장음표시 사용
151쪽
ue) Iris. Obiter iam quarumdam partium
lanctiones , ut applicationis rerum supra dictarum exemplo sint , percurram . Nullus itaque perfectam ipsarum illui rationem , dissertationis limites excedentem, exspectet, suo tempore forsan exhibendam. Iris manifesta irritabilitate , eaque specifica , suo tantum stimulo , scilicet luce , movenda gaudet . Inde illius quies in tenebris . Irritabilitas illius ab inflammatione aliisque irritamentis aue a myo sn , spasticamque coarctationem efficit ; a iti- anulis primarum Viarum & praecipue a Vermibus depressa dilatationes illius , luce etiam
Si alii credunt , . iridi motum esse ab influxu humorum in vasa illius decolora productum , qualem in pene, clitori de Zc papillis mamma
rum deprehendimus . Verum ob summam iridis mobilitatem , atque antagonismum virium contrahentium ac dilatantium, in Operationibus. Praecipue observatum ipsius motum potius a
propriis fibris vel Communibus vel muscularibus derivarem . Irritamento lucis non directe iridem ipsam , sed retinam affici creditur , a qua reflexum , iridem moveat . Felis demortuae iris a radio lucis, ad itidem ipsam a) Element. Physiol. T. V. p. 37 . b) oeuli humani descriptio pag. 86.
152쪽
DE IRRITABILITATIS NOTI NE ETC. II
directo, immota manet; at statim contrahitur, radio per pupillam in retinam de nusso a Hunc motum , a morte aliquamdiu superstitem, vix iam ab humorum impulsu alterno derivarem. Verum in cataracta, quamvis tum luci omnis fere aditus ad retinam negetur . tamen haud raro pupillam admodum mobilem
6 Cordi specifica est assinitaq ad sanguinem , quo facile & valide in actum proritatur e nec opus est salibus in sanguine quos
Panciscat ut . Praeterea cor impetu, quo sanguis propellitur , 8c copia , qua extendit ut c), irritari videtur . Pulmones , ad organa sensuum non Pertinentes, sensibilitate privati, communi tantum sensu obscuro de praesentia partium adiacentium , & in maiori gradu obscuro dolotis sensu praediti sunt . Hinc a morbis pectoris nulla distincta sensatio in anima Paratur. At tamen irritabilitate gaudent, Sc quidem pecifica , alia in hac , alia in illa pulmonum p rte, in glottide, aspera arteria, bronchiis . in V. KRAUSE dissert. de pari. irritabilibus, h.
153쪽
Des inpriniis ad aerem , eumque puriorem irritabiles esse de propria contractilitate bronchiorum 8c pororum aereorum exspirationem Promovere videntur . Aliena corporλ , tuber cul a , in intimis imisque pulmonum recessibusqcrem irritationem excitant de tussim movent. Vix ad has materias, aqua nonnunquam Pon derosiores , extundendas sussicit alterna aeris
in pulmonibus rarefactio; immo aeris impe tus , quo in sternutatione exploditur , parum bene ex sola diaphragmatis convulsione intelligitur ; sed potius ex communi pulmonum spasmo . Etiam alia sunt Phaenomena , e. g. asthnia spasticum, tussis convulsiva, ex spasmo pulmonum derivanda . Irritabilitas pulmonum exaltatur in catharro, tussi convulsiva dc ner vosa , sine materie; deprimitur inpriinis ab aere fixo te alia mephitide, nec non ab opto, quod tussis conatum in phthisi, quamvis su perstite materia , bene sopit , Inciso nervo Tecurrente , Vox perditnr a .
8 Tubus cibarius: musculi, qui larya'gem elevant , a bolo irritati , ad hunc mo' tum sollicitantur , quo facto bolus in oeso phagum H R. WYTT l. e. pag. M.
154쪽
phagum demissus , illum successive ad contractionem stimulat . Motus paulo pol irritalionem sequi Videtur, cum semper fibrae su pia bolum positae constringantur , bolumque deprimant . Ventriculi motum cibi excitant , rvesque in huna scopum iam lapillos deglutiunt . Verum cum tubus cibarius maxime compositum sit organum , varia irritabilitate praeditum , variis 1 imulis , qtime utis , aere , dcco gastrico , pancreatico , enterico, bili patulum : illius analysin transeo .
Iaudam cum sanguine venae portarum lc ar
teriae hepaticae advehitur . An chemica harum particularum biliosarum assinitas quid couferat ad confectionem bilis, adhuc dubitamus. Et suum attribuunt physicae & mechanicae hepatis vires, illius 1lluctura, vasorum situs, figura, extensio , elallicitas , Stc. Sed ex diuuium harum virium potestate genesis bilis e plicari nequit. Ergo vis viva hepatis ad ecretionem hilis requiritur. Haec peculiari
modo modificata est, ut speciales actiones , motus , oscillationes , contractiopes Sc absor
ptiones producantur , quas a duinibus bili&ri , ramulis arterioss. venosis , lymphaticis ῆhisque hepatit instrumentis ad hilis genera
ii0nem exerceri videmus . Hac vi particulae bilem constituentes . a sanguine separatae , ita
155쪽
ramulos venae portarum impulsae, tunc a du'chthus hili feris suscipiuntur, coadunantur, mi Scentur sc continua vasorum resorbentium actio ne a partibus hae te rogeneis Ze .superfluis liberatae hoc modo successive ad specificum humorem Concentrantur . Haec vis requiritur integra,
ut bilis omnino , & bilis in specie , quoad
qualitatem id quantitatem sana , secernatur.
Sed praeter hanc vim motoriam ad hilissecretionem amplius requiritur caussa externa, Irritamentum scilicet. motum te essicaciam hepatis incitans . Haec Vero irritamenta specifica esse debent , vi motoriae hepatis confor mi a , quorum indagatio in Physiologia tam seueratim quam speciatim hac in parte ne glecta desideratur . Quaedam e X Periar . Primum continuus sanguinis , inprimis sanguinis hepatici , particulis hiliariis divitis, assiuxus ad hepat, hoc ad suam actionem impellit. Nec absonum Videtur, eam Organorum secretoriorum irritabilitatem statuere, quae in' primis ab iis sanguinis particulis , ad liquorem
aecernendum aptis , incitetur. Tunc parti ula humores secernendos constituentium seiunctionem a sanguine, cogitare possumus, quae forsan a pluribus seriebus canalium secernentium, eadem irritabilitate dotatorum, continuo ma gis magisque ab hae te rogeneis partibus separa tae , ab una serie alteri traduntur. Conge
156쪽
DE IRRITA BlLITATIS NOTI NE ETC. II 3
1 lones sanguinis ad hepar bilis secretionem aperte augent. Tunc consensus duodeni ausu hepate, ob insertionem cho edochi magnus, iecinoris instrumenta irritat. Ostium huius canalis a chymo, chylo, succis inquilinis, Sc aliis tanctum, suam irritationem cum hepate communi eat , eiusque functionem promovet , haud secus ac astumia oris , ostia glandularum salivalium irritantia , harum motum accelerant.
Ideo durante digestione, quo tempore bileiadigemus, plus ipsius secernitur & in duodenum effunditur. Porro motus perilulticus intestinorum aliaque incolina illis irritamenta hepar assiciunt . Hoc morbi intestinorum ab irritatione subor ti, cholera, dysenteria, diar rhoea, suadere videntur, quos semper ad hepar extendi videmus a
Denique alternus diaphragmatis & mu- Sculorum abdominalium motus hoc ossicio fungi
videtur. Haec praecipua, Saltim praeeipua natura lia irritamenta esse videntur. His demum ac cedunt multa irritamenta praeternaturalia, inter quae primo nominandi erunt sensus nervosi
ο . In genere quidem & in statu naturali,
in Cum forsan omnia irritamenta, quemadmodum
157쪽
ι 1i 6 GLUTIEL hepatis actiones mere sunt animales, nonnum
quam vero etiam ab animi diriguntur Sc alienantur , quod aperte irae ic indignationis e sectus in secretionem hepatis te ita mur . Porro huc pertinent vomitus Sc emetica, experientia teste bilem augentia . Cholera ingentem bilis quantitatem gignit. Motus per illa licus, nimium auctus a laxantibus, di arrhoea, dysenteria idem praestat. Vulnera id inflammationes capitis ac cerebri, cephalalgia, phrenitis, ah up dante bilis secretione excellunt. Denique
morsus quorumdam animalium Venenatorum ,
Ipprimis anguium huc pertinet, quem haud raro insentes bilis deiectio aes excipere videmus. Quomodo vero hi stimuli praeternaturales agant , non satis liquet . Initio forsan simplicis stimuli instar, actionem hepatis nimis intendunt; pollea vero, cum simul qualitatem hilis vitient, ipsam vim aggredi eamque aliena Te , acuere vel occidere videntur ca .
iam supra dixi, non immediate, sed excitato ab exteris sensu nervoso operentur; ego, si in pollerum de sensu nervoso loquar, eum intelligam sensum, qui impressione interna in nervis excitatus, vel cum, vel sine animae conscientiae, in voluntarie, vel ex libero arbi
a Cum cuivit organa secretio irritabilitas sit spe- ei fiea, etiam stimuli praeternaturales, corpori admoti, admodum diversum, maiorem aut minorem, in his vel illis organis exercebunt effectam. Μedicorum practicO
158쪽
Denique hepati praeterea sensus pro sit inulo naturali, seu irritabilitas necessaria est , eaque specifica, cuius ope irritamenta capiat , dc ad suas functiones speciales ab illis se impelli sinat. Ideo HALLE R irritabilitatem he pati male abnegat , propterea quod phaeno menis, musculis propriis, careat . Nihilominus G. v. DOEUEREN a) ab admoto oleo vim trioli ad vesculam felleam, convulsiones Vehementissimas, tot nm hepat deorsum Contorquentes , eiusque margines variis figuris introrsum incurvantes, vidit. Haec irritabilitas hepatis specifica dum exaltatur, minimi Sc naturales itimuli essicient ingentes hi lis secretiones, absque omni pere grino irritamento. Quidam homines, cum iu ito maiori hepatis irritabilitate nati, perpetu bilios . a quavis leviori caussia amarescunt. Levior hepatis inflammatio, aeris aettus pro germinantes febres, animi pathemata invidiosa hanc irritabilitatis exaltationem nonnunquam subito inducunt . Item deprimi te destrui po-
rum magni interesset, doctrinam de irritabilitate paristium et pecifica , enumeratione stimulorum praeternatura lium, quibus primario singulum quodvis organon ametis tur, demum loeupletari. Verum dissertationis limites id ipsum hic vetant.
159쪽
test a variis cacssis , quo tunc defectus te inertia bilis, in arctus hepatis, scirrhi, hi lis
coagulationes, calculi, &C. Oriuntur. His denique accedit vasorum lymphaticorum , ductus bili feros maiores & minores, vesculamque felleam culos' cingentium, per Petua actio, quae hae teregenea revehendo, bilemque concentrando ad succi specifici genituram suum Conferunt.
Io Renes propriam vim motoriam , contractilitatem , irritabilitarem Sc irritamenta specifica possident. Huc pertinent : . Sanguinis appulsus eiusque peculiaris natura . Forsan copiosiori aqua dc partibus salinis fotus sanguinis, qui renibus adducitur , saltim illius naturale serum ob peculiarem Cuin vasis retralibus affinitatem. ea primario irritare videtur, quum aucta in sanguine aquae Copia,smul vasorum renalium oscillationes augeri , t maioremque copiam urinae secerni videamus. Ad haec continua urinae praesentia in pelvite nati stimuli instar in papillas renates tubulosque Bellinianos agere, eorumque actionein perpetuo intendere videtur. Nam sane multum potest materiae peregrinae attactus his
in papillis, admodum irritabilibus. Simili ra
tione indusia, calceamentaque a sudore mamdida, sudorem Provocant. Denique stimuli praternaturales sunt e.
160쪽
g. Sensus nervos, ab impreisione interna excitati, qui renes stimulant . A terrore urinae copiam auctam, eamque pallore notatam obser- amus. Item cantharides , . squilla , aliaque diu retica huc spectant. iri Uterus 8c ma*mae muliebres . Uteras quin propria vi motoria, irritabilitate de stimulis gaudeat, sibi accommodatis, haud dubitabitur. Verum huic visceri singularis est
plane indoles: mox iners, mox mirum in modum efficax, ad plures :& diversae indolis actiones paratum, ut vix ex familiari vi motoria te stimulorum suetorum essicacia haec iunctionum mira varietas sc successio satis heinde intelligatur. Hanc ob paussam medici plerumque novos inconsuetos, certis temporibus uterum obruentes, stimulos amplexi sunt,
ex quibus varias uteri functiones explicari co- dabantur. Verum stimulos hos, mere hypotheticos, nullibi in rerum natura deprehendes. Hac de caussa verifimilius mihi videtur, accidere utero , ad munia sua rite subeunda , tam continuas quam periodicas irritabilitatis exaltationes te depressiones . Me iudice , tempore pubertatis uterus , quasi ex prolando somno suscitatus, successi vam suae irritabilitatis exaltationem suffert &nunc demum quasi hene vivere incipit. Quo ucho vasa , sanguinem nunc acrius sentientia