장음표시 사용
281쪽
ternum, quo nemper barbaria omnis intremuit, derivare ad nomen suum coepit ;' alter jam consulatum , iam venerationem sui , jam patrem sentiens , s quid intactum aut parens , aut frater reservet, ' declarat mox victorem futurum, qui animo jam vincit aetatem. Rapitur quippe ad simi litudinem suorum excellens quaeque natura, nec sensim ac lente indicium promit boni, cum involucra infantiae vividum rumpit ingenium. Unde
enim principis maximi tam effusus in liberos animus, nisi quod in illis iam simulacrum sui conspicit pro IV. Commendet inferioribus suos sola necessitudo naturae, & qualescunque diligant , qui in illis, quod ex se desiderent, non habent: praestantissimum principem hoc maxime juvat, quod in annis primoribus jam sunt 'ductae lineae, quibus virtutum suaru in estigies possit includi : & pater optimus , sed melior imperator, non tam sibi quam reipublicae gaudet, cum liberos sibi similes intuetur. Quibus ad perficienda, quae ingcnerata sunt bona non segnis virtutum opifex disciplina conjungitur et ut spes aequiparandi patris certa sit. Quippe indole similes, 'sed sub eodem magistro
discendi fortuna felicior. Ipsum a tenero intuentes, in ipsum oculis ac mente conversi, nihil ab ejus contemplatione deflectunt, incerti miren-ro tur, an diligant : nisi quod neceste est utrumque permixte simul fieri. Nam & amor, factorum commendator est, unde nascitur admiratio ι &facta cum mira sunt, amorem invicem creant. Ita seectantibus liberis quidquid ab eo pulcherrime geritur, cum propter ipsum magis placuit, tum studio imitationis inolescit. Jam tibi quidem in erudiendo, Imperator optime, non omnia proponebantur, quae sequi velles. Nisi quod in recte factorum contemplator acerrimus, si quid secus fieret, a spectandi cura pudentes oculos abstrahebas. Dabit en m veniam clementia tua , si audaciorem veritas facit.
INTER P RETATIO. e cum jam fartir sit spra aetatem.
f Cum generosa ejus indoler premicat trans λυοlucra infantia. a tis quorem conssitιο inferior es tua , eharas reddat Dos liberos una coniunmonatura , o ament eos qualescunque illi
b S d hae in re parente suo beatior. quod patrem ipsum habeat aescendi masse
6. Alter iam obterendis. J Crispus Franeos 5e Alamannos per inaccessa itinera acerbissimo gelidissimae hyemis tempore adortus, eos profligavit an. Christi 31 o. Id testatur Porphyrius poeta in panegyri eo Constantini, sed crispi m fortia vires,
non duri ripas, Menum , Rha anamque tueri uir erastra parant Oc.
p. Ad tr iam consciatum. J Nempe Con. stantinus Caesar omnium , quos e Fausta Maximiani filia Constantinus Aug. susce
perat, liberorum natu maximus , Codem
an. Christi 3ao.r Ducta lineae. J Qui pingendam tabellam suscipit, is lineam primum circundu .
cit , atque operi suo veluti limites praeteribit, intra quos artem suam exerceat.
282쪽
V. ' Existimare quidem de principibus nemini fas est: ' nam & in ve stibulo suo inquirentem repellit objecta veneratio, &si qui mentem propius adegerunt, ' quod oculis in selem se contendentibus evenit, praestricta acie, videndi facultate caruerunt ; Verum tu facis , principum maxime , ut patere videantur, quae prius obstructa fuerant, qui tam optas to- stus videri quam ceteri recusabant.' Non terror obtentui cst, nec occultandis quae plerumque intrinsecus latent, demorandoque aspectu ostentatio speciosa 'prohibetur. Obtutus hominum' benignus receptas, nec intuentem iniquus fulgor retundit, sed serenum lumen invitati nunc deni que intelligimus, quae desideranda in prioribus fuerant , postquam ea, Io uae operta in ceteris veriti sumus, in te reserata veneramur. Igitur , ut citis, beatissimi Caesares, per omnes paternarum laudum vias ite feci xi. Non simplici quidem itinere numerosae ejus virtutes ingrediuntur , sed omnia ad eundem gloriae exitum serunt. Nullae cupiditatum d flexiones, nullus erroris anfractus : ut verenda progredientibus non sit dispendiosa revocatio. Itaque maturiorem curium instituistis, qui moram considerandi itineris non habetis. 3 Sed mihi circumvento hac ipsa rerum copia, quae potissimum capessenda sit via , ciui aditus fiat incertum est: irah specie se multa offerunt paria, magnitudine congruentia. VI. Verum ut in magnis domibus' interiorem ornatum vestibula ip- 2osa declarant, sic nobis venturis ad ingentium virtutum stupenda penetralia debet laudationis ingressum& praedicationis januam Roma praebere. Qire demersa quondam tyrannidis impiae malis, & quo major eo miserabilior, majestatis pristinae decus ad misericordiae ambitum conferebat.
Tibi tamen, Constantine maxime, etiam in illa sui sorte venerabilis,' quod is
INTERPR ET ATIO. a Nam Neurrens majestas in prima aditurescit euriosus perscrut ntem. b Quod contingit iis qui solem respiciant ii oculis. e Non terrer obsta:ulo est , nee apparet superba essentatio in regendis virtutibus, qua ut plurimum occulta sunt, aut in retinendo ospecta.d Humani ere ad 'tis. e Ad εundem gloriae finem tendunt. f in precedentibus non metuentam si, ne necesse habeant cum dispendio aliqua Iese re-
git Aeidalius. Ωuibus larilis mississed cte. I. Existimare quidem. J An quia divinum
quidda habent principes, ut Pacati pan.n. 7. Si fas piumque inartatibu/ existimare caelestia. a. Propius adegerunt. J Lege adhibuerunς vel adjecerunt. g vae mihi circumfusa ea ipsa rerum a
h Pulchritudine qualia , amplitudine s-
a Heatum ex limine ipso , qualis sit in
terior domus ornatus. b Exornationis aestum.
eo referebat splendarem aegritatis pristinis, ut diunior misericorssia videretur. d stula quor movere Hligimus . non minus eoi ut , cum fortunam advesam experiuntur. Ea
3. Intrinsecus latent. J Ita restituit Livineius pro extrinsec-.4. Prohibetur. J An potius perhibetis 3 s. In te reserata. J In te explicata vene
i. 0r nisi impia. J sub Maxentio.
283쪽
uos impense amamus observantia illorum integra est , etiamsi fortunai lapsa est. In abjectos ossicia gratiora sunt' quae non ex misericordia , sed ex honore venerunt. Sed nimirum recte a sapientibus ponitur' connexio inter se apta virtutum. Sic enim mutuo & opera juvant, & seu F ctum operae partiuntur, ut facile appareat inseparabilis & indiscreta permixtio. Gessilii bellum, Imperator maxime, quod tibi non minus' onus Urbis imposuit, quam ejusdem aerumna persuasit. Itaque non plus ex eo laudis sortitudini tuae datum quam pietati tributum est, quod dum scelestos persequeris, miseros liberasti. Constituta enim & in perpetuum Ro-δO ma fundata est, omnibus qui statum ejus labefactare poterant cum stirpe deleti S. VII. Non enim, qui bellorum eventus solent esse, per varios & v Iubilis casus Mars dubius erravit, nec 'fortunae vicissitudo , quae plerumque pro Deris rebus triste aliquid agglutinat , victorum laetitiam 'ilia II tavit, sed tanta hostium & tam ampla caedes, tam felix & incruenta victor a suit, ut credas non bello ancipiti dimicatum , sed solas impiorum poenas expetitas. Tantum etiam inter arma bona conscientia sibi vindiacat, hut iam coeperit non virtutis magis quam integritatis esse victoria. Spectat enim nos ex alto rerum arbiter deus, & quamvis humanae mente zzO profundos gerant cogitationum recessiis , insinuat tamen sese totam servatura divinitas ; nec fieri potest ut cum spiritum quem ducimus, cum tot commoda quibus alimur divinum nobis numen impartiat, terrarum se curis abdicaverit, nec inter eorum vitas dijudicet quorum utilitates in bernat. Illa igitur vis, illa majestas fandi ac nefandi discriminatrix , quaeas omnia meritorum momenta perpendit , librat, examinat : illa pietatem tuam texit, illa nefariam illius tyranni fregit amentiam , illa invictum
e stua est eruntur non tam habita rati/m ferrae , quam δι ι ιιι eorum qui rimpenduntur.
f Namse veram sibi mutuam tradunt. a P Aersum qatapiam admiscet fortunaqua fur a miscere prosecris quidpiam ahedisum, corrupit gaudia victorum. b in non tam Iortitutam . quam probitat.
Dibarnis. e me diserimen ponat inter eorum animar, quorum utilitatibus stud t.
x. Cennexio virtutum. J Fuit haee Stoi corum hominum opinio , ut variis in locis reserunt Tussi, er Heratius. 3. Iuvant i ita restitui ex veteri codice , pro juvat. Claud. Puteanus alio item modo legit, nempe sc enim mutua se ve-
4 Onus inlis. J Quod susceperas eum Augusti nomine. Alia lagmuhenta in M, supra enim, non ex misericordia, seseae 1
s Cion stive. J Intellige de Maxentio
eum Romulo filio in ea clade caeso. De quo supra in pan. '. n.
. Sematura. JObservatura seu intuitura. Infra n. 26. Leuo pugnaurem nemo servaret.
id est , intueretur. Nil tamen legunt Arain
284쪽
exercitum tuum, tot victoriarum conscientia plenis pectoribus ardentem, tantis in hi r viribus juvit quantas praestare aut deus potuit , aut amortuus ac buit ;s ut horrendas acies, ut inco nita ferti & corporum robora fulmineus milcs everteret, ut quidquid instruxerat diuturni sceleris longa molitio felici congressione consumeres. ς VIII. O tuam, Imperator, non victoriam magis quam clementiam praedicandam l 'Gravate etia in apud animum tuum male pereunt. Invitus pugnasti, qui tam facile vincebas. Jamdudum quippe praevideras hominem non imperando habilem, non tantae majt statis capacem ; quod magnitudo male crediti in unctis extra animi angustias e Suebat : quod ioqui tueri nequeunt. ubi sub tanto onere fortunae infirmitas lapsa est , Ω-ciunt liccntiam de potestate. Quid ego reseram infelicium indignissi inas caedes quid inexpictos ' libidinum pastus p quid miseras patrimoniorum direptiones Θ Sileantur haec sane, non tantum ne sopitain malorum memoriam oratio mea suscitet, sed ne sanctissimas principis laudes dum aliena vitia depromimus , ' sermo talis incestct. Incrementum quidem adeptae felicitatis est malorum commemorata depulsio ; verum ut in segetibus etiamsi multa quae humum obsederant industria revellenda sunt; Iaborem tam on purgati soli nesciunt qui fructus editos intuentur ; sic Constantini laudibus satis est dum emorescentia bona cernimus ne mala excisa 2
IX. Ferebas tamen, Imperator, serebas illum in tantis malis ludentem . & cum omnia tu scires, vota hominum connivendo, patiendo, fatigabas : qui ne sic quidem injuste arma caperes , etsi nondum ab homine lacessitus, jam tamen vitiorum ejus inimicus. Sed, quod erat consenta' 2 neum clementiae tuae, experiebaris ' remedia molliora , ut quod leniri I N T E R P I
e Tot victoriarum retardatione , plena ani-'
f in milit/s tui forinis instar Hreuerent
armorum ,-corporum hostilium vim quam nen nreant, er feliciter everterer uno conssctu, tu quia virium colligerat diuturno criminea aegre est tibi med improbi pereant; Vre adductur ει - pugnaxaeum.
r. Non imperanda Γatiom. J Maxentium. a. Aripta si iraris. J indepta inh m-κ da sumitur Ovid. l. 4. Trist. eleg. b. I9. ne cadat O multas palmas inhonestu adepta , dc Tullius. Senecturem in adipi cantur omnes Vtarit, eantem accusent adeptam ubi aliqui legunt aduri, pro adeptam: sed male ut Ob-E T Α T I Ο.b Leuod angustiorem haberet animum . quam ut magno muneri male ipsi commic. par esset. c Postquam imbecitar animus oppresν tanto munere fortunae : dant licentiam sareiendi, quod impedire non possunt. d Cupiritatum. e Dusmori oratis cerrumpat. T IT. servat Henricus Stephantis in praefatione libri de latinitate falsa sespecta. Multa eius generis verborum exempla suppetunt apud auctores, quae hic ego referre ab
l. Remedia mod ora. J Missis ad eum legatis si sorte foedus cum eo inite vellet:
285쪽
quam resecari malles mitior medicina sanaret. 'Quin extorques anImo tuo di conveniendi studium, & concordiae voluntatcm psi 'concordiam quam veniam appellari fas est cum qui potest vincere optat ignoscere. Et non dubito quin hanc rationem coelestis prudentia tua duxerit, quod conjunio Ctione sua flagrantissimas hominis cupiditates vel extingueret penitus, vel modice temperaret. Nulla quippe est libido tam vecors , V quam non capiat cum in consortium temperantia venerit. Dejicit oculos deformis ignavia , ubi ei pulchritudo virtutis objecta est. Tergiversari atque haerere petu- Iantiam videas gravitate, modesita & decore confusam : ut appareat te, Is Imperator optime, concordia imperanda non illi impunitatem vexandae Urbis daturum, sed Iciliorem peti ille victoriam ; cum malles vitia ejus quam arma superare. X. Sed profecto nulla vi possunt coire, quae naturali divortio dissi dent: nee ' ulla tam fidelis est copula, quae in diversum tendentia nexu suo - 6 teneat. Perpendit scilicet secum excellens prudentia tua , eique sempero pietas applicata, omnes concordiae commoditates ; illam esse fundamentum ac radicem otii, bonorum civilium seminarium, quietis publicae segetem, & almam pacis altricem. Sed - o quam aeger est ad honestatem recursus his, qui jam gradum ex nequitia protulerunti Vocas ad societatem; appetitum tuum refigit , adve satur, horrescit ; nihil sibi putat tecum commune, quia nihil simile est ; jam certe quiescere virtuti integrum non est. Nam bellum animo gerere , armis abstinentem, non concordiae ratio est, sed ignava dissensio. XI. Licet non sit in his ratio desideranda qui semel devia praecipites ire coeperunt; mirari tamen nequeo, ' cum id delatum non amplexus sit, quod impudens esset si auderet optare. Utrum Urbis funestam illam lacerationem lente ac remisse te laturum putavit λ' Sed natura affert ut injuriae I NT E R P p
a Ima tibi imperas , ut ad congr sum Oeemor iam cum eo venias, si tamen concor Ha potius, quam venia duenda ect.
quod superbe ille recusavit eiectis atque eversis per summum ludibrium Constantini statuis. . Concor iam quam veniam. J Pro magis quam veniam. Ut in illo Plauti ex Rudente, certum est mνriri, ruam pati erc. E T A T I Ο. quod nectenda retineat quae in δυσμι
b quam aegre ad honestatem se reu cant , qui iam neruitia semita praeess-
a Moed non acceperit ictas quod es νύ
x. Eappetitum tuum. J Id est . quod appetebas. Alii legunt Vedium tuum: Alu,
i. Hirari tamen nequeo. J Deest non vel satis. a. sed natura fert. J Fortasse fert.
286쪽
eius quem diligas etiam si re ipsa graves sunt, sant tamen amore graviores : an credidit conserenda manu non inscriorem p Hoc vero quam opinari non potuerit exitus docuit, cum signis tam sepe collatis, nihil unquam fuerit, 'quod aut spes aucuparetur, aut fortuna promitteret. t Dolis, credo, existimavit decipi poste. 'Sed non virtus tua de congressione, quam ueprudentia est de fraude securior. Quis enim ad praesentiendum sagacior quis vigilantior ad videndum p Quis contemplatur praesentia acrius , ventura prolixius, ambigua certius, captiosa felicius p Non hine tecum Lynceus ille certaret, qui, ut poetae ferunt, parietum septa, & arborum truncos visu facile traiiciebat; aut etiam ille quem eadem vetostas lo- iocuta est, cum in Siciliensi specula constitisset, conspicari solitum naves quae Africae portum subirent ; cum prospectum hominis non aeros usus, quem crassiorem exhalatio maris faceret, 'non tantum disjunctaru in regionum longinquitas impediret. XII. Cum spes omnis frigere debuerit, & voluntas paciscandi alie- is nata sit, quis dubitet divinitus armis tuis deditum , cum eo dementiae processerit, ut ultro etiam lacesseret quem ambire deberetp O quam acres habes dolorum aculeos contumelia quam imponit inferiori ecce enim, proh dolori verba vix suppetunt, 'venerandarum imaginum acerba dejectio, & divini vultus litura deformis. O manus impiae t o truces oculi lIta non caliginis p= In quo lumen mundi obscurabatis, meritas ipsi tenebras non imbibistis p Commovere tandem , conscia virtus, ' nec pem mittas hoc furori, cui de te aliud non licebat. Sed quid tandem assequeris caeca dementia i Aboleri hic vultus non potest. Universorum pectoribus infixus est ; nec commendatione cerae , aut pigmentorum sucis retinet, sed desiderio emo rescit animorum : una demum Constantini oblivio eitINTER PIb Illatis ab eo qum ames.c Luod aut spe praeciperet . aut cte.
d Sed non magis metuendum pruden: , ne decipiatur m collaruis, quam virtutι ne parum seliciter cum hoste manus conferat.
a Postquam spes omnis infringi ae buir, O
Dνοι. J Quibus adversus severum .
Galerium . ae Maximianum usus erat.
. lancem illi. J Simile quid habent Pli.
nius natur. hist. l. . e. al. Strabo Geograph. 6. IElian. variae hist. 1 e. 33. Plutarchus, Tullius 4. Academ. Valer. Maxim. l. 4. cap. ultimo, quorum verba, ne nimius sim,
s. μου tantum. J Lege non tanta ut ex
veteri codice emendat post Acidalium s T Α T I Ο, ἀψι Puu es animus sanciendae pacir. . b mae infertur ab eo qui altero dignitate inserare est. e Diυinus vultω luto deformatur. d Imperator virsutis tuae conseu te tamiam excita.
i. Haben J Forte talat. a. Venerandarum imaginum J Constantini imagines Romam de more perlatas , a Maxentio deiectas esse . supra dictum est in Constantini vita. 3. In quo lumen modi. J Lege cum Acidalio ; eum lumen mundi erc. . Nec per tiar furori. J Ut furorem suum exerat in tuam imaginem is, cui non
287쪽
humani generis occasus. Nunc vero commendabiliorem injuria tua faciet patientiam ejus, avidius expetent quem pictura non reddit. Flagrantiora sunt animorum desideria cum oculorum solatia perdiderunt. XIII. Nihil profecto gravius, nihil miserius Roma doluisti. Quam-3 vis G condita alte magis gemeres, &' ingestos quotidie luctus callo quodam obduratae patientiae sustineres, consessus est i e hinconsultior dolor, nec timuit deprehendi, ' & male clausi signa moeroris per vultus indices cxierunt. Hoc enim, Roma, tot vulneribus saucia vindicari volebas, cum V tamen praestanti s sinus princeps injuriae suae negligens ulcisci tuas mallet. Ita 1O ambo, benigni ratiocinatores ossiciorum, paria secistis, tu voto , quo solo valebas, ille amore pariter & facultate , ut tantum bonorum tibi tribueret quantum te sibi velle recognosceret. Pugnasti igitur, Imperator, coactus quidem, sed hoc maxime victoriam meruisti, quia non desider bas. Optasti pacem, sed ignosce si plus omnium vota valuerunt. Nec illa solita obsecundare coeptis tuis divinitas, in hoc refragata est ; sed aliquid cx sententia tua non cedit, ut plus pro meritis iniret. Negata est concordia cui erat parata victoria. X I V. In ore denique est omnium Galliarum,exercitus visos qui se divinitus millos prae se ferebant. Et quamvis coelestia sub oculos hominum vero ni re non soleant, quod crassam & caligantem aciem simplex & ' in concreta substantia naturae tinuis eludat; illi tamen auxiliatores tui aspici audirique patientes, V ubi meritum tuum testificati sunt,mortalis visus contagium re
gerunt. Sed quaenam illa fuisse dicitur species λ qui vigor corporum λ quae am
pli sudo membrorum Θ quae alacritas voluntatum Θ Flagrabant verendum
INTERPRETATIO. a Et naυa quati te luctus argumenta quasi cassum quoidam patientia tua eb-
b Miror se proden .e Boni stimatores vestrorum efficiarum . finiti qui pum fecisis, tu , o Roma , desidem, quod unum iacere poteras , ide er optando tibi bonum, ct id tibi procuranda.
satis est animi, ut aliquid in te moveat. . Et male clausi. J Tuum de afficta Roma dolorem dissimulare non potuisti: ει quamvis illa iniurias sibi illatas mallet, quam tibi ι tu tamen eius dolore potius ad bellum Maxentio indicendum inductus es. 2. Ambo. J Roma quam alloquitur. &Constantinus de quo sermo est. 3 me ιffi rivinitas. J Nee divinitas illa quae tibi rebus in omnibus obsecundat. tuis votis non obsecuta est . cum secit ut Maxentius oblatum scedus non acciperet, sicque ampliorem tibi laudis segetem
I. In ore denique. J Utrum de Labaro intelligendum id an quod olim Romanis mox ait contigisse, equites aut etiam te. siones integrae Constantino e coelo adiuerint 3 Ea quidem de re nihil habet Eusebius. At Naaarius id in Gallorum omnium ore fuisse. anirmat praetcnte Constantino ipso, 6c coram variis omnium nationum populis. . Au rue patiemer. J sic Horat. l. r.
288쪽
nescio quid umbone corusci, & coelestium armorum lux terribilis ardebat : tales enim venerant, ut tui crederentur. Haec ipsbrum sermocina. tio, hoc inter audientes frebant, Constantinum petimus, Constantinoimus auxilio. Habent prosecto & divina jactantiam, q&cce estia quoque
tansit ambitio. Illi coelo lapsi, illi divinitus missi gloriabantur quod tibi s
militabant. Ducebat hos , credo , Constantius pater, qui terrari. mtriumphis altiori tibi cesserat, divinas expeditiones jam divus agitabat. Magnus hic quoque pietatis tuae fructus , quod quamvis particeps coeli ampliorem se fieri gratia tua senserit, & cujus munera in alios influere jam possent, in eum ipsum tua munera redundarim. to X V. Cedat tibi non recentium seculorum modo, sed totius mem riae vetustas, quamvis illa, recti appetens, & nullo unquam depravara in ossicio , glorietur penes se sanctitatis famam stetisse. Sed nec leguntur praeconia hominum ubi quaeruntur judicia divina. Illi igitur veteres, laudati vitae moderatores, qui refrenandis cupiditatibus ' restricte compteque rs
vixerunt , quorum omnis aetas armis conterebatur ; quando tantam in
praelio divinam opem pro merito integritatis habuerunt λ ut qui longe a virtutibus tuis dissant, in proximo saltem justitiae gradu reponantur. Romano quodam in bello ferunt duos cum cquis juvenes , spectatos serma pariter ac viribus, quia in dimicando praeter ceteros insignes fuissent, roiussu imperatoris ad ' remunerandam industriam requisitos. Ubi nulli inveniebantur . fides habita est divinos fuiste, quod cum laborem sedulo communicavissent, laboris pretium respui liciat. Equidem histoliae non invitus assentior. V Neque enim in hoc veri intcrpolatrix tenenda, quae se non vanam antiquitatis nunciam pollicetur. Sed tamen illi, qui hoc annalium xsmonumentis illigaverunt, verebantur ' ne apud posteros miraculi fides claudicaret. 'Estote, o fravissimi auctores, de scriptorum religione securi ; credimus facta qui majora nune sensimus. Magnitudo Principis nostri gestis veterum fidem conciliat, sed miraculum detrahit. Pro auxilii copia negotiorum ratio metienda est. Duo quondam juvenes, sed nunc so
INTERPRETATIO.d Sane v I in caelestes eadit amburae xvi se agnascibat terrenis irrumpi u a te superari. Expertus fuerit se clariorem feri tua beneficω , qua alias bmeficia confιrre posset,
is gloriam a te bonesti loco accep.ris. a S uo eorum virt- praemio donaretur. b Nee enim existimanda est ea in re veritatem corrupisse . nec temere se jactat vetustatis nunciam.
d Haud metuite ne parum Meliter res de striesius videamina.
neius putat, id cst, palce. Plautu 1 Asinaria.
se l. act. t Mater i tam arcte. emtenterue habet. a. Duor juvenes. J Castorem, de Ponlucem. Horat. l. i. Od. I L. Hunc equis, i
lum superare pugnis nobilem. Ambos Jovis ex Leda filios apud poetas celebratissimos.
289쪽
exercitus visi. ' Hoc certe uberius, nec infirmius veritate. Stat argumen
to duplici fides nixa. Sic Constantinus juvari meruit, sic debuit Roma
XVI. Magnum hoc , Imperator maxime , sed de tua pietate nons mirum. Adeste tibi in omnibus summam illam majestatem, quae te cir
cumflexa tueatur, conjectura mentium tenebamus , etsi nondum ad G dem patcbat oculorum. Etenim cum mens tua mortali contagione secrota, pura omnis, funditus sincera, μ ubique se promerendo deo praestet, cum gloria tua humanum modum supergressa sit, quis est hominum quin Io opitulari tibi deum credat, cum id & vita mercatur, & rerum magnitudo testetur ρ Parumper igitur ab instituto cursu' non ingrato diverticulo rocedamus. Tenebo hunc orationis modum,' ut nec inhumane de ceteris inuta sit, uec odiose de inflantibus obloquatur. Tu, Imperator optime, inito principatu, adhuc 'aevi immaturus, ted jam maturus imperio, osten-II disti cursum aetatis non expcinandum in sestinatione virtutis. Tu exinde domi militiaeque juxta bonus, nusquam gradum extulisti quin ubique te gloria quasi umbra comitata sit. Tu ferocissimis regibus, Ascarico &comite suo captis , tanta laude res bellicas ait:picatus es, ut jam inauditae magnitudinis obsidem teneremus. Ut Herculem serunt tenerum adhucro atque lactentem duos angues manu est sisse, ut jam ' insantulo indoles futuri roboris immicaret, sic tu, Imperator, in ipsis imperii tui cunab iis , quasi seminos dracones necares , per saevissimorum regum famosa
XVII. Franci ipsi, praeter ceteros truces, quorum vis cum ad bella effervescerct, ' ultra ipsum Oceanum aestu furoris evecta , Hispaniarum etiam oras armis infestas habebat : si igitur sub armis tuis ita conciderunt,
e Hae eerte maius . nec minis verum. a xuae te circumcingen/ defendat, cogitatio κι δυtnando putabamu . quamvis nondum
culis contestarum i a est.b Nihil omittat , in qua deum fibi concμ
Ea demuis atrocitas fuit praelii, ut interfuis θ ctacula dear fama tradiderit duos incantaris equis, Castorem atrue Pollacem , nemo dubitarat. Itaque ct imperator veneratus est, pam. qua victoriam templa premisit. e reddidit plane quasi stipenaeium commutombus dia. Florus i. I cap. I. . AEvi immaturis. J Atqui si Eusebio , Sozomeno & Eutropio fides est, qui eum anno aetatis εs obtine dicunt, imperii vero 32. tum agebat annum tertium supra tricesimum, sed nimirum aevi immaturum liare post. e Non insuali iud cpone.
d Ut n/que alias actiones parum humamrer suam , nec in praesentibis commemorandis cum aliqueram invidia haeream. T . .
eum vocat prae Maximiano & Diocletiano , quos senes imperatores viderat.1. Et e mite. J Id est , Regalis, quem appellat supra non uno in loco. 3. Duos a gues. J A Junone eius noverea in eius eunabula immissos. Virg. IE-neid. l. 3. 288. Ut prima noverca monstra manu gemingrue premens eliserit avue . . Infantiao isnmisaret. J Malim cum Α- eidalio in ιnfantulo emearet.
1. Ludebar. J Forie praeludebas Acidal. I. intra Esum O avum. J Tangit Probi
290쪽
ut deleti funditus pollent, nisi divino instinctu, quo regis omnia, quos
ipse amixeras conficiendos filio reservasses. Quanquam ad gloriam ve-uram foecunda malis suis natio ' ita raptim adolevit, robusteque recreata es , ut ' sortissimo Caesari primitias ingentis victoriae darct, ' cum m moria acceptae cladis non infracta , sed asperata pugnaret. Differamus sparumper Italicas expeditiones , quibus Segusiensium civitatem , quae luperatis Alpibus Italiae claustrum objicit, cum vi& virtute velut januam belli refregisses, inde per objectas acies, per exercitus obvios, usque ad Romana moenia inostensus victoriarum impetus percucurrit. XVIII. Quid memorem Bructeros λ quid ' Chamavos quid i 1 oCheruscos, Vangionas, Alamannos, Tubantes λ Bellicum strepunt nomina , & immanitas barbariae in ipsis vocabulis adhibet horrorem. Hi omnes sigillatim , dein pariter armati, conspiratione foederatae locietatis exarserant. Tu tamen, Imperator, cum tantam belli molem videres, nihil magis timuisti quam ne timereris. Adis barbaros , & dissimulato i sprincipis habitu, quam proxime poteras cum duobus accedis . Nunquam est excelsior principatus quam cum se ' publico submittit ossicio. Facis verba, spem illorum agitas , & si versas credulitalcm, negas te esse praesentem. O vere caeca barsaria, quae in illo vultu signa principis non videris, quem nec sic quidem senseris, cum intra jactum teli securus sui staret, Con- vostratinum esse s Qui hoc poterat non timere , dubitare quidquam potes per omnia subnixum deo vadere λ 7 Invictos ducis , & solus timeris. Tot regna, tot populi , & tantarum nationum congregatio, indi-
INTERPRETATIO. a Adra releriter I a Illore munin fungitur. Isinis ad taliab Cum decretaret acceptae eladis recoris i loquium , spem torum mora. tune peti exacerbata , quam perculsa. I
imperatoris tempora sub quo Francorum manus qui a Ponto , quo in loco captivi
Franci tenebantur . correptu navibus , Grae
ciam . Asiamque populati nec impune plerisque Liba litoribus avus , ipsas postremo nava,
Bb, suondam victoreu mobiles ceperant bra rufas. Et immenso itinere pervehi . Oceanum l ua terras rumpit, id est, fretum Gaditanum proindeque 5e Hispanias , atque sta meri ra temeritatis estenderant. nilii eo clausum Ipiratica desperatur i, quo navigiιι pateres ac le sus. Id ipsum ait Vopiscus in Probo Eu
1. Fortissima Caesari. J Crispo qui an. 3xo. Francos vicit delevitque. 3. Segusiensium civitat m. J Segusium urbs Galliae Cisalpinae propter Duriam fluvium, ad radices Alpium cottiarum &c. r. Bructerar. J Bructeri, Germaniae populi , de quibus supra pau. p. n. H. a. Chamavos. I De his Germaniae populis supra in pari s n. 9. n t. s. DCheruscas JUltra Visurgim fluvium habitantes , ubi nune Ducatus Brunsvieensis. 4. Vangionas. J Ad Rhenum . supra Mo-guntiam: ubi nune Wormacia. Morm . . Tubanter. J Quos alii Transi si lana apud Frisiae & est phaliae eonfinia r alii in ea parte Germaniae , quae nunc West-phalia dicitur , habitasse volunt. 6. Vers, credulitatem. l Melius quam erudelitatem, id est . nimium credulos sal. lis , dum negas te esse praesentem. 7. Inuvios duris J Id est, tecum invictos milites ducis , tuque unus omnium maxime timeri 1. In Livineiensi editione est in .