장음표시 사용
141쪽
s UISSE RUDENTIA, itaq; definitu r,h Q, bitus rationis , quo recte, &prom- ptu d agendum ea dirigimur, qu et
homini bona sunt. 49 Haec etsi habitus rationalis sit, maximum tamen habet nexum cum morali virtute, adeo ut Pruden- tia,& Moralis Philosophia fundamento sint idem,& solum ratione distinguantur, ut una cum Plato - ne s. Moral. cap. 8. existimauit Aristoteles.so Quapropter sicuti Prudentia in humanis actionibus libertati subiectis versatur; ita Civilis Philosephia humanas actiones ex libero arbitrio prodeuntes , quatenus in eis honestum refulgere natum sit , consideratiss r Quoniam vero Prudentia aequisitu disseilis est , ideo pro ea cumulate assequenda tria potissimum, opem ferre debent. sh Primo enim requiritur naturalis quaeda in constitutio, qua pueros nonnullos spe quadam prudentes appellare consuevimus . Secundo confertvsus , & exercitatio humanarum actionum , qua de causa plurimum conferre dicitur Historia, cum illustrium actionum promptuarium sit, &exemplar . 33 Tertio domestiea institutio plurimum conducit. Et tandem conferunt instar omnium aurea Sapien
142쪽
plentum dicta auraeque sententiae eorundem . quorum exemplo , di auctoritate dirigi , & impelli solemus.
Pari Ls T sane Ars necessitate prima, at
h dignitate postrema,& ideo in hocm 1: post emo loco de ea dili erimus.
1 A itis nomen vario modo usurpatur, primo pro ancludente uniuersam Artis perfectionem, quam ut in duce consideramus an Deo, ut
in famula in Natura. 36 Sumitur secundo, pio umbra in Iumentis Telatigenteῆ ita asiarimus homini 1exturae Artem Araneum ostendisse; 37 Tertio accipitur prout tendituradomnem ha- . bitum contradistinctum a Natura ; ita proferimu - Methaphrscam esse artem artium. Tandem sumitur pro recta forma artis, quopacto definimus;
18 Attem esse habitum Mentis cum ratione recta,ad efficiendum dirigentem, versaturq; circa vi , quae aliter se habere possunt, experientia, & ratione ac-- quiritur,ut humanς imbecillitati suppetias feramus.s' Ex QvA DEFIN1TIONE EMCIMvs MEDENDI FA-.CvLTATEM, Artis nomine iure optimo insigniri,cuia praxim nos dirigat, verseturq; circa inco stantia,
nempe circa humanum corpus,experientia ac-- quiratur proq, reparando corpore a morbOIu no Ex Iis,
143쪽
xis,aut in sanitate seritando, veluti in finem tendas σο Quapropter perinde ac in alijs Artibus, duplex
in ea subiectum perscribemus, unum effectionis, alterum considerationis: primum proculdubio est humanum corpus ab lute sumptum : alterum idem humanum corpus quatenus est arte sanabile. 61 Similiter cum sit Ars, ei non potest proprie accommodari in theoricem , & practicem diuiso . sed perbelle eius partes desumi possunt ab humani corporis dispositionibus, quς cum tres sint, Sanitas, Morbus, Neutralitas, totidem erunt Me
σ1 Ad sanitatem pertinet Eue stiua & sanitatis Coninservatrix: ad morbum Curativa. .ad neutralitatem Resumptiua,& Pr seruatiua ι quare totus Medico- rum conatus impendetur, aut in conseruanda, aut in recuperanda sanitate, quam tamen cons ui- mu r expellendo morbum . . σ3 Cuius sanitatis , & morbi commune genus, est ' constitutio ita Sanitas dicitur constitutio, secundum naturam , ex qua perfectae producuntur operationes Morbus vero est constitutio praeter naturam, primo, & per se actiones lςdens. σε Constitutio secundum naturam ex septem constat, quς propterea res secundum naturam dicun- tun, fiunt autem elementum, temperamentum,humor, membrum, spiritus, facultas, & operatio.
gue Spirituum species duae sunt, Animalis, & Vitalis ιNaturalis. n. vere a Vitali distinctus non reperitur. cc Facultates similiter fundamento duae sunt, Animalis,
144쪽
malis,& Naturalis, vitalem enim ad naturalem redigimus; de hoc ipsum de operationibus asserimus. σ Rebus secundum naturam opponuntur res pra ter naturam, quς sunt Morbus, Morbi causa, &
c8 Syntomatum duplex est genus, primarium ,&secundarium ι primarium est actio lς sa ; secundariuest excrementum mutatum ,& qualitas mutata .s ' Morbi causa gemina pariter existit; externa, seu - procatartica p& interna :hςc in antecedentem, de - continentem diuiditur , quam continentem causam ab essentia Morbi distinctam iudicamus . o Morborum tandem tria sunt genera, quem madmodum enim sanitas per temperiem , compositionem,& unitatem integratur ι morborum etiam alius in intemperie , alius in mala compositi ne, alius in soluta unitate consistit ; morbos vero a proprietate i dentes ad intemperiem redigimus.
I Ex his morbis quidam sunt uniuersales, quidami particulares; cumq; morbi uniuersales, quales sunt febres sint nra priores alijs,de his primo loquemur. α Definitur Febris,ut sit calor extraneus a corde per spiritus,& humores ad totum corpus procedens. 73 Vnde essentia, & natura propria huius morbi, sita erit in solo calore ; in siccitate vero, ut in aliquo consequente : ad quod respiciens Hipp. primo - phorismorum, victum humidum febricitanti- . bus omnibus conuenire, testatum reliquit. Diuiditur Febris in Ephemeram, Putridam , de Eclica, quq diuisio est ser characterem pro pilum
145쪽
- ipsius caloris, consequentem varium subiectum in
s Ephemeraest calor accensus in corde per spiritus:
eius indicationes non sunt praeseruatiuae, sed curatiuς,vitales nullae,cum in ea virtus semper consistat. τε Est dissicultas num conueniat balneum aquae
dulcis, ipse non semper , sed quandoq; adhiben-
Putrida est intemperies calida a corde procedens . per humores , putredine omnes humores corripiuntur, quin etiam sanguis, hinc datur sanguinea putrida. 8 In his omnibus mittendum esse Languinem voluit Galenusi ideo excitatur dissicultas , an Mulier praegnans putrida cum acuetie correpta, sanguinis eductionem patiatur, ipse febre a sanguine excitata, viribusq; robustis tuto venam tum derem. 9 Putridae succedit Ecticas quae est intemperies calida totius a cordis solidis partibus est usus . In hac conuenit lac, serum lactis, balneum aquς dulcis, . & quandoq; potus frigidae go Ex Morbis uniuersalibus,ad particolares descendamus, qui appropitati dicuntur;& ij cum triplicem operationum laesionem inducant , ut puta. il Animalium, Vitalium , & Naturalium, totidem eorumdem species exurgent. 8 1 Ratione i sionis in Animali operatione, principatum obtinet Phraenesis, quae duplex est, lyncera , nota paraphraenesis dicta: illa est inflammatio membranarum cerebri cum febre acutae hqc vero est
146쪽
sensum, aut ab aliqua corporis parte, aut a toto.8α In hac non lςduntur semper omnes principes operationes , sed quandoq; l ditur imaginatio ,
quandoq; ratio , quandoq; memoria, quandoq;- omnes, quamobrem iuxta ptaedictas lςsiones,quatuor erunt Phraenesis different . 8 3 In hac sanguinem mittere conducit, per Venas bracchij, haemorroidum , frontis , & aurium ι enaribus autem cum maxima cautela educerem, li-- cet enim remedium saluberrimum , tamen peri- . culosissimum estis 8 Inter morbos Vitalibus operationibus noxam i ducentes,praecipuum occupat locum Pleuritis,quae
num sit inflammatio selius pleurae, an etiam pulmonis, cum Hipp-S experientia non leuis dubi tandi ansa subministratur. 83 Galeni , & Avicenn Sectatores digladiantur sum ut de Ioco mittendi sanguinis ipse non sine ratione a Iatere laesio , a latere oppotito , ab infernis partibus , quinetiam a loco assecto sanguinem
86 Sed ulterius circa illius curationem perscrutabitur quidam,frictones il lae,quas plauriticis rudes homines adhibent,quam nam curandi ratione habeat, num scilicet reuulsuam,an derivativam, an nulla. 87 Quandoq; suspicaul habere utramq:,reuulsivam quidem, si tales frictiones manuuimpulsibus ministrarent i, derivativam vero dum retro mendo-ss adhiberent.
147쪽
13 Quod ut intelligatur sciendum est,a Fallopio ut
in eius anathomicis obseruationibus patet) adm-uentam fuisse venam quadam Antiquis ignotam, . . exordientem ab ipsa vena sine pari , & ad ptaedictas costas pertingentem, per quam portio aliqua humoris ad pectius trasmissi,frictionumq; vi attracti ad eas partes , adapertis poris poteth forsitan evaporare; tamen quomodocunq. sit, has frictio.
nes permitterem potius, quam committerem. Morbi naturalium operationum hesionem induis . . centes, Varj j sunt magis aut prςcspu i sunt, qui retentionem, vel expultionem ventriculi labefaciunt. Retentricem impedit Lienteria, quς eis ex Galeno 3. Epidemiarum ues.& 3. de Syntom. caus 2. di catur potius expoliricis vitium, nihilominus ex illimo ipsum intelligere de ea Lienteria, quς fit cum acrimonia hu moris, non de ea, quς absq; vlla acrimonia producitur, de qua loquor. so Vitia expultricis tot sunt,quot viae,per quas edu
ctionem tentat Natura; molitur autem euacuatio
Dem, vel peros, vel per intestina, vel simul per os, & per intestina . si Postrem H modo exurgit Colei a Morbus, i luci
non corroborato prius ventriculo test. Galeno nil salubriter propinatur : secundo modo inducitur Dissentem , in qua sanguinis missionem qua doq; celebrant authores : primo modo fit Vomitus, qui an sit retentricis , an expultricis vitium , cito ad utrumlibet; verum hic esto finis Artis , ne absq; Ite per multa vagando, multus sim.
148쪽
ESU Voniam vero unusquisq; praedicto- tum Principuim habituum dissiculiaius, ter apprςhenditur; ideo indistris quia
busdam instrumentis, quibuS m diantibus facilior eius acquisitio reddatur.
3 Hinc alii orti sunt intellectus habitus, qui cum
versentur in dirigendis duobus nostrae mentis instru mentis, ratiocinatione nem pe, & oratione, factum est, ut organici nuncupentur.
4 Hi sunt Grammatica. Rethorica, Poetica, & L gida , quos inter cum prscipue ogica refulgeat ,
- .de ea duntaxat verba faciemus,ss Hanc recte desimum aliqui, discipliam instrumentariam humanae rationis, quae versatur in tria plici secundarum intensionum genere, ut triplices operationes Intellectus dirigantur, ἰ& verum a fauso seiungaturi ' V y D sue Subiectum ergo huius dέciplinet erit instrumentusciendi, seu secunda notio, prout rationem obtrunet inst rumenti cognitionis. &scientiae. set Sunt autem inter secundas notione geatera, species, & alia uniuersalia, quae quinq. statuuntur nec plura , nec pauciora, adeo ur aberrent i j. Uti indi- Miduum vagum inter uniuersalia teponunt , quippe individuum est illud, quod de uno solo praedicatu r, hoc autem Vniuersali opponitur , quod de multis praedicari dicitur. . e F Prae-
149쪽
38 Praedictae intentiones pro ut sint instrumenta cognoscendi 2b se definitionem , & demonstrationem continent. De quibus logicis instrumentis simul iunctis loquitur in primo poster.lib.Atilla. & idcirco non ab re in eo opere subiecti conditi
ν' Quamobrem definitio in praedictis libris omnimodo quo ad logicum spectat considerabitur,ni- mirum , & pro ut iuncta demonstrationi, de qua in primo; & prout ab ea seiuncta, distinctumq; in-- strumentum , de qua in secundo lib. tanquam de subiecto pertractatur. roo Iungitur aut definitio demonstrationi tripliciteret prout est eius ccinclusio prout est eius principium;& tandem prout est tota demonstratio, solo termia - norum situ a demonstratione seiuncta: priori modo essentialis definitio dicitu t: secundo causalis:tertio persecta, & completa definitio .
Quibus omnibus geminati Centuris sit completa tra-- ctatio; utinam tibi Illustrissime Cardinalis arrideat, certe animum illis septuagies centies maiorem non
derides . quapropter per hunc illas proba : Teq; centurijsistis Philosophici pulueris, & militit mediceae Ducem presigna sita enim spero fore, ut sub
tua tutela ab hostili aduersariorum lingua, incΟ-lumes aeternum praeseruentur . Annue Du X r
150쪽
nissERTATIONUM - iTHILOSOPHIAE, AC MEDICINAE