in ipsa statua .iρsus nimirum materia, Areorpora figura acuta saeti ius descendunt . ut 'dieit Philosophus 4. calit. U. est autem figura principium talis motus in ipso corpore, ut patet, ergo non bene defi- 4. il. xit, ni tui natum,quod si principium motus in eo in quo est. Praeterea natura est substantia rei, ut dicit philo- ιαet s. sophus s. met. t. .& s. sed nulla substantia est imme. diate per se activa. ergo natura non recte definitur, quod sit principiu m,3e causa motus.c praeterea sola grauitas mouet animal deorsum. quis animal non mouet ut deorsum, ut animal .sed ut grave. re smilitet ignis mouetur sursum, inquamum habet leuitatem,ut docet Philosophus 4. caeli t. as. sed neque grauitas, neque leuitas sunt natura, ut pa tet,ergo natura male definitur, quod si principium,
Sed eo nita est quod philosophus r. psyst.3. de finit naturam . quod sit principium,& causa motus, quietis eius .in quo est primum, & per se. Respondeo die edum . quod des nitio naturae a Philosopho recte tradita est ut manifestes a et discurru- ..dis,s l . do per singulas eius particulas. ponitur enim pii reo Pt ζ' in definitione principiurn , quasi genus . 8e non aliquid ablolutum .quia nomen naturae importat habitudinem plinei pii. quia erum nasci dicuntur ea . quae generantur coniumsta generanti, ut patet in plantia,
40쪽
& animalibus ideo principium: generationis, vel motus natura nominatur unde irriden gi sunt qui volentes definitionem Aristotelis cottipere, naturam per aliquid absollatum des nite eo nati sunt dieetes quod natura est vis insita tebu . est aliquid huiusmogi. Dicit ut secundo prancipium & causa.ad designandum, quod iaci omnis in motuum natura est eodem modo principium in eo.quod mouetur sed giuersi mode;inquabusdam enim natura est principium activum ra. tri. motus, ut in motu grauium .&levium. Lieet enimia hum p. a. forma substantialis eorum non sit motor, est tamentie . .' - principium .elicituum motus; in quibusdam veto
αν ἡ est plincipium passivum ut in generatione smpliciue rporun natura vero est principium motus . sue activum . sue passuum in eo , in quo est. de hoe imp portatur, cum dicitur principium . di causa ut principium intelligat ut priucipium passi uim . per causam
vero activum. Dicitur temo motus de quietis, quia ea,q: a naturaliter mouentur ad locum . similiter . vel magis naturaliter quiescunt in loco propter hoe enim ignis naturaliter mouetur sit in . quia natura.
liter ibi est de propter unumquodque . & illuA magis non tamen intelligendum est, quod in quolibet, squod mouetur naturaliter . natura si etiam principium quiescendi. ia corpus caeleste naturaliter qui ἁem mouetur, sed non naturaliter quiestit: sed hoepto tanto dicitur quia non sol iam ino: us, sed etiam quietis principium est.Ceterum nomine mo ut m a. xime quidem intelligitur motus localis . ut patet 1. physi. p. unde p. eae lit s. ex eo philosophus probat.
I quoA corpora phrsica mobilia sint secundum lo.
cum quia in eis natura quae est princolun motus localis intelligitui tamen ei iam mo ira menti . fledeelementi. & alte attonis. vi patoi t o phys de ν1, is h& sim generationis. ut pater t. .i phys di quidem motus localis natura est in omni eoi pote naturali principium passilium ratione materiae, di activum iratione formae. excepto caelo .euius motus loralis gi, Tab vitiua citur naturalis tantum ratione principi j passivi. motam p. V. tu e vero augmentationis in animalibus, & plantis '- habet plinei pium passuum,& activum. nempe ani mam mediante corpore naturali . ut dieit Philosori thri l i. phus P de gener. r. s .. motus vero alterationis cotai 3b, sl p. ruptiuae in elementis. & omnibus his. quae eomponuntur ex illis habet principium passivum tantum, T. V. re persectivae vero etiam activum per quandam resul
tanon . .. tantiam. de naturalem consequentiam. 3e est ipsa scit accidens n. ma. Motus vero generationis habet tantum princin' pium passivum Nomine veto quieti non intelligitur illa. quae est in tetmino a quo. led quae est in termino ad quem nam illa est opposita motui .non haee,ut di,' ta, . Utur 3 physi. s .&s F. dc illa non causat ut permo
a q .... tum . nec est pet sectio motus: natura autem est eau -
4 3 l. fa quietis per moltim cum sit finis naturalis illitia. &per se intenta a natura, ut patet ex philosophos. phys.l. x Dicitur quarto eius in quo est ad disseren. tiam attificialium in quibus non est motus nis petaecidensilectus enim . & indumentum. & smilia. quae aecipiunt huiusmodi praedicationem secundum quod sunt ab alte. nullius mutationis principium habent in seipsa nis petaeeidens , inquantum scili cet materia. di substatia corporum artificialium sunt res naturales sic igitur inquantum attificialibus aeci ait esse seri ea , vel lapidea. habent aliquod princi pium motus in seipsis sed non inquantum sunt artifi elata r eultellus enim habet in se principium motusdecit sum non inquantum est eultellus. sed inquan tum est serieu . Dieitur quinto primum , quia licet matuta si principium motus compostorum, non tamen primo, quod enim animal moueat ut deorsum non est ea natura animalis, inquantum est animal, sed ex natura dominantis elementi. Dicitur sexto per se. 3e non secundum accidens. quia ut ibidem exponit philosophuς, contingit aliquando . quod aliquis medieti, est sibi ipsi causa sanitatis, di sic principium sanationis suae est in eo. sed per accidens: unde planis
et pium sanationis 1 e non est natura, non enim se cundum quod sanatur. habet medicinam sed Leu dum quos est medicus. accidit autem eundem esse medicum.& sanari: si natur. n. inquantum est in s mus. Ad ideo per aeei Iens coniunguntur. & aliquan-go peraecidens diuiduntur: cotingit enim alium esse medicum sanantem,& alium insimum qui sanatur: sed prine ipium motus natu talis est in eorpore naturali. quod mouetur, inquantum m uetur: in quantum enim ignis habet leuitatem, sertur sursum . nee: diuidunt ut ad inuicem ut aliud sit corpus, quod mo
i uetur sursum & aliud leue : sed semper unum, Midem. 8c scut est A e medico sanante , ita est de omni bus alii fietalibus .nullum enim eorum habet in seip so suae sanionis principium sed quaedam fiunt ab ex
trinseco vi gomus. Ac alia, quae manu inciduntur. quaedam autem sunt a principio intrinseeo. sed per accidens, ut flictum est. Et sic manifestum est tecto. . suisse a Philosopho traditam definitionem naturae. Ad primum ergo dicendum est. vi a labi die u is est. q, pbrca pA seeundum&quamini dictum etiam est . nis 'ς . . quod figura, ut obiiciebasue in . arg. non est eausa ' ' Lessentialis motus corporis . scnt est natura, sed tan tum maioris velocitatis.& tarditatis issius. Ad quintum dicengum . quod natura est media .d. q.p.atum . de primum principium motus .aceidentia vero, cuiusmodi sunt grauitas , deleuitas , sunt immedia tum, de proximum, dc se etiam patet ad sertu in .
physi.ri. quod per materiam res est naturalis in pstentia. non autem in actu ,ergo maletia non est a
1 praeterea Philosophus v. mei. t. i . diuidit substantiam in materiam, ecim positum , de naturam,' ' ergo sola forma est natura.
3 Praeterea materia non est natura . nis quia est sun 3-s .ceptibilis naturae , sicut de generatio dieitue natura. phy
quia terminatur ad naturam , ut dieitur s. mei. t. s. 8ea. phys t.i . sed hoe est materiam formaliter non esse
secundum seriaturam, sevi nec generatio vere est natura secundum se,ergo materia non est natura.
. Plaeterea illud est natura. per quod naturalia di- ,. ys. l.8ἰstinguuntur ab attificialibus:sed .ut patet ex Philosopho L. physi. p per materiam non distin uuntur naial tutasiasti attificialibus . nam etiam de illit verisca i tur qἡod principium materiale si in eo , in quo est, i ergo materia non est natura. sed eonita est, quod philosophus 1 physi. . de pDcll.
diuidit naturam in materiam, de formam, de t. I r. 4 mam dieit esse magis naturam quam materiam, qui modos loquendi supponit materiam esse vere de proprie naturam, & t. 11. probat . quod Philosophu, naturalis debet e Onsderare tam materiam , quam imam , quia eonsiderat de natura , quae est tam
merat intra ea, de quibus natura proprie dicitur, a insio de non metathorice, de T. mel. t. 11. probat etiam materiam esse naturam, quia generationes corporu