장음표시 사용
221쪽
divinitatis hausit cominus vos inspiciendo, intuendo sollicite, & cu lose ab hilaritate illius aetatis vultus immobiles & serios exigendo, promendo denique amoris vestri tacita praesagia ; ut, quod invicem vobis verecundia negabat, libere vos in imagine cerneretis. I VII. Sed profecto hoc iam tum, Maximiane, divina' mente praesumpseras , hoc cum ferret aetas, ut rogareris optaveras, cum tibi in illa jucundissima sede laetitiae, harum nuptiarum saudia 'praedc stinabas; ut simul illam parvulam & hunc intuendo crescentem diu fruereris expectatione voti, quod hac conjunctione firmasti. V Quid enim competentius. o quid providentia tua dignius facere potuisti λ quam ut eius filio quem tibi pridem & assinitate adsciveras, &maiestate sociaveras, nunc ex intimis affectibus traderes summi pignus imperii Haec est tua, Maximiane , in. ter omnes principes propria' largitio. Alii divitias, aut honores, aut ipsa etiam imperia, sed sola donarunt, tu animo majore quam ceteri pariter I indulges, & quod pietas tua habet chari minum, & quod fortuna praeci- .puum. Nec tamen miranda ista in te est, Maximiane, animi magnitudo, in quem dii immortales tanta congelierunt & naturae bona, & ornamenta fortunae, ut quamvis maxima largiaris , ita penes te sint omnia quasi ea solus obtineas. Ut enim ille qui omnes aquas coelo & terris praebet ocea- pQ nus,' semper tamen in motibus suis totus est ; ita tu potes imperium, Maximiane, donare, non potes non habere. De quo ego cum ad id loci venero ita dicam , ut fortasse quibusdam videar audacior , veritas tamen meae erga te devotionis appareat. VIII. Nunc enim sequitur, ut, quoniam virtutes tuas, Constantiners Auguste, socero praedicavi, tu quoque, licet optime scias, tamen audias quanti te principis ornet assinitas. Hic est, qui nomen, quod accepit adeo principe generis sui, dedit vobis, qui se progeniem esse Herculis non adulationibus fabulosis, sed ' aequatis virtutibus comprobavit. Hic est qui , in ipso ortu numinis sui, Gallias priorum temporum injuriis efferatas, rei-
sd ramen in aruarum suarum distensati a
integer manet. a Paribus virtutibus.
o T .F. eximiaet mox similitudo tamen, leges situ.
x. Iucundi .ma sede Laetitiae. J In eo loeo
ubi regnat laetitiae BacchM dator , e, aneid. I. 738. . Praedes abM. J Vox haud Ciceroniana pro eo quod est animo praecipiebas.
3. Ut simul. J Id est , ut in imagine illa Faustam filiolam tuam, simul de puerum
Constantinum erescentes dum videres. pasceres te iucunda expectatione desiderii tui. quod utriusque nuptiis firmasti. 4. Me initate adsciveras. J Cum Themdoram privignam suam Constantio eolia
t. In ipse ortu nummis sui. J Simul Maxi.
mi anus Caesar factus est Gallias Carini Caesaris vexauOrubus ac ferocia exacerbatas,
222쪽
MAXIMIANO ET CONSTANTINO. et szblicae ad obsequium reddidit, sibi ipsas ad salutem. Hic,' quod iam
so traditum de antiquis imperatoribus putabatur, Romana trans Rhenum signa primus barbaris gentibus intulit. Hujus t cum fratre rursus ac saepius expeditionibus domita Germania ' V aut Loni considit ut quiescat, aut laetatur quasi amica si pareat. Tu ferocissimos Mauritaniae populos sinaccessis montium jugis, & naturali munitione sidentes expugnasti, receis spisti, transtulisti. Te primo ingressu tuo tanta laetitia , tanta frequentia populus excepit, ut cum te ad Capitolini Jovis gremium vel oculis ferte gestiret, stipatione sui vix ad portas urbis admitteret. si Te rursus vicesimo anno imperatorem, octavo consulem ita ipsa amplexu quodam suo io Roma voluit detinere, ut videretur augurari jam & timere quod factum est. Est enim, Imperator aeterne, in quo uno querelam reipublicae pane meruisti.
IX. Audi doloris nostri liberam vocem. Siquidem dii ipsi quod ple
rumque humanas res negligant, dum querimur ignoscunt, quibus aliud fortasse curantibus frandines ruunt, terrae dehiscunt, urbes hauriuntur. Quae non illis hauriuntur volentibus, sed aut aliorsum aspicientibus, aut fatali rerum cursu urgente videntur accidere. Tale est, Imperator , quod omnibus nobis' incluso gemitum cerentibus facere voluisti, non quidem tu reipublicae negligentia, aut laboris fusa , aut desidiae cupiditate ductus, rosed consilii olim , ' ut res est, inter vos placiti constantia, & pietate fraterna; ne quem totius vitae summarumque rerum socium semper habuisses.
INTER ET ATIO.b Partisn id aeris aximo seri, ut parem Γω-beat , parram gaudet, qu4 nobis sub ecta est, suasi 'ante Uum ferar.e Ut vix subire poss/ urbia portas, tanta tapopuli multitias stipabat. a Intima in pectore gementi a. N o T IE.& rebellionem meditantes eompressit. t
teribus imperatoribus Caesare . Tiberio, Traiano reserebatur . arma eos barbaris ultra Rhenum intulisse : Maximiani tempore fabulae loco erat, adeo tu hil similevistim ab his usque temporibus , donec ille omnium prunus haee fortitudinis exempla instauravIt. 3. Cum fatri. J Diocletiano.
vit hunc panegyricum , ex quo iam unum
aut alterum locum poene exscripsit. n. 22.Ωraeeunque natis barbarorum robore, se uia. numerogravir unquam vatisfiat, aut iam con
stat ut qui at , aut latatur quasi amicas
serviat. s. Popular excepit. J Tangit iliumpham quem Maximianus cum Diocletiano egitan. Chr. 19 3. Romam post subjectos Mauros reversus. Victores autem in Capitolium deducebantur. Nu. pari. n. s. not. s. 6. Te rursuι vicismo anno. t Maximianus imperium cum Diocletiano abdicavit anno Chr. 3o qui erat ejus imperii annus nonus post decimum , certe quidem si ab eo, quo Caesar factus est , anno com
I. Auri dateris nostri. J Plenus artificii locus, in quo levitatis notam a Maximia
a. Ut res s. J IIane loquendi formulam huius aetatis propriam esse supra nota ia
223쪽
in alicujus facti communitate desereres, ne vel illius, videlit quali, cerate novae laudi cederes. Verum longe diversa ' in vos erat causa declinandi, aut sustinendi laboris. Quanquam etsi totam excusationem aetatis afferres, sic quoque tibi reipuolicae curis non erat Τ abnuendum. An sit maximus 1 quisque natu gubernator est certissimus ad salutein, non is est optimus qui usu peritissimus imperator aut te unquam ε Constantini liberi nostri nepotesque patientur, vel cum ad summam perveneris senectiitem reipubliacae vela contrahere , quae tam felicibus ventis etiam iuvenis impleveris 3 Sed tamen utcunque fas fuerit eum principem, quem anni cogerent, audI o valetudo desceret receptui canere; devero, in quo adhuc istae lunt integrae solidaeque vires, hic totius corporis vigor, hic imperatorius ardor oculorum, immaturum otium sperasse miramur.' Quid enim aliud participi majestatis tuae dare potuit veniam quietis, quam ut tu imperio succederes pro duobus 1 uel X. Sed profecto exegit hoc ipsa varietas & natura fortunae, cui nihil mutare licuerat, dum vos imperium teneretis, ut illa viginti annorum continua felicitas intervallo aliquo distingueretur : aut etiam dii immortales probare voluerunt tibi innixam stetisse rempublicam, cum sine te stare non posset. Quanquam ' in istis quidem partibus, non caruit pristinaeo firmitate: ibi vero poetae sunditus corruit, unde tu, Maximiane, discesseras. Adeo illic plurimum habuerat stabilitatis asserta, ubi deserta maxime vacillavit, non aliter enim quam solet terra ventis, aut aquis subter immissis intervulsa sui soliditate nutare, ita cuncta Italia , atque ipsa Roma sub
ducta repente qua sustentata fuerat dextera tua , contremuit ac poenez F consedit. Quod ego cursim transeo e cur enim vel recordemur adversa, eum videamus omnia tuo reditu restituta secit enim Roma ipsa pro ma
jestate nominis sui, ut ostenderet, posse se etiam ' imperatoribus imp
INTERPRETATIO.b Noe id inferior esses, nova quidem huic Duia, quaU unque in seret.
3. Ne vel issis. J Neve i iis . Acidal. 4. D -3. J Inter τει. Acidal. vel vobis Langius. . Abnuendum. J Alii abeunti . malim abstinendum. vel abffendum , ut suspicatur Acidalius 6. Constantini librei nostri. J Ita eum Rhenano lego de Daniele, pro Constantini Meri nostri, ut est in Puteam editione. 7. Ωuid enim acta. J Sensi s est. Quid enim aliud fuit, quamobrem Diocletiano imperii tui socio veniam dederimus, quod
quietem imperatoriis laboribus praeposue. irit, nisi quia sie effecit, ut tu pro duobus imperium administrares. i. In istis parti .. J Id est . in Galliis. ubi
haec oratio dicebatur. Mox ιbi vero . id est, in Italia, in qua Maxentius miras turbas excitavit. 2. Imperataribψ imp ire. J Id est , Maximiano , cui Roma pro suo iure praecipit, ut depositum resumat imperium. Eadem exercitus Maximiano abduxit, cum privatus in Lucaniam concessit, eidemque reddidit , cum advςrsius Maxentium cum co-
224쪽
rare. Abduxit exercitus suos, ac tibi reddidit, & cum ad sedandos animos auctoritatem privati principis attulisses,' supplices tibi manus ten-dcns,' vel potius queribunda, clamavit. XL Quousque hoc, Maximiane , patiar , me quati, te quiescere, mihi libertatem adimi, te usurpare tibi illicitam missionem p An quod I Divo Augusto post septuaginta aetatis, quinquaginta imperii non licuit
annos, tam cito licuit λ ldeone te mihi ille, cuius tot aras, tot templa, tot nomina colo , Hercules dedit , ' ut tu in suburbano otiosus sedens usum dicatae mihi virtutis amitteres Redde te gubernaculis meis, &quoniam tranquillo mari portum intrare properasti, vade per fluctus, mei loquidem amore solicitus, sed tua majestate securus. Et tamen, ' per te tibi steterit, injuriam in mei restitutione patieris. Imperasti pridem rogatus a fratre, rursus impera iussus a matre. O coelestem, Imperator aeterne, pietatem tuam , quae tuum illum animum semper invictum sola vicit. Non
potuisti resistere Lanctae illius parentis imperio, & invitus licet paruisti, & te ι sillis vigiliis illisque curis , quas viginti annis expertus fueras reddidisti. Qui
busnam, tu domina gentium, potes compensare beneficiis hoc tui imperatoris obsequium p qui tanto usu sciens , quantus sit imperandi labor,
Propter te non utitur illa, quam degustaverat voluptate, tantumque rei
publicae onus suscipit post quietem. Facilius fuerat jugiter imperasse : zo uamvis enim magnum laborem consuetudo non sentit, intermissa desi
X l I. Quanta opus fuit tibi, Imperator aeterne, providentia, quanta auctoritate, ut sublidia reipublicae jacentia eriseres, exanimata recreares, dilapsa colligeres λ Mirabamur te post imperium es Ie privatum. Multo 2s magis mirum est imperium ferre post otium. Solus hoc, ut dicitur, potuit
a Ut mihi subtraherea virtutιm , quam mi L creserara . b Faciliis Assis sine uda inura Sone imperiam tenuis.
a s dandos animos. J Praetorianorum cum Maxentio rebellantium. 4. Suplices tibi manus tendens. J Nota ingeniosam urbis Romae prosopopoeiam, ad avertendam a Maximiano, siqua erat in receptione imperii , vel invidiam, vel notam levitatis aptissimam. s. VH ρε:iur. J Duas has voculas Acidalius putat esse expungendas. Uerum tamen extant in omnibus editionibus.
a. Diva Asu . J Obiit enim anno
aetatis τε. imperii vero anno 16. Sue
L. Per te tibi fleterit. J Locus corruptus. Fortasse, tantι imperator tibi steterit : nempe reip. pacem reddere, ut hare gloria redi. menda sit tibi aliqua injuria. Tangit illud quod de eo habet Eutrop. Herculius Maxi- nianus post haec in concione exercitus fictum Maxentium aemudare conatur, seritionem ceu vitia militum tuat.
3. Rogatus a tre. J Id est, a Diocletia. no, iussia a Gatre, id est a patria.
225쪽
deus ille, cuius sunt quod vivimus, & videmus, ut habenas male cressitas & cursum devio vectore turbatae tranquillitatis reciperet, rursumque dirigeret. Cujus simile tu, Imperator, etiam facile fecisti. Neque id mirum, cum enim a te recessit imperium, & privatus licet dici velles , inlimis sit tibi ingenita majestas. Omnes exercitus vestri, omnesque provinciae
requiescere te post tanta opera utcunque aequo animo tulerunt, imperare
desiisse nunquam crediderunt. Quid enim putas tibi, Maximiane, Jovem ipsum respondissse cum tu ingenti animo diceres, Recipe, Iupiter, quod commodasti. Hoc profecto respondit, Non mutuum istud tibi tradidi. 2o sed aeternum,' non recipio, sed servo. Statim igitur ut praecipitantem rempublicam refrenasti, & gubernacula fluitantia recepisti; omnibus spem
salutis illuxit. t Posuere venti, fugere nubes, fluctus residerunt. Etiam licubi adhuc in longinquioribus terris aliqua obversatur obscuritas, audresiduus undarum pulsus immurmurat, necesse est tamen ante tuos nutus, dilucescat, &sileat.
XIII. Dixi pro ratione temporis, sacratissimi Principes, ea quae ita
vobis invicem, ut facitis, admirati, & amare debetis. Reitat ut ipsa illa. quae separatim de virtutibus vestris locutus sum, sicut huic voto congruit, in sermonis fine conjungam. Dii immortales quanta Romano impertineto 'renovastis, quae iam , ut res est, cesserant vetustati. Maximiano imperatori aeterno , Constantinus imperator novus plus coepit esse quam filius.
Favet ille crescenti, adest ' iste seniori. Perpetuis prosecto amnitas i coalescat stirpibus , quae semper summos in republica viros ad concordiam copulavit. Etenim si quamvis dissidentes familias ' Gracchi & Cor-
INTERPRETATIO - a Laeliqui sum tumultis, ct reliquiae excit arae tempestatis fremuint.
comparatio admodum ingeniosa. Is enim relictas, de devio vectori, nempe Phae. thonii , male creditas habenas necesse habuit rursum dirigere, ut pacem turbato mundo referret. L. Non recipio. J In perpetuum .s servo.
ad tempus illud ipsum brevi tibi redi
In Anim ureribur terris. J Indicat in
Italia turbas a Maxentio excitatas. s. Ante tuos nutur J Lege M natur tuos. i. Remvastu. J Paulo enim ante Maxi. mianus Aug. erat Constantii Aug. socer,
nune idipsum ait a diis immortalibus esse 1enovatum. Siquidem rursum Malii ra. nus imperator est Constantini socer.
2. Istes mori J Locum hunc iuxta Livi
neti suspicionem emendatum oportuis. Ante enim erat iste senior, in quo mendum esse nemo opinor non agnoscit.
3. Perpetuis prosecta. J In editione Pi teana est perpetuas presem pietatibus Unitas icta cte Cum Grutero erasi hanc vocem pietatibus.*uae quidem abest in codice Langiano. Alii pro pittatibus, legunt pistaν dia iras ista ecc. . Gracchi er Carin D. J Tiberius Sem. pronius Gracchus Praetor Galliam domuit. Consulan. U. C. 176. Hispaniam ; altero eonsulatu Sardiniam subegit : bis triumphavit. Is praves cum Scipione Africano maiore sellit inimicitias , quibus tamen
reir, caula depositis ejus id. Corneliam
226쪽
ellae matrimonium reduxit in gratiam, s pro divo Augusto Actiacam victoriam tantummodo ε gener Agrippa consecit ; quid sperandum est, eum sempiternam patris ac filii charitatem etiam nuptiarum foedus astrinxerit λ Quod si Publius Scipio bellum Punicum' suscepit adolescens, ipsum postea superaturus Annibalem ; s ' Marius a factione Sullana Urbem srecepit senex, idque magno intervallo temporum evenisse memorabile est: quam facile nunc omnes metus ponat Romana respublica, quae defenditur conjuncti imperii duabus aetatibus , pariterque utitur virtute juvenis &maturitate senioris p XIV. Te pater, ex ipse imperii vertice decet orbem prospicere iocommunem, coelestique nutu rebus humanis fata decernere, auspicia bel- Itis gerendis dare, ' componendis pacibus leges imponere: te, iuvenis, imdetessiam ire per limites, qua Romanum barbaris gentibus instat imperium , frequentes ad socerum laureas mittere, praecepta petere, effecta rescribere. Ita eveniet ut & ambo consilium pectoris unius habeatis, de Isuterque vires duorum. O felix in imperio , & post imperium felicior, audis enim profecto haec, de vides, Dive Constanti, quem l curru poene conspicuo, dum vicinos ortus repetit occasu sol ipse invecturus coelo excepit s Quanto nunc gaudio potiris, quanta voluptate perfrueris . cum
duxit eoniugem. . o. -- υ Driam J Ad Actium in. V. C. 724. Relatam iv. Non. Sept. Amum autem urbs & promontorium est Epiri, ad os sinus Ambracii contra Nicopolim, ubi maritimo praelio victus est Antonius.
G. Gener Agrippa. J Juliam Augusti filiam duxit e ter Consul fuit. Huie Actiaci belli cura commis Ia est. A neid. 6. 682. Parte acta, ventu er His Agrippa secun arduus , cte. et Suscepit adaliscos. J Cum annorum
esset 1 . ut Psimi pari. n. II. not. s. diximus.
s. Annibalem. J Annibal Amilcaris filius
I9. annos natus , a patre aris admotus,
odium in Romanos perenne iuravit. Ex inde Saguntum Romanis foederatam evertit , in Italiam trajecit, P. Scipionem apud Ticinum, Sempronium Longum apud Trebiam: Flaminium apud Trasimenum: Paulum & Varronem apud Cannas praelio vicit.
Idem Campaniae deliciis fractus primum a Fabio, tum a Valerio Flacco, iterum a Galerio , Graecho & seipione superatus; ad
ultimum ne Romanis traderetur , hausto quod sub annulum habebat veneno a sumptus est. Aur. V ct r.
. Marius. J C. Marius post Iugurtham
ante currum actum, post Teutonas in Galliis, Cimbros in Italia victos de triumphum actum. exactosque in exilio aliquot annos, Urbem cum Cinna & Sertorio ingres.sus eam a Syllana factione eripuit iam senior.factusque est septimum consul an. U. C. 668. Auri Vict r. I. Pater. J Compellat Maximianum mox re juvenis, orationem convertit ad Constantinum. L. Omporarias pacibus. J Vox priscis bonae latinitatis temporibus , aut nunquam. aut raro in plurali numero usurpata, sed in ejus aevi scriptoribus similia nonnulla identidem occurrunt, ut supra observavi. 3. Curru pane conspicis. J ita restituendus suit ex veteri codice pro curru er paene ceu spicuo , dum vicina ortus oc Sensus vero est.
Quem sol ipse occidens de properans ad
227쪽
talem hunc filium tuum, qui te primus patrem fecit, in imperii tui possessionem idem pater, idem socer , idem imperator induxerit 3 Haec est lux praeter omnes divos propria immortalitas, quam videmus , filius similis aspectu, similis animo, par imperii potestate. Inviderint licet nobis , nihil tamen auferre domui tuae fata potuerunt. Nec Maximiano filius qualis
tu eras, neo Constantino pater deest. Quin etiam , ut omnibus modis tua necessitudo renovetur, rursus hic socer, rursus hic gener est, ut beatissimus imperator semper ex tua sobole nepotibus augeatur. N o T AE.
vicinos ortus , eurru suo excepit in coelumi parte Constantius curru invectus , sinistrat evehendum , quasi oecidente Constantio . manu quatuor equos regens. dextram m Costaminus toti terrarum orbi ortus esset. nui quae coelo extendebatur iungens.
Alludit autem ad numum, cujus in postera i 4. Idem pater. J Maximianus.
De huius panentiet auctore de quo lo- i Eumenii vita quam panegyrico quarto co ac tempore habitus si supra diximus in i praefiximus.
IN E XORDIO. Ostodit in laudandis imperatoribus 2 caesaribus d fi
cile esse hominum expectationi respondere, se vero hunc orationi modum at: laturum, ut eam praecipue Constantino consecret.
Drs TR iau Tio potest esse. I. De constamini ad imperium electione.
II. De variis ejusdem victoriis. I. PAR s. De Constamini genere, quod haereditarium ab avo Claudis Opire Constantio imperium acceperit, n. 2. Quod illud ipsum militando merue rit, in primis quod adhuc adolestem in pugna manus cum Sarmatarum duce conseruerit, n. s. Ouod Constantinus ceteris fratribus suis praelatus sit, ut patri Constaistio, cui in omnibus rebus esset Amilis succederet, n. q. Egregia utris fique comparasio, Constantius Bononiam incredibili celeritate cepit, ct dum classarai pervadendam Britanniam paratur, Bataviam ct Frsiam a diversis Francorum Regibus occupatam liberat, eaptos in deserta miliarum loca transfert, Britannias decimo t.odem anno recuperat , n. F. elementi utitur vis toria, Francos iterum in suis sedibus vincit. Tuma Lingonas lx. Atima norum millia cadit. ISmionis campos hostium Brage complet : eosdem popHos Rhonum glacie constrictum transmittere ausos ad diastionem cogit , n. 6. Caled num , Pictorumque regionem , Thulen est Fortunatas infulas usique progressus,n. 7. Constantinum prius imperii heredem relinquit . n. 8. Ddit ad Constanti um. Britannia cum propter multa , tum eo praecipur g MAElat' quia prima cum Caesi rem vidcris , n. s.
228쪽
II. PAR s. hs ortuo patre Constantinus jam Augustus Assario ct Regm-so Francorum Tinibus, quos bello ceperat punitis securitatem Galliis reddit. n. I o. Bructerorum fines ingressus eos internecione delet, n. n. Reliquos Agrippinensi ponte facto ita terret, ut eo vix bene inchoaso jam supplices obsid bus laris pacem petant, n. 13. . Maximiani vitia obiter attingit, praesertim ingratum ejus in Constantinum animum, n. I . Diocletiam qui Salonae adhue privatus vivebat in proposito constantiam laudat, n. I s. Iterum redis ad Constantinum: quam charus fuerit malitibus, quos ab eo Maximiam promissa or largitiones avocare non potuerint, n. 16. Quanta alacritate adverjus M ximianum Arelatem primum, tum Massiliam convolarint , n. i7. Massiliae oppugnatio, n. I 8. Consummi erga victos pietas, n. II. Farbaros post qus in Italiam dimisum eruptionem meditantes repentino reditu suo reprimit: has victorias Apollisi tribuit. I M p t M n. Optat ut ad visendum Apollinis templum UEduam Hverrat :sic enim Urbem simul viderit esse restituendam, n. 22. Liberos sios orator imperatori commendat, n. 2 .
I. N Acerem , sacratissime Imperator, quod paulo ante mihi plera- que suaserunt, ut quoniam maj cstis tua hunc mediocritati meae diem in ista civitate celeberrimum ad dicendum dedisset, de eo ipso ducerem sermonis exordium, nisi me ab hoc duplex ratio revocaret , considerantem neque Τ mediae aetatis hominem ostentare debere subitam dicendi facultatem, neque ad aures tanti numinis quidquam ' nisi diu s
dum dim inisa recitate, sed voculam erasi, quam a veteri exemplari abes.se ait Livineius, di quae reipsa obscuritatem affert sententiae. a. In ista eiυitate. J opinor Treverensi, cujus tum dies natalis celebrabatur ut di.cturus est n. La . 3. quia aratis lamnem. J Id est, hominem progressa iam & matura aetate qualis ego suin , extemporali orationis genere uti non debere. AEtri media dicitur illa, quae est inter iuventam & senectam. A trice simo serme sumitur ad quadragesimum an num. Dicitur a Tullio de senect. 76. aetas constans : ab aliis ακμη , aetatis vigor. Pan.
229쪽
seriptum, & sepe tractatum afferri oportere. Nam qui apud imperato rem populi Romani dicit ex tempore, quantum sit non sentit imperium. Hue accedit quod jam satis multi fiant, qui me putant nimium multa di
cturum : idque, arbitror, non ex ingenio meo , quod mediocre est, s sed ex laudum vestrarum copia metiuntur. Quorum ego expectationem, invitus licet, fallam brevitate dicendi. Revera enim cogitaveram plura quae dicerem, sed malo orationem meam respui. Itaque primum illud compendium faciam. quod cum omnes vos fi invicti Isini Principes, quorum concors est & socia majeltas, debita veneratione suspiciam, hunc tamenio quantulumcunque tuo modo , Constantine , numini dicabo sermonem. Ut enim ipsos immortales deos quanquam universes animo colamus, i terdum tamen in suo quemque templo ac sede veneramur ; ita mihi fas esse dico omnium principum pietatem meminisse, laudibus' celebrare praesen
is II. A primo igitur incipiam originis tuae numine r quod plerique adhuc ' fortasse nesciunt, sed qui te amant plurimum sciunt. Ab illo enim Divo Claudio manat in te avita cognatio, qui Romani imperii solutam deperditam disciplinam primus reformavit, immanesque Gotthorum copias Ponti faucibus & Istriore proruptas terra marique delevit; utinam
1o diuturnior recreator hominum, quam maturior deorum comes. Quam
vis igitur ille felicissimus dies proxima religione celebratus imperii tui nam
N o T AS. suo Eumenius ad loeum Tullii pro lege
Manil. n. 2. Nam eum antea per aetatemnendam ha ut aufDritatem loci contingere au
derem : statueremque nubit hue . msi perfectum monio, elaboratum industris oper-ιere e . s. orationem meam re ι. J Legunt alii rationem meam desiderari, alii requiri, alii brevem es, fom res i. id est, quam renui, propterea quod taedium vobis afferat alii restici. id est magnituri. 6. Divictissimi Prurciper. J Constantinus, Licinius de Maximinus. 7. obbrare praesinteis. J Ex his verbis hanc orationem coram Constantino habitam fuisse patet. . Farrabs nesciunt. J Haud mirum si hodie inter viros doctos eontroversia est utrum Constantinus in Britannia , an in Bithynia natus. Utrum ex Eutropia Clau. dix imperatoris aut e us fratris filia natus sit. Siquidem vel Constantini ipsius tempore id multis ignotum suisse ait Eu
a. Gotthstrum copias. J Claudius hostium exercitum ex variis gentibus conflatum . classem vero amplius mille navibus eon stantem plane delevit. Caesa in eo bello Gotthorum trecenta viginti millia. De bessius P. zo. Et numi clauacis Aug. Got ibio. . Vtinam aiutumor. J Nam duos tantum circiter annos imp ravit , nempe a Kal. apr. an. Chr. 1 4. ad Kal. Aug. an. 3oc. Matius. . ed ametis ii J Sensus est: Quamvis s licissimus ille inaugurationis tuae dies. ma gna populorum pompa de acclamatione eelebratus sit , tuique imperii natalis eam ob rem habeatur, quod tum primum imperatorio habitu ornatus prodieris : iam tamen antea a Constantio tuo parente imis perandi ius , εc fortunam acceperas. Barinthiis inserta vocula legit, disi cu traxima
230쪽
tilis habeatur, quoniam te isto habitu primus ornavit ; iam tamen ab illo senetis avictore in te imperii fortuna descendit. Quin imo patrem tuum , ipsum, vetus illa imperatoriae domus praerogativa provexit; ut iam summo gradu, &supra humanarum rerum fata consisteres, post duos familiae tuae principes tertius imperator. Inter omnes, inquam, participes majestatis sinae hoc habes, Constantine, praecipuum, si quod Imperator es, tantaque est nobilitas originis tuae, ut nihil tibi addiderit honoris imperium, nec possit sortuna' numini tuo imputare quod tuum est, omissis ambitu &Iuffragatione. III. Non sortuita hominum consenso, non repentinus aliquis ' favo- i ciris eventus te principem iacit. Imperium nascendo meruisti. Quod qui dem mihi deorum immortalium munus & primum videtur & maximum, in lucem statim felicem venire, & ea quae alii vix totius vitae laboribus consequuntur, jam domi parta suscipere. Quamvis enim magna sit & admiranda felicitas quae stipendiis in ordinem meritis, de militiae gradibus e- Ismensis ad fastigium istud majestatis ascendit, Se solis virtutis nixa radicibus ad tantum potentiae robur invaluit ; quod quidem etiam tu quantum pedatatem licuit consecutus es, & quamvis te supra omnes acquirendae gloriae moras sortuna posuisset, crescere militando voluilli, & adeundis belli periculis, ac manu cum hostibus etiam singulari certamine conserenda, Eoi notiorem te gentibus reddidisti, cum non postes esse nobilior. Magnum, inquam, est ab se prosectum ad maxima pervenire ue longe tamen aliud est, niti per ardua, &juga montium petere e plano, aliud ipsa ortus sui subli, mitate fultum, verticem tenere fortunae, & quae summa sunt non sperare,
sed habere. 23 IV. Sacrum istud palatium non candidatus imperii, sed 'designatus
Higione eetibratur. Adversar. libr. I . c. s.
r. Quinimo. J Imo & Constantium vestrae domui traditum ab eo tempore ius imperii ad eum honorem provexit, ut post duos familiae tuae , nempe Claudium di Constantium tertius imperator fieres. 6. auod Imperator es. J Id est, quod reipsa imperator , de quod habeas a natura ut imperator sis. Lubenter voculam adderem, uam deesse suspicati sunt Livineius de Ael alius. Quod imperator natus et Nam pau Io post. Imperium nascendo miruisti. Sed deest veteris codicis auctoritas. T. Numitu tiis. J Id est, beneficii instat tibi dare , sortasse legendum fuerit num sua . id est , ut fortuna sibi ascribere non possit. quod tuum iam erat,quod tuis natalibus debebatur citra ambitum de populi suffragia. r. Favoris evrutus. J An Iamris ventus ut Bongarsio placet: certe quidem apud Tullium legitur . ventum popularem, v
x. ΩΘamvis enim. J Dictum illud in Dio cletiani gratiam, qui tum privatus Salonae vivebat. Ita enim ille ad imperium pro
3. Singulari certamine. J Cum Sarmata. tum duce quem victum ad Galerii sub quo militabat pedes adduxit. Zmaras. . Petere e plano. J Livineti emendatio nem secutus sum. Sententia est. Magnum est hominem origine sita clarum ad supre. mas dignitates ascendere : maius est hominem e plebe ad summos honores sese eri. gere. In Puteana editione est parere plano.
r. Designarus intra ri. J Jam Constantius in sibi haeredem icti iurarat, cum aut te