장음표시 사용
191쪽
FL. VAL. CONSTANTII CHL. VITA.
n. V. C. Ios3. Chris 3 Oo.m clit. i p. tr. Maxim. ι . is Cens. aetat. Io. Constantius consulatum tertium gerit, Galerio Maximiano collegae n. V C. ioss. Christi 3 1. Duelit. imp. I'.
Fit consul quartum, eodem Galerio Maximiano collega. M. V. C. Io s7. Christi 3o . Diutet . imp. xi. Maxim. imp. 2 o. cons aerat. 1 . Diocletiano & Maximiano sese ultro imperii administratione abdicantibus, Constantiis eodem die , nempe Kal. Aprilis , cum Gabris ex Caesare Augu his creatures, visusque inter eos Romanus orbis, ut Ga ham , Italiam , infricam Constant nos nuri- eum, Asiam. ct Orientem Galerius obtineret, sumptis duobus Caesaribus. Constantius tamen cententus dignitate Augusti, Italiae atque Africae adminis an salicitudinem rem avis minfretius er praestantissimae etMutatis, ere. Et tropius Eodem tempore tradit Victoris epito me, Constantinum quoque Caesarem esse. Etum esse. Haud dubie a Constantio patre :cujus in locum videturSeverus este intrusus. M. V. C. Ios8. Chriss Ioi. Const.
Constantius V. consul adversus Caledonios Pictosque parat exercitum. M. V. C. Ios9. Chriss 3o6. Cons. imp. 3.
Constantio vela in Britanniam Deiente repente Constantinus, qui obses a Galerio in Italia detinebatur, ad patrem accurrit. Picti , Caledoniique vineuntur. At non multo post Eboraci in febrim incidit Constantius. Cui Ditem se ob ceterorum iliorum ineptam tradolem maesto Zonaras ait angelum astitisse , qui iuberet ut Constamino relinqueret imperium. Quod si verum esset, quomodores tam singularis esset ab Eusebio praetermissa ' Ut ut est, Constantius liberis coram astantibus , Constantinum qui reli-
uos aetate & virtutibus anteibat, haere-em imperii nominat,ac moritur. vi ii Kal. Aug. atque ibi tumulatur. Ex I. I. c. I 1 Hanc
Constantini electionem universi exercitus suffragio comprobatam ait Eumenius. Christianum fuisse Constantium non uno in lo- eo indicat Eusebius.Christianis certe admodum favisse nemo nescit. Anno aetatis 16. obiisse tradit Nicephorus : ex quibus Eusebitis xvi. imperii annos computat , videlicet ab eo tempore , quo Caesaris nomen obtinuit. Cum autem Victor Schotti nostri I 3. annos ejus princitatus numerat . intelligit tempus quo Caesar suit. Natione tantum, non specie corporis, non ingenio, non moribus barbarus fuit. quem sua modestia , prudentia , frugalitas, tem perantia . castitas , oc sortitudo evexerunt ad imperium. Quae in eo virtutes hoc ad mirabiliores extiteri uit, quod periculum e set ne pessimis imperatoribus, quibus gramitosum esse ejus fortunae intererat, sua exprobrare vitia videtur. Opum contemptor , ac tanta in summo honorum fastigio moderatione : ut cum in partitione imperii
Gallia , Astica, Italia ipsi obtigisset, sponte alteri .ut quidem ait Eutropius. Anica de Italia cesserit. Postremum eo etiam ma gnus, quod Constantinum magnum orbi dederit.
IN EXORDIO. Dicit metum sibi dicenti aferre tum diuturnum silen
tium , tum auctam im ramis ab eo tempore imperatorum G Caesarum glo riam , se tamen licet Constantini conspectu commoveatur, recrearι non parum
quod quae olim coram illo dixerit praetermittere sibi hac oratione fas futurum
sit n. i. Igitur incepturum ab Constantiis adoptione , n. 2. obiter imperatorΜm
ct Caesarum victorias perstringit, n. s. Haret in laudando onstantio de pacatis, n. q. imprimis de Bononia capta , n De Chamavis, Frisiis , Batavis, Husique populi s domitis , n. 8. 2 ad incultas Galliarum partes incolendis ab. diatis. De recuperata post decimum tandem annum Britannia, n. 9. Quam necessaria fuerit expeditio illa , tum quia nulla toto terrarum orbe prater hanc
192쪽
hanc regio pacanda supererat, n. IO. propter scam amplitudinem ct situra seditioni semenda aptismum, n. II. Tum propter Tyranni eas occupantis immensum robur, n. n. Quam fortiter a Constantis suscepta fuerit, n. 13. Quam feliciter confecta. In transitu positae in insidus inimicae classis insidio et stat. Simul in insulam appulit, ejus milites suis navibus, ut necesse sit vincere. ignes injiciunt. Aridiusfugit, n. i . abjectis, ne agnosceretur, regiis ornamentis : at Constaminum fugiens , in ipsius milites incidit a quibus occiditur , n. is. In hae clade barbari innumeri concidunt , Romani vero omniso pauci , n. i' Quam utilis reip. fuerit haec vi storia, per quam non recuperatae modo Britanniae, sed se ceteris imp. Romani oris securitas reddita, n. 18. Qua in gloriosa Constantio, cujus triumphalis post haηc vidi oriam in Britannias imgressus describitur. IN FINE. Ad Imperatores orationem convenit, quibus
nihil ut dum dicit, nis ut perpetuo tale sit imperium quale Aa virtute effe
L I mihi, Caesar invicte, post diuturnum flentium sola esset vlacenda trepidatio, qua rudimenta quaedam vocis meae rursus ex L I perior, haud immerito me ultra quam aetas, & quantulacunque studii mei ferret opinio perturbari confiterer, praesertim cum apud majeHatem tuam divina virtutum vestrarum miracula praedicarim. Quo in genere sorationis quanta esset cura, quantus labor, quam solicita veneratio , sensi etiam cum in quotidiana illa instituendae iuventutis exercitatione versarer. Quamvis enim prima tunc in renascentem rempublicam patris ac patrui tui merita licet dicendo aequare non possem , possem tamen recensere numerando. Sed cum ex vetere illo curriculo me, aut inter adyta Palatii ve- iostri, alta quaedam sermonis arcani ratio demoverit , aut, post indultam a pietate vestra quietem, studium ruris abduxerit; & vos interim nullum ulcuscendae augendaeque reipublicae vacuum tempus amiseritis I cum tot postea
INTERPRETATIO. a Si mihi dumtaxat superandus est metus
quicum rudem quandam coram te oratisnem Deruis aggrediar: merito faterer me cstmmoveri usquam patiatur in M, er quantatacunque
est peritiae mea existinatio. b Ad quas gentis revitanis exania opus cst exercitatione. o Tm1. Icet Elamri JLocum hunc haud dubie i codex. Sensus eriti Olim quidem vel eum int . corruptum ita emendavit Livineius I quotidiana instituendae iuventutis exerci- merito dicenda aquare non posem , poteram ta- l latione pro imposito mihi a te munere ver.
in dic pro qua conjectura facitBertiniensis i later, sentiebain quam dissicile esset hoι
193쪽
virtute vestra partae victo iae, tot excita undique barbarae natIones , tot transsati sint Roma cultores, prolati limites , tot provinciae restitutae; haereo prorsus & mipeo, & praeter illam ex otio meo tarditatem tanta rerum mole deterreor, 'nisiit hoc uno nitar hortatu, quod ex quantacum . que desii dia, quamvis maxime orationi imparem , ' parem facit Caesar avia' ditor, praesertim cum favente numine tuo ipse ille iam pridem mihi, qui in lucem primus eduxit, divinarum patris tui aurium aditus evenerit. Quo facilius majestatis tuae recordatione confisus possim illa, quae tunc dicta sunt.praeterire, atque hunc sermonem ab his quae secuta sunt, inchoare. II' Quanquam multa mihi ex illis quoque hoc in tempore necessario transeundi sunt, ac potissimum ea, quibus ' ossicio delati mihi a divinitate vestra honoris intersui, captus scilicet' Rex serocissimae nationis uitet ipsis, quas moliebatur insit dias, de a ponte Rheni usque ad Danubii ' transium Guntiensem , devastata atque exhausta penitus Alamannia e nam& majora sunt, quam ut enarrari inter alia possint, ne meis quo' due stipendiis videar gloriari , sussicit conscientiae meae illa vidisse Det igitur mihi, Caesar invicte, hodiernae gratulationis exordium divinua
INTERPRETATI IOc Nisi hae uno incitamento acten erer.d Imprimis cum olim vera maiestatis tuae
dicenti mihi patuerint Emma ita aures pa- i
a Pro ratione Hysi, quod mihi a mase Mevebba conresum es.
orationis genus. At quamvis tunc non posssem dicendo aequare patris ac patrui tui. id est . Maximiani Zc DiocIetiani in reflores
centem reinpublicam merita : poteram utcunque ea recensere numerando. Nunc cum me ex veteri illo eloquentiae curricu
lo demoverit aut PaIatii officium aut rusticationis studium post datam mihi censandi facultatem , de interim rerum a vobis pestarum seges creverit: haereo prorsus de ἴupeo Sc praeter tarditatem ingenii, quam
ex Otio contraxi. tanta rerum multitudine deterreor
a. Translari sint Roma cultores. J Gru, terus ex Bertiniensi codice legit Romam L Pithoeus rura in Romana , Livineius in Ramans, id est, in Romanas provincias. 3. Hae wis. J Id est, nisi hac una ratione commoverer addicendum. Griuerus delendum censet bortatu.
4 Parim facii l Hanc vocem parem,ouae nescio quomodo eiecta obscuritatem lententiae afferebat, restitui poli Livineium. de Acidalium. I. Rexferocissimae nationis. J Utrum fixe ad
Germanicam Maximiani victoriam spectant, cum is Chai bonas de Erulos ad mare Codanum degentes profligavit 3 An ad Constantium, cum lx. Alamannorummillia ad Lingonas cecidit' a. Transitum Guntiensem J Alii Contine sim scribunt. Guntia oppidum est Rhae tiae Guntlberg,ubi iunctus ponte Danubius, quem pontem ad sua tempora durasse testatur Beatus Rhenanus in eo libro, quem ante centum annos de re Germam u scripsit., Ne meis stipensu. J Eumenium in bello meruisse putat ex hoe loeci Livineius , sed stipendii vox metaphorice hie sumitur ut
rienam sacrarum stipendia . id est munia ,
. D t i ruri J Ita emendare visum est cum Acidalio pro de te igitur . ut de in aliis editionibus: corrupte ut mihi quidem visi det ut
194쪽
ille vestrae majestatis ortu ipso quo illuxit auspicio veris illustrior, cui
dies serenus, atque, ut celebrantes lensimus , ultra rationem temporis sol aestivus incaluit, augustiore fulgens luminis claritate, quam cum originem mundi nascentis animavit: siquidem tunc, inter illa rerum tenera primordia , moderatus dicitur, ne noceret ardentior; nunc certasse creditur, ne smajestate vestra videretur obscurior. III. O felix beatumque ver novo partu, iam non amoenitate forum, nec viriditate segetum , nec gemmis vitium ; nec ipsis tantum Favoniis ,&'luce serenata laetum atque venerabile, quantum ortu Caesarum maximorum l O tempus , quo merito quondam omnia ' nata esse credantur, Iocum eodem nunc confirmata esse videamus t o Kalendae Martiae, sicuti olim annorum volentium, ita nunc aeternorum auspices imperatorum luanta enim, invictissimi Principes, de vobis, de reipublicae secula propag tis orbis vestri participando tutelam λ Cujus licet esset omni hoste perdomito certa securitas, nimios tamen in diversa discursus vel revisenda posce- is bati Partho quippe ' ultra Tigrim redacto, Dacia restituta , porrcctis iiD 'que ad ' Danubii caput si Germaniae Rhaetiaeque limitibus, destinata' B
INTERPRETATIO.b cumr is mitia veris qua emtigit. selis aesti ferientur Dit ,quam ratio temperise ingratiam si cum euriam ct quem- ferat admodum in hoc die celebri perse Umω ὶ a Et amaeniore lumine parum. N o T AE. r. Regra male latu ertis. J Nam Kal.
Martiis. ut est inna n. 3. Constantius dictus est Caesar,nempe a Maximiano Herculio an. Chr. 293. Obiter vero advertendum maiestatis nomen , quo nunc reges compellamus, Constantii temporibus usurpari coeptum: neque ante haec tempora facile apud scriptores reperiatur.
i. Nata esse ereae tur J Tale illud Virg.
Georg a. 336. Non alio3 prima crescentis eri gine muniι iduxisse dies . aliumque brbvis r
a. e omerum volυentium. J Παλπαύσquasi volubisium, ut Virgilii Aneid. l. I. a 38. Certe hine Romanor o5m volventibias annis =c. Nartis vero mensem initium anno dedisse tradit Ovid. Fast. 13. Tempora digereret cum conditor urbis, in anno constituit menses quinque bu ese suo Martis erat primus mems. Venerasque secuniis. Haec generis princepM. ipsus iae pater erc. . Seculaprapagatis. J Ita restituere visum est juxta verti ensem codicem , cum in li aliis editionibus sit reipubliea mpagatis orbis vestra, male meo quidem iudicio &corrupte. . Ultra Tigrim. J Tigris Fluvius A siae, Mesopotamiam ab Assyria Sc Susiana divia
dens , in Armenia maiore oritur. s. Danubiι caput. J De Danubio supra. Plinii paneg. n. la. not. 9. 6. Germaniae Rhaetisque limitibus. J Strabo Germaniam antiquam Rheno , Danubio . ac Vistula amnibus , Sinuque Germaniae, qui vulgo nunc dicitur accolis de Ooasee , di mari Germanico , quod est inter Cimbricam peninsulam ac Rheni ostia . definiunt. Tacitus vero Galliae Belgicae quondam procurator. in libro suo de Germania sim Hre. eam a Galliis Rhaetiisque de Pannoniis, Rheno de Danubio : a Sarmatis . Dacisque , montibus : demum septentrionem versus, Suevico mari disclusam scribit. 7. Bataviis. J Ubi Carausi foederatos Francos Constantius fuderat. Batavia auatem, ea tantum Hollandiae pars dicebatur quae hodie inter veterem Rhenum
de Vahalim fluvios , atque Oceanum
195쪽
taviae, Britanniaeque vindicta , gubernacula Majora quaerebat aucta a que augenda respublica, & qui Romanae potentiae terminos virtute protulerant, imperium' filio pietate debebant. IV. Et sane praeter usum curamque reipublicae, etiam illa Iovis &1 Herculis cognata majestas in Jovio Herculioque principibus totius mundi , coelestiumque rerum similitudinem requirebat. Quippe isto' numianis vestri numero summa omnia nituntur & gaudent, elementa quatuor,
& totidem anni vices, &' orbis quadrifariam duplici discretus Oceano,&i remenso quater coelo lustra redeuntia , &' quadrigae solis, & duobus Io coeli luminibus adjuncti' Vesper & Lucifer. Sed neque sol ipse , neque
cuncta sidcra humanas res tam perpetuo lumine intuentur quam vos tuemini, qui sine ullo fere discrimine dierum ac noctium, illusitatis orbem, salutique gentium non his modo, quibus immortales vultus vestri vigent, sed multo magis illis divinarum mentium vestrarum oculis , providetis. nec lun qua dies oritur, & praeteritur, & conditur, sed citam ex illa. Septentrionali plaga salutari beatis luce provincias: 'adeo, Caesar, vestrae in orbem terrarum distributa beneficia prope plura sunt quam deorum Quibus ego si omnibus immorari velim , neque hic dies mihi totus, noque proximus, neque porro ceteri sat erunt. Et habenda est ratio tem' et o poris, Caesare istante dum loquimur.
continetur. Nime nomen illud pro tota Hellandia sumitur. 8. Britaonisque. J Quas tyrannus Carausus invaserat. Britanniae Anglicum & Sco licum regnum , cum Hibernia & insulis circumjaeentibus continebant. s. Filia. J ita dicitur Constantius quod Theodoram Maximiani filiam duxisset r. Numinis vestri numera J Nempe Diocletiano de Maximiano Augg. Constantio Ec Galerio Caesaribus : ex quo patet hunc Panegyricum nihil ad Constantinum pertinere . cui tamen in nonnullis editionibus inscriptus est. 1 orbis ouadrifariam. J Id est, in orientalem. Occidentalem . Septentrionalem , di Meridionalem partem . nam cum America nonnisi ante Iso. annos ab Ametico Ve pucio reperta sit, id de divisione nostra in Europam , Asiam, Africam , de Americana intelligendum non est. Quod vero Eumenius addit de duplici Oceano, utrum de Oceano Orientali de Occidentali , an de Oceano & mari Mediterraneo accipiendu est 33. Remense quater caelo J Quadriennio exacto redibant lustra , quare lustra quin to quoque anno celebrabantur.
mina vide apud Ovidium metamorph. lib.
Aethon , μοι eoui. quare rue Phlegon , hinniti Aia auras flammiferis implent.
cifer duae fiunt stellae 3 minime vero. Sed una eademque stella est . inquit Tullius a.
de natura deorum n. 1 . quae φωσφόρος Graece, lucifer latine di. itur , eum ante eae tur
solem: cum subsequitur autem, hesperui id autem a Pythagora primu animadversum est. s. no Her oritur. J Alludit, inquit Livineius, de tanquam digitum intendit in victorias principum in quatuor orbis terrarum partibus. Galerius Caesar in oriente Narseum; Diocletianus Achilleum in AEgypto vicerat. Maximianus Herculius Mauros in Africa oppugnabat. Caesar Constantius Bataviam di Britanniam a Francorum incursionibus liberaverat. De quibus victoriis vide Diocletiani & Maximiani vitam. . Ario Caesarei. J Lege Caesar, nam haee oratio habita est ab lente Galerio Caesare, absentibus item Augustis , coram uno Caesare Constantio, ut itio a nobis obser
196쪽
V. 'Adoratae sint igitur mihi 'Sarmaticae expeditiones , quibus illa gens prope omnis extincta est. & paene cum solo nomine relicta, quo serviat. Dent veniam' tropaea Niliaca, sub quibus Τ AEthiops, de Indus in- tremuit. Contenta sit voce gloriae suae etiam proxima illa' ruina Carpo rum. Reservetur nunciis jam jamque venientibus Mauris immissa valis stio. Aliis haec, permittente majestate vestra, celebrabo temporibus. Dii immortales, vota suscipio, ε ut ipsis qui gessere praesentibus. Illa vero, Caesar invicte, quae ' ductu atque auspicio numinis tui gesta sunt, quorum etiam spectaculo fruimur, sub hac occasione dignationis tuae , sine dilatione dicenda sunt ; eo magis, quod, quamvis in communibus reipubli- Iacae bonis, necesse nobis gratulari, quae priora nobis sunt, maxime sunt gratulationi. VI. Statim itaque Gallias ' tuas, Caesar, veniendo fecisti. Siquidem
illa celeritas , qua omnes ortus atque adventus tui nuncios praevertisti, cepit oppressam 'Gesoriacensibus muris pertinaccm, tunc errore misero Is Romanum piraricae factionis, atque illis olim mari fretis alluentem por
. Sarmaticae e eLitianei. J Sarmatia triplex suit. Amtica . quae inter Oceanumieptentrionalem de mare Caspium : Europaea , quae a palude Maeotide, ae ponto Euxino ad Oceanum usque pertinebat. Germano - Sarmatia , quae a Borystii ne fluvio, ad Vistulam usque pertingebat. De Diocletiani adversus Sarmatas expeditione, supra in eius vita dictum est. L. Tropaea Nilia . J Uimis nempe Achilleus. 5c capta ad Nilum Alexandria. De Nilo autem Africae fluvio maximo omitto plura dicere. De eius ortu item, & de ejus incremento & inundatione vide Ploium , Strabenem &c.
enim, quin Achilleus auxiliares ex Athiopia . de India copias evocarit. De AEtLiopia pan. . not. Ir. II. . Ruma Carperum J Id testatur Idalius. Carpi autem populi erant Sarmatiae Europaeae non procul a Vistula. s. Rescrvetur jam nunciis. J Tum Maximianus pugnabat in Mauritania contra Quinquegentanas gentes , expectabantur. que de Maurorum clade nunc M.
c. in i i. J Id est, aliis id quidem celebrabo temporibus, ut id fiat iis, a quibium
haec gesta sunt, praesentibus. Melius tamen alii eripsis, id est . aliis celebrabo temporibus , ct quidem iam dee. Qnare Observa
Diocletiano , Maximiano Augg. & Galerio Caesare absentibus hanc orationemidictam esse. 7. Ductu atque auspicis. J Non ipse Constantius Allectum vicit in Britannia, delevitque. Id per Asclepiodotum ejus praetorio praesectum praelii tum est : praecipuani tamen huius sacti gloriam Eumenius eii tribuit in alio panegyrico , quia id totum eius ductu & auspicio consectum fuerat. 8 si priora. J Malim quae propis a uT suspicatur Livineius. Sensus est. : Oportet quidem ut de communibus rei p. bonis gaudeamus; verumtamen par est ut primum ea, quae nos propius contingunt, id est, ut nos Galli Batavicam de Britannicam victoriam celebremus, qua Galliae a barbarorum in primisque a Francorum incursionibus liberatae sunt.
i. Tu, fecisti. J Propulsis inde barbatis
ibi grassantibus. . Goortaeensibus muris. J Gesoriacum iidem quod nunc Bononia. Galliae portu X uli
197쪽
tas ademit Oceanum. In quo divina providentia tua,& par consit o effectui apparuit, qui omnem sinum illum portus quem statis vicibus aestus alternat, defixis in aditu trabibus , ingestisque saxis , invium navibus reddidit ii, atque ipsam loci naturam admirabili ratione superasti, cum mare frustras reciprocum prohibitis fuga quasi illudere videretur, ' t3nquam nullo usii juvaret inclusos, quassi redire desisset. Quaenam unquam mirabimur valla castrorum post hoc novum in mari vallum p Quid erit mirum , M si qua murorum aut arieti non cesserit firmitas, aut machinas despexerit altitudo cum Oceanus ille tanto libratus impetu, tanta mole consurgens , t sive Io ulterioribus, ut serunt, terris repulsus , sive anhelitu quo respirat evectus, seu quacunque alia ratione motus, si nunquam tua, Caesar, claustra perseegerit, neque Oinnino convellerit tot dierum ac noctium receptu y re cursuque, cum tot interim, qua terras circunfluit, litora solveret, ripa
que defringeret ; uno illo, ut res est, loco aut potentia vestrae majestatis 3 inferior, aut pro debito vobis honore clementior. VII. Xerxes, ut audio, Persarum rex potentissimus , pedicas iecit aureas in profundum. Neptunum se dictitans alligare, ' quia fluctibus λrociret. Stulta ille jactantia, & sacrilega vanitate. Aleni in tua , Caesar , divina providentia & essicaci est usa consilio, nec insultavit elemento, ut Q non provocaret odium, sed mereretur obsequium. ' Quid enim aliud ii
b Si meri abra vel propter firmitatem l a Eua vehemo: urer fluctuo emmeret. N o T IE. iuxta Britanniam, quo Carausus ex piratis
suis bene multos immiserat . qui ceteros in toto hoc tractu grassantes tutarentur. Vide locum hune Eumenii integrum & praeterea
re desii et, ut I.ivineius ad oram editionis suae observat ex Laneii coniectura. . Libratus. J In talus legitur Meratiis , quod non ita placuit. s. Sive ulteriari . J Maris aestus causae a philosophis variae afferuntur. Ille duas tangit: sive . inquit aventis repellatur. ii seque cessiantibus refluat: sve, ut Pythagoraei . Platonici, dc Stoici putabant, mare ingens esset animal , quod cum se contrahit
ut spiritum hauriat animamque ducat, tum est recessus : eum veto dilatat se &eandem animam veluti a pulmonibus reia Pirat, tum vero est accessus. Plura eam in rem videri possunt , apud Aristotetim 2. Metere. Plinιum l. h. c. y7. Melam. I .c. 3.
6. Nun ruam isa Caesar. J Melius mea
quidem sententia. nequaquam tua Caesar, ut restituunt aliqui ex veteri codice. Nam
reipsa moles illa dissiluit post consectam
expeditionem : quod mox addit. 7. Reeuryuaue. J Melius sortasse excursu que , id est , abitu , redituque. r. Xerxer. J ita reserunt Herodotis, Diod rus Sicultis . I inur . er Plutarchus in Themist. Is Datio Hystaspis filio natus paterni regni atque odii in Graecos haeres, juncto navibus Hellesponto, & Atho monte perfosso, cum lseptingentis mille peditibus, Equitibus quadringentis Graeciam contendit.
Verum a Leonida Spartanorum rege inter
Thermopylarum angustias funditur, iteruque Themistoclis Atheniensium ducis dolo ac virtute ad Salamina victus fugatusque, piscatoria scapha in A siam reversus est. x Puta enim. J Etenim propter quam aliam causam nisi quo mare tibi obsequeretur, dicamus contigisse, ut simul atque
198쪽
terpretemur, cum statim atque obsidionem necessitas, & Elementiae vestrae fides solverat, eadem claustra, qui primus insiluit, aestust irruperit, totaque illa, quoad usus fuit, invidia fluctibus acies arborum, veluti si-
ino dato , & peracta statione dilapsia sit λ Ut nemo dubitaret portum ibum, qui piratae, ne sitis opem ferret, occlusius fuisset ; vobis' ad victo- s
esam 8 onte patuisse. Potuisset enim, Caesar invicte, illo virtutis ac felicitatis tuae impetu totum peragi continuo bellum, ρ nisi aedificandis navibus dari tempus rei necessitudo suasisset.' Quo tamen omni nunquam ab eorum hostium eversione cessatum est, quos adiri continens terra permisit. . Io VIII. Quanquam illa regio divinis expeditionibus tuis, Caesar, vindicata atque purgata , quam obliquis meatibus ' Scaldis interfluit, quamque i divortio sui Rhenus amplectitur, poene, ut cum verbi periculo loquar, terra non est. Ita penitus aquis imbuta permaduit, ut non solum, qua manifeste palustris est , 'cedat ad nixum, & hauriat pressa ve- 1 sstigium, sed etiam ubi paulo videtur firmior pedum pulsu tentata quatiatur , & sentire se procul mota pondus testetur. Ita , ut res est, subjacentibus innatat, & su ense late vacillat, ut merito quis duxerit exercendum filisse tali solo militem ' ad navale certamen. Sed neque illae fraudes locorum, nec, quae plura inerant, perfugia silvarum barbaros tegere potue- rorant, quo minus ditioni tuae divinitatis omnes sese dedere cogerentur, &h cum conjugiis ac liberis , ceteroque Τ examine necessitudinum , ac re-
INTERPRETATIO. a Ceaeat nil mi pedi. D Ulairum. b cum cεnjugibus ter liberis, uterque tum lN o T .F. soluta obsidio est, moles illa quae nullis ante fluctibus subrui potuerat, postquam tibi esse necessaria desit, dilapsa sit derepente veluti signo dato dc statione peracta. y Irruperit. J Nelius ruperit ut Acida Ilo placet. . Ad victoriam. J Supple vii quaerendam.nempe in Britannia, aut Batavia.
1. Potui si mim. J Aut delendum illud enim, aut addito verbo legendum, Patasset
6. Nisi Mificandis navibu=. J Ilute loco
lueem affert locus alter Pan. 3. n. s. Dum assandis classibus Britannia recuperatio comparatur cte. . Lua tamen omni. J Supple tempere, itaque est in veteri codice. 8. Continens terra. J Constantius arma
in Francos ratam de Batariam depopulantes eonvertit. r. sericata atruepurgata. J Paneg. 6. n. . ad Constantinum. Multa issi Constantius Francorum misita , qui Bataviam aliasque eiν Rhenum terrao in serant, interssit , δε sit . abduxit , de pan. s. n. 21. 1 ge Constantius purcavit Bataviam advena seste dou
a. naidis. J Fluvius Belgii notissimus in
Veromanduis oriens . ae ιnter Artesiam .ic Hannoniam per Flandriam de Brabantiam in Oceanu insta Antuerpia decurrens.
3. Devonis sui. J Si verba haee stricte aecipiantur. intelligenda sunt de Batavia insula: l P de Beture. 4. Ad navati certamen. J Contra C
taulium Britannias occupantem. s. Examine necessitudinum. J Ita Plinium Paneg. n. 16. exam a i aruiura Pro tut-Disiti
199쪽
rum se rum ad loca olim deserta transrent, ut quae fortasse ipsi quondam depraedando vastavcrant, culta redderent serviendo. IX. Quis hoc unquam futurum, etiainsi corain voluisset affari, deus ante vos principis persuadere potuisset, quod nunc vidimus, & videmus,ue totis porticibus civitatum sedere captiva agmina barbarorum, viros attonira feritate trepidantes, respicientes anus ignaviam filiorum, nuptas maritorum , - copulatos vinculis, pueros ac puellas familiari murmure blandientes, atque hos omnes provincialibus vcstris ad ob quium distribu tos, donec ad destinatos sibi cultus solitudinum ducerentur. Insultare heraro cule communi Galliarum nomine libet& quod pace vestra loquar, ipsu triumphum assignare provinciis.' Arat ergo nunc mihi Chamavus , &ρ Frisius, & ille vagus, ille praedator' exercitio squalidus operatur, & frequentat nundinas meas pecore vaenali, di cultor barbarus laxat annonam. Quin etiam' si ad dilectum vocetur , accurrit, & obsequiis teritur , de tergo coercetur, & servire se militiae nomine gratulatur. Quid faciam, Crisar λ Ignosce si moror, ignosce s propero: multa enim illius temporis, quo transitus in Britanniam parabatur admirabilia virtutum tuarum faeta praetereo, dum festino cupidus ad singularem illam victoriam, qua universa respublica tandem est vindicata. Cujus magnitudo , Caesar invi-1o cte, 'hactenus explicabitur, ut prius dicam quam necessarium illud , de
INTERPRETATIO. a Antequam principatum inuratis. e Et subigitur ad obtemperandum. b in uidem catenir. , d Eatenis commemurabitur.
ba insantium: ubi plura ex Horatio sumpta
. Persuadere potuiss t. J Alludit ad illud
AEneid. 9. 6. Turne quod eptanti aevum pra- mittera nemo auderet, misenda dies en attulitustro.
a. Insultare. J Absolute sumitur ut AEneid. l. Io. Io. Cernis ut insultent Rutuli . . Vsis triumphum assignare cte. J Ita restitui post Acidalium , Livineium & Gm-terum, id est, eis gloriam triumphi attribuere : nam sub duce Constantio barbarose suis finibus pepulerant. Fortasse etiam est eis attribuere fluctum victoriae, quia eis ceterae gentes in servitia tradebantur. Decaptivis ad deserta Galliarum excolenda missis vide Maximiani vitam. . Arat nune misi. J Tale est illud in Pro Vopisci n. i s. omnes Iam barbari vo ira arant , vobis Iam serunt, ct contra in reriver gentes mscitant Oc.
ms. Chamavus. J Qui intra Visurgim 3e
Amisiam fluvios incolebant, ubi nunc Monasteriensis & Paderbornensis dioecesies. 6. Frisius. J Frisii ad Oceanum inter ostiataieni de Visurgis incolentes : alii majores, alii inmorre appellantur. 7. Exercitis Asactius operatur. J Id est. arandae telluri operam dat . totusque in opere squalet. Legendum sorte ut suta picatur Cl. Putemus exertaris Duacies ruris
g. Laxat annenam. J Id est , annonae pretium minuit. Apud Livium Annona baud multa laxamerat . id est , haud multo viliori pretio emebatur, uti fit cum est laxior , leu amplior annona. s. Si ad dilectum vocetur. J Seu ad det Asm, perinde est enim , ut ex iocentis panegyricorum istorum locis constat : sensulque est: si convocetur ad norxen militia: dandum.
io. Praeterea I Quid in Batavia , quid
200쪽
disseile bellum fuerit, quo magis consedium sit. X. Minus indignum fuerat' sub principe Gallieno , quamvis triste,
harum provinciarum a Romano duce dissidium. Tunc enim sive incuria re. rum , sive quadam inclinatione fatorum omnibus fere membris erat truncata respublica. Tunc se nimium & '. Parthus extulerat, & Palmyrenus saequaverat ; ' tota AEgy ptus Syriaeque defecerant; amissa si Rhaetia, Τ No.ricum Pannoniaeque vallatae. Italia ipsa, gentium domina, plurimarum urbium suarum excidia moerebat. ' Non erat tantum doloris in singulis, cum
paene omnibus careretur. Nunc vero toto οἰ be terrarum non modo, qua
Romanus fuerat , virtute vestra recepto , sed etiam qua hostilis, edo-iomito: cum toties proculcata esset Alamannia , toties obtrita Sarmatia,
INTERPRETATIO. a Nin tantum do ris agerebat provinciarum a Fosingularum, cum paene universa perdere.-
II. Quo magis consιctam. J Forte, inquit Acidalius, legendum quam quomsaeo confectum sit, aut dem quo is , dce. malim ego quam a quo cinfectum sit. r. Sub Principe Gallinno. J Iloe Imperatore nullus unquam fuit & inertior & luxuriosus magis & in provinciarum suarum direptione inepte tranquillior. Is fama tyrannorum, qui variis locis triginta exorti erant . excitatus tandem , A ui columque tyrannum bello persequens . ejusdem dolo ad Mediolanum caesus est an. V. C. Σεῖ. Imperavit eum Valeriano patre annos septem . solus annos octo. Trebelatur,
a. Parthus. J Tangit hie indignum Persarum Regis facinus, qui Valerianum imperatorem Romanum bello captum valis mancipii more tum habebat , eumque haud multo post cute nudatum sale condiri iussit. Parthos de Persas promiscue apud scriptores appellari, iatri iupra ob servatum est. De Parthis vide Plinii pan.
. Palm renus. J Odenatus Palmyrenorum Rex Persas post captum Valerianum Romanis finibus ingruentes sortiter compressit,ac defensa Syria. Mesopotamia recepta regium sibi nomen assumpsit: quo quidem consobrini sui insidiis interfecto, eius uxor Zenobia virilis animi scemina suscepit imperium , seque contra Romanos strenue defendit. Palmyreni autem in Ara.
biae desertae oc Syri e confinio habitabant. . rata AEgyptur J Cum Gallieno esset
nunciatum totam AEgyptum descivisse. 2 diae, inquit, sino lim .fgνptio esse non pessi mus Hae insigni tranquilli imperatoris vecordia usus Emilianus totam Agyptum occupavit, sed haud multo post a Theodoto Gallieni exercitus duce in bello captus . in carcere strangulatus est. De AEg te, Plinii pan. n. o. not. i. s Sy oue. J Idem AE milianus Parthis e Syria pulsis, militaribus suffragiis ibi quo que dictus est imperator. De Syrιa, pan Φ.
6. Rhaetis. J Duplex : prima est paulo trans
Danubium a meridie . trans Rhenum de lacum Brigantinum occidentem versus extenditur : Alpes complectitur quas Grilo, num vocant: altera ad innum usque fluvium porrigitur, qui Rliaetiae Noricique
terminus in . paneg. 2 n. s. not. 2.
. Noricum. J Norici initium est ab G no fluvio, qui Rhaetiam secundam a Norico disterminat. Huius pars, quae Danubio
imminet de veterem prospicit Germaniam, Noricum ripense dicitur. S. Pann aeque J Ingenuus , qui Pannonias tune regebat . a Maesiacis Pannonicisque legionibus imperator est dictus. Mox Maesi eo eiecto Regillianum tum in lilyrico ducatum gerentem, imperatorem proclamant. Nec multo post Aureolum Illyricianos exercitus regentem, ac demum Macrianum utrumque . Quietum , dc Celis sum De his vide Trebellium. De Pomania, Plin. pan. n. s. not. s.