장음표시 사용
271쪽
stium corpora & arma praeceps fluvius volvendo dcvexit, illum autem eodem quo extinxerat loco tenuit, ne diu posuit Romani laetitia dubitaret,s putaretur aliquo profugis te, cujus mortis probatio quaereretur. XVII l. ' Sancte Tybri, quondam hospitis monitor AEneae , mox ue Romuli conservator expositi, tu nec 'falsum Romulum diu vivere, nec parricidam Urbis passus es enatare. Tu Romae tuae altor copiis subvehendis, tu munitor moenibus ambiendis , merito Constantini victoriae particeps esse voluisti, ut ille hostem in te propelleret , tu necares. Neque enim semper es rapidus & torrens, sed pro temporum rationo moderatus. Io Tu quietus si armatum Coclitem revexiui. Tibi se placido' Cloelia virgo commisit. At nunc violentus & turbidus hostem reipublicae sorbuisti, &ne tuum lateret obsequium, cructato cadavere prodidisti. Reperto igitur,& trucidato corpore, universus in gaudia & vindictam populus Romanus exarsit: nec desiit tota Urbe , qua sessisum hasta serebatur caput illud Is piaculare foedari: 'eum interim, ut sunt loci triumphales, rideretur gestantis injuria, cum alieni capitis merita pateretur.
a Et interea i Iudebatur , ut est mo3 iocan. di in tria lar, eum contumelia ι Eus a quo
a. Meritor AEneae. J AEneid. 8 Huu deus ipse seri guvio Tiberinus a mamo . Populeas mistersemar se arto lare frender ere. 3 Romuli consermater. J Cum Amulli iussu Romulus cum Remo fratre in pro . fluentem proiectus esset, Tiberinus amnis aquas repressit, ne sorte utrumque invol. veret. Sed notius illud , quam ut in eo immoret. Videri possunt Florus , Victor . ct acti.
4 Falsum Rεmulum. J Id est , Maxentii
filium, cui Romulo nomen, ut supra dictum. Fortasse etiam Maxentium ipsum.
quem falsum Romulum per iocum appellat, quomodo auctor orationis in Tullium quae Salustio attribuitur, Tullium vocat Remulum Arpinatem. Et Lepidus apud Salust hist. l. i. de Sylla. Luae raincta salusisse Romulus , quasi ab externιν rapta tenet. s. Altis copui subvehendit. J Altor propter commeatus quos subvehit: supra , n.
6 Gomatum Ceectatem l Horatium, quod in praeho oculum alterum amisisset. dictumst talem. Is adversus Porsennam Etrusco frebatur , qui patiebatur injunas debitaua ueno capiti. Trum Regem Tarquinios in urbem restituere conantem, pro ponte sublicio stetit. dc aciem hostium solus sustinuit, donec ponte interciso ipse in Tiberim decidit, Marmatus ad suos transnatavit. Liuiue L 2. Florus I. I. Aurel. Inctor
. csesia. J Haec in Porsennae eastris
captiva cum esset, deceptis custodibqs, de equo quem sors dederat arrepto , Tiberim noctu traiecit. Cetera quae de illa referuntur , vide apud Dιon . Halyc.
g. Ut sunt Dei triumphates. J Hunc mu
li tum Romanorum morem . acclaman
di , iocandi , dicteria in triumphantem iaciendi notant Dionys. l. 7. E' latra
γὰρ dici Permittitur enim victores deducentibus iambos . er dicteria iacerem clarissimas viror . er Wiser imperateres , quemadmotum AE thenis solebant ρε am in plaustris Lacen es scommatis obvios impetere. Et Livius i. s. de Camillo. Dictatον recuperata ex hostibus p tria. triumphans in Urbem reaeit , interque Mor milatarer . ques incenditor iaciunt, Romulus se parens patriae, em iterque alter Urbis haud varas lauribus appellaIar. Et Martialis
272쪽
XIX. Sed quid ego hucusque iocularia Tecta ipsa, ut audio, com
moveri, & altitudo culminum videbatur attolli, quacunque numen tuum tardo molimine currus inveheretur : tanta te pCpuli densitas, tanta senatus stipatio provehebat smul & attinebat. Felices qui te propius aspicerent, longius pomi nominabant: quos praeterieras, loci quem occupaverant poe- snitebat. vicissim omnes' inde discedere, hinc sequi: certare innumerabilis multitudo, & impulsu vario fluctuare, & ' tantum sibi hominum in animi post illam 'sexennii cladem superesse memorabant. Ausi xtiain quidam ut resisteres poscere, & queri tam cito accessisse palatium, & eum ingressus esses non solum oculis sequi , sed pene etiam sacrum limen ir- Iorumpere. Inde omnibus circunsulis, ut inde excederes opperiri , prospicere, optare, sperare : ut viderentur eum, a quo obsidione liberati fuerant, obsidere. Gloriatus si licet,& vere , Τ luminus orator humeris se Italiae in patriam reportatum te , Constantine , si natus populusque Romanus & illo die & aliis, quacunque progres Ius es, &ε oculis ferre ge- Isstivit. Nec quidquam aliud homines ' diebus munerum sacrorumque ludorum , quam te ipsum spectare potuerunt; qui tuus est et fulgor oculorum, quae totius corporis circunfusa majestas, quae oris dignitas. Gaudere cuncti spectaculorum mora, & familiaribus sibi artificibus ob hoe solum favere, quod te praesente certarent. ΣοXX. Nam quid ego de tuis in curia sententiis atque actis loquar, qui bus senatui auctoritatem pristinam reddidisti,' salutem, quam per te receperant, non imputasti, memoriam ejus in pectore tuo sempiternam M. te spopondisti λ Dicerem plura de divinis orationibus tuis , de oblata potius quam impetrata benignitate nisi mallem dicta reticere, dum propexo facta laudare. Quamlibet verba tua in senatu habita nobis nota sint,
acuc superlint post idam sex annorum stra
b eis mare inner moram quae esset m
L I. epig. 4. Cosmere jacas vestri quoque ferre triumpha, Materiam diras , nec pudet
I. Tecta ipsa.J Mirifica ψαλ- σας Constantini post Maxentii cladem Romam ingredientis. Videri potest Euseb. his. l. s.c. 8. er in vita Constantinι. a. Inda discedere. J Gruterus suspicatur legendum , in erita ascendere. 3. Animi. JAut lege cum Acidalio admirabanta pro animi. Aut mox cum Lipso a. irabantur , pro memorabant. E T A T I O. spectaculis , or n tes Hi alaesistereo Meo a.
mare, tantum quod pug narent coram te.
a Glusi ut quam eis vitam serva ν. beneficii loca a te a reptam referrent. T IE. 4. Sexennii. J Quo Maxentium Tyrannidem in Italia tenuisse dictum est supra.
s. Summus strater. J Tullius orat. post reditum in senat. n. 38. Cum me populus R. manus revocarat. respublica implorarat, Italia cuncta pene Juis hameris reportarit.
6. Oculis ferre ostivit. J Pan. 6. n. s.
Te primo ingresa tua tanta utitιa, tanta fre- σquentia populus excepit, ut eum te ad capit/
lmi Iovis gremium mel acuti ferre gestiret. 7. Diebus. J Solennes huiusmodi ingressus largitionibus, ludis , spectaculis cele-
273쪽
tamen qualia fuerint, clementiae tuae gloria nunciavit. Ο tandem selix civili, Roma, victoria i Irrupit olim te Cinna furiosus, &' Marius iratus, qui non solo se Oetavii consulis capite satiarunt, sed luminibus civitatis extinctis exempla, quae nunc toto sexennio passa es reliquerunt. Vicit tibi iterum ante portam Collatinam' Sylla: felix, si se parcius vindicasset. sed enimvero multis capitibus Rostra complevit. Constantinus victoriae licentiam , fine praelii terminavit: gladios ne in eorum quidem sanguineiri
distringi passus est quos ad supplicia poscebat. XXI. Deditam sibi idem Sylla exarmatamque legionem in villa publica trucidavit, perculsumque morientium gemitu senatum , monuit ne
timeret, quod ipse iussisset. At iste victor non modo hostium, sed etiam victoriae suae, quidquid militum bello superfuit, tibi reservavit. Tibi enim
jam militant, quos exutos armis imperator' adversus hostes barbaros rus
sus armavit. Jam Τ obliti deliciarum circi maximi, &' Pompeiani theatri,
INTERPRETATIO. :b Beata Rema propter civilem victoriam. iN o T IE.
perium eius transferretur ad Marium , in Italiam .regressus . eorruptis adversari rum exercitibus. Carbonem Italia expulit. Urbe potitus Sulpitium interfecit, Marium sugavit, proscriptionis tabulas proposuit Novem millia deditorum in villa publica cecidit, an. V. C. 672. Dictatura vero tertio post anno deposita. Puteolos concessit, & morbo . qui phthiriasis vocatur , interiit. Appianus, Plutarchas , Aar.
I. Sed etiam victoria sua. J Sumptum illud e Tullio pro Marcello. n. I 2. I am
victoriam meis etri eras , cum ea ipsa, quae ita erat ad pia , victu remisisti. Pacati in Theod. n. 43. Tu iesus victoria victor, ita ymnem cum armis iram deposuisti. 2. A crsus barbaros. J Germanos, contra quos ordinatis in Urbe rebus prosectus est anno sequenti.
3. obsiti deficiarum. J Quibus dictu bant sub duce Maxentio. 4 Pompeiam Theatri. J Cn. Pompeius
omnium primus mansurum , c ut ait Ta' ' l. I e 1 o. theatrum extruxit lapide quadrato ad exemplum illius . quod Mitylenis viderat bello Mithridatico. Erat autem in modum hemicycli , cuius ab utroque cornu leenae erant. cum singulis aris. quarum una Bacchi,altera ejuo dei erat, in ca-blati solitos nemini non notum. t. Cinna furiosus. J L. Cornel.Cinna priamo eonsulatu legem de exulibus revocan. dis serens , ab Octavio collega prohibitus di honore privatus . urbe profugit : voca tisque ad pileum servis , accersitisque C. Mario, Carbone, de Sertorio. Urbem quatuor exercitibus obsessam captamque m gressus an. V C. 667. Octavium interniscit , inimicos cecidit. Iterum dc tertium eonsulem seipsum iacit. Quarto consulatu eum bellum contra Syllam pararet; Anconae ob nimiam erudelitatem ab exercitu lapidatus est. Aurin. de bess. cita. Plu-
rarchus in uario. Aurel. V Aor.
2 Marius iratus. J is post gestos sex
consulatus. post Iugurtham victum de ante currum actum , post Teutonas in Galliis, Cimbros in Italia domitos, victus a Sylla dein carcerem conjectus perusset. nisi immissum percussorem Gallum vultus auctorita te deterruisset. fugissetque protinus in Africam. Ex quo exilio cum Cinna de Sertorio Urbem reversus,caedibus replevit omnia. tamur, Hezetus, rictor, Plutaribu in
3 Ante portam Canimam. J Collatina porta Romae , a Collatia oppido , ad quod
per eam l)ortam fiebat iter. Restus.
. Suaa. J Cum rogatione Sulpicia im-
274쪽
&t nobilium lavacrorum i Rheno Danubioque si praetenduntur , excubias agunt, latrocinia compescunt, certant denique' cum victoribus ut civili bello victi hostibus comparentur. Nec tamen id mirum videri potest, cum qualemcunque militem fortissimum facias tuo , Imperator , exemplo. Non enim belliis praeliis, & expletus victoriis, ut natura fert, otio te & squieti dedisti, sed eodem impetu , quo redieras in Gallias tuas, perrexisti ad inferiorem Germaniae limitem ; magna scilicet intercapedine temporis , ac brevi locorum distantia post annuam expeditionem statim bello auspicatus, a Tiberi ad Rhenum, imo, ut omen de similitudo nominis sit,& tua, Imperator, magnitudo animi pollicetur a Tusco Albula ad io Germanicum Albim prolaturus imperium. XXII. Quisnam iste est tam continuus ardor 3 quae divinitas perpe tuo vigens motu λ Omnium rerum intervalla fiant. Cessat terra novalibus, dicuntur interdum flumina resistere, & ipse dies 'noctibus acquiencit ; tu, Constantine, solus infatigabilis bellis bella continuas , victorias is victoriis cumulas. Quasi praeterita sint obliterata si desinas, non putas te vicisse nisi vincas. Ruperat fidem gens levis & lubrica barbarorum, Se robore atque audacia' lectis eruptionis auctoribus, institille Rheno nunciabantur. Illico obvius affuisti, & praesentia tua ne auderent transitum terruisti. Etiam videbaris rem votis tuis secisse contrariam, quod inhibita roeruptione non foret materia victoriar ; sed inopinato consilio usus, abeundo enim, 'simulato nuncio, majoris in superiore limite tumultus occasionem stolidis ac scrinis mentibus obtulisti in nostra veniendi ; relictis in occulto ducibus qui securos adorirentur. Quo cum venissent, consilium tuum sequitur fortuna. Toto Rheni alveo oppleto navibus devectus ας
INTERPRETATIO. a Rui sit humin novalium te stre. b Per noctes quiescis. e Abserebatur nationem mobilem er sabucem Rheno insedisse stim/, sibi ducibis , ad
eruptionem faciendam. d Dissmulans nuncium tibi allatum es.s ramistris sedirienis in f herioribus finibus --
N o T AE. ius honorem ludi fiebant.
s. GAIum lavacrorum. J Thermae Traiani . Titi, Agrippae , Syriacae , Commo odianae , Severianae , Antonianae , Alexandrinae, Neronianae, Diocletianae, Romae nobiles fuerunt. 6. Praetenduntur. J Forte praetendunt, utra vineio placet. Pacati pan. n. D. Vix Ibciarum tuum videras, jam Istra praetendebar, id est , tendebas, ut aeneid. l. a. 29. Hic saevus rodebat Achι Dr. 7. Cum victoribus. J Id est, addunt se tuis, una cum illis pugnaturi contra communes hostes, ut qui ante civili bello victi sunt. hostilibus bellis nullo modo se aliis
teste Plinio : sie ab aquarum albedine diactus est fluvius Hetruriae eelebratissimus, Romam interluens. Is de seipso apud Ovidium l. s Fastor. 6 s. Venit er Alcides tumba comitatus Achiυa. Albula, si memini, tunc mibi nomen erat , erc. Virgil Aneid. l. 8. 3 32.
Amisit verum vetus e Albula nomen erc.
I. Gem levis er lubrica. J Ita Francos appellat ut Romano Imperatori blandiatur. quod supra observavi. . Etiam. J Lege. Et iam.
275쪽
terras eorum ac domos moestas lugentesque populatus es, tantamque claderi vastitatemque pessurae genti intulisti, ut vix post illud nomen habitura sit. X XIII. Ite nunc omnes, si placet , Darbarae nationes , & exitiales vobis movete conatus : habetis exemplum. Quamvis enim imperator no is ster amicorum regum admittat obsequi a ; idque ipsum valeat ad laudem victoriae , quod a nobilissimis regibus timetur & colitur ; auἡeri tamen gloriam virtutis suae gaudet, quoties provocatur. Nam quid noc triumpho pulchrius, quod caedibus hostium utitur etiam ad nostrum omnium voluptatem, &' pompam munerum de reliquiis barbaricae cladis exaggero rat, tantam captivorum multitudinem ' bestiis objici, ut ingrati & perses non minus doloris ex ludibrio sui, quam ex ipsa morte patiantur λ Inde est
neribus de mortibus offerunt. Ex quo ipso apparet, quam magnum sit vicisse tam prodigos sui. XXIV. Facile est vincere timidos & imbelles, quales amoena Graecia, & deliciae Orientis educunt, vix leve pallium ,& sericos sinus vitando sole tolerantes, & siquando in periculum venerint, libertatis immemores, ut servire liceat orantes. Romanum vero militem , 'quem qualemque ordinat disciplina, & sacramenti religio confirmat, aut trucem et o Francum, ferina sola carne distentum, qui vitam pro victus sui vilitate contemnat, quantae molis sit superare, vel capere Quod tu, Impera tor , & nuper ' in Italia . & in ipso conspectu barbariae paulo ante fecisti. Ita sne ullo discrimine omnia genera bellorum, armorum, hostium uni tibi cedunt, cedunt ex omni etiam memoria condita literis mo-zy numenta virtutum. Nec vero tantummodo vetera illa Dictatorum, &con
sulum, ac deinceps magnorum principum, sed etiam rectissima & pulche rima divi si patris tui facita stuperasti , sordet enim alios ' ex proximo
a Munificentiam largisionum ex bariara. rum stasiis auget.
i. Bestiis obseci. J Reipsa Constantinus
Francorum reges Regalsum & Ascaricum bello captos bellitis dilaniandos iussit Treveris in theatrum induci, de pan. 7. n. I L. Pu beres quι m manus umorunt, quorum nec per
fidia erat apta militiae . nec feraria servituti, ad parnar 1 ctacula dati , saevientea bestia. multitu es fatigarunt. a. Exitum iusserre. J Forte exitium, id
3. Tam prodigos fui. J Nulli enim atque in bello metuendi, quam qui de salute ilia
non sunt soliciti. I Vix leve pallium. J Sumpsit hune locum Pacatus pan. n. 3 .ua1 revero perlucentes: T Α T I O. a Da vilem in modum educati sint. , T IE. amictu, ct viae leve earbasum vitando soli tο-lerantes , id est, ad vitandum solem. a. gruem qualemque. J Forte quem qualemcunyae . ut suspieatur Livineius . id est, Quem, qualiscunque sit, disciplina militaris & sortem facit, dc ordinat. 3. Trucem Francum. J A quo saepe Romani male habiti erant. 4. In Italia. J Caesis Maxentianis. s. In constecta barbariae. J In Germaniae
6. Patris tui. J Constantii. 7. Ex proxima tempore. J Ut Numerianum , Carinum , Carum . Probum , Florianum, Tacitos, di alios deinceps cias
276쪽
tempore comparare, ipsem inquam divum Constantium jam primis imperii tui lustris , rerum gestarum laude cumulasti. XXV. 'Invitus hoc sol te accipis, Imperator, sed ille, dum dicimus, gaudet coelo, & jampridem vocatus ad sidera adhuc crescit in filio, &gloriarum tuarum gradibus ascendit. Purgavit ille Bataviam,advena hoste sdepulso ; tibi se ex ultima barbaria indigenae populi dedidcre. Ille Oceanum classe transnisit, tu & Alpes gradu, & classibus portus Italicos occupasti. Recuperavit ille Britanniam, tu nos, ilissimas ' Africi maris insulas, quae populi Romani filere provinciae. Ignoscat, inq*am , divus ipse Constantius. Quid habeo quod comparem Italiae, Africae, Romae Me- rorito igitur tibi, Constantine, & nuper senatus signum dei dedit, & paulo
ante Italia scutum & coronam, cuiacta aurea dedicarunt, ut conscientiae debitum aliqua ex parte relevarent. Debetur enim divinitati & simulacruinaureum, & virtuti scutum, & corona pictati. XXVI. Quamobrem te, summe rerum sator, cuius tot nomina sunt,'Is
quot gentium linguas esse voluisti, quem enim te ipse dici velis scire non
possumus : sive in te quaedam vis mensque divina est, qua toto infusus mundo omnibus ' miscearis elementis, de sine ullo extrinlecus accedente vigoris impulsu per te ipse movearis r sive aliqua supra omne coelum potestas es, quae hoc opus tuum x altiore naturae arce despicias: te, inquam , oramus et odi quaesumus, ut hunc in omnia secula principem serves : Darum est enim Optare tantae virtuti tantaeque pietati, quem longissimum nabet vita pro-
gessiim. Eth certe suinina in te bonitas, est & pietas, & ideo quae justant velle debes : nec abnuendi est causa, cum possis. Nam si est aliquid,
quod a te benemeritis denegetur, aut potestas cessavit, aut bonitas. Fac 2 sigitur, ut quod optimum humano generi dedisti , permaneat aeternum, omnesque Constantinus in terris degat aetates. Quamvis enim, Imperator invicte, lina divinat soboles tua ad reipublicae vota successerit, & adhuc speretur futura numerosior : illa tamen erit vere beata posteritas, ut cum
INTERPRETATIO. a Fortasse itad odis non lubenter. NOTAE. aevi imperatores haud multo clariores. i. D ridem. J Ante 7. annos nempe anno Christi 3o 6.
1. Purgavit ι Ie Bataviam. J supra pan
s. n. g. 6c pan. 6. n. 4.3. Ex ultima barbaria. J Francos contra initum eum patre scedus rebellantes domuit.
. Africi maris insulas. J An Sardiniam de Siciliam, ubi Maxentium grassatum legimus Mare autem Mediterraneum in quo sta sunt, Atticum utcunque appellat pro-ipter viciniam Africae. s. Africae. J Extat numus salvis Augg. ScCaes. Fel. Rarib. Id est, Felix Carthago. I. Lbat gentium linguas. J Sua enim apud varias gentes varia esse non tantum Jovi, sed singulis diis nomina, notum cst.2 Miscearis elem ntis. J Alludit ad illud Aineid. l. 6 7a 6 Totamque infusa per ar
tur mens agitat molem, est metπο se corpore miscet.
3. Bboles tua. J Constantinus. quem ex
Fausta Maximiani filia iam susceperat.
277쪽
liberos tuos gubernaculis orbis admoveris, tu sis omnium maximus imperator.
DE AUCTORE,E T MI O TEMPORE AC LOCO
PRonunciata est lixe oratio, ut ex ipso initio manifestum est , anno Christi at. Kal. Martiis die natali Caesarum Crispi de Constantini, cum ineunte quinto anno . vota quinquennalia solverent, ac decennalia susciperent. In quod tempus Constantini magni quindecennalia con
currebant, ac pro eius vicennalibus vota nuncupabantur. Aberat Constantinus , ad quem tamen Nararius conversa oratione;
Praesentem, inquit , mihι activi videor , qui eis ratilem abes , revessi tamen me tib- non pater. Haec oratio Nazario si ne controversia adscribitur ; de quo Eusebius in Chron. ad annum Christi 31s. Mori- , inquit , insignis rhetor babeturi Et Hieronymus ad an. Chr. 33'. Gyarii rhetoria stia, in eliquentia patra coaequatur. Hanc Eunomiam , virginem Christianam appellat Amaldus Pontacus in suis Chronic. fretus , ut ipse ait, quatuor Vaticanorum codicum auctoritate. Nadarii quoque apud Ausonium mentio est . in pro se sor. Buri L epigrammate Is. An vero Nazarius hic nostenuerit ille , quem clerus Massiliensis , in quo Lectoris munere sungebatur, cum Oresio Episcopo Arelatem ad synodum suffragiis delegavit, dubitat noster Ioa. Bap. Gueμου. in suis provinciae Mup- lusi annalitae.
IN EXORDIO. Probat εμι diei Laetitiae, qua Constantini itidem cst Co
sarum quinquennalia celebrantur, parem ab oratore eloquentiam afferri non
DIs TR i Bu Tio videtur esse I. De Caesaribus Crispo 2 Constantino. II. De constantino Augusto. I. PAR s. Iam Crdpus Francos cst Germanos exemplo patris obtriverat. Iam Constantinus secundum consulatum gerebat, n. 3. QPantus uterque sit existimari potest, tum quod patra Constantino, quantum ad 1peciem cor oras vir
tutesque spetiat, miles sim: tum quod sint lyustribuι ejus DEJis instituti, n.
Institutionem hanc utrique gratulatur. II. PAR s. Transiturus ad Constantinum, in summa ejus praeclare gesto rum varietate, n. s. quod primum occurrit arripit. 6onstantinus domito Maxentio, n. 6. Mitu est clemens est in victoria , n. 7. Cum crudeli hoc tyranno confertur , n. 8. Ovem mitigare clementia atque adeo oblatis foederis legibus voluerat, n. 9. Iste reiectis pacis conditionibus, n. Io. Constantim imagines solo a ligit, n. Ιχ. Cujus injuria non tam memor Constant Π I, quam Uus,
278쪽
qua Elata erat patriae, arma capit , n. II. Adsunt ei quasi caelo derepente lapsi milites, n. I . Iampridem caeleste auxilium senserat cum ferocisimis regibus arico ct Raaise captis imperium feliciter auspicatus erat, n. 16. Cum Francos, N. II. Bructeros , Clamases , Erusios , Hangionas . Alamannos, Tubantes ad bellum coactos uno impetu fuderat , cum dissimulato habitu in mediam aciem progressus cum dNobus barbaris manus conseruit , n. i8. Sic igitur ad liberandam Italiam Alpes transgressurus, n. I9. Segusiam, n. 2I. Taurinos, n. 22. Brixiam, Heronam, n. Σs. Aquιloam , Mulinam capit, D. 27. ac tandem pro ligato Maxentis exercitu , ipsoque Maxentio Mi ii pontis ruina oppresso, n. 28. Romam vidior ingred/tur , n. bo. Hujus vidio.
Hae fama ubique hargitur , n. 32. Liberautate ct sapiemia suum Romae splendorem restituit, n. 33. quid non expediare praeterea Vrbs debeat a Caesaribus ' Utriusque fortitudo 2 bonitas mirifice laudatur, n. 3 6. IN FINE. 'Post tam multa sapienter a Constantino ordinata, id optandum unum dicit, ut ea perpetua snt, α θλ
I. Icturus Constantini augustissimas laudes , qui tantum ultra omnium seculorum principes eminet quantum a privatis ce- αν teri principes recesserunt , & dicturus in caetu gaudiorum exultantium, &laetitiae gestientis, quam cumulatiorem solito beatissimo. rum Caesarum quinquennia prima secerunt ; sentio nullam eloquentiam nec optari nec concipi posse, quae dignam afferat aut tempori gratiam, aut materiae copiam, aut vestris studiis facultatem. Jactat quippe se nunc cum maxime alacris omnium ac beata devotio. Nect operta mentium rimati
r. Iantum a privatis. J Idipsum Gi e- ' eorius Magnus de Galliae regibus dixit s ep. 6.ad Childebertum Franco
rum regem. Luamst , inquit, ceteros homines regis dignisas anteceau . tanta cetera. rem gentium regoa , regoi vestri refecto cui men exceEN.
T Ita stamini. Constantii, de Constantis, quos Constantinus eorum pater ante quinque annos Caesares designarat. Ex quo loco patet non imperatorum modo quinquennalia ut ad paneg. . not. . observavimus,eelebrari solita, sed de Caesarum.
279쪽
ne celle est ; extat in vultu cuiusque hilaritatis publicae decus ; & in serent, fiontibus animorum judicia praeleguntur. Non enim se: capit exundantis laetitiae magnitudo, sed dedignata pectorum latebras, ita multa & candida soris prominet, ut intelligatur non ingentior este quam verior. Necs vero mediocribus bonis gaudent, qui exultandi modum non haber t. II. 'Fruimur quidcm nos praesentium maxima voluptate, sed lenocinatur his jam futuri ratio ; & quae temporibus' disseparata sunt, animorum praesumptione junguntur. ' Quintumdecimum annum maximus princeps salutaris imperii degit, sed auguramur jam vicenalia, &' venturi s-ro dem superiorum felicitate sancimus. Quinquennalia beatissimorum Caesarum occupatos in gaudiis habent, sed in destinatis decenniis jam vota properantiati spes volucres constiterunt. Horum dehinc compotes, propagabimus optabilis boni seriem. Ita omnia, quae ex principibus nostris prospere veniunt, continuatos fructus serunt, nec magis recepta dele- IJ ctant, quam expectata juverunt. Verum quid agimus, vicenis, aut jam tri. cenis annis circunscribendo , quae aeterna sentimus 3 Ampliora sunt merita principum quam optata votorum. Eat quin imo in immensum felicis cursus imperii, nec humanorum terminos curent, qui semper divina meditantur. Certe cupitorum irriti non siimus , qui cum optemus maxima , t ideto faciamus benignius quam securius quod propter coelestem in illo favorem tam certa adipiscendi spes est, quam optandi soluta libertas. Has igitur gratulationes, quae praesentibus excitantur, g quaeque superiorum memoria vigent, aut quas in posterum redundatura cogitatio avida depancitur ; quis omnium queat flagrantissimis audientium studiis satisfacere,ue dicendo Θ Jam vero cum publicas tantum utilitates amplecti velim , 5
INTERPRETATIO.b Et vera summis bonia Letantur , qui I
ritiae tuae in sim non ponunt.
a Iucundissime quidem fruimur bonis prae-fntibuι. sed bis 3Munestatem addit futuro-r- sper oecupata , ct quae remporum intero malis discreta sunt.b Et iudicamin ex felicitate praerum tem -pνrum , quia in futurum sperare debeamω.e Expedita Ebertas. d Et quae praeteritae folioιtatis recordatione
animantur , aut quae mens cupida praecerit olim abundanter percipienda.
pra. Iam semel atque iterum observavi. I. Disparata. J An distarata Z ut vien. nensis habet editio.
2. Quintumdecimum annum. J Concurrebat is . Constantini annus , cum Caesarum quinquennalibus. Mos autem erat,
ut in quinquennalibus vota publica prodecennalibus, decim quinto anno Vota pro vicenalibus obtinendis funderentur , ut Porphyrius poeta diserte testatur in eo panegyrico carmine , quod hoc ipso anno Christi 31i. coram Constantino pronunciavit , cuius fragmenta opera Pithaei in lucem exiere. Itaque in eo Carmine , Sancte Pater , t inquit in r/ctor superum V IC E N i a laeta Augusto , dc DE cI Eserescant solennis uatis. Idipsum constat ex sexcentis numis , vo Tis x. MuLT.& vo T I s x x. id est . votis decennalibus multis, votis vicennalibus.
3. Id faciamus. J Lege cum Acidalio 1 Id facimis nen beni uis, quam securius: Id est .
280쪽
unusquisque privatim suas cogitet, 'tremebunda proferatur oratio , quae tacita reputatione vincenda est. In ipsis etiam publicis gestorum ingentium' prosessa laudatio, cum augendi cupiditatem prae se ferat, non iniuria minuendi metum faciunt, quae spem amplificationis ex magnitudine
III. Quis, oro, Constantine maxime λ praesentem enim mihi allo 'qui videor, qui ' ct si conspectu abes, ' revelli tamen mentibus non potes: quis, inquam , 'aspirare laudes tuas valeat aequiparandi magis spe,
quam gratia non tacendi λ Quis tam potens fandi, cujus copia tam larga, tam felix, quae cum virtutes attrecitaverit, non aut circumventa nu- Iomero, desperato exitu stupeat, Τ aut obterat magnitudinem, aut splendore obsolefacta tantum nitoris habeat, quantum ex rerum luce colle erit pCujus cum divina virtus, 3c ejus misericordia comes, appendixque victoria urbem Romam non praecipitantem exceperit, sed ' amictam aeplane iacentem excitarit, recrearit , erexerit, cumque aliae felicissimae istuae prius ac deinceps expeditiones non minus in se operis amplexae sint,
quam ex ipsis faucibus fati Roma servata ; quid dignum magnitudine tua excogitari ac dici potest, in cujus laudibus id maximum non est, quod in terrarum orbe primarium est. Θ Nobilissimorum quoque Caesarum laudes exequi velle studium quidem dulce, sed non de cura mediocris est,' quo- rorum in annis pubescentibus non erupturae virtutis tumens germen, non sos praecursor indolis bonae, laetior quam uberior apparet, sed jam facta
grandisera, de contra rationem aetatis maximorumque fructuum matura INTERPRETATIO.c Timida pro eat oratis , quae erit infra taetram e talionem singulorum : imo vera qui publicas rerum praeclare gestarum laudationes ex prasis suscipiunt, cum videantur ear
auere velle , merito timent ne ea remuant,
qua ita magna sunν , uν am i scari non
non poter. b Ruis inquam est qui eum laudes tu, celebrat, non ta agat potu , ne taceat, quam quod speret se eas aequare posse dicendo . e Et eum ceteris feIessimis tuis antea Odeinceps expeditioni M. nihil minus aggressus fueriι , quam Remam tripere ex impendenti exitio. d Rarum in tineris annis prima semina virtutis olim extitura Vparent. NOTAE vota nostra non sunt irrita: haec vero deinfideramus , non magis ex propensa in principem voluntate, quam certa spe inducti id nos impetraturos.
. Professa laudatio. J Παγνούς ut apud Ovidium. Solaque coormem culpa pro eo facis m. r. Cum augendi. J Ita post Acidalium resilui pro quam augendi.
v. Eis cresspectu ab i. J Itaque non dicta
est haee oratio eoram Constantino. a. A rare laudes. J Modus loquendi valde insolens. . Aut obterat magnitudinem. J Fortasse
. Aractam. J Maxentianorum latro. cinus, di serocia. s. Cumque acta. J Adversus Germanos dc Francos, suorum Reges Regaisium di cuicum bello captos morte mulctavit.