장음표시 사용
21쪽
prima Secuncta Partis Sum philosoph.
natum qui ἡ, quantum per rarefactionem potest con .sequi de hoe non excedit raritatem ignis, quia nulla ratita potest esse maior , ut in ..phy . dicit Comm. ita non est in por-ntia ad aliam formam substantia. leto. Vnde manifestum est , quod quaelibet pals
materiae non est in potentia ad omnes scit mas sub. stantiales. op. cit. aca, Ad ptimum ergo gieendum , quod non est ei es-dsv i dem rationis materia absolute cons derata , dema - tetia ut est in re particulati nam hee connotat diui. lsonem sactam per quantitatem. ratione cuius non
Iotest recipere quam eumqoe sor mam substantia em sicut potest illa , ut patet in simili de forma, de se patet ad tertium. li 4 io l .e. Ad secundum 8 ieendum , quod indivisibilitas materiae non se habet ag modum pultisti, nam matella dieitur in diuisbilis pernegationem totius ge- lneris quantitatis . punctiis autem est indivisibili, . s , lcut quantitatis principium sium determinatum habens:vnde ex materia res quanta emeitur . non peceditensionem .sed pet quantitatis susceptio3rem prae liet ea, licet maletia prima prout in se consideratur nullam quantitatem habeat. non tamen sequitur, iquod sit inpotentia respectu quantitatis, vel ima
Vtrum materia habeat unam petrariam uJ
omnes formas iam sufflantiatis quam
accidotales. 1 - laetut quo3 materia habeat unam potentiam FN,, ρ',4 V ad omnes formas tam suli stantiat es, quam ae
r ει l .e. insta videntales. Dicit enim Philosophus 7. met t. s. quodi β, quantitas primo inest materiae, eidem autem etiam primo inest forma substantialis, quia potentia ma teriae maxime est ad elle substantiale, sed quae primo insunt alicui. eidem insunt per unam de eandem potentiam . ergo materia prima habet unam potentiam ad Almam substantialem . dc ad quantitatem . & per consequeus ad reliquas formas aeci.
dentales.1 Praetetea materia prima est una numero in o m.
i nibus generationibus, de corruptionibus, tam sub is, , i stantialibus. quam accidentalibus, ut dicit PhilosoTab. v. ma- phus 8. mo.t. Hμ supra 'robatum est ; sed materia crian di est sua potentia passiua, sleut Deus est sua potentia i iseim activa olgo potentia materiae ag omnes formas ' Π iam substantiale, , quam accidentales est tantum' ' , pis ME, s in materia esset multiplex po-φp ς i , tentia , sequeretur . quod materia . quae est sub forma a nis, esset aliouid reale non occupatum abvlla sotina . quod implicat, nam si in predicta maretia esset aliquid liberum a forma ignis. statim aliant ma puta aeris posset induci. de sic in eadem ma telia porent esse plures formae substantiales, quod naturalitat est impossibile. Ergo in materia est una tantum potentia ad omnes sormas saltem substan. tiales.'ν meri s. Sed contra est. quod Philosophus r. mei. t. tr. dicit , quod aliud est subiectum formae substantialis . aliud singuloruin aec igentium e non require. rentut autem diuersa subiecta , s materia pet eandem potentiam reciperet formas substantiales , de
I .ae a .&9. mei. t p.de i. quod in omni genere est poten'tia, de actus, unde oportet. quod ad igem genus resseratui potentia & actus ut nimi tum si actui non est in genere substantiae,potentia, quae dicitur ad illum actu non possit esse in genere substantiae: sedomnia
accidentia sunt extra gentis substantiae ergo potentia matellae ad sol mas substantiales Maccidentales non est una,& eadem. 3 Praeterea dicit philosophus i. ph t. t. s Ee hqqs. r. mei. t. 8. quod posse laborare, & poste aegrota,re. non eadem sunt. sed diuella, quia alioqui idem esset laborare. 3: aegrotare. quod idem docet p. de se n. t. I 3. v bigieit, quod impossibile est in materia
else unam potentiam numero contrariorum , quia ι.εh13 l. ise nou haberent ipsa contraria diuellas naturas, nec ii meis, esset multitudo rerum .sed omnia essent unum ab eadem materia .& ab eadem potentia numero a cum p.desta henim actu . fit potentia non 3iuet si ficent speciem . si esset una tantia potentia esset tantu una oecies, ergo in materia tio est una potentia ad formas susuatili les & accidentales. imo nee ad omnes substantiales. 4 Praeterea in materia quilibet actus cit upat tanta ολ ia i . eam potentiam, quae sia eo trespondet. nam actos.& potentia sunt cottelatius .ergo in materia tot sunt potentiae, quot sunt sotmae substantiales. .s Praeterea propterea factiones rerum artis . . icialium non sunt natu tales. quia litet principium materiale sit in eo .quod fit .non tamen habet poten tiam naturalem ad talem formam, ereci saltem in ordine ag sormas substantiales. de attificiales, non est in materia una de eadem potentia. Respondeo dieengum, quod potentia matella adscit mas substantiales en omnino diuersa ab issa quae est eiusdem ad sormas aeri dentales, cuius ratio est, quia ex parte materiae nulla alia potentia pouenda G2.ILL I. est nisi quae persei lut per formam substantialem quae est eius essentia, quae est una. Quod patet, tum quia generatio. per quam aequiritur forma substant tialis,attingit nudam essentiam unde non est motus; l alteratio vero. 8c quilibet motus nori attingit ipsam 4 dii ep. essentiam materiae . eum nullum accidens transbat suum subiectum lubiectum autem alterationis , M . ., i. 'motus estentaeba habens diuellas partes. unde po- e. ι Mari itentia ad formas accidentales, quae per alterationem cit a is hil.
acquiruntur .licet si in materia, non tamen in illa est ius quast secundum se sumpta .sed ut subest errue substantia- φpli quod est dicere quod est in eomposio, sea ratione materis, mi primo conuenit subiici tum quia ad idegenus spectant materia. flesiis forma,atoue adeo po- , .i , tentia. de actus; forma autem substantialis est in genere substantiae, quare de potentia ad hune actum est substantia, nulla autem alia substantia fingi potest praeter ipsam malet in elsentiam, qua una eli, ut diis istum est:non enim potest dici.quod talis potentia sit accidens eius tum quia . praeter dicta, acci sens pra- existeret formae substantiali, cum potentia in uno, de eodem si prius tempore, quam actus, ut dicitur s. met. tum quia quod est in potentia ad esse acciden. tale. quod pet accigentia tribuitur dieitur subiectu .i de est eompositum .non aute ipsa materia: cuius ratio II, , ii
est, quia ut diciturp.phyi. igo materia simul eunt. e.ωiari . rea est causa odimu aecidentium, quae insunt neque se clam
potest diei quod talis potentia sit sorma substatiali, a.de ei quia forma est actus,qui opponitur potetiae: de s mi liter neque est substantia coposita.quia sic substaliacoposita praecederet forma substantiale quod eli impossibile, potentia vero materiae ad accidentia .nimiis rum ad quantitatem qualitatem, de alia accidentia est aeeidens ipsus maletiae ab illa realiter distincta ob rationes allatas sed prael et tim quia potentia, de actus dividunt ens, de quodlibet genus entis. acci
22쪽
dentia vero sunt extra genus substantiae;ob quam rationem potentiae animae realiter distinguuntur ab anima.& sunt accidentia. quia operationes, de actus ad quos ordinantur, sunt accigentia. de quia subiectum accidentium proprie est compos tum , seu materia ut subest sol mae substitu tali, non autem sola mate. ria. vi gictum est, unde potentia homo est in genere substantiae . de potentia album est in genete qualitatis. & potentia quantum est in genere quantitatis tquia enim aecidentia sunt plura genere diuersa , di uellae debent etiam ese potentiae materiae ad illa. Verum est tamen . quod huiusmodi potentiae mate tiae ad formas accidentales non sunt in genere aeci- gentis sicut species completae , sed tantum per reductionem . si eiu ptincipium . quia unumquodque genus diuiditur per potentiam. & actima. unde mani festum est,quo modo in materia sit una potentia,&quomodo plutes ad sormas tam substantiales quamaeeidentales.
Ad primum ergo dicendum , quod sorma
substantialis inest materiae nudae , quantitas vero
inest eidem , ut subest formae substantiali , inest
enim toti eomposto, lieet ratione matellae, ut d -ctum est.
Vel die . quod dictum Philosophi est se lidum
a ictum antiquorum philosophorum, qui formam substantialem ignotantes dixerunt i tum subires uni, quod nos ponimus ex materia, de forma componi. esse primam materiam ut aerem , fle aquam , de aliquid huiusmodi formas autem dicebant esse, quae nos dicimus aecidentia,ut quantitates, dc qualitates, quorum subiectum proprium non est mate-Daptima. sia substantia composta,quae est substaniaria in actu i omne enim Meldens ex hoe est , quod substantiae inest. p ὀ q. 4 a. Ad se eun flum dicendum, quod potentia mate- 'etice ad formas substantiales potest dici aliquo mo. ' do vha .aliquo modo plure,. Ad cuius mamfestatio 'nem scien/um , quod in potentia passiua materiae ad formas substantiales duo possunt intelligi, relatio,seu ordo materiae ad sormam : Ze ratio principia in genere substantiae, eundum quod potentia, de actus sunt principia in quolibet generei ut dictum est ex Philo sopho; si cons deletur relatio,& oldo, manifestum est, quod potensui materiae est multiplex, seeundummialtitudinem sol marum. Quaecunque enim ordinantiit ad actus, tamquam ad ultimam persectione, Oportet quod secundum actus diuelsos distinguantur, vi patet in habitibus.& potentiis opetatutis, m p Α .q p. teria autem ordinatur ad actus substantiales diuet-
s.' p sos,quare illius potentiae debent distingui per relatio,, Ii nem ad diuersas sermas. Si vero consideretur mate- qio. ρὸ. ri secundum quo3 est principium in genete subaxen. M p. stantia, materia una est, sicut & est una substantia .s 3u is. non multiplex Et quoniam ordo, & relat o materiae ad sormas substantiales non est deessentia materiae. quia essetitia materiae non est relatio, est autem
egentia materiae, quod sit principium in genere substantiae . de quod si sua potentia substantialis ad sol
mas substantiales ideo potentia materiae ad se imas substantiales est una secundum essetitiam , sed multiplex. seu multae secundum relationes ad plures scit
mas quod est dicete, potentiam propinquam male , tiae ad formas omnes substantiales, siue contrarias si. uenon, esse multiplicem numero . &diuersam , pse pati hi vi tentiam velo remotam esse unam numero, est enim
ipsa materia prima, quae semiadum se est in potentia, de est sua potentia. Ad tertium dicendum,quod in materia quae est sub igne,est potentia ad formam aetis , de hae potentia est quidem occupata a sorma ignus,non tam en
est ab illa persecta . eademque potentia accipit actui ter sol mam ignis, qui tamen non est pei sectio idisus potentiae ad aerem , de consequenter propter concomitantiam materie persectae per sorma ignis. non habet per se esse actu quia nihil relinquit ut in materia non occupatum ab actu igni. ut dictum est; quomodo materia alicuius partis orgailleae . quae est potentia ades seorsum . non pei scitur per actum
formae totius, eum ad illum non oldinetur , occupatur tamen essentia talis maletiae mediante essentia materiae, quam comitatur, ab esse actu. quod esta sorma totius quod esse non est esse participatum . quod inest toti a partibus. quia elle partium participatum pertinet per se ad esse totius ex partibus constituti; sed est esse non conserens ad ipsum totum nisi per aeeidens, quatenus impedit esse actu debitum partia sol ma propita,quam acquirit pars perditalvi λδε ς
Ad primum 1 p dicendum, quod tantum p - .is 'bat diuersa melle potentiam materiae ad formas substantiales. de ad formas accidentales . quod verum
est, ut dictum est ; eodemque modo respondendum
est ad secun Jum. Ad tertium dicendum . quod ad formas sub- ti e stantiales habet materia unam potentiam num e to temotam : sed plures numero proximas, vidictum est, eodemque modo te spondendum est ad
Ad quintum dicendum , quod probat id ,
quod dictum est, non esse in materia eandem potentiam numero ad sol mas substantiales , de acci. dentales.
Virum potentia mutiria aduermas sus, me sit erus es nition et 'opassio. Videtur quod potentia materiae ad sormas stib- stantiales non sit eius essentia, sed passio. Quia:
potentia importat relationem . & ordinem ; sed es- ἡ τ' .ai sentia materiae non est relatio:sed substantia .eum in. x .e.q.13 detret constitutionem suhstantiae, ergo potentia ma pot- rip Adtetiae ad formas substantiales non est illius essentia;
1 Praeterea potentia materiae ad formas substan. Mi. Putea. tiales est multiplex iuxta multitudinem formarum, ut dictum est .sed essentia materiae una est, ergo potentia mateli; ad sormas substantiales non est ellentia, sed passio. vel aeeidens illius.
ι Pt terea reeedente forma recedit potentia,alio I eItind. la . . qui dat et ut in materia potentia naturalis ad formasse inhoeae corruptas. 3c senaturaliter posset corruptum resti ad hoc 3.obtui . quia omni potentiae passius naturali respondet
aliqua potentia naturalis activa.quod tamen est impossibile naturaliter:sed non posset recedere p tentia materiae, si illa esset essentia ipsius, ergo potentia mater in ad formas substantiales non est essentia ina. teriae, sed passio vel accidens ipsus Sed contra est, quod philosophusp. de gene. p aegea .l. rat. t. i . dicit, quod materia nenue est quid . neque η met.l' ω quantum neque quale, neque ullum aliud pridiea 'ςx mento tum sed est potentia ad hse omnia. 3e s. met. t. s&D. met t. ac substantiam diuidit in potentiam.&actum , materiam vero voeat potentiam, Ac sotia
mam actum, de eodem 8.t. s. ideo dieit fieti umim, per se ex materia, &sorma, quia unum est potentia. α alterum actus . trea autem est essentialiter actus cum per illum definiatur 2.de anima t. 7. ergo poteu
tia materiae est eius essentia.
23쪽
24 prima Secundae Part. Sum. Philosoph.
ννbris v 2 Praeterea materia non ordinatur ad formam, de is Tab v. nis per potentiam nam propterea dieitur ens lin p. Mimas p.phys. t. i.& gicuur esse sua poteria o io si tentia passu Gicut Deus est si a potentia activa i sed
i .s d. ar. a. materia essentia litet ordinatur ad sol mam ..t patet p.rat. ι e. tum ex analogia ad formas artiseiales, tum quia in
genere substantiae est pura potentia Ae ex natura sua est propter formam,undem sua definitione loco dis. serentiet habet ordinem ad formam , ergo materiae potentia est eius essentia non autem pallio. p p2 33s I, Respondeo dicendum , quod essentia materiae est.. , ici . potentia ad formas substantiales. quod probatur pri. in ' mo quia actus ad quem est in potentia materia prima, est forma substantialis potentia autem sumit r.phyzi is suam speetem ab actu ad quem per se ordinatur, ut dieit philosophus 1. de anima eap. 4. secundo quia actus,& potentia iliuidunt quodlibet genus entium, ut patet in s. de ra. mei. Ze 3 phys unde sicut potentia ad qualitatem non est aliquid extra genus quali tans ita potentia ad esse subitantiale non est aliquid extra gentis substantiae eum autem unius rei vita sit substantia .potentia materiae quae est ad esse substan . tiale, et it eius substantia.&essentia aettio quia ita
ν .a , 4 . . se habet materia prima , quae est primum recipiens
a tr. 1 ad 4 ad potentiam palliuam, sicut se habet Deus, qui est primum agens a s potentiam activam, Deus autem a. me , i ait sua potentia activa. quare & materia ptima etit M., fg.is. sua potentia passiva potiremo potentia materiae agait. praeea formas substantiales neque est accidens. neque est c. sorma substantialis . neque est substantia composita, ut dristum est, ergo eruellentia, de substaritia ipsus
Ad ptimum ergo dicendum, quod s per potentiam
... passivam materia intelligatur ordo, vel relatio ma terrae ad imam . materia nen est sua potentia &d I q p at . consequenter potent ron est eius essentia, quia esia Q p. phys sentia materiae non est telativi; si autem intelligaturi, s- p 3 - potentia. secundum quod est principium in genete ς 3 substitiiii. neundum quod potentia, de actus sunt
principia iii quolibet genere,materia est ip iam et sua potentia essentialiter. op .is a MI, Ad secundum dicendum . quod potentia ma. p. caeli l. ra. teriae subiecto . seu secundum essentiam est una
respectu multatum formatum 1 sed ratione sunt multae potentiae . secundum habitudinem ad di. uersas formas; unde in ;. phus dicitur . quod positi sanari, & posse infit mati diiserunt seeundum ra
a. . . a. dν. vi docet Philosophus p. caelit. io s. quia cum in cor- p p xo' ruptione rei naturali, non annihil etur forma, neces
φ'' se est.quod eadem de actu teducatur in hoc , quodq 1 Mi i , sit in potentia, ita vi remaneat in potentia materiae s ι .ati. . scut prius ; neque tamen hinc sequitur dati potenia. tiam ad sormam corrupti. quia potentia materiae remanet in ordine ad formam specifieam, ut diee. tui insta.
. 'ν π Idetur quo a materia prima non appetat sor-2 2' V. i V re,, substantiales. Quia si materia arietit for mam substantialem . vel appetit eam seeundum quod est sub forma, vel serendum quod est sub eo . tradio, vel priuatione; neutrum autem dici potest, non pimium,quia omnis appetitus est propter indii gentiam, quia est non habiti, at materia actu p&όsten, sub ima non amplius inalget esse per illam neque
secundum , quia sie unum contratium esset alteriust corruptiuum . & sie aliquid appetetet tui corruial ptionem. quod est salsum, ergo materia D n Appetit formas substantiales. a praeterea omnis appetitus vel est naturalis, vel ibia
animalis seu elicitus 3 sed neuter conuenit mate- &3 ρ. triria non qinde melicitus. seu animalis, ut per se maia 4.nifestum est . quia hie procedit a sorma apprehensa. t materia autem est expers cognitionis neque natura lis. quia hie procedit a forma naturali, materia auial tem nullam habet in se formam,vel virtutem incli-l nantem ipsam agaliquid quomodo graue naturalii tet appetit lo eum infimum, quatenus sua grauitatet inelinatur ad loeum talem ergo materia non appetit ima a substantiales.l t Praetetea s materia appetit sotmam hoe est, p. h Πυquia caret omni forma, ast quia appetit multas sor i mas habere simul quod est impossibile aut quis sa uidit sot mam qua m habet.& quaerit habere aliam, 5e hoc etiam vanum est ,1 ergo nullo modo materiai appetit formas substantiales.
Sed contra est. quod Philosophus p phy tisi. 3
dicit,quod materia appetit sotinam secundum suam
Praeterea forma est quo agam diuinum, & Optimum appetibile, diurnum quidem quia omnis sor maest quaedam pati iei pallo similitudini, diuini esse, quod st actui puriti unumquodque enim imantum est actu, in i in tam hahet Iormam : optimum Vero, qua actus est pet sectio potentiae . & bonum ipsus. sel unam quodque anpetit suam perfectionem,& botium, ergo materia appetit formam sub than
l R, Vondeo dicendum , quod omne , quod 'p. 3 uri. appetit aliquid. vel eognoscit ipsum.&se or/inat in ς q,4 illud vel tendit in ipsum ex ordinatione & dilectio di
ne alicuius cognoleentis, seut sagitta tendit in determinatum signum ex ordinatione, Ae dilectione saggitantis, unde nihil est aliud appetitus naturalis. quam ordinatio aliquorum secundum propriam nain tutam in finem suum: Non soluiti autem aliquodens in actu per virtutem activam ordinatur in finem tuum. sed et am materia seeundum quod est in potentia nam forma est finis materiae. Nihil igitur est aliud materiam appetere sormam, quam eam ordia nati ad formam, ut potentiam ad actum:& quia sub cara u que Arma ut . adhuc remanet in potentia ad aliam sormam . ideo inest semper illi appetitus sormae . non propter fastidium sol mae quam habet, nec propter hoe, quod quaerat contraria esse simul, sed quia est in potentia ad alias formas, dum unam habet in actu.& ex his patet ad tertium. Ad primum ergo dicendum l. quod materia ha- p.7utiat bens priuationem formae appetit formam, sed per se illam appetit secundum suam naturam, priuatio vero illi addita tantum per accidens eanciem appetit ratione scilieet materia. cui aecidit. Ad seeundum dicendum, quod appetitus na- ibid. talis est duplex,unus entis in actu seu compositi,&hic proeedita sol ma , alter entis in potentia. & hic i. 4e N non procedit a forma eum tendat ad sormam, tamia litati, pquam ad finem. Vel die , quod etiam appetitus naturalis Materiae aliquo modo procedit a sotm a: Cum enim omne, uod appetit aliquid. appetat illud, inquantum habet smili indinem aliquam eum
ipso nee smilitudo illa sussciat,quae est seeundum esse spirituale. illas oportetet . quod animal appeteret quidquid cognosiit, sed oporteat, quod sit sini litudo secundum esse naturae, dupliciter haee smilitudo
24쪽
tua nitendi potest, uno mogo. secundum quod sor- i materiales primam . quod secus es t si non genera ma Vniux secundum actum persectum est in alio 8e t tentur ad inuicem;oportet enim ea. quae ex inuicem
tune ex hoe quo3 aliquid ste assimilatui siti, Lontetidit iti sti m sed qHic seu in fine Alio inodo ex hoe
gens tantur eum municare in subiecto quod suse piat formam utriusque non tamen est omnino eadem sed
aliqualitergiversa: est enim eadem secundum essen tiam , est diuella secundum esse, & rationem. quia aliam rationem . & aliud esse accipit, prout est sub . de secundum hune modum i diuersis formis.re etiam secundum licieipsum quod materia dieitura protere solivam , in quantum in ea i ordinatur ad diuersas formas , sicut eomu est alius est sotnia in potentia ivn st. quod quanto ista po- l ratione, seeundum quod est xerotabile . & alitia se tentia magis persecta & propitiqἈior est ad ui, iamo eundum quod sanabile. lie et se dem subie ho diei
causat velle mentiore i inclinationem :ix quo eo n- vero potest una numero . non quia habeat unam nu-
tingit, ut omnis motus naturalis in fine intendatur, i mero formam . se ut homo est vitiis ab .nitate unius quando id.quod tendit in finem .iam est fini similiti . Vel die quod appetitus naturalis est duplex utius ad id , quod est intra rem . cuiusmodi est esse euiussi bet te . & hie non procedit a lota sorma , proredit enim& a materia. quae appetit esse antequam ha. formae,seg pet remotionem omnium sermarum di--, η ρμὰ stinguenti ianv est autem plures, secundum quod est .et .a. s. adinsngulis eoi potibus. Vetum,quia etes magis deno- -.opvi s. minatur talis ab eo . quod per se illi conuenit posit
ne, quam abeo. quod per su illi conuenit ratione re' irci., sebeat ,&a scit ma , lux tenet rem in esse, postquam i motionis. per hoe scilicet. quod rem inieni ut ab illa fuerit: alter est ad id. quod est extrinsecum rei, de hie j ea, quae nata sunt contrariam dispositionem induee est per aliquid eir liti et i ea tu peradditum, fle proce- l re, materia vero dicitur una per remotionem dispo cedit a forma media te quali:ate, cuiusmodi est in- stionum.&formarum quae faciunt disterre seeun-Hinatio m apotest per graim alens grau.
Viram marem se et Aa numero omnium
Idetur quoil materia non si una numero om. nium corporum generabilium , de corruptilium, dicit enim Philosophus s. mei. t. li. quod uolumiam diuersorum materiam necesse est ense diuersam . quia non quodlibet natum est fieri ex quolibet: sed hoe est et salsum . si eadem esset
materia omnium generabilium . 8e corruptibilium, ergo materia non est una numero omnium corruptibili uim . a praeterea eum potentia dicat orginem ag actumens in potentia est diuelsum e et hoc ipso quos ot diad locum deorsum, qui dum numerum dicit ut autem plures per aduenium rimarum distingtientium , ideo eum nuticinum-
uerso materia sit distincta per plutes formas, magis simpliciter dicendum est else plures materias quam
Ad primum ergo dicendum . quod lieet materiaptima si una communis omnibus quia ta l. en mate.
tiae propriae i unt diuet se diuersorum , nam unumquodque generabilium habet materiam determina tam .ex qua fit quia formam oportet esse proportio int natam materiae, licet enim materia prima st inpol tentia ad omnes latinas. tamen qu dam oldine succipit eas,per prius enim suscipit se imas elemento tu.&eix mediantibus. secundum diuersas proportiones eommixtionum est in potentia ad diuersas formas, i & ideo ex diuersitate matelleium propriarum Oritu tin multis eo tundem diu et stas.&quodlibet non fit immediate ex quolibet , nisi per resolutionem adi materiam primam. . Ad secundum dicendum.quod maletia prima est 3 ci. I 4. una sed materiae propriae sunt diuersae diuersorum. Vel die .quod matella prima est una secundum es iέ-q p.ati p. natur ad diuei suin actum sed materia est eris in po ltentia ad actus . nam secundum id quoὰ est. est in po- sentiam,sed plutea secundum ordinem,&respectum tentia ad formas & formae ad quas ordinatur,lunt diuersae, ut inani sestum est, ergo materia non est una lnumtto omnium generabilium ad plures formas vi dictum est. Ad tertium dicendum . quod quia cuiuibet rei est arto e di ad determinatus modus etenerationis. lieet non omnia'
, at irio , 3 Plaeterea dicit Philosophus p. de genet. t. generabilia , & corruptibilia transmutentur in in- , ,- i. . 1 t. quod in his, qua non generant ut ex inuicem , t uicem immegiare, transmutamur tamen mediate
est δἰuetsi materia: sed multa sunt generabilia, & l pet resolutionem ad materiam primam. corruptibilia , qua non generantur ex inuicem , non enim vinum fit ex aceto . neque ex semine lsanguis , neque ex sanguine cibus, ut dicit s. mei. t. la . ergo materia non est una numero omnium cor lruptibiluam. l .m ilia .. Sed contra est, quod Philosophus 8 met. t m. di- l e; hi 'is' cit,quod omnia generabilia A e truptibilia surit & lsunt ex eadem mima materia, &p.desen .t 13. di' lcit. qia 3 una re eadem nus et o est maletia omnium& solum dis it rati ne. qp. es Proetetea Philosophus p ph3s unam tantum, siti materram ponit &tariten in illo hsro agit de omni- '' buseorporibus generabilibus, de corruptibilibus ut patet ex fine libri.r ' g ad 3 Respotideo die endum quod materia omnium ge ne tabilium & corruptibilium aliqualiter est eadem, di ali itialiter alia .& smilitet aliquo modo est una
numero aliquo modo plures Cum enim omnia ge netabilia.&eot rapti lia ad inuicem transmutentur,
Vtrum materia nisi si ingem Dinor Urbs u. VI delut quod materia prima non si in generabi lis.& incorruptibilis. Dicit enim philosophua. p. eges.' δp. de gen. t. 1 . . quod materia est susceptibilis generationis . di corruptionis. ortus & interitus . sed quod est tale. est generabile, de corruptibile, seuequod est susceptibile alterationis , est altetabile, ergo maletia prima non est ingenerabilis, & incolia ruptibilis.1 Praeterea cum generatio sit mutatio de non esse smplieiter adesse simpliciter .ut dieit philosephus r. phys. t. . eatenus aliquid dieitur genetati, vel esse generabile , quatenus mutatur de tali non esse a di ex inuicem genetentui, necesse est esse eandem tale esse: sed quod se mutatur, est materia prima
25쪽
26 Prima Secundae partis Sum. Philosoph.
est enim,ut die tam est. ens in potentia ia esse simpliciter . seu substaturale ergo materia prima non est in- generabilis.& incorruptibilis 3 Pra istrea naaretia est causa generationis . 8e corruptionis omnium generabilium . de crat ruptibilium, ut dicit philosophia et p. phys t. si . sed quod est huiusmodi est generabitin de com ptibile. nam ut dici Iur p. poli. r. t propter quod unum quodque est, de ipsium magis est, ergo materia est generabilis de lcorruptibilis.
4 Praeterea nullum ingenitum ii, erepit esse : sed ii materia in capitelle . ergo materia non est ingenita. & consequentet non est inge11etabilis, de incorruptibilis. Sed eontra est,quod Philosophus p. phys. t. ὀι, dicit, quod materia est ingenerabilis, de incorruptibilis. Respondeo dieendum , quod materia quodammodo generabilis est,& cottuptibilis, cui quodam
modo cot rumpitur,q iodaminodo non, quia secundiam quod est in ea priuatio. s: e corrupitur . cum celisset in ea esse piniatio,vt si diceremus aes insguratum corrumpi. quando desinit esse ins urat uin, sed se u. dum se,in quantum est en quoddam in potentia . cst ingenita . & incorruptibilis. quod se patet: senim lmateria fiat, portet e i aliquid subiici, ex quo sat, i sed primum quo/ subiiciturin etenerati ne . est mate. Lia, hoe enam dicimus materiam primum subiectuin, ex quo aliquid si per se . de noti secundo ira accidens, de inest rei iam factae. sequit ut ergo quod materia sit, antequam si M. quod est impossibile;& similitet oin ne, quod corrumpitur, resoluitur in materiam pri .mam. quando igitur iam est matella ptima, tune est corruptum & si e si materia prima eorrumpatur, erit corrupta antequam corrumpatur, quod est impossibile.Sic istitue est impossibile mareriam primam gcnerari vel corrumpi unde erit secundum se ingenerabilis & ancorruptibilis per quod tamen noli exelu.ditur , quin per etrationem in esse procedat.
Ad primum ergo dieendum . quod seut duplicitet potest aliquid diei mutari. vi dicit Philosoplius
s. phyi t. i s. i .i vel subiective. vel terminative .
seu vel ut subiectium. vel ut terminus, ita dupliciter potest aliquid diei generabile, v8l corruptibile. vel lut subiectuin, de subiective. de sic materia prima ge- lneratur . Ac corrumpitur inquit Philosophus ι .psis lt. 8. de de eo , quod si e genetatui . inquit Philoso. lphus ibidem, dicitu quod id quod generatur, puta lmateria non hst boe aliquid . de non est in loco . ad differentiatii illiu quod dieitur generari secundum quid ,seu mutari altis motibus.quod est compos: um substantiate; vel ut terminus, reterminative. de tunc terminus generationis potest aecipa duplieiter sicut etiam &ptincipium . δicitur enim plincipium generationis ipsum generans fle huic principio respondet sicut tetminus ipsum genitum. quod est compo istum ex materia de sol mai dieitur etiam principium lgenerationis a quo incipit generatio . de hoc modo lprincipium , vel initium genetationis est priuatio lso imae inducendae de huie principio terminiis cippo, lsitus est forma per generationem inducta. Eodem lque modo dicendum est ad seeundum.& tertium . nam tantum probant materiam subiective generari. de eorrumpi quod vetum est 3e illa prorsitios pro . lpter quod) em a tantum est in his quae sunt uniusci ldinas, puta in uno genere causae .in quo non sunt materia, de illud quod generatur ex illa. Ad quai tu indicen flum , quod materia dicti ut lingequa a philosopho quia non nabet subiectum , de lquo fiat, seu quia non Opit esse pet generatio. l
V rabilitatis. de corruptibilitati a. Dieit enim phi losophus 4 .phys t. ii . quod entruptionis causa pet se
magis est tempus. quia tempus est numerus motus motus aute iacit distare id , quod est .a dispositione.in qua pilus erat: sed lepus ut patet 3c materia maxime diuersa sent inter se ergo materia non est prima aesa eorruptibilitatis, de generabilitatis rerum. a Plaeterea corruptio non est nis ubi est contrarie ' i ...tas, quia omnis generatio est ex contrario in contra- iis , trium: a contrarietas non est nisi ratione qualitatum morarii ἀcorporalium etsi, causa correptibilitatis non est materia .iea qualitatum contrarietae. q. aput
3 Preterea quantum Unicuique inest de forma tan r tum inest ei de virtute essendi. quia esse est effectus , t h. 4'formae: sed generatio tenuit a 3 esse rei, sicut corruptio nu. . H.
ad non esse ergo eausa corruptibilitatis. de generabi Ta ' exitialis est praesentia de absentia formae. rupi .dν. Ρraeterea eatenus aliquid corrumpitur quatenus ysorma separatur a materia:vnde philosoplius p phyct. 63. dicit . quod sussi eiens est ad mutationem alte rius contrariorum sua praesemia, de abientia: sed hoe est causam eorruptibilitatis, de generabilitatis esse formae praesentiam. de absentiam , ergo materia non est causa generabilitatis, de corruptibilitati
sed eontra est. quo g philosoplitis' met. t. 7 deis, ideo dicit cxlum este incorruptibile quia caret mate. p phcl.ilitia subiecta priuationi,de eontrarietati, de p. phystiga. dicit. quod priuatio machinatur ad maleficium, quia scilieet ex quo e st in maletia subiecta alleui sot .mae non complentipotentialitas m materiae.est causi, quod malevia ea polietur illa forma, de recipiat aliam , qua priuata erat, de p. de gen t. a . reducit rperpetuitatem generationis de corruptionis in m a teriam subiectam priuationi , ut in principium primo primum . de uniuersale essendi , de non essendi . ergo vere materia ut subieis a priuationi est prima cau a generabilitatis , de eorruptibilitatis.1 Praeterea primum principium intrinsecum cor. η is logia ruptibilitatis rerum non potest esse nisi materia, deforma , quia timc duo tantum rei substantiam ingre . diuntur .ut dictum est,sed hoc non potest esse forma. Ig, .
tum quia sorma est principium essendi , ut dictum 't. .. est. A: ideo philosophus p. phys. t.8 i. vocat illam Isba,
diuitium quodam , de optimum appetibile ; tum qs de peti quia s sorma caeli unitetur materiae sublunarium c. .d. . q-ca lum est et corruptibile, ergo dicendum est. quod p 'materia subiecta priuationi de eontrarietati est prima , causa generabilitatis de corruptibilitatis omnium su. blunarium.
Respongeo dicendum quod eum eortuor ibilitas st quaedam possibilitas ad esse, de non esse, ite ut haec
non conuenit alicui, nisi ratione materiae , quae est pura potentia, ita corruptibilitas Don nisi talione materiae eonuenit rei quod manifessum est tum qui, etiam ipsa materia. cum non possit naturaliter essesne se ima .non potest esse in potentia ad non tesse, his quatenus existens sub una forma. est in potentia ad aliam formam;rum quia quod in natura alicuius rei non si possibilitas ad non esse, vel contingit ex eo, quod ies illa sit sorma tantum subs stetis ineste suo. iicut substantiae racorporeae . quae sunt penitus
26쪽
immateriales.s enim forma ex hoe . quod inest ma. tetiae est principium essendi in rebus materialibus, nec res materialis potes non esse ni spei separabili talein fornix ubi ipsa forma in elle suo subsilit .ntillo modo poterit non vile . sicut nee esse potest a seipso separari:vel ex eo quod in materia non est potentia ad aliam forma. sed tota materiae possibilitas termi .
natur ad unam formam, sicut est in corporibus eaelestibus; υnde quia in corporibus sublunai ibus materia unius eorporis non tota eo inpletur net formam illius ita ut redueatur in omnem persectionem possibilem per eam .sed simul eum forma illius corporis manet priuatio sol maealtet ius cosporis ideo omnia eorpo . Ita sublunalia sunt eorruptibilia. de talis eorruptibili. l. U- latit ousa prima est materia mima. . t est subiecta lpriuationi. At scit mae seu contratietati. iactu. Ad primum ergo dicendum, quod tempus dicitur :causa cortoptionis ratione motus alterationis eortu lptiua; verum quod possit resper alterationcm eor. rumpi, prouenit ex materia subiectaeonitatietati, ut
dictum es . Ad secundum die endum, quod ae salis corrupito
Otitur ex actione contrariorum. & victoria corrum ii me l. pentas super rem quae corrumpituraed corruptibili. tas otitur tamquam ex prima causa intrinseca ex ma-i,c 'ς edia prima subiecta conitatietati seu priuationi, de - '' soldi ;ptopi res enim At omnem substantiam im- materialem necesse est dile ineorruptibilem .di similitet e potaecelestia.quia carent Luiu modi male ria praeterea quia cum e tructibilitas sit mutabilitas quaedam, sicut corrupetio est mutatio ad non esse non potest heri mutatio inter eontraria immediate , non lenim mutatur albedo in nigredinem, neque eontra;
seg neeesse est afl hoe ut sat transmutatio ge albo in nigrum , ut sit aliquid distet nigredinem. quod sat
album .quoil nimiiu sim potentia ad ipsunt contra riu.&ideo possit mutati de contrario in contrarium& hoe est materia. quae proinde talion raptitudinis αδ omnes sormas materiales, & priuationis . quam habet adiunctam in unoquoque composio corru. 1
tibili. est prima causa intrinseca corruptibilitatis il- li Me.αξ hus,&allorum. Ag tertium dieendum,quod sorma est quidem causa essendi non tamen prima , quia praeexistit illi lens in potentia ad formam puta materia, nam agens operatnt ad immutationem formae eae existentia subiecti cipposta .ut dichram est 1 multo veto minus sor. ms est causa eorruptionis, vel eottuptibilitatis res; nam licet ideo corrumpatur res, quia separatur sol-ma a materia , ideo tantum sepaiabili, est smma imateria. quia non complet potentiam illius. nee reis
ducit illam in omnem perfectionem possibilem in
materia ut dictum est .unde prima causa corruptibi . 3 litatis est ea pacitas matellae plurium persectionum, re potentia eiusdem a 3 illas cum priuatione earun.; dem; & ex his patet ad quartum.
pr. exsuas in materia qώ. Iisas interaminata in coeua. F p γε ardi I Ide tui quoa ante productionem formae sub . g I, V stantisti: praee,illat in malecia quantitas in terminata. Omnis enim sorma est in materia sibi iproportionata. &disposita r sed inter dispositones praecipua est quantitas, ergo haee debet praeexistetem te formam substantialem. 1 Praeterea diuelsae forma unius speciei tequi runt diuersat partes materiae, sed diuersae pallea non orpossunt intelligi, nis secundum diuisonem Atmensi-uarum quantitatum,ergo oportet prae existere qua n. titatem interminatam in materia ante productionem sol ma substantialis. 3 praeterea colpus Myn potest fieri ex non corpo op 11.e re, sicut nee dimenso ex non dimensonet at hoe se quit ut, si in materia non praee, istat quantitas inter . minata ante productionem formae substantialis . et . go vere talis quantitas necessatio debet praeexistere in materia. Ρt tetea secundum philosophum in lib. de de sp exat. gen .sacilius eonuertitur aer in ignem, quam aqua , arg. yp propterea quod conuenit eum eo in una qualitate, degent.lx. ilieet olore : cum ergo ex aere si ignis, oportet
quod maneat & issem eas ot specie . quia si dissertet
specie calor ignis Adi aeris essent octo qualitates pii mae. & non quatuor tantum, ea/em enim ratio estge aliis quali talibus quarum quaelibet in duobus elementis reperitur. Et idem numero . quia si tantum temaneret idem specie, non esset facilior eonitet si aeris in ignem cluam aquae in ignem, quit forma ignis habebit eo trumpere duas qualitates in aere. sicut m
r i ς n. . . , . t p. 7 ait .a aqua Med non potest manere idem numero calor, tu .
si Ueat eadem numero quantitasmam haec est prima dispositio eςterarum, ergo quantitas necessario debet praeexistere in maletia ante productionem sormae sula stantialis.s Praeterea materia prima quantum est go se tu 3.' , 4.3η
disserentet se habet a/ omnes sermas , s ergo non; i. 'Τ'
prae existant dispositiones , per quas appropriatur adnane Armam vel illam. non magis recipietur in ea hae e sotnia quam illa sed inter dispostiones prima.&praecipua est quantitas . ergo haee debet prae exustete in materia ante omnem formam substantialem producendam. ς Praeterea ih instanti generationis substantia' l lus eii lalis quantitas praecedentis sol mae non cot rumpitur , respadhea. quia forma no eorrupitur,nis prius snt inductae din argum. positiones incompossibiles sibi .per quatum praesentiam ipsa corrumpitur, inter quas prima, ut dictum est,est quantitas, de dispositiones eonsequentes sol mam inducendam sunt posteriores inductione sol. mς.&per consequens corruptione formae praecedetis quippe quae est disposito ad hoe . vi materia reci piat formam sequentem ergo in productione sol mae substantialiis te manet quantitas formae praecedentia
m praeterea si in instanti generationis substantialis v. g aut malis non remanet quantitas cum exietis dispositionibus praecedentis formae, sed eum noua forma aduenit noua quantitas,& nouae dispo-stiones in materia, sequitur quod in instanti anima quot. p. te: formet totum corpus , quod videtur solius Dei, ε.op .c.ε. ergo dicendum est . quod in matella praeeristit 'id capi t.
tialis non praeexisteret quantitas interminata . seque tra . . retur, quod forma adueniret materiae indivisibili. de se ipsam totam actuaret, unde non esset multitudo indiuiduotum sub una specie. e.4-pδ τε.
Sed contra est, quod quantitas est propria pac πι ε desp. so substantiae colpotem , de inseparabilis ab illa:
nam unumquodque genus,vel speeiem consequuntur propria accidentia illius generis,uel speciei: nullum autem aliud accidens consequit ut substantiam corpoream tamquam propria pallio, praeter quantitatem sed propria passo praesupponit suum subiectu,ergo prius debet intelligi esse substanti eo o rex, alqιadeo in ateria unita cum lataea substantiali,
27쪽
28 Prima Secundae Part. Sum. Philosoph.
nam per talem unionem emeitur corpus de genere 1 substantiae quam intelligatur maletia eum quanti- ltare e seg hoe esse non potest, s quantitas praeexistit lin materia ante sol mam substantialem inducen. ldam de quantitas praeeeflentis Armae remanet cum j lina sequente ergo dicendum est, quod non ἁatur in materia quant eas interminata ad hoc ut produca. t ut forma substantialis. p. Je gen. l. 1 Praeterea dicit philosophus p. degen. t. H. des & x. 13. hoe disserte subiectum generationis deal teratio. 1. p. o A 3 .nis, qtiod subiectum illius est ens inpotcntia, huius lς P 3' vero est eris actu .pkta compos turn .led corrupto sub liecto destiunt eme illa . quae in eo subiectabantur, et. lgo in eorruptione si bstantialis composti quantitas lillius tota desinit esse de per consequens in materia i
3 Praeterea s. phys. t. 8 dicit Philosophus, quod
subiectum generationis, puta materia. non est in to lco, Ad ideo non potest moueri localitet ; sed s in nix. ieria ante aduentuin sormae substant alis emet quan ititas cum quantitati debeatur locus, subiectum se lnerationis esset in loco. ergo. Praeterea cum materia si in potentia ad omne actus ordine quodam oportet quo lid, quod est pra-
multi smpliciter ni actibus, primo in matella intel lligatiar,& sit;primum autem into omnes formas, Δ: lactus,esieri in actu. seu esse simpliciter, quod ma- lteria habet per formam substantialem , ergo impol sibile est prius intelli ere mal etiam calidam, vel aliter dispositam . quam quod si in actu ; sed nuet dis positiones prima est quantitas , ergo impossibile est in instanti generationi, subli, iatralis prius intelligere imateriam cum quantitate, quam cum sorma lub.
stantiali per genetationem inducta. 3 praeterea illud quod dici tui maxime. 8c verissi. mei ii quolibet genete. est causa eorum , quae sunt post in illo genere, setit ignis qui est in fine calcitis in rebus calidi est causa ea iiditatis. vi in a. metaph. diei. tur, ted iubstantia est primum in genere entis verisit
me,& ma 1ime essentiam habens ergo oportet,quo ilsit eausa accidentium , quae secundario , dc secundum quid rationem entis participant;sed omnis caula na tu taliter prius natura existit, quam suus effectus, et
go prius debet existere in instanti generationis sub litantialis in materia sotia substantialis producta ad llio ut cum matella constituat caulam accidentium.
puta substantiam compositam di completam, quam existat materia smul cum quantitate. Gli j eius, o Praeici ea materia. de Atina non sunt diuisibile . d. 16o. nisi per accidens latione compositi , ergo non potest in matella intelligi quantitas nis post compositi ge - Nerationem; ed compoli lugeneratur per hoc, quod findueitur forma subitantialis in matella, ergo prius debet induet scit ma substantialis in materia, quam o p. tr intelligat ut illi aduenite quantitas. praeterea si avidentia praerequiruntur in materia ante inductionem formae substantialis , mari. me vi illam faciant propriam talis fornaa: sed materia secundum se est propria formae substantialis , ut dantis esse corporeum . nam ex utraque smul unita'. de ni 3 resultat eorsu, substantiale , ex quo tanquam ex ,' * s subiecto proprio manat quantitas, quae est crus pro 'rtia passio. ergo. Respondeo dicengum , quod Auertoesertauit iulib. de lubliantia orbis ponendo dimensiones interminatas praee dii stete in materia.de hoc necessatio ad productionem sotmatum substantialium, cuius rationes potissimas i. oeo attulimus,contra quas i. sic
arguitur. Praedictae si mensiones , quae essentialitet sunt quantitates vel sunt e duae de potentia mat tiae ei substitutae, vel non, si primum. ergo prius non
erant in materia . nisi in potentia illius, per modum aliorum . quae de potentia materiae a ducuntur ; spci liari ergo potest matella talibus dimensumibus, cuius contrarium ipse dicit. dc iterum, Quod edueitur de potentia maletiae,educitur per transmutationem materia non est autem transmutatio in matella,nisi transeun/o de potentia illius in actum formu iubstantialis oportet igit ut tales dimensiones sequi inductionem alicuius forme substantialis in materia: sed omnes dimensiones, sandi sequuntur formam
sunt terminatae seeundum eundem igitur non erunt dimensones interminatae eductae de pote luia mate. ii e si vero non sint edulita de potentia materiae, noerunt tantum duo principia in constitutione rerum naturaliu materia cilicet.de forma Ied etiam tertiti.
dimensiones scilicet praedictae , omne enim quod manet. 8e non fit ex aliquo,necesse est esse principii , ut dicitur p. phys Praeterea omne, quod pertinet aagenus aliquod ut est contentu in illo genere,ut species. vel vi genus .vel vi in liuid uim vel est reducibi te in illud genus ut principiti reducitur ad genus prin cipiati,de priuatio ad genus sui habitus de pars adge nus sui totius praedici ae autem dimensiones non sutin genere quantitatis vi species, ei indiui suum,cum omnis species sit denomiuata. vel determinata restpectu sui genetis . re individuum respectu speeiei ;nee sunt in gemere quantitatis ut principio m . nam principium Atmensionuiti non est dimenso . prima enim dimenso est linea cuiuspriuespiu est punctus . qui omni dimensione eat et .cum partem. partem non habeat. Cum ergo quaedam indivisibilia snt
irincipia omni u dimensionum tet minatatu. impose bile est ponere dimensiones intermitiatas in materia .ut principia dimen sonu terminatarum: nee sunt reducibiles in genere quantitatis.ut priuationes qui, ptisationes non habent e sentias .illae aut e dimensones essentiae quaedam dicuntur . non reducuntur etias eut partes ad totum , quia totum in quantitate habet partes determinatas per certas dimensiones.qualitates autem interminatae non sunt partes alicuius quantitatis tet minatς Praeterea quod habet essentiam .definiri potest eis esse non habeati quia defini. tio indieat essentiam rei. sed in aecidentibus impossi bile est assignate desnitionem . nis per subiectum in quo esse habent, quia eme eorum non sequit ut eo. tum essentias in proprio gestere,ini possibile est ergo pone te ementias accidenti si sine esse sui subiecti. ma teria aute non habet esse sile forma. impossibile est ei go ponere dimensones in materia sine sotina sub. stantiali. praeterea seeundu plutosoplati p. phys fg
netatur homo de nece silvite generatur homo animal ex non hoc animali, de non ex noti animali simpliciter sed si generaret ut animal simplicitet. de necessi tare generaretur Ox nO ani mali simplicuet.& haec est susscietis ratio ad ost edendu res a Deo esse plodia has ex nihilo.cum si causa entis absolute,quod necessario etit ex non ente simpliciter,soe autem est nihil . cti ergo dimenso nes simplicitet sitit dimc sones ter minatae, de persectae necessatio erunt ex non dimen sonibus simpliciter . hoc autem est nihil ante di me siones. ergo non damur in materia huiusmodi dimen. soties in tet initiatae illi coaeciae. Praetet ea. principium omni u dimenso num est punctus .unde indesinitione lineae quae est prima dimenso ponitur putatis linea enim est cuius extrema sunt duo puncta. v t dicit Euia elides itii possit bile est alite potiere reni aliqua . de notet principium impossibile est igitur linei line pun. Eho poni. punistus aui e scut est principium lineae .se estiuus terminus,ut patet per definitione lineae, im . possibile est ergo dimensonem interminatam pone-ie,cum nulla possit esse sine puncto, punctus autem
28쪽
terminatus non est .eum ipse sit ter mimis aliarum intelligi ut distincta in diuetus p uex ut sie aeeipiat
dimensonu ergo interminatus non est. necesse P diuersas scit mas secundum ulteriores nersectionisi est. dicendum ergo est quod dimensiones inter- gradus. Quamvis enim eadem forma sit secunia n,inatas in materia ponere dc pra cedere om-idum essentiam . quae diuersos perfectionis gradu snem scit mam substati tralem est ui possibile, nisi in materiae artubuit, tamen secundum consideratio-t lectu tantum ut dicunt Vathenaxici. Verum neeinem diiseri. est essibile poneredi in ensiones terminata ante in- Ad tertium dicendum, quod non est ineomie -- troductionem istina: substantia ire, nam dunensio in iniens v Ilum, quod corpus fiat ex non corpore actu, 'torminata fit terminata per introductionem se mae, corpore autem in potentia, hoc enim dissert genera sicut enim essentix rerum terminantur rex siua esse, tio simplicitet . generatione secundum quid, quod quae sunt in rebul maxime formalia, antequam Uri ieeneratio substantialis sicut& sorma substantialis, essentia dicuntur eise in actu non considzrantur m l solam materiam requirit. vii de forma substantialis actu nee proinde sunt Pernam Iir, ita dimentio es in materia omnem sit mam accidentalem praecedit: sunt interminatae. antequa di mur esse in actu, sunt generario vero secundu quid, quae terminaria radae vero terminatae post introductionem forins scicndu ridens. sicut&ipsum acci Jens requirit pro subiecto enim est quos omnem dimentiones sunt accidenti emactu. seu materiam eum sorma substantiali: unde quae sequuntur materiam in ordine ad formam, qua neeeitatio praeluo ponit in maletia formam substan-ptimo materia nata est induere haec autem est forma italem.
Corporis quia totara materiam necesse est iob so m3 Ad quartum dicendum , quod idem specie calcit Corporis contineri. quod non zst intelligenda , quod est in igne & aete, quia quaelibet qualitas specialiter hei lex. sit reae reata vel increara turma c0 Poris, apri attribuitur uni clemento, in quo est perfecte, Sc permat tia stimo informatur, quia iecit udum Ciam . eon comitantiam,vel derivationem asteriit amen imis materia otima prima n nabat i Ialem abet ad io Perfectius . cum ergo ex hoc aere fit ignis, calor tria elem bi: tares. Ze postea ad form)s .mi Ioium , V04ς net idem specie sed augmentituis . non tamen idem mamfestum est, quod eadem ex fiat a corpo ' si mimeto. quia tion manet idem subiectum : nee hoc plicis eum rom .i elementi, mixti co porri ,i,d Deit ad disti cultatem comtersionis, eum corrumpa- oporte: primo Q iod per has sorii Dc nitituaturget 'itur per accidens ex corruptione subiecti, &non ex nos corpor :1. et rade specieium pc-fect/xum,m terra contrarietate agentis.
namque in quid ditate sua indiuisbily estpψilixus, i Ad quintum dicendum.quod materia,prout nuda de sp et art. abbata enim quantitate tub iant a m Hex indiu sibi- l consideratur, se habet indi Seletet ad omnes sormas, c ad L. li,. ut dicitur p. phys sed ex corpυ ii xe, quam si I sed determinatur ad eciales formas per virtutem
quuntur dimensiones quantitatis in actu i equitia di mouentis, ut traditurin 1. degener . de secundum Oz-
uuio materia .perquam mate Ia Pompus sub diu ς si β dinem intelligibilem formarum in materia est ordostibus. de ieeundum hae acqua ui turm diuex agenti sinaturalium;inter ipse enim corpora caelestia fotniae: ordo enim in situ corporum ψstendit nubit unu est uniuersalius actiust quam alteru,nec uniue tatem eorum sieinignas est supra aere in . ω sic pate 'lialius agen agit seorsum ab agentibus inferioribus quod dimensones interminaerae non is hunt Usyginpised ultimii agens proprium agit in virtute omnium is quo eunque gradu. quem iaci L se ma V g igni. in t superiorum: unde non imprimuntur adiuersis ageri igne. sed solum a primo: Nihilominu ignira secundu l tibus diuersae sotinae in uno indiuiduo. sed una forma totum est subiectum dimensionum. Dcut M secundu est, quae in orimitur a proximo agente. eontinens in totam etiam mensuratur; quod Idem necessario in ' i se virtute omnes formas praeeedentes. uenitur in formis corporum mixtorum, di ita mani Ad sextum dieetidum.quod in iustati generationi estu est quod quantitas quaecunque sue intermina. substantialis sitit eum forma an ii qua destiunt esse Α, ' ρ 'ta. siue terminata necessario supponit in materia sol iad corruptionem subiecti ut dictum est, omnia aeri.
mami sobstantiolem.&per consequens in generatio' f dentia illius ire . &ad inductionem noue formae p. s. at . s.
14ὰ subitantiali . seut forma substantialis praecedens f substantiali, eontequutut noua aeeidelia &noue dis de ch r, ii corrumpitur, de noua inducitur, ita quantitas praece l positiones. Licet enim in steriere rauia materi dili op 3' ς ε demis cotti positi per formam praecedentem simul culptius sit tormis antiqua recedere,quam aduenire no- materia cotistituti corrumpitur. dc noua qu nyixas i ua:in genere tamen eausiae formalis finalis, efficie- -hu .l; nouam Mimam inductam eontequHur, quae subie tu primo introducitutforma substantialis nora, quia chai ut in toto composito de nouo producto per ili in forma introdum est similitudo formae agentis, per sormam simul cum mare a prima. quam agens agit de natura principaliter intendit in- f.,.1cs ad Adptimum erso dicendum , quod serma Perse it roductionem formae deinde sequutur dispositiones ρ ctior virtute continet quidquid in inseriorum . & l formae inductae conuenietes, dem uexpellitur ima ideo una de eadem existens perficit materiam secun- antiqua cum suis dispositionibus. & aecidentibus, dum diuersos persectionis gradus. una enim , dc ea quae dicuntur eorrumpi ad corruptionem subiecti,dem forma est per essentiam, perquam homo est j quod est ensi nou seu eompositum substantiale. ens acto dc perquam laomo est corpus, & per quam ' Ad septimuindicendum.quod anima, cum adue - *'i ' 'est vivens Je per quam est animal, de perquam est i niteorpori non Dei teli e corpus effective, sed sor-- homo Manifestum est autem .quod umim quodque maliter tantum .emctiue autem facit esse corpus il genus consequuntur propria accidentia: sicut ergollud, quod dat corpor formam .ut perficiens: ut dispomateria praeintelligitur persecta secundum esse ante nens autem illud, quod praeciperatur ad formam. inteflectum corporeitatis. & se de aliis. ita intelli- paulatim autem, &ordine quodam inducendo maguntias accidentia quae sunt propria entis ante corpo' tetiam ad propinquiorem sormam ,& dispositione: reuatem , de se praeli ellieuntiar dispositiones ante quanto enim propinquior fuerit forma, aut disposi
formam, non quantum ad Omnem e us est. ctum , tio, tanto minor est resistentia ad introducti oriem sed quantum ad potieriorem. formae 5 dispositionis completae : Deilius enim hed.idi. Et Ad lecundum dicendum . quod dimensiones ignis ex aere,quam ex aqua, quamuis utraque serma' - Ο.M quatilitati sunt accidentia consequentia corporei- immediate adsit materiae laterii qua toti mater ae conuenit, Unde mate iam Ad octauum dicendum , quod quia formae subintellecta sub corporeitate.&dimensionibus, potesti stantiales non educuntur ab extra . sed ex poten-
29쪽
3o Prima Secundae Partis Sum philosoph.
tia. materiae, sevi uniuersalit,ti materiae te onget . uniuersalitas sormae ita particulari materiae respon-vp 3 partieulati, forma,& ideo ex materia unius inditii qui non potest generati quoq potest generati ex tota materia; unde ex minimo ignis nulla alia sol malpodest generari vel eduei.
randa si condum ahquid sisi , Iamquam in lausis , o principium actι-
uam cooperans arenti adhi reductionem. ii , T Tlde tui quod in materia prima praeexissat V forma generanda seeundum aliquid sui .
tamquam inchoatio. de piancipium activum cooperans agenti ad sui pio ductionem. Dicit euim Philosophus a. met. is quod illa,in quoium materia non est plinei pium activum, sunt tantum ab arte. ergo ergo oportet. quod in materia illorum , quae sunt a natura insit aliquod principium activum.quod nihil aliuil esse videtur, quam inchoatio quaedam sormae sobstantialis. ὁ .cq a .at. 1 praeterea dicit philosoplius 1 Phys initio. &p arg. 4. I, p. eth. e.p. de 3. quod hoe disteti mutatio natura is ab 'L'i i violenta . quod in eo. quod naturaliter α. mei l .a' mouetur . est principium intrinsecum activum talis motus in mutatione vero artificiali , & violenta, principium illius actitium est omnino ab extrinseeo, sed materia naturalitet mouetur ad sol mam sub stantialem, ergo in matelia debet esse principium activum talis mutationis, de per eonsequens inchoa.tio formae substantialis. a , . praeterea mater active operatur ad conceptio a in . . i. o p. nem filij.& non tantum passue. nam poetentia gene- qa .art. p. ratim pertinet ad virtutes animat vesetabilis. quae sunt activae . vi Eicit Comm. 1. de anima , & quia alioqui s tussieetet passive se habete ministrando io tam materiam terra pollet dici malet hominis, quia nistrat lutum, unde tamquam ex materia solvia. tui homo de lignum similitet dieet ei ut mater scamni .sed non alio modo mater operatur acti:re . quam quia in materia, quam ministrat .estaehmiam princi pium conceptionis,& generationis, ergo in materia dat ut huiusmodi principium activum, quod non elial iug, quam inchoatio formarum.
4 praeterea. vel formae substantiales in sene ratione substantiali pro dueunt ut ex nihilo sui, vel
q 3.de rei. certe emergunt actu, cum latitarent in materia: sedar. 3ai .io. primum dici non potest, quia se crearentur, quod1 . t.& arg. est salsum , cum opus creationis distinguatur ab
P ς opere gubernationis . de propagationis neque tertium Aici potest , quia hae e fuit opinio Anaxag. quam Aristoteles ici p. phus improbat. ergo di. cendum est secundum; unde sequitur inchoatio sol
a.d. 13. q. r s Praeterea. Deus indidit rebus rationes semina atr. a. les sed hae nihil aliud esse vicientur . quam aliquid sormae generandae,qui, d est principium achmum di
inchoatici qu.edam illius .ergo dantur in matelia inchoationes forma tum substantialium .
et phrsi p. Sed contra est . quia nihil agit . nisi secundum quod 7.m 3 l, , est actu. sed antequam sotrua producat ut in genera tione substantiali. nihil aliud piaeexistit in materia, quod si inchoatio formae, quam aptitudo quadam adactum , quae no 1 tactus, ergo in materia non praeexistit sotia generanda, et pals eius.& inclica.tio.tamquam principium activum agenti cooperans ad sui proguctionem. 1 praeterea, nulla forma agit in suum subiectum alterando ipsum,quia rim non agit. sed composi. tum , quod non potest seipsum alterare nisi sint in eo duae partes. quarum vna si alteratis. de altera altera ta . ergo non potest in matella pidie'istere aliquid sormae, tamqnam principium actauuna cooperatium agenti ad sui productionem. Respondeo dicendum . quod eorum,qui ponunt bl sormas substantiales non creati lea e luet de poten- οι aeriail etia materiat quidam dixerunt ita formas iubstantia .c ram. les educi de potentia materiae,ut ex illa extrahantur. l in qua latebant, ut de Anaxag.narrat Philosoplius p. l ph s. t. r. verum hic deceptus fuit ex ignorantia i l teriae, quia nesciebat gistinguere tet potentiam dei actum putabat enim opollere quod praeextiterit ill lud,quod generatur, eum tamen oporteat, quod ro i tentia canium praeextitetit nonautem actu. si etiimi non praeexistet 3t pcitenti. sieret eu nihilo, si veto
praeexisteret actu. non sere e quia quod est, non sit.' Alij vero dixetunt, quod formae piae existunt in m a. t tetia iiij persecte. & incomplete, secundum quan
dam quasi ine hoationem . uam alij dleunt esse pii
uationem tertium principium natu . alii patiemaliquam totius forniae producendar vel ipsam sor mam in potentia materiae praeexistentem , narra tatione illius tota forma non est in suo esse persecte. igeo non habet persectam vitiuiem agendi . sed in . complete : vnge non potest exite in actiam per se Di si stagense, terius quod excitet imam in completam ad agenἡum . ut se eoopere tiara genti ; sundamentum autem huius opinionis est, quia existima. uit.quod s in his . quae generantur per naturam, non esset aliquod principium generationis actauum in
maletra, eorum generationes non essent naturales,l sed violenta vel quod non esset aliqua disserentia in.
ter generationem naturalem , & artificialem t& si Ooijciatur contra eos, quod tunc ea , quae generantur naturaliter, non indigerent cxttinseco generante,
i si eorum generatio est a plincipio anti inseco, spon. l dent quod sicut principium intrinsecum non est scit i ma completa. sed quaedam inchoatio formr,ita elignon est perseetum principium activum ut per se pocst agere ad generationem, sed habet aliquia ge vitis
tute activa . ut cooperetur agenti: nisi enim aliquiaeonistret mobile exteriori agenti. esset motus uiolentus violentum enim est euius principium est extra. nil conserente vim passo,ut ita p.eeth .sicitur. Veiarum hete opin o propinqua est praecedenti ponenti latitationem formarum. Cum enim ni i I agat. nili secundum quod est in actu. si parte . uel inchoationes formarum . quae sunt in materia habent aliquam virtutem activam, sequitur quod sint ali tuo modo actu . quod est ponere latitationem sormarum. Titi praeterea cum esse si ante agere. non potest intelligi fotnia pilus habere agere. quam s: in actu : Si deol dicendum quod quamois formae de potentia mates riae educantur illa iamen potentia materiae non est aetitia. sed passu, tantum e se ut enim Ccitum. dicit r. phys. in motu locali oportet elin aliud mouens. 3: aliud motum . ira etia in motu altera ionis :& ponit exemplum, quod quando satiatur corpus natui ali ter cor est sanaris. M alia membras an ita: & sicut iucor potibus smplicibus non di mi usquod sint mo. ta ex se secundum situm quia fgnis notitotest diuidit in mouens. 3: motum .ita e:iam non potest esse alte. j ratum ex se se quod aliqua potesa exiliens in mate tia aliquo modo agat imp sam materiam, in qua est. educendo illam in actum sed vituque contingit in amaratis,quia sunt mota secundum lucu ex se.& etia
30쪽
alietata propter dissi iactionem organorum, vel pat- stium,quatum una est mouens, fle alterans & altera mota. de alterata. Neque sequitur, si in materia est tantummodo potentia passiua, quod non sit genera tio naturalis , quia materia e diuuat ad generatio. nem. non agendo, sed inqirantum est habilis ad reci piendum talem actionem .quae etiam habilitas appe
titus materiae Aieitur.& anchoatio sormae. non enim eodem modo omnes motus dicuntur naturales.ut in
a. phys de p. caeli Comm. dicit: sed quidam propterptineipium activum intus existens, ut in motu localit grauium, delevium , de quidam propter principium passivum.quod ab agente naturali natum est in actiteduei. ut in generatione . de alteratione corporum simplicium . 5: per consequens non oportet ad mo tum naturalem , quod semper principium motus, iquod est in mobili, si principium activum .3c forma. ile. sed quangoque est passivum. 8e materiale. unde lde natura i phyi distinguitur per materiam, & At- l
mam. differentia tamen est Inter materiam natura lium, de attificialium,quia in materia rerum natura l
lium est aptitudo naturalis ad Armam , de potest te duci in actiam per agens naturale . non autem hoe eontingit in materia artificialium. unde manifestum iest, quo J in generatione substantiali non praee, istit lsorma substantialis vel secundum totum, vel secuta. dum partem cooperans agenti tamquam principium activum ad sui productionem , sed tota edueit ut ex puta potentia passiua materiae, per actionem agentis
Ad ptimum ergo dicendum , quod philosophus
tantum doeet quaedam ess e . quae possunt fietiabat te Ee casu test sanitas,quae de arte medicinae , de de ambulatione comparari potest; quaedam veto, quae in oti possunt seri nisi ab arte ut est domus. 3estatua1redflens autem rationem prioris genetis , ait illu3ptouenite quia in illis datur pars aliqua, quae potest aliquando esse principium activum coadiuuans , ut est ealo, naturalis retpectu sanitatis. reddens veto ra tionem posterioris generis ait ligna. de lapides non habere plincipium actauum internum coadiuuans ad productionem domus : eodemque mogo ait dicendum esse degeneratione ignis . corporum smpli eium , nam materia isnis non potest moueti ad ne
inam imis, nisi ab alio, sicut de forma igni, non nisi ab alio generat ut , ex quibus verbis non colligitur, quod in omnibus his, quae sunt naturaliter inta existit in materia eorum principium activum, sed potius oppositum. 3Ad secutigum Aieendum . quod philosophus tan.
tum vult, quod in rebus naturalibus eo modo est principium motus, quo eis motus conuenitiam quibus conuenit movete, est in eis principium activum motus : quibus autem conuenit moueti, est in eis
principium passivum,quod est materiar quod quide
principium in quantum habet potentiam naturalem ad talem inimam & motum iacit esse motum natu ratem : & proptet hoe factiones rerum attificialium non sunt naturales: quia licet principium materiale sit in eo, quod si non tamen habet potentiam natu. talem ad talem formam. Ad tertium dicendum , quod praebete materiam ' p simplieitet ad generationem alleuius non facit ma - 'AE R 'ς. iiem . s Ed piabere talem materiam sic praeparatam est id, quod matrem facit, in ligno enim non est po tentia naturalis,ut ex eo fiat scamnum, cum perages natu tale in actum non compleatur: smilitet nee in limo tetraeut ex ea fiat homo : vnde quod inducit ut non est simile.
ν,, . a marium dicendum, quod forma substantiali,
piae existit in materia imperfecte : non quod aliqua pars eius si ibi in actu de alia dest,sed quia tota prae- existit in potentia, de postmodum tota producitur in
Ad quintum dieendum, quod aliud sunt rationes obedientiales, seminales primordiales de inchoatio dis p. nes formarum . nam Rrmae rerum, secundum quod 3'. in arte diuina eaeistunt,primordiales esse dicum ur.eo quod ipsae sunt prima principia rerum prodii cendarum: potentia vero quae rebus indita est ad suseipie dum illud in se quod voluntas diuina disponit,rationes obedientiale, dicuntui. secundum quas inest ma teriae. ut fieti possit ex ea quae Deus disponit. ipsae a u.
tem virtutes actitiae completae in natura .utealor,sti ia
gus, ima ignis, de virtus solis, 3c huiusmodi die atur rationes seminales. rationes quidem . non quia snt in materia per modum intentionis, sed quia ab arte diuina producuntur,manet in eis ordo, de dite inctio diuini intellectos scut in re arti sciata permanet dilectio artificis in finem determinatum . seminales vero dicuntur non propter esse incompletum . quoahabent. sicut virtus iarmativa in semine, sed quia rerum in diuiduis primo erearis huiusmodi virtutes eoi latae sunt per opera sex dierum, ut ex eis quas ex qui busdam seminibus producerentur, 3c multipli eatenis tui res naturales. Potto inchoatio formae nihil est aliud . quam habilitas materiae ad tecipiendum, quae smul dicitur potentia passiua materiae, te appe
Virum foran i sufflantiass edocutiar ae posen ramateria in generatione sabnantiali,
V Idetur quod in generatione substantiata forma 1.de pota t.
substanti bilis creetur.& non edo ea tui de poten er
tia materiae. Dicit enim Philosophus r. mei. t. 26. de 1 quod Arma substantialis non genera tui, sed solum compos tum : sed quod nc a generatur, creatur, non enim est alius modus productionis , ergo forma substantialis non educitur de potentia materiae, sed
Praeterea nihil educiturge aliquo quod non est in i leo : sed ante finem generationis somnia,quae est termi iv g -is,' nus generationis non erat in materia, alioqui essent . formae contrariae in materia sinu l. ergo forma nat rati; non educitur de potentia materiae. ,3 praeterea sicut aliae formae naturales, se de anima V rationalis est forma in materia: sed anima rationalis non educitui ex potentia materiae, ergo nec reliquae
sed formae substantiales iunt erea tutae, ergo crean. arg4
sui,non potest ex materia seri, atque adeo ex eius potentia educi, sed creatur: scut enim cum esse de- ν. 'a tat. stiit, totalitet destiit. ita cum esse incipit. totaliter . . iii deeste incipit, quod est errati: sed formae substantiales pol a 4.Mgnon habent materiam partem sul,quia forma distin p p sguitur contra materiam , de contra compositum . & -3 8 eum esse desinunt. totaliter desinunt: cum ergo s*-,ig. i. q. 'Mmae fiant, quia de nouo esse incipiunt, videtur quod pol a. 1 a g. non fiam per eductionem de potentia materiae , sed R. ita