장음표시 사용
91쪽
LII. Horum unum si praestitisset alius, illi iam dudum' radiatum caput, &' media inter deos' sedes auro staret, aut ebore, augustioribusquearis, &' grandioribus victiinis invocaretur. Tu delubra non nisi adoraturus intras, tibi maximus honor si excubare pro templis , postibusques praetexi. Sic fit ut dei summum inter homines fastigium servent, cum deorum ipse non ' adeptus.Itaque tuam statuam in vestibulo Jovis optimi maximi unam alteramve, & hanc aeream cernimus: aut paullo ante aditus omnes , ' omnes gradus, totaque area, hinc auro , hinc argento relucebat, seu
potius polluebatur: cum ' incesti principis statuis permixta deorum simum lacra sorderent.i Ergo istae quidem aereae & paucae manent, manebuntque quandiu templum ipsum : illae autem aureae & innumerabiles, strage &ruina, publico gaudio litaverunt. N Juvabat illidere solo superbissimos
do nune coelites pingimus. Sic enim veteranumismata nobis consecratos imperatoresethibent.
a. Seoles. J Iupiter enim itidem . de alii malorum gentium dii interdum exhibebantur sedentes, ad maiorem populorum
3. e fura. l Alludit sortasse ad Domitia num qui statuas sibi in capitalis, non nisi aureas , or argenteaae poni permisit , ae certi ponderi3. Suet. in Domit. c. I 3.
. Grandioribus victimis ere. J Majores victimae dicebantur , quae majoribus diis
consecrabantur: minores, quae diis minoribus. Mallores autem victimae erant boυer albi auratis combus. Athenaeus i. v.
s. Aio aluinus J Nunquam adorandus, ut Caligula 5e Domitianus. 6 Excubare. J Priores imperatores statuas suas superbe in templis collocabant. Traianus vero pro sua in deos reverentia. in templorum tantum vestibulo, vel ante
postes. . Ad tui. J Lipsius is ten Livineius. deptus,vel etiam offecter Ut ut est,sensiis erit. Quo fit ut dii maiori sint apud homines in
loco, id est, longe eum maiori religione colantur ; quod tu ipse quantus quantus es, necdum tamen videlis tibi dignus , qui ieiis admisceas. s. Unam altoramve dic. J Traianus erat eiusmodi honorum parcissimus, atque aq- modum aegre Plinius ab eo impetravit, ut ei statuam cum bene multis, quas in aede a se extructa locabat, erigeret. 9. Omner gratur ore. J Magnam deorum turbam in Capitolio si iste oportet.
si quidem in singulis eius gradibus . qui
centum erant, si Tacito credimus, totidem statuae erant positae. io. Incesti. J Domitiani. Hoe notat Suetonius e II. ii. Templum ipsum. J Quia enim Romani erant in ea opinione Capitolium suum aeternum re : Hinc fit ut ad alicujus rei perennitatem ostendendam ; nulla re magis uterentur quam Capitolio: unde AEneidos p. Dum domis a neae capitoli imm biti saxa mauolet, imperiumque pater Romanus habebit. I 2. Innumerabitis. J Neque enim Domi. tianus Capitolium tantum. Urbemve, sed orbem , si Dioni credimus , universum statuis implevit post subactos, ut falso aiebat. Dacos. Quas quidem simul ut oblitia senatu eversas esse idem testatur . ut earum eversione de ruina publicum gaudium impetraretur. Id enim litara significat, ut annotat Macrobius in illud AEneid. a.
Il'. animaque tit sim Argolata.
3 3. Iuvabat. J Quis haee legens . sibi
non videtur coram intueri senatorum alacritatem Domitiam statuas certatim disturbanti a.
92쪽
TRAIANO DICTUS. Gvultus, instare ferro, sevire securibus, ut si singulos ictus sanguis dolor
que sequeretur. Nemo tam temperans gaudii, seraeque laetitiae, quin instar
ultionis videretur cernere laceros artus , truncata membra, postremo truces horrendasque imagines abjectas, excoctasque flammis: ut ex illo terrore & minis, in ulum hominum ac voluptates ignibus mutarentur. Simi- sti reverentia, Caesar, non V apud Genium tuum bonitati tuae gratias agi, sed
apud numen Iovis optimi maximi pateris: illi debere nos quidquid debeamus, illius quod bene facias muneris esse, qui te dedit. Ante quidem ingentes hostiarum greges per Capitolinum iter, magna sui parte velut inter
cepti, 'μ divertere via cogebantur: cum lavissimi domini atroci siuna ess- i Gies, tanto victimarum cruore coleretur, quantum ipse humani sanguinis profundebat. LIII. Omnia P. C. quae de aliis principibus a me aut dicuntur, aut dicta sunt, eo pertinent, ut ostendam quam longa consuetudine corruptos depravatosque mores principatus parens noster resormet & corrigati A lio- I Fqui nihil non parum grate sine comparatione laudatur. Praeterea hoc primmum erga optimum imperatorem piorum civium ossicium est , insequi disi similes, neque enim satis amarint bonos principes, qui malos satis non oderint. Adjice, quod imperatoris nostri non aliud amplius ac diffusius meritum est, quam quod insectari malos principes tutum est. An excidit to dolori nostro modo vindicatus Neroλ' permitteret credo famam, vitamque eius carpi,qui mortem ulciscc batur: nec ut in se dicta interpretaretur,quae de simillimo diceretur. Quare ego te, Caesar, muneribus omnibus tuis,omnibus comparo, multis antepono, quod licet nobis & in praeteritum de malis imperatoribus quotidie vindicari, & futuros sub exemplo praemonere, nullum MINTER PRETATIO.b I uasi ex suulis Mis sanguia ema- l e in statuae quae antea terrebam ct misa
ret. I bantur. a Infectari malis.
14. Simili reverentia. J Qua noluisti statuam tuam in Capitolio collocari. i s. Apud Genium tuum J Apud veteres nihil frequentius, quam statuae, arae . Sctempla Genia Augusti consecrata. Extant hodieque numi bene multi cum hae inscriptione. Sed & iuramentum , per AugustiG nium, erat religiosissinum. Mox a I uu-men Iovis, id est , in Capitolio. 16. Uertere. J Hostiarum reges qui
in Capitolaim ducebantur , denectere devia oportebat, quoties ad Domitiam statuam in equestri foro positam victimae immolabamur , adeo harum multitud ne hoc
urbis iter impediebatur. r. Parim noster. J Traianus, qui nos ursilios adhibet. L. Dolori nομο ere. J Id est,an non adhuc
eum dolore meminimus ι quomodo improbum Neronem, Domitianus ipso in probior vindicariti Sueton. m Domit. c. I 4. 3. Permittot credo. l Εἰρωνικύς, id est , non permitteret, quamvis ejus mortent ulcisceretur. 4. Ego te, Caesar, muneribus ere.J Lipsius deici te tanquam superfluum, Livineius vero expungit vocem omnibus: sed tamen servatis his vocibus qtiae in omnibus editioni. bus sunt, sensus esse potest : Te, o Traja-ne , consero cum beneficiis tuis omnibus,
93쪽
locum, nullum esse tempus, quo funestorum principum manes, a poster rum execrationibus conquiet cant. Quo constantius P. C.& dolores nostros de gaudia proferamus; laetemur his ovibus fruimur;ingemiscamus illis quae patiebamur. Simul utrumque faciendum est sub bono principe. Hoc secreta nostra, hoc sermones, hoc ipsae gratiarum actiones agant; meminerintque sic maxime laudari incolumem imperatorem, si priores secus meriti reprehendantur. Nam cum de malo principe posteri tacent, manifestum est eadem facere praesentem. LIV. Et quis iam locus miserae adulationis manebat, cum laudes imalo peratorum ludis etiam & comessationibus celebrarentur , saltarenturque. atque in omne ludibrium e minatis vocibus, modis, gestibus frangerentur λ Sed illud indignum, quod eodem tempore in senatu de in scena ab histrione& 'a consule laudabantur. 'Tu procul a tui cultu ludicras artes removisti. Seria ergo te carmina, honorque aeternus' annalium, ' non haecis brevis & pudenda praedicatio colit: quinetiam tanto majore consensu invenerationem tui S theatra ipsa consurgent, quanto magis de te scenae si-Iebunt. Sed quid ego istud admiror, cum eos quoque honores, qui tibi a nobis Oiseruntur, aut delibare parcissime, aut omnino soleas recusare pNihil ante tam vulgare, tam parvum in senatu agebatur, ut non laudibus zo Principum immorarentur , quibuscunque censendi necessitas accidisset. - De ampliando numero gladiatorum, aut de instituendo collegio fabrorum consulcbamur :& quasi prolatis imperii finibus, nunc ingentes arcus,
INTERPRETATIO. a Tu artra hisburie, longe repucissi a te
laudando. b Non cita interitura uia ct imperatore in .ssigna la- ωmmendat. .
omnibus inquam .nam te multis antepono. s. Secur meriti. J In veteri scriptura Rit tersitusius ait esse sequi usquam vesier, ex quo conficiendum putat: sequiui quam vel-tis , aut minore eum mutatione sirutius meriti. Ae fortasse hie locus unus est ex iis , in quibus librarios hane vocem serum expunxisse queritur Muretus : quasi , inquit,
i. A cinsuti erc. J Hine nota,e re dc ossi .eio consulis suisse , solennem gratiarum actionem agere principi , qualem agit in
hae oratione Plinius.1. Annalium. J Annales res plurium an norum servato cujusque anni ordine coni- plectuntur . historia non item : saepe tamen apud auctores confunduntur haec duo.
rus Gessius I F. c. I .e aeui in theatris sedent , assurgent ut te
d aeum partem temporis son mercnt is laudandu princi Pi .
3. Consurgent. J Ille honor primum viris tantum principibus habebatur. Unde Augustus C.Do.& I ucio stris a hae praetex latis. asstrectum ab umυersis in th/atra , Oa flantibus plausum gravissime questus est. Tacit. Quia iuvenes erant, inquit Lipsius,de quia nimius ille honor habebatur. . Delibare J Traianus enim imperium
accepit, consulatum tertium, de censuram a senatu oblatam recusavit.
s. C nkndi. J Id est, dicendi sententiam.
Uox forensis Senatus ii censuit. 6. De ampliando numero. J Juxta legem ab Augusto an. V. C. 73 a. factam, gladiat res ustri nisi semel atque iterum fingulis amnis. neque ultra paria sexaginta dari poterant. Dia. Ut nimirum luxui modus esset aliquis.
Jam vero in urbe varia erant fabrotum
94쪽
excessurosque templorum fastigium titulos, nunc' menses etiam, nee hos singulos, nomini Caesarum dicabamus: patiebantur illi, & quasi meruis.sent, laetabantur. At nune quis nostrum, tanquam oblitus ejus de quo refertur, censendi ossicium principis honore consumit λ Tuae moderationis haec laus, constantia nostra; di tibi obscquimur, quod in curiam, non ad s certamen adulationum, sed ad usum munusque justitiae convenimus, hanc simplicitati tuae, veritatique gratiam relaturi, ut te quae vis velle, quae non vis nolle credamus. Incipimus inde, desinimus ibi, a quo incipi, in quo desini sub alio principe non posset. Nam plerosque ex decretis honoribus de alii non receperunt, nemo ante tantus suit, ut crederetur noluisse de- iocerni. Quod ego titulis omnibus speciosius reor, quando non trabibus, aut saxis nomen tuum , sed monumentis aetereae laudis inciditur. LV. Ibit in secula, fuisse principem, cui florenti & incolumi, nunquam nis modici honores, sepius nulli decernerentur. 'Et sane si velimus cum priorum temporum necessitate certare , vincemur: ingeniosior est is enim ad excogitandum simulatio veritate, servitus libertate, metus amore. Simul cum jampridem novitas omnis adulatione consumpta sit, non alius erga te novus honor superest, quam si aliquando de te tacere audeamus. Age, si quando pietas nostra silentium rupit, & verecundiam tuam vicit, quae qualiaque decernimus nos, tu non recusas ; ut appareat, nonsuperbia roINTERPRETATIO.e In laudanda principe impendit. mod nos i Non ut cc tat tili adulemur.em es smus, tua praecognitae mθdestiae g in putaretur me tulisse , quod sibi δε- debetur. t oreti essent. NOTAE.eollegia pro ratione temporum modo instituta, modo sublata : ut fabri Ferearis, Θωntaris, Ti iam . Automataru . qui machinas sua sponte versatiles conficiebant.
Quod si Domitianus de nugis hujusinodi
senatum convocasset , innovassetque ali-uid , tum vero quasi fines imperii extenisset, arcus titulis,&c. 7. Messei. J Septembrem, O Octobrem ex appellationibus suis Germanicum, Domi tanum que transnominavit, quo altera suscepisset imperiam, altera natur eset. Suet. in Domit. c.
a 3. Me harsim Ar ; Id est , neque unum tantum, sed duos. S. Simplicitati. J Candori. s. Inde. J ld est, a rebus, de quibus de . Iiberandum est. o. in ii. J Principes : ut Tiberius , qua patris patriae appetrationem; Sura. c. 27. Claudius,qui nimios honores recusavit. Vesea. si anus qui tribunitiam potestatem , de patris patriae nomen non nisi sero recepit.
xi. Trabibur. J Id est . aedificiis. Manu
mentis aeternae lausis. id est annalibus , 5c clarorum virorum scriptis. IIune autem locum ita emendat. atque interpungit Gruterus ex editione Cuspiniani. μο.l erra titulis omnibus speciosius reor . quando non trabibus, aut sors nomen tuum,sed monamentia aeternae laudis incissitur, ibit is secula ore. t Et sane cte 'Et vero si voluerimus aeque Traianum laudare , atque OIim Domitias num necesse erat . vincemur. Primum,l quia veritate ingeniosior est adulatio Qiij
enim adulatur majorem artem adhibet. αl quasi ingenium intendit, ut eximium aliquid promat. Veritas autem quae simplici est ornari ambitiosius negat. Juxta illud Ho-l ratii de Arte poet. 3 i. in qui condum plura p
95쪽
& sast Idio te amplissimos honores repudiare, qui minores non ded noris. Pulchrius hoc, Caesar, quam si recusares omnes, nam recusare omnes, ambitionis; moderationis est, eligere parcissiqios. Quo temperamentot & nobis & aerario prodes : quod lumptibus ejus adhibes modum, ut quis exhaustiam non sis innocentium bonis repleturus. Stant igitur e Ries tuae, quales olim ob egregia in rem p. merita privatis dicabantur: visuntur eadem e materia Caesaris statuae, qua 'Brutorum, qua Camillorum. Nec discrepat caussa , illi enim reges hostemque victorem moenibus depulerunt : hie regnum ipsum , ' quaeque alia captivitas gignit, arcet ac submovet: sedemio que obtinet principis , ' ne sit domino locus. Ac mihi intuenti sapientiam tuam minus mirum videtur, quod mortales illos caducosque titulos, aut depreceris, aut temperes. Scis enim ubi vera principis, ubi sempiterna sit gloria, ubi sint honores, ' in quos nihil flammis, nihil senectuti, nihil fue-ce floribus liceat. Arcus enim&statuas, aras etiam templaque si demolituris & obscurat oblivio, negligit carpitque posteritas : contra contemptor ambitionis, de infinitae potestatis domitor ac fraenator animus, ipsa vetustate florescit, nee ab ullis magis laudatur,' quam quibus minime necesse est. Praeterea, ut quisque factus est princeps; ex templo fama ejus, incertum bona an mala, ceterum aeterna est. Non ergo perpetua principi fama, quaero invitum manet, sed bona concupiscenda est, ea porro non imaginibus 8c statuis , sed virtute ac in critis prorogatur. Quinctiam leviora haec, sor. mam principis figuramque , non aurum melius, vel argentum, quam favor hominum exprimat, teneatque: quod quidem prolixe tibi cumulateque
ιιb- m animo. Deinde quia adulatores jam novitatis gratiam praeceperant. a. ANV mor honores. J Consulatum tertium, ut supra, Ec nomen patris patriae,
quod multis tantum post annis sibi decerni passus est. 3. Et nobM, Fc. JQuia exhausto ad statuarum impensas aerario, non sumus ad illud replendum bonis spoliandi 4. Brutorum.J Is est L.Junius Brutus qui
Tarquinium superbum ac una cum eo re
gium nomen e republica sustulit an. V. C. a r. ob quod factum primus Romanorum consul factus est , atque in singulari certamine cum Arunte Tarquinii filio con gressus cum cecidi uet,libertatis pec eum restitutae memor populus Rom. eorpus eius in soro posuit: quin & in Capitolio inter Reges positus : dextra gladium tenens.
s. Camularum. J De Camillis dictum est
supra n. ra. not s. Huic qui Gallos expulit statua situ tumea in rosris posita est. Plinius. 6. Demositur oec. J Lipsius. DemeIuur .etas , obscurat oblivis. Bene: si alicujus codicis
. Abam qui . terc. J Quam ab iis, qui
non ex servili quadam necessitate id face
8. Non aurum. J Id intelligebat Agesilaus, qui cum moriens vetaret . ne ulla sui imago fieret, si quod, inquiebat, praeclarum iacinus gessi, hoc erit mihi monumentum.
96쪽
contingit, cuius laeti ssima facies, & amabilis vultus in omnium civium ore, oculis, animo sedet. L VI. Annotasse vos credo P. C. jamdudum me' non eligere quae reseram : propositum est enim mihi principem laudare, non principis facta, nam laudabilia multa etiam mali faciunt ; ipse laudari, ' nisi optimus, non spotest. Quare non alia major, imperator Auguste, gloria tua , quam quod agentibus tibi gratias ' nihil velandum est, nihil omittendum est. Quid est enim in principatu tuo, quod cujusquam praedicatio vel transilire, vel praetervehi debeat λ quod momentum, quod imo temporis punctum , aut . beneficio sterile, aut vacuum laude pnon omnia ejusin odi, ut is optime te Iolaudasse videatur, qui narraverit fidelissime λ Quo fit, ut prope in immen-
dixi de moderatione, & quanto plura adhuc restant λ ut illud, quod secum dum consulatum recepi lii, quia princeps & pater deserebat. At postquam
ad te imperii seminam .& cum omnium rerum, tum etiam tui potestatem II dii transtulerint; tertium consulatum recusasti , cum agere tam bonum conssilem posses. si Magnum est differre honorem ; gloriam, majus. V Gestum consulatum mirer, an non receptum p Gestus non in hoc Urbis otio.& intimo sinu pacis: sed juxta' barbaras gentes, ut illi solebant, quibus erat moris, paludamento mutare praetextam, ignotasque terras victoria roINTER P RETATIO. a Ni I obtetendum dissimulatione. l gcs , an quem recusestitb Utrumne mirari δελο cinfularum quem , NOTAE. r. Non eligere. J Elegans artificium huius loci. Nam primo nihil aeque sugit ,
quam ut videatur argutius conquisiviise , quae ad Traiani laudem hue usque attulit. Deinde quia de biennio tantum loquitur,
ac pauca habet praeclare facta quae sigillatim persequi possit probat maius esse quidpiam ad principis Iaudem, si in genere lau
2. Nisi tam . J Id est, nisi omni laude cumulatus. Forte etiam alludit ad Traiani nomen, qui Utvnω appellatus est , ut su
. Beneficia sterile. J Eam diem perdidisse
se aiebat Titus, quo nullum in quemquam beneficium contulisset. Multo vero munificentior fuit Traianus , qui ne momentum
quidem sibi elabi patiebatur, quin alicui
. De biennio loquar J Hinc patet habitam
hanc orationem tertio Traiani imperii an
no. Sed hoc iusius initio demonstravimus in Plinii vita.
s. Secundum consulatum. J Traianus annum agens 4 . ab imperatore Nerva secundum consul factus est. Vide supra in Traiani vita. 6. Magnum est. J Magnum est differre magistratum, majus vero quidpiam dilatam velle gloriam , quae ex magistratu bene gesto reditura est. 7. Barbaras genter. J In Germania ubi toto primi & secundi consulatus tempore exercitui piaesuit. s. Palu amento. J Sensus est, ut erat mos eorum qui praetexta . quae vestis magis ra- tuum erat, deposita paludamentum induebant. Paludamentum autem fuit chlamys coccinei coloris. Plin. . ia. interdum de albi, ut ait Valerius Max. lib.r.e 6.n M. ab humeris ad pedes dependens , ut ex numis patet. Vestis erat imperatoris ad expeditionem aliquam proficiscentis . vel . ut ait Festus.
cujusvis militis. Videri potest insa. δε
97쪽
sequi. Pulchrum imperio, gloriosum tibi, cum te socii atque amicI, sua in patria, suis in sedibus adierunt. Decora facies consulis r multa post secula ' tribunal viridi cespite exstructum, nec fascium tantum, V sed pilorum signorumque honore circundatum. Augebant majestatem praesidentis, dis versi postulantium habitus, ac dissenae voces, raraque sine interprete or tio. Magnificum est civibus jura; V quid hostibus reddere λ speciosum certam ' sori pacem; quid immanes campos V sella curuli, victorisque vestigios remere λ μ imminere minacibus ripis tutum quietumque; quid spernere
arbaros stemitus, hostilemque terrorem, non armorum magis, quam 'IO togarum ostentatione compescere λ Itaque non te apud imagines, sed ipsum praesentem audientemque consalutabant imperatorem : nomenque,
quod alii domitis hostibus, tu contemptis mercbare. L VII. Haec laus acti consulatus ; illa dilati, quod adhuc initio principatus,' ut jam excusatus honoribus & expletus, 'consulatum recusasti: quem ' novi imperatores destinatum aliis , in se transsercbant.' Fuit etiam, qui in principatus sui fine, consulatum quem dederat, ipse magna ex parte No Tm
s. Socii. J Fortasse Germani . qui socii potius populi Romani, quam ei subditi. ι . Pribunal virini cesnte. J Tacitus An
t. I. c. t . simia congerunt culites, extruunI
tribunal: In quem locum Lipsius variorum scriptorum loca congerit, quibus antiquum hunc morem probet in castris tribunal ecespite imperatori educendi. ii. Fascium. J Qui a lictoribus ante consulem duodeni praeserebantur.
12. Mae pilorum J Hastae , pila, vexilla
defixa in terram erant, dum Traianus consul milites adloquebatur. Ita exhibetur in Traiani columna: ita in sexcentis numis quotum subseriptio est, ad acutis. MOX pro honore l. ipsus legit horrore.
3. xuid bosibin. J Quanto vero majus quiddam est populis recens imperio Romano subjectis: proindeque obsequio nondum assuetis, ius dicere' a . Fori pacem. J Alii partem.
Is. Siza curuli J Sella curulis erat eburnea . & posita in eo curru . quo in curiam vehi honoris causa, non tantum consules solebant: sed Jc quicunque curulem, id est, maiorem magistratum gessissent. Videri potest Aulis Gessi M l 3. e. I 8.16. Imminere. J Magnum est hoe, Rheni , vel Danubii ripis placidum de securum imminere. l T. Tuarum. J Quas in jurisdictione sumebant, saltem advocati, de causidici de id genus. LisisAE.
Is . . si imagines. J Notat Lipsius imperatoris imaginem in castris poni solitam, ad quam venerandam exteri adducerentur. I. Ut tam extustin.J Gi uterus: aliqui libri habent exsanat . 2. Censulatum recusasti. J Mos erat ut novi imperatores proximis post imperii auspicia Calendis Ianuarii consulatum ederent, quod fasti omnes ostendunt; de Apollinaris Sidonius de Avito Carmine 7. Priu-
cipis interior, nune confuοι ι ste coruscat annis, ct emerita trab is diademata crescunt. Hic
autem Pliritus Traiani moderationem laudat , quod tertium consulatum qui sibi ro imperatoris iure debebatur , privatis
ominibus cedere voluerit. 3. Novi imperatores. J Utrum Nero, qui consuler ante te in privatat honore, atque iuutri sue locum satira intit consulatum Suet. Nerone c. 43. an Vitellius qui se in perpetuum consulem fecit Z Suet. c. II. An , quod crediderim magis,Otho, qui Galba per inst. dias occiso , rerum potitus, cum ritia fratre consulem in Kal. Martiaν se fecit Z reteror autem confulistis, ex destinatione Ne πιι, aut Galbis iustituit Tacit Hist. l. i. c. 77.4. Fuit etiam J Catanaeus id accipiendum . putat de Domitiano, qui Acilium Glabrionem Traiani in consulatu collegam inter secit, Go.
98쪽
iam gestum, extorqueret & raperet. Hoc ergo honore, quem & incipientes principes, & dcsinentes adeo concupiscunt, ut auserant; tu otioso ae vacante, privatis cessisti. Invidiosusne erat aut tibi ς tertius consulatus, aut principi primus λ nam secundum imperator quidem, sub imperatore tamen iniisti : nihilque imputari in eo vel honori potest, 'vel exemplo, nisi Fobsequium. Ita vero, quae civitas' quinquies, atque etiam sexies consules vidit, ' non illos qui exspirante jam libertate per vim ac tumultum creabantur, sed quibus sepositis & absentibus, in rura sua consulatus scrcbantur; in hac civitate tertium consulatum princeps generis humani, ut per gravem, recusasti Tantone Papiriis etiam & Quintiis moderatior Augustus, & laCaesar, & pater patriae '' At illos resip. ciebat, quid te non eadem resp. non senatus, non consulatus ipse λ qui sibi tuis humeris attolli, & augescere videtur.
L VIII. Non te ad exemplar eius voco, qui continuis consulatibus secerat longum quemdam, & sine discrimine annum: his te consero, quos Iscertum est, quoties consules fuerunt,t non sibi praestitisse. Erat in senatu ter consul, cum tu tertium consulatum recusabas. Onerosum nestio quid verecundiae tuae consensus noster indixerat, ut princeps toties consul elyes, quoties senator tuus, ' nimia modestia istud, etiam privatus, recusalles. A nconsulatis viri triumphalisque filius, cum tertio consul creatur, ascendit 2
non debitum hoc illi Z non vel sola generis claritate promeritum Z Contigit
INTERPR ET ATIO. a Nimium misis suisses, si vel privatis.
r. Vacante.J Extincto Nerva imperatore
cum penes te unum esset tota auctoritas. 6. Tertiis. J Si numerentur consulatus,
quos privatus gessit: sin minus . primus censeri potest. T. Velexempli. J unde posteri principes exemplum petere possint saepius consula,
S. Ω-quiex, atque eram sexier. J Intelligit haud dubie L. Papirium Cursorem, qui quinquies, & T. Quinctium Barbatum Capitolinum , qui sexies consul fuit. Utrumque enim mox appellat. 9. Non ι os J Non C. Marium septies. non C. Caesarem quinquies consulem fa
io. vis issis. J Haud dubie C. Attilium
Regulum, cui Serrano cognomen.
I. Non re. J Quanquam nolim te Domi. tiano similem, qui septemdecim consu- Iatus omnibus execrandos gellit. Fasti sum ι2. Sina aeiscrimine. J Annorum enim discrimen ab variis consulibus peteba
3. Non i cte. J Non utilitatis suae eausa, sed publicae consulatus gessisse.
. Erat in senatu. J An. C. Silius Italicus poeta , triplici consulatu clarus, qui tum exulabat quidem in Campania, ut apparet ex Plinii l. 3. ep. 7. sed tamen eo sensu in senatu tum suisse dici potest, quod inter senatores censeretur. Errant vero qui de Virginio Ruso locum hune intelligunt. Is enim obierat Nerva tertium consae , eiusque in locum Cornelius Tacitus historicus insignis suffectus est. Onuse Pan . s. Onerasum nescis quid J E.rmcG: neque enim magnum onus afferebatur principi quantumvis verecundo . cum communibus omnium votis ab eo postulabatur. ut quem tertium consulatum unus e senatorum numero, nempe Virginius gessis.set, ipse Princeps non recusaret.
99쪽
bertatis indicium fuit, quod consul al us quam Caesar esset. Sic exactis regibus coepit liber annus : sic olim servitiis pulsa privata Fastis nomina induxit. Miseros ambitionis, qui ita consules semper, ut semper principes eranti quanquam non ambitio magis, quam livor & malignitas videri potest, omnes annos possidere, summumque illud purpurae decus, non nisi praecerptum ' praefloratumque transmittere. Tuam vero magnanimitatem, an mo'
destiam, an benignitatem prius mirer λ Magnanimitas fuit expetito semper honore abstinere ; modc stia cedere, benignitas per alios frui. Io LIX. Sed jam tempus est' te ipsi consulatui praestare, ut majorem eum suscipiendo gerendoque facias. Nam cepius recusare, ambiguam ac potius illam interpretationem habet, tanquam minorem putes. Tu quidem ut maximum recusasti, sed hoc persuadere nemini poteris , nisi aliquando &non recusaveris. Cum arcus, cum ' tropaea, cum statuas deprecaris; tri
buenda est verecundiae tuae veniar illa enim sanei tibi dicantur: Cum vero postulamus, ut futuros principes doceas inertiae renunciare, paulisper delicias differre, paulisper&saltem ad brevissimum tempus, ex illo felicitatis
somno velut excitatos ' induere praetextam, quam cum dare possent, occuparint; ascendere curulem quam detineant; 'esse denique quod concu-eto pierunt, nec ideo tantum velle consules scri ut suerint. Gessisti alterum
6. Privatis. J Sosio senecioni , de A. Cornelio Palmae. 7. Aperire amum. J Consules aperire
annum dicebantur, quia primo anni die, de inibant confiulatum , & eorum nomina fallis in cribebantur.
S. Afferos ambitionis. J Usus loquendi
usitatus Horat. Felix cerebri. Integer m rae , animi. menIis. Amens animi. Egregiis animi. mg- animi, Fortunatus laborum , se istutastrum. Somni beniguus. Fessus verum cte.'. 'r oratumque. Praelibatum. In rerum
initiis inest novitatis nitor quidam . ac veluti flos . quem si praecerpseris ac praelibaris; quod reliquum suerit, nihili aut certe noc- ei fiat. io. Per alior. J Non placet Lipsit emendatio qui legi vult, pati alior frui. . Artur. J Exterarum gentium victoribus erigi solitos, quique lateritii primum, ut Romuli temporibus, tum ex lapide quadrato , ut Camilli aetate. Demum, aucta majestate Rom nominis, saeti sunt marmorei. Georg. Fabricius in sua vetere Roma c. I . . Tropaea. J Tropaeum vox Graeca esta τρόπι fuga. Monumentum est a victore erectum in eo loco, ubi hostes vicit. Fiebant primum ex trunco arboris. cui, ut ait virgilius aeneid. l. ii. s. decisi egent πιώIue rami. Hunc autem , ut Deciem humani corporis referret. armis vestiebant; aut aliis ornabant hostium spoliis. Neque pro spoliorum strue illa. ac victoriae signo apud bonos seriptores sumitur tantum . sed de pto victoria
ipsa. Horat. l. L. Od. 9. Et potius nova can
temus Augusti tropaea. Aliqui legi malunt tra- p a quam truo , quibus non dissentio, etsi Graece πό- ιν nam ρἰ ἀ ἔρη Riphaei mores, de latine Bo piarum dicitur.3. Tibi di antur .l Tibi uni, tuae gloriae dantur, ncque ulla inde ad nos manat uti.
4. In uere praetextam. J Consularem.
100쪽
eonsulatum, scio; illum exercitibus , illum provinciis, illum etiam si ceteris gentibus poteris ' imputare , non potes nobis. Audimus quidem te omne munus consulis obiisse, sed audimus. Diceris iustissimus, humanissimus, patientissimus suis Ie : sed diceris: aequum est aliquando nos iudicio nostro, nostris oculis , non famae semper& rumoribus credere. Quousque absen- stes de absente gaudebimuτὸ liceat experiri, an aliquid supersiae tibi ille ipse secundus consulatus attulerit. Multum in commutandis moribus hominum, medius annus valet, in principum plus. Didicimus quidem, cui
virtus aliqua contingat, omnes ineste: cupimus tamen experiri, an nunc
quoque una eademque res sit, bonus consul ,& bonus princeps. Nam prae- Ioter id quod eli arduum, duas , easque summas, simul capere potestates plum inest utrique nonnulla diversitas, cum principem quam simillimum este Privato, consulemque quam dissimillimum deceat. LX. Atque ego video proximo anno consulatus recusandi hane praecipuam fuisse rationem, quod eum absens gerere non poteras, sed iam UD Isbi votisque publicis redditus, quid est, in quo magis sis approbaturus, quae quantaque fuerint quae desiderabamus 3 Parum est ut in curiam venias , ' nisi S convocas r ut intersis senatui, nisi S praesides : ut censentes audias, nisi & perrogas. Vis illud augustissimum consulum aliquando tribunal, maiestati sine reddere λ ascende. Vis constare reverentiam magistratibus, holegibus auctoritatem, modestiam i postulantibus p adi.' Quod enim interes Iet reipub. si privatus estes, consulem te haberet tantum, an & senatorem ; hoc nunc scito interesse, principem te habeat tantum, an & consulem.
No sossicium consulis sungi... Cereris gentibus. J In Cuspiniani editione , item dc in Lugdunensi est exteris gentibus , quod magis placet.
γ. Imputare. J Afferre excusationis loco. g. Messius annus. J Interas consulatum Kal. Ian. eumque ad sex circiter menses pestunt honorariis consulibus cessisti. Quis Icit autem, an ab eo tempore quo te consulem non sentimus , hoc est a medio anno nulla in te facta sit morum mutatio 3 Sensus etiam esse potest. Liceat experiri, an medius annus rotundat numerum) quo cum Nerva vixisti consul simul, de impe
rator . mores tuos non immutarit.
9. Dιdicimur. J Nempe a Stoicis statuen. tibus, ita virtutes communi quodam vinculo conJuncias esse , ut in quo virtus una sit, is erieras complectatur.
1 o. Dissimi cimum deceat ere. J Principem enim decet in primis humanitas: consul vero Iet mcqdae dignitati magis studere debet. I. Proximo a a J Id est, an Chr. ys. qui
proxime eum praecessit, quo Tua ianus, ut mox addit, cessit tandem reipublicae precibus , neu ut se privatu .sed ut privatos pares sibi faceret. Recepit enim tertium consulatum, ut daret. Quae verba oscitanter legisse Lipsum oportet, qui in panegyrici argumento proximum annum intellexit de anno quartum Traiani consulatum proxime conse
2. Nisi cenust M. J Nisi consul venias. Consulis enim erat senatum , cum libitum erat . convocare , in sella curuli tanquam in tribunali praesidere, quid censerent senatores rogare , dc perrogare, quod p stremum maxime ad eum pertinebat, Penes quem eo mense fasces erant. 3. Postulantibus. J An Petulantibus ut
alii legunt nam litigatores . di causidici, inquit Lipsius, immodestum saepe genus dc judicibus molestissimum. . m/ae enim. J Sententia est. Quoa