장음표시 사용
121쪽
de horrentibus scopulis gradum inferre, Τ nullius manu, nullius vestigio adjutum , atque inter haec pia mente adire' lucos, & occursare numinibus p si olim haec experientia juventutis, haec voluptas erat: his artibus futuri duces imbuebantur, certare cum fugacibus seris cursu, cum audacibus 3 robore, cum callidis astu: nec mediocre pacis decus habebatur submota campis irruptio ferarum, Zc' obsidione quadam liberatus agrestium abor. Usurpabant gloriam istam ' illi quoque principes, qui obire non poterant: usurpabant autem, ut domitas fractasque claustris feras , ac deinde in ipsorum quidem ludibrium emissas, mentita sagacitate colligerent. Huicro parcipiendi quaerendique sudor ; summusque & idem gratissimus labor, invenire. Enimvero siquando placuit idem corporis robur in maria proferre , non ille fluitantia vela aut oculis sequitur, aut manibus : sed nunc subernaculis assidet , nunc ' cum valentissimo qutique sodalium certat frangere fluctus, domitare ventos reluctantes, remisque transire obstantia is freta. L XX XII. Quantum dissimilis illi, qui non ' Albani lacus ' otium , Bajanique torporem & silentium ferre, non pulsum saltem fragoremque remorum perpeti poterat, quin ad singulos ictus turpi formidine horresceret. Itaque procul ab omni sono, inconcussus ipse & immotus, religatoro revinctoque navigio ,t non secus ac piaculum aliquod trahebatur. V Foeda
INTERPRETATIO.b v ani aqualis er in capienda , or in
ruarenaea praeia labor.e e gae maritima extendere. Non illa veta una cantia ocula observat tantum, aur nutu regit.
drianus imperator. quod usque ad insaniam de vitae periculum studio venationis te
3. Nazius manu. J Supple sustentantis. nussur vligio, supple praeeuntis, de iter si
. Lucos J Juxta veterum mentem sacros. s. Numιmbur. J Ut Faunis, Satyris , Dianae, de aliis diis, quos in sylvis habitare credcbat antiquitas. 6. Olim hae experientia. J Mavult I.ipsius hac experimenta. vide Xenoph. Cyropaeddi de venatione. . Ob i. ηε J sententia est : erebra de indefessa principis venatione rusticorum grade labores tiberati sunt a feris , a quibus antea quodammoda ει Iebantu de vasta
8. Issi quoque principer. J Domitianum puta, qui ut ait Sueton. centenas interdum varu generis ferar in Albano s.fessa con ι - d Cum rebustissima qua uesci in
T Imbat. Non quaesitas quidem illas longo labore aut sagacitate magna, sed e cl. ustris dc caveis, ubi eam ob rem conclusae domitaeque tenebantur . emi stas. s. In ipsorum quidem tu ibrium. J Quod iis potius ludibrio, quam laudi erat. io. Transire. J A in tran erre quod non ita probatur. l. Mam Deus. J Lacus in nemore Alba no, sub monte ejusdem nominis. 2. Baiamque torporem. J Lacus propter Baias. Baiae autem oppidum fuit Campaniae . inter Puteolos oc Cumas , a Baio Ulyssis foeto ita dictum : locus propter
aeris , de tepentium aquarum salubritatem amoenissimus idemque aedis iis re Romanorum eo confluentium frequentia celebratisssimus. Horat. I. epist. I. Mutar in orbe Arus Baiis praeluces ama
3. No secus aς piaculum. J Ut piacularis dissilired by COO
122쪽
facies, cum populi Romani imp. alienum cursum, alienumque rectorem, velut capta nave, sequeretur. Nec deformitate ista saltem flumina carebant atque amnes. Danubius, ac Rhenus' tantum illud nostri dedeeoris vehere gaudebant; non minore cum pudore imperii, quod haec Romanae aquilae, Romana signa, Romana denique ripa; si quam quod hostium pro- sspectarent : hostium, quibus moris est eadem illa nunc rigentia gelu stumina, aut campis stuperflua, nunc liquida ac deserentia lustrare navigiis, nandoque superare. Nec vero laudaverim per se magnopere duritiam corporis ac lacertorum : sed si his validior toto corpore animus imperitet, quem non fortunae indulgentiae molliant, non copiae principales ad segni- iotae in luxumque detorqueant, tunc ego, seu montibus, seu mari exerceatur , & laetum opere corpus, & crescentia laboribus membra mirabor. Video enim jam inde antiquitus ' maritos dearum , ac ' deorum liberos, nee dignitates nuptiarum magis, quam his artibus inclaruisse. Simul cogito, cum sint ista ludus & avocamentum hujus, quae quantaeque sint illae seriae&intentae, & a quibus se in tale otium recipit, voluptates λ Sunt enim voluptates, quibus optime de cujusque gravitate, sanctitate, temperantia creditur. Nam quis adeo dis lolutus, cujus non occupationibus aliqua species severitatis insidat λ otio prodimur. An non plerique principes hoc idem tempus in aleam, stupra, luxum conferebant Z cum scriarum laxamen- 1 ota curarum vitiorum contentione supplerent.
LX X XIII. Habet ' hoc primum magna sortuna , quod nihil tectum, nihil occultum esse patitur : principum vero non modo domus, sed cubicula ipsa intimosque secessus recludit, omniaque arcana noscenda famae proponit atque explicat. Sed tibi, Caesar, nihil accommodatius suerit rue
ad gloriam, quam penitus inspici. Sunt quid praeclara, quae in publicum
profers , sed non minora ea, ' quae limine tencs. Est magnificum, quod te I N T E R Pd Tantum icta probrum nostrum. e Vel in exundantia agris , qui inde se b-quiri fiunt, erapti ad deferenda naves.
victima. Vide supra α 34 not. o. 4. Danubtur, ae Rhinus. J Plinius hoe loco tangit Traiani expeditiones in Getas ct Samaatas, de quibus extat elegans Martialis epigramma lib. 9 ep icia. Cornua Sarmatici rer per a conturit Uri ,servantem G rica ter nive lavit equum. De Danubio vero Germaniae fluvio supra n. ix not. 9. De Rheno fluvio etiam hi pra n. . not. s.
s. Romana rip. cte. J Id est , a Romano exercitu insessa.
Germani e ripa sua probrum illud nostrum
prospectarunt. . Maratas Garum I Ut Peleus , eui sortitudinis laus Thetidis nuptias conciliavit. Sie Hippolytus propter venandi peritiam Dianae acceptus fuit dic.
8. Dest um tibe or. J Ut Theseum.Castorem de Pollucem 6cc. . Hoc primum i rilii privum legunt. alii proprium, id est , lingulare , dc praecipuum. In hane sententiam Juvenal. Sat. 8. I O. Omna ammi misiam raηςε ςεπJu iu se cri-
123쪽
ab omni contagione vitiorum reprimis ac revocas ; sed magniscentius, Quod tuos. Quanto enim magis arduum est V alios praeliare quam se :tanto laudabilius quod, cum ipse sis optimus, omnes circa te similes tui et, Dei sit Multis illustribus dedecori fuit , aut ' inconsultius uxor assumpta ,r aut i retenta patientius. Ita soris claros ' domestica destruebat infamia: & ne maximi cives haberentur, hoc essiciebat, quod mariti minores erant. Dbi' uxor in decus & gloriam cedit. Quid enim illa sanctius psi quid antiquius Nonne si 'pontisci maximo deligenda sit conjux, aut hanc, aut similem ubi autem est similis elegerit λ Quam illa nihil sibi ex fortuna tua, nilito audium vindicat 3 quam constanter non potentiam tuam , sed ipsum te reveretur V Idem estis invicem quod fit istis, probatis ex aequo di nihilque vobi, felicitas addidit, nisi quod scire coepistis, quam bene uterque vestrum se licitatem serat. Eadem quam modica cultu quam parca comitatu'q uuam civilis incessii λ mariti hoc opus, qui ita imbuit, ita instituit. nam 14 uqori susscit obsequii gloria. An cum videat quam te '' nullus terror, nulla comitetur ambitio : non & ipsa cum silentio incedat, ingredientem-oue pedibus maritum, in quantum patitur sexus imitetur Decuerit hoc illam, etiamsi diversa tu facias. Sub hac vero modestia viri, quantam debet verecundiam uxor marito, foemina sibit . . . . . L X X XIV. ' Soror autem tua ut se sororem esia me mirut ῆ ut in illa' tua simplicitas, tua veritas, tuus candor agnoscitur Θ ut si quis eam uxori
men babet, quanto major qui peceat habetis. Idem Sat. v. Iox. Secretum dimitis ullam. εί- putas 'ferta ut taceant, jumenta tri ιentur
L. Inconsultiω. J Haud satis exploratis eius moribus. 3. Retenta patientuis. J Cognitis ejus stupris. Ut Domitianus Domitiam Longinam tulit. 4 Mariti minares. J Id est . infelici matrimonio iuncti. ideoque felicioribus maritis minores. ut Cataneo placet : vel uxoribus m. nstrer . quod iis serviliter obse
s. Uxor. J Plotina de qua plura. Vide in vita Trajani hie Panegyrico prae
6. Ωuid antiquis, ' J An ulla alia eli. quae castas te nobiles priorum temporum matro. uas , morum sanctitate melius reserat T. Pontifici maximo. J De Pontifice maximo dixi n. 66. not. ψ.8. gaudium. J Neque enim , ut ceterarum mulierum ingenium est. eam ob rem intumescit, quod auctus sis imperio : nectam sua causa gaudet. quam tua.
y. Irim estis. J Iidem estis in imperatoria dignitate . qui olim in privata fortuna. Unde inserri potest Traianum duxisse Plo
tinam .antequam imperator fieret.
lus alius, aut ad terrorem populis incutiendum , aut ad manem ostentationem, apparatus.
II Decuerit hre illam. J Illam deceat haec agendi ratio vel si alio modo te geras: nunc vero cum te coniugem habeat tam mode. stum . quam verecunda esse debet. ut Mmarito, de sexui suo satisfaciat. I. Soror tua. J Marciana, cujus filia Mati-
124쪽
tuae conserat, dubitare cogatur, utrum sit ossicacius ad recte vivendum, b ne institui, aut feliciter nasci. Nihil cst tam 'pronum adsimultates, quam aemulatio, in sceminis praesertim: ea porro maxime nascitur ex conjunctione, alitur aequalitate, exardescit invidia; cujus sinis est odium. Quo quidem admirabilius existimandum est, quod mulieribus duabus in una do- smo, parique fortuna, nullum certamen, nulla contentio e st: h suspiciunt in vicem , invicem cedunt; cumque te utraque effusissime diligat, nihil sua putant interesse, utram tu magis ames. Idemque utrique propositum , idem tenor vitae: nihilque ex quo sentias duas esse. Te enim imitari, te subsequi student, idco utraque mores eosdem, quia utraque tuos habet. In demo. Iaderatio, inde etiam perpetua securitas.' Neque enim unquam periclitabuntur esse privatae, quae non desierunt. Obtulerat illis senatus cognomen Augustarum , quod certatim deprecatae sunt , quandiu appellationem ρpatris patriae tu recusasses : seu qtiod plus esse in eo judicabant, si uxor & ror tua, quam si Augustae dicerentur. Sed quaecunque illis ratio tantam mo- Is destiam suasit, hoc magis dignae sunt, quae in animis nostris& sint& habeantur Augustae, quia non vocantur. Quid enim laudabilius sceminis , quam si verum honorem, non in splendore titulorum, sed in judiciis hominum roponant ; magnisque nominibus pares se faciant,etiam dum recusantpL X X X V. Jam etiam & in privatorum animis exoleverat priscum mor- talium bonum amicitia, cujus in locum misraverant a Issentationes, blanditiae,& pejor odio amoris simulatio. Etenim in principum domo nomen tantum amicitiae, inane scilicet irrisumque, manebat. Nam quae poterat esse inter eos amicitia, quorum sibi alii domini, alii servi videbantur 3 Tu hane et 1 pulsam & errantem reduxisti : habes amicos, quia amicus ipse es. Neque enim ut alia subjectis , ita ' amor imperatur e neque est ullus affectus
a Praelime ad immuitiau. b se veneramur.
dia mater Sabinae Hadriani imp uxoris an te sextum Tra ani consulatum extincta , atque,ut ex sornice Anconitano liquet,con
a. Beneisquci. J Ut Plotina . quae Traiano adolescenti nupta . diu instituta suit do . mesticis ejus virtutibus. 3. nliciter nasci. J Ut Marciana ejus soror , quae in eadem nata est domo at . caue Traianus. Fuit agitata qliaestio a Quintiliano lib. it. cap. iv. & a Tullio pro Archia poeta: Plu ea bene viυendum Eoua in itutis conferat, erimm natura. De Sabina , dc Marciana, vide in Priuiam visa. i 4. N que enim. J Id est, non erit periculum ne mutent mores. si te defuncto redigantur in privatorum fortunam: siquidem eandem animi aequabilitatem servant sub te principe , quam dum privatus esses. Pau-
F. Augustarum. J Uxores de sorores imperatorum, ut ex hil orieis notum est. Augustarum cognomine donabantur. 6. Patris patriae. J De nomine patris patriae dictum est stipia n. 2 . not t. I. Acti Amma. An enim eum ames,
qui te ut servum adhibeat 32 Amor imperatur. J Notum illud Clau-
125쪽
tam erectus & liber, & dominationis impatiens ; nec qui magis vices exigat. Potest fortasse princeps inisue , potest tamen odio esse nonnullis, etiam si ipse non oderit: amari, nisi ipse amet, non potest. Diligis ergo, cum diligaris, & in eo quod utrique honestissimum est, tota gloria tua est: s'qui superior factus , descendis in omnia ' familiaritatis ossicia; ' & in amicum
ex imperatore submitteris rimo tunc maxime imperator, cum amicum ex imperatore agis. Etenim cum plurimis amicitiis fortuna principum indigeat, praecipuum est principis opus amicos parare. Placeat tibi semper haec secta, & cum alias virtutes tuas, tum hanc constantissime teneas : necio unquam persuadeatur,' humile esse principi, nisi odisse. Jucundissimum est in rebus humanis amari, sed non minus amare e quorum utroque ita frueris, ut cum ipse ardentissime diligas, adhuc tamen ardentius diligaris. Pri. mum, quia facilius est ρ unum amare, quam multos; deinde, quia tibi amicos tuos obligandi adest facultas tanta, ut nemo possit te nisi ingratus non IJ magis amare. L X X X UI. Operae pretium est referre, ' quod tormentum tibi iniunxeris , nequid amico negares. Dimissti optimum virum, tibique carissimum invitus & tristis, & quassi retinere non posses. Quantum amares eum, desiderio expertus es: distractus separatusque, dum cedis Se vinceris. Itaro quod fando inauditum, cum princeps & principis amicus diversa velletis, id potius factum est , quod amicus volebat. O rem memoriae literisque mandandam l praesectum praetorii' non ex ingerentibus , sed ex subtrahentibus
INTERPRE T ATIO. a Tam generasus. b Et deposita imperatoria maiestate , personam amet induis.c aeui.iquam indignum espprincipe , praetem
c Non unum ex tu qui se obtrudunt, sed eae iis,qui honoribus se subducunt.
diani, non extorquebis amari. Amare enim,er νάιοι res omnium liberrima, Seneciae breu.vit. cap. ly
3. 2 uia utrique. J Id est , & ei qui diligitur , de ei qui diligit. 4. Familiaritatis efficia. J Ita ut saepe a. micos coenae adhiberet. apud eosdem etiam diverteret . aegros inviseret . cum iis accumberet, in eadem lectica veheretur, ut habent Traiani vitae scriptores. s. Hae secta. t id est, ratio vitae , seu a pendi ratio: quo modo supra n. s. Lu Ii secta vitae, quod ἷοminum gentis placeat. Et Cicero pro M. Caelio n. 4 o. qua hanc sectam ramnemrus vitae securi sumtio.
o. Unum amare. J In amicitia quae est principem inter de subditos, laus potior est principis ; subditis enim facilius est amare unum principem . quam principi subditos
i. Ne quis a es. J An Licinio Surae monutat Lipsius , quomodo enim, inquit ille, iennio post discessum illum consul sui cset . iterumque quadriennio interjecto Uerum quidni revocatus sit ille ex otio ad gerendos istos consulatus Et vero ut ex hoc Plinii loco patet, eum , de quo hic agitur ex otio eduxerat , dc eidem otio reddidit. 1 Praefectum praeterii. J Is praeerat militibus , quos imperator ad sui custodiam allegerat. Qui magistratus ab Augusto insti-
126쪽
Iegeter eundemque otio, quem pertinaciter amet, reddere; cumque sis insedistentus imperii curis, non quietis gloriam cuiquam invidere t Intelligimus, Cesar, quantum tibi pro laboriosa ista statione & exercita debeamus , cum otium a te tanquam res optima & Petatur, & detur. Quam edo audio i confusionem tuam filisse , cum digredientem prosequereris, prose- ccutus es enim, nec temperasti tibi, quo minus exeunti in litore amplexu osculum serres. Stetit Caesar in illa ' amicitiae specula, precatusque nraria, ce- Ieremque , sit tamen ipse voluisset, recursum e nec sustinuit recedentem non etiam atque etiam votis, lacrymis sequi. Nam de liberalitate taceo' quibus enim muneribus aequari haec cura principis, haec patientia potest 3 Io qua meruilli , ut ille sibi nimium sortis ac prope durus videretur λ Nec dubito quin agitaverit secum, an ' gubernacula retorqueret. Et fecisset, nisi quod poene ipso contubernio principis felicius jucundiusque est desiderare principem desiderantem. Et ρ ille quidem, ut maxima fructiis suscepti, itania ore depositi ossicii gloria fruitur: tu autem facilitate ista consecutus es sene quem retinere videaris invitum.
I XXXV M. Civile hoc erat, & parenti publico convenientissimum,
nihil cogere, semperque meminisse, nullam tantam potestatem cuiquam dari polle, ut non si gratior potestate libertas. Dignus es, Caesar, qui ossi .cia mandes deponere optantibus ; qui petentibus vacationem invitus qui- ,ridem, sed tamen tribuas ; qui ab amicis orantibus requiem non te relinqui putes ; qui semper invenias, & quos ex otio revoces , & quos otio reddas
Vos quoque, quos parens noster familiariter inspicere dignatur, fovete sancte judicium ejus, quod de vobis habet. hic vester labor est Princens
enim cum in uno probavit, amare se scire, vacat culpa, ' si alios minus amat. re
Iplum quidem quis mediocriter diligat λ cum leges amandi non det, L d
T A T Ioid Navim. a Nemini in um re v facere. b postillantibis facultatem vacandi a ratas bicis. N o T IE a tutus, stabilitus a Tiberio ι tandem a Constantino sublatus est . cum praetoriani pro
Maxentio contra ipsum stetissent. Hi ex equitibus primum,tum etiam ex senatoribus, atque adeo ex consularibus viris elistebantur. Tanta erat eorum auctoritas ut ab iis
appellari non posset. 3. Cinfusionem. J Vox frequens non modo apud Plinium . sed apud alios illius temporis scriptores, pro eo quod est i siti e Gram 'Gula. J In litore eminentiore , inquit Lipsius, unde analeum videret . & oculis prosequeretur abeuntem.
Addo ego, ubi dabat omnibus per seclum amicitiae signum. Hic enim locus duplicem pati lentum potest. s. Desiderare principem. J Quam praesente frui. μω enim aeque gratum est adeptuquamcovcupiscentib-. Plin. l. a. ep. tr. '6. I e. t sura nimium durus, qui invito principe, cui ita carus erat, praefectiaram deponeret ut in otium secederet. I. ris raraque. J Transfert orationem adsienatores quo, praesentes videbat. a. Si alus minis amat. J Ut enim Traia nus amat bonos . sic quos non amat, habentur ab omnibus indigni hoc amore. idque eis v:tio vertitur potius , quam principi.
127쪽
accipiat λ hic praesens, illa mavult absim amari l uterque ametur ut mavult nemo in taedium praesentia, nemo in oblivionem absentia veniat. Tenet quisque locum, ' quem semper meruit, faciliusque est, ut oculis eius Vultus absentis, quam ut animo charitas excidat. ...e LXXX VIII. Plerique principes, cum essent civium domini, libertorum erant servi: horum consiliis, horum nutu regcbantur: per hos audiebant, per hos loquebantur, per hos praeturae etiam , 3c sacerdotia, Scconsulatus, imo & 1 his petcbamur. Tu libertis tuis, ' summum quidem honorem, sed tanquam libertis hibes : abundeque siviscere his credis , uio probi & si usti exit timentur. scis enim praecipuum esse indicium, non magni principis, magnos libertos. Ac primum neminem in usi, habes nisi aut tibi, aut patri tuo, aut optimo cuiquam 'rincipum dilectum, statimque hos ipsos quotidie, deinde ita sermas, ut se' non tua fortuna, sed sua me tiantur. de tanto magis digni, quibus honor omnis praestetur a nobis, quia1ς non est necesse. Jusiisne de causis senatus populusque Rom. optimi tibi cognomen adjecit λ' Paratum id quidem de in medio positum , novum tamen: scias neminem ante meruisse, quod non erat excogitandum, liquis meruisset. An satius fuit felicem vocare λ quod non moribus, leuΙNTERPRETATIO. a Faciti iris quid , ct omnibus notum. b non erat magno labore quaerentum. NOTAE.3 Hie praesen3. J Alii: ita amari volunt aprinei pe. ut abeta sibi ab aula liceat: alii, ut adesse sempet Utrumque concedit Traianus. 4. gruem semper meruir. J Melius Lipsusqxem semel meruit.
a Lib rterum firmi. 3 ut Clauditis qui
Posidis. Felicis . Harpocrae, Polybii.& Pallantis libertorum studio ae libidine hono . res de immunitates dispensabat. Suet c. ag. O as. De Narcisso Iuvenat Sat. I . xxv. Galba item duorum libertorum arbitrio nihil non gerebat. Idem de Vitellio
L. Summum quidem. t Malim cum Lipso Tuum quidem, ut enim Plinius i. 6 ep. 3 o. refert: Cum Eurythmus Traiani libertus idem , dc procurator accusaretur, dc l aeredes pro sua erga imperatorem reverentia accusationem hanc remitterent. Traianus pulcherrime dixit: μι uia Polyclitin, nec ego
3. Statimque hos ipsos. J Corruptum hune locum ita restituunt Gruterus, de Lipsius: υι ν ινηο cuique principum iustam, Umatumque: hos Usas quotidie demri ita formae. . Non tua fortuna. J Cum se tanti imperatoris libertos sentiant.
s. Sed sua. J Sed libertina conditione
ε. Anobis. J Senatoribus. 7. optim. J Cognomen illud hoe anno Traiano datum est a senatu, sed ut supra n. I l. not 18. diximus, nono tantum post anno in titulis est usurpatum. 8. μυum tamen. J At enim Scipio Nacstea id nominis habuit ut habet Seneca emi is . omnino i sed non erat ille imperatorisi idem assumpsit Caius .mqvit Suet. sed illud
quidem asumpst, non habuit a senatu. s. Felum. J Fortasse Augustum: princi-l pibus enim acclamari soli Mim erat Felicis Augusto. Tragano metur, vel potius L. Syllam felicem cognomento diruim , seu quod hostes pene innumeros feliciter su- petasset I seu quod placidam dictaturam . ruod nemini hucusque contigerat, diu pelli et, de cum libitum fuerat deposuitiet ;seu demum quod, cum parvulus inter nu-sortunae
128쪽
Artunae datum est. Satius '' magnum p cui plus invidiae, quam pulchritudinis
inest. Adoptavit te optimus princeps in sirum, senatus in optimi nomen. Hoc tibi tam proprium, quam paternum : nec magis desinite distincte que designat, qui Trajanum, quam qui optimum appellat: ut olim frugalitate Pisones sapientia Laelii, 'pietate Metelli monstrabantur. Quae ssimul omnia uno isto nomine continentur: nec videri potest optimus, tu si qui est omnibus optimis in sua cujusque laude praestantior. Merito tibi ergo, post 'si ceteras appellationes haec est addita , ut major. Minus est enim imperatorem, & Caesarem, &Augustum, quam omnibus imperat xibus, & Caesaribus, & Augustis esse meliorem. Ideoque ' ille parens ho- Iominum deorumque optimi prius, deinde maximi nomine colitur r quo
praeclarior laus tua, quem non minus constat optimum esse quam maxumum. Assecutus es nomen, quod ad alium transire non possit, nisi ut appareat in bono principe alienum, in malo falsum: quod licet omnes postea usurpent, semper tamen agnoscetur ut tuum. Etenim ut nomine Au- Is gusti admonemur eius, cui primum dicatum est : ita baee optimi appellatio nunquam memoriae hominum sine te recurret; quotiesque posteri nostri Optimum aliquem vocare cogentur, toties recordabuntur, quis meruerit
LXXXIX. Quanto nunc, 'dive Nerva, gaudio seueris, cum vides & 2 esse optimum & dici, quem tanquam optimum elegisti λ quam laetum tibi ,
tticis brachia gestaretur . de via oecurrens mulier nescio qua: Mw.inquit, puer, ter rabi, reipubsicastix. quod bonae mulieris omen
sibi non iniucundum edicto longo post
tempore confirmavit. Plutarchis. o. Munum. J Pompeium puta : quem Africa subacta in Urbem redeuntem occurrens Sylla magnum consalutavit , ut
ait Plutarcnus in ejus, de in Crassii vita. ii. Insuum J Id est, in Nervae nomen, nam dictus est M ulpius Nerva Traianus. L. Idvam paternum. J id est , quam Trajam nomen, quod a patre habes. 13. Erugalitate Psones. J Erugalia diat, non quia abstinentes . sed quia multis utiles , id est, Ductuos. Pim. Ib. I g. Val. Ma
i sapientia Leti. J Fuit Scipioni inti
rs. Pietate Metes. J utrum L. Caecilii Metelli . cuius egregia pietate Palladium ab incendio servatum resert Pliniis M. 7. 8 43. An. Q Metelli, qui ad pedes Furii Trib. plebis cum lacrymis in conspectu populi provolutus. de pro Numidico patre supplex . nihil quidem ab eo consecutus est , sed anno post a populo tandem obti
nuit , ut pater ab exilio revocaretur Appianis lib. i. b Porum ciυιtium.
I 6. Ceterae appetat e . J Ut imperatoris, Caesaris , e sugusti . Gemmanici, patris patriae . quibus ante donatus est, quam v-timus appellaretur. i . Icti parens. J Antiqui deos omnes ρο- tro vocabant : se J upiter πα-ρ ἀ d ss: se pater Apollo, Liber, Nept unus, Vulcanus, Mars, dcc. I s. Optimi prio. J Iupiter ante optimus di-grariae legi vellet intercedere . veritus ne eitur . id est . bene enissimus, quam maxi- civitatis locupletes.quos ea in re sibi adver- mis: quia majus es certeque grati με prodessos sentiebat , concitaret, ab incoepto de- l omnibuo, quam ver metnas habere Tullius stitit, di sapientis propterea cognomen de nat. Deorum i L. meruit , ut habet PlutarcΓαι. de Tullius t r. Dιυe Nerva. J Convertit orationem pro Muraena n. ο6. xuis vero C. Laelia sa- ad Nervam . qui, anno post ejus moi tempuntur i cte. l altero.fuerat a Trajano consecratus.
129쪽
quod comparatus filio tuo' vinceris p neque enim alio magis approbatur animi tui magnitudo , quam quod optimus ipse, ' non timuisti eligere meliorem. Sed& tu, pater Trajane, nam tu quoque Τ si non sidera, pr ximam tamen sideribus obtines sedem , quantam percipis voluptatem py cum 'illum Tribunum, illum militem tuum, tantum imperatorem , tantum principem cernis e cumque eo , qui adoptavit amicissime contendis , ' pulchrius fuisse genui sse talem, an elegi sse Macte uterque ingenti in remp. merito, cui hoc tantum boni contulistis i Licet alteri vestrum filii virtuu triumphalia, coelum alteri dederit: non minor tamen vestra laus, quod
is ista per filium, quam si ipsi meruissetis.
X C. Scio, patres conscripti, cum ceteros cives, tum praecipue consitales ' oportere sic assci, ut se publice magis, quam privatim obligatos putent. Ut enim principes rectius pulchriusque est' ex communibus injuriis odi ste, quam propriis: ita boni speciosius amantur ob ea quae generi hu-iue mano, quam quae ' hominibus praestant. Quia tamen Α in consuetudinem vertit, ut consules publica gratiarum actione ' perlata, suo quoque nomine, quantum debeant principi, profiteantur: concedite me non pro me magis, munere isto, quam pro collega meo Cornuto Tertullo C. V. sungi, cur enim non pro illo quoque gratias agam , pro quo non minus debeo Pxo praesertim cum indulgentissimus imp. in concordia nostra ea praelliterit ambobus , quae si tantum in alterum contulisset, ambos tamen aequaliter obligasset. Utrumque nostrum t ille optimi cujusque spoliator & carnifex,
INTERPRETATIO. a sesertor 12 ex. , Utrum gloriosius serit. a Sic affectos es deb/re, ut credant magisse obsigator εἴ principi ει beneficia, auae ιu omner, quam ob ea , quae in se ipses conferuntur. b Propter tammuner inrurias , quam propter
a nonnullis reprehenditur . qui eo tantum Tiberi rim adoptavit. ut comparatione pspmi gloriam bi augiret. Taciti Annal. 3. c. o.
3. Si non sidera. J Dcbet enim aliquod esse dii crimen inter privatum hominem. qualis suerat Traiani pater . & Nervam
imperatorem. Lucanus i. v. 6. Quoque patet terras inter lunaeque meatus, femiura manes habitant , quar ignea virtus, inmcuer vita. pisti ures aetheras lini ferit. Manilius lI.i68. H-rius aetherei qua canaeet circulus orbis , i a deum sedes : iaci tis proxima, amum qui virtute suasmilii vestigia tangu ut. Iliam tribunum. J Supra n. F. Tribunum suisse Traianum dicit : haud dubie sub patre, sive in Iudaea, sive apud Parthos.
ut ostendimus in Traiani vita. . Triumphalia. J Non victoriam &triumphum, ut credere videtur Lipsius . quod non admodum Traiano patri esset honorificum , si victoriam sitam puero debuisset. sed marmoream . aut aeream statuam, quae in porticu . aut arcu imposita triumphantem exhiberet. Igitur Nervam adoptione patrem consecravit. Traiano autem patri statuam erexit.
I. Cornuto Tenusio. J Cuius sanctitatem laudat Plinius i. s. ep. r. 1. C. V. t id est . Harissima viro ut putat Livineius ex veteri codice. Alii legunt, em fui ni visa. sed Cornutus Tertullus nullum adhuc consulatum gessera . 3. I D.J Domitianus, qui Optimos quosque
130쪽
TRAIANO DICTUS. 99sragibus amicorum, & in proximum jacto fulmine assiaverat: iisdem
enim amicis gloriabamur, eosdem amissos lugebamus t ac sicut nunc spes gaudi umque, ita tunc communis nobis dolor & metus erat. Habuerat hunc honorem periculis nostris divus Nerva, ut nos etsi minus, ut bonos, ta men promovere vellet: quia mutati seculi signum di hoc esset, quod flore- srent, quorum praecipuum votum ante fuerat, ut memoriae principis elaberentur.
XCI. Nondum biennium eo inpleveramus in ossicio laboriosissimo
& maximo, cum tu nobis, optime principum .fbrtissime imperatorum, consulatum obtulisti; ut ad summum honorem gloria celeritatis accederet. Tan- Iotum inter te & illos principes interest, qui beneficiis suis commendationem ex dissicultate captabant, gratioresque accipientibus honores arbitraba tur , si prius illos aesperatio, & taedium, &similis repulsae mora in notam quandam pudoremque vertissent. Obstat verecundia quo minus percenseamus, quo utrumque nostrum testimonio ornaris, ut amore recti, amore
reipublicae priscis illis consulibus aequaveris. M rit O , nec ne, neutram in partem decernere audeamus: quia nec fas est assirmationi tuae derogare, &onerosum confiteri,vera esse, quae de nobis, praesertim tam magnifica, dixisti. Tu tamen dignus es, qui eos consules facias , de quibus possis ista praedicare. Tribuas veniam, quod inter haec beneficia tua gratissimum est ronobis, quod nos Τ rursus collegas esse voluisti. Ita charitas mutua, ita congruens tenor vitae, ita una eademque ratio propositi postulabat: cuius ea vis, ut morum similitudo concordiae nostrae gloriam minuat, ac perinde sit mirum, si alter nostrum a collega, ae si a se ipso dissentiat. Non ergo temporarium & subitu in est, quod uterque collegae consulatu, tanquam
iterum suo gaudet; nisi quod tamen qui rursus contules fiunt, bis quidem,
INTERPRETATIO.s stui antea id praebue aptabant ut nep-- l a In unaminiam quandam o dedecur. rapi d/Iι utarer. l b Nos pares cst dixem.
interfecerat, ut illorum bonis ditesceret.
s. Iam fulmin/. J Eo pertinet illud Plinii
l. 3. ep. li. Tot circa messa tis Diremibus quasi ambu ius, mihi quoque impendere idem exir-m certu quibusam natis auguralar Has imperatorum animadversioneso vidius bimniis appellat , saevum prclustrifulmεn ab arce venit. . In ocis. J In praefectura aerarii. Ad
quod munus una cum Cornuto promotus fuerat a Nerva. Quo tempore quia Traianus , licet ab urbe absens, Nervae collegaerat, Plinius videtur utrique acceptum id T IE. referre lib. IO. ep. xo. in prunum me domine indulgentia vestra promo υιt aa praefecturam aerarii Saturni M. De praefectura illa ipse Plinius i. t. ep. io. Distringor, inquit. Oscis ut maximo, sic molestismo. Sedeo pro tribunal
subnota Obedos, conscio tabulas; scribo plura M. sed i literati Imas luerar. Quam praefecturam quando gesserit, vide in Plinii vita. 2. Ex aei ultare. J Eo enim res pluris fiunt, quo difficilius paranur.3. Rursur. J Qui collegae in aerarii praesectura iam fuimus. . in merum. J Ut qua sumus morum similitudine . non admodum mirum sit aut gloriosum, quod tam concordes vivamus.