장음표시 사용
121쪽
Isto ORATION Esrunt 3 unde Consul cum equitibus septuaginta fugit ' unde nemo superest , nisi quem hostis caedendo fessus reliquit ' Quum captivis redemtio negabatur, nos vulgo homines
laudabant , quod Reipubl. nos reservassemus : qu bd ad Consulem Venusiam redissemus, &. speci cm justi exercitus fecissemus. Nunc deteriore conditione sumus , quam apud patres nostros fuerunt captivi. Quippe
illis arma tantum atque ordo militandi , locusque in quo tenderent in castris est mutatus : quae tamen , semel navata Reipubl. Opera, & uno felici praelio recuperarunt. Nemo eorum relegatus in exilium est : nemini spes emerendi stipendia ademta : hostis deniaque est datus , cum quo dimicanteS , aut Vitam semel . aut ignominiam finirent. Nos ,
quibus nisi quod commisimus ut quisquam
ex Cannensi acie miles Romanus superesset nihil objici potest ; non solum a patria procul Italiaque , sed ab hoste etiam relegati
sumus : ubi senescamus in exilio , ne qua spes, ne qua Occasio abolendae ignominiae , ne qua placandae civium irae, ne qua denique bene moriendi sit. 383. Neque ignominiae finem, nec virtutis praemium petimus ; modo experiri animum , te virtutem exercere liceat. Laborem 8c periculum petimus , ut virorum , Ut militum ossicio fungamur. Bellum in Sicilia
jam alterum annum ingenti dimicatione geritur : urbes alias Poenus , alias Romanus eApugnat: peditum Sc equitum acies con-Currunt : ad Syracusas terra marique res geri cur : clamorem pugnantium , crepitumque
122쪽
umorum exaudimus resides ipsi ac segnes a tanquam nec manuS, nec arma habeamus
Servorum legionibus Ti. Sempronius Consul toties jam cum hoste signis collatis p gnavit. Operae pretium habent, libertatem, civitatemque. Pro servis saltem ad hoc bellum emtis vobis simus. Congredi cum hoste liceat, Sc pugnando quaerere libertatem. Vis tu mari, Vis terri , vis acie , vis urbibus oppugnandis experiri virtutem l Asperrima quaeque ad laborem periculumque deposcimus, ut quod ad Cannas faciendum fuit, quamprimum fiat: quoniam quicquid postea viximus, id omne destinatum ignominiae est.
123쪽
Cum milites ad oppugnanda Poeno rum castra ducturus esset. HbIlo 9 Cmeo Scipionibus in Hispaκia in
teremtis , ac prope deletis eorum exercitr- . bus; qui ex gemina clade superfuerant, adi, L. Marcium Equitem Romanum summam imperii detulerunt. Eius castra cum Asdrubal oppugnatum veniret, tanto impetu animorum Romani in eum velut lymphati incurrerunt , ut Poeni terga verterent. Cum autem apsd Carthaginienses omata neglecta essent , Marcius eorum castra ultro oppugnare satuit. Ηίo disertd oratione milites ad hoc audax incoeptum adhortatus es. 13 s. 'ΤΕl mea erga Imperatores nostros V vivos mortuosque pietaS, Vel Praesens omnium nostrum , milites , fortuna fiadem cuivis facere potest mihi hoc imperium, ut amplum judicio vestro , ita re ipsa grave ac sollicitum esse. Quo enim tempore , nisi metus moerorem Obstupefaceret , vix ita compos mel essem, ut aliqua solatia invenire segro animo possem ; cogor vestram omnium
vicem quod dissicillimum in luctu est uuus consulere , dc ne tum quidem, ubi quonam
124쪽
modo has reliquias duorum exercituum p Iriae conservare possim , cogitandum e savertere animum ab assiduo maerore libet. Praesth est enim ac ba memoria, & Scipiones me ambo dies noctesque curis insomniitaque agitant, & excitant saepe somno, neu se, neu invictos per octo annos in his terris milites suos , commilitones vestros , neu Rem-Pub. patiar inultam , de sitam disciplinam 1uaque instituta sequi jubent : 8c ut imperiis Vivorum nemo obedientior me uno fuerit , ita post mortem suam, quod quaque
in re facturos illos fuisse maxime censeam , id optimum ducere. 187. Vos quoque velim, milites , non lamentis lacrymisque tanquam extinctoS pr sequi, vivunt vigentque fama rerum gesta-Yum ted quotiescunque occurret memoria illorum, velut si adhortantes signamque da tes videatis eos , in proelia inire. Nec alia
prosectb species hesterno die oculis animinque vestris oblata memorabile illud edidit Praelium : quo documentum dedistis hostibus,
non cum Scipionibus extinctum esse nomen Romanum; de cujus populi vis atque virtus non obruta sit Cannensi clade , ex omni profectb saevitia fortunae emersuram esse. Nunc, qui tantum ausi estis sponte vestra , experirilibet, quantum audeatis duce vestro auctore. Non enim hesterno die quum signum receptui dedi , sequentibus effusε vobis rus batum hostem frangere audaciam vestram, sed differre in majorem gloriam atque Opportunitatem volui : uti postmodum praeparati incautos , armati inermeS, atque etiam
125쪽
sopitos per occasionem aggredi possetis. Nee hujus occasionis spem, milites, fortὰ teme-rἡ, sed ex re ipsa conceptam habeo. A vo his quoque profecto si quis quaerat, quonam modo pauci a multis , victi a victori-hus castra tutati sitis ; nihil aliud respondeatis , quam idipsum timentes vos omnia operibus firmata habuisse , & ipsos paratos instructosque fuisse. Et ita se res habet. Ad id , quoiu , ne timeatur , sortesna facit, minime tuti sunt homines: quia quod neglexe is , incautum atque apertum habeaso Nihil omnium nunc mintas metuunt hostes
quam ne obsessi modb ipsi atque oppugnati, castra sua ultrb oppugnemuS. AudeamuS , quod credi non potest ausuros nos. Eo ipso,. quod dissicillimum videtur , secillimum erit. Tertia vigilia noctis silenti agmine ducam
vos. Exploratum habeo non vigiliarum ordinem , non stationes justas esse. Clamor in portis auditus, & primu S impetus castra ceperit. Tum inter torpidos somno, paventeiaque ad nec opinatum tumultum , M inermes in cubilibus suis oppressos, illa caedes edatur, a qua vos hesterno die revocatos aegri ferebatis.189. Scio audax videri consilium : sed in rebas asperis Se tenui spe , fortissima quaeque conulla tutissima sunt: quia si in occasionis momento , cujus praetervolat opportunitas , cunctatus paulum fueris , nequicquam mox amissam quaeras. Unus exercitus in propinquo est: duo haud procul absunt. Nunc aggrelientibus aliqua spes est : & jam tentastis vestras atque illorum vires. Si diem
126쪽
proferimus , & hesternae eruptionis fama comtemni desierimus ; periculum est , ne omnes duces omnesque copiae conveniant. Tres deinde duces , tres exercitus sustinebimus hostium , quos Cn. Scipio incolumi exercita non sustinuit ' Ut dividendo copias periere duces nostri, ita separati ac divisi opprimi possunt hostes. Alia belli gerendi via nulla est. Proinde nihil praeter noctis proximae Op- Fortunitatem expediemus. Ite. Diis bene juvantibu S : corpora curate, ut integri Vigentesque eodem animo in castra hostium irrumpatis , quo vestra tutati estis.
127쪽
VIBII VIRI IAD SENATORES CAMPANOs, Ut se veneno potius interimant, quam
Romanchum permittant arbitrio. AIterum iam annum capua a Romanis obstadebatur. Annibal ut eos incaepto absisere cogeret , primδ cotra eorum ad Capuam oppugnatum venerat: inde pulsius , infestis signis ad urbem Romam accelerat. Verum cum nil quicquam proficeret , in Brutios abiit. Tum frae iis Gmpanorum animis, de deditione agi coeptum. At Vibius Uirius qui deseritionis auctor fuerat, cum in Senatum venisset , suadet ut voluntaria morte cruciatus ac contumelias effugiant. Isti r at eos qui de Legatis , te de pace ae delitione loquantur , meminisse , nec quid facturi fuerint, si Romanos in potestate habuissent, nec quid ipsis patiendum sit. Quid vos , inquit , eam deditioncm foro censetis , qua quondam , uvadversus Samnites auκilium impetraremus , nos nostraque omnia Romanis dedidimus Jam e memoria excessit, quo tempore, Scin qua fortuna a Populo Romano defeceri- .mu jam, quemadmodum in desectione
128쪽
praesidium , quod poterat emitti, per cruciatum M ad contumeliam necarimus quoties in obsidentes , quam inimici eruperiamus , castra oppugnaverimus , Annibalem vocaverimus ad opprimendos eos; hoc quod recentissimum est, ad oppugnandam Romam hinc eum iniserimus Age contra , quae illi infeste in nos secerint, repetite : ut eX eo
quid speretis , habeatis. Quum hostis alienigena in Italia esset , & Annibal hostis,M cuncta bello arderent , omissis omnibus, omisso ipso Annibale , ambo Consules ciduo conlulares exercitus ad Capuam oppugnandam miserunt. Alterum annum circumvallatos inclusosque nos fame macerant; ipsi nobiscum ultima pericula , ac gravit fimos labores perpessi: circa vallum ac sos fas saepe trucidati, M propi ad extremum castris exuti. Sed omitto haec: vetus atque usitata res est , in oppugnanda hostium urbe labores ac pericula pati. Illud irae atque odii execrabilis indicium est. Annibal ingentibus copiis peditum equitumque castra oppugnavit , di ex parte cepit : tanto periculo nihil moti sunt ab obsidione. Protectus trans Vulturnum , perussit Calenum agrum : nihil tanta sociorum clade avocati
sunt. Ad ipsam urbem Romam infesta signa ferri jussit: eam quoque tempestatem imminentem spreverunt. Transgressus Anienem , tria millia passuum ab urbe castra posuit: postremo ad moenia ipsa M ad portas accessit. Romam se ademturum eis , nisi omi terent Capuam , ostendit : non omiserunt. Foras bestias caeco impetu ac rabie concit
129쪽
tas, si ad cubilia Se catulos earum ire pre gas , ad opem suis ferendam avertas. Romanos Roma circumsessa , conjuges , liberi , quorum ploratus hic quoque prope exaudiebant , arae , soci , Deum delubra , sepulcra majorum temerata ac violata , a Capua non averterunt. Tanta aviditas supplicii expetendi , tanta sanguinis nostri hauriendi est siti S. 3s . Nec injuria forsitan: nos quoque idem fecissemus , si data fortuna euet. Itaque quando aliter Diis immortalibus visum est, quum mortem ne recusare quidem debeam , cruciatus contumeliasque quas sperat hostis , dum liber, dum mel potens sum . effugere morte praeterquam honest1 , etiam leni postum. Non videbo App. Claudium M Q. Fulvium victoria insolenti subnixos , neque vinctus per urbem Romam triumphi spe taculum trahar , ut deinde in carcere , aut ad palum deligatus , lacerato virgis rergo , cervicem securi Romanae subjiciam : nec dirui incendique patriam videbo : nec rapi actstuprum matres Campanas , virginesque, Mingenuos pueros. Albam , unde ipsi oriundi
erant , a fundamentis proruerunt , ne stir pis , ne memoria originum suarum extaret rnedum eos Capuae parsuros Credam , cui infestiores quam Carthagini sunt. 391 Itaque quibus vestrum anti sato cede re , quam haec tot M tam acerba videant, in animo est; iis apud me hodie epulae instructae
parataeque sunt. Satiatis vino ciboque poculum. idem, quod mihi datum fuerit, circumferetur 'ea potio corpus a cruciatu, animum a contu
130쪽
meliis, oculos, aureS a videndis audiendis. que omnibus acerbis indignisque, quae manent victos , vindicabit. Parati erunt, qui magno rogo in propatulo aedium accenso eorpora exanima injiciant. Haec una via rehonesta M libera ad mortem. Et ipsi virtutem mirabuntur hostes , M Annibal fortes socios sciet ab se desertos ac proditos escte.
P. SCIPIONI sAD EXERCITU QP. Scipio , qui postea Africanus dictus
es, ante quartum ἐν vicesmum aetatis annum missus in Hispanias Imperator, primo adventu in provinciam ita milites alatoquitur , ut ei maxim/fidentes , proet rea bono animo deinceps essent.196. NTEmo ante me novus Imperator mi-I S litibus suis , prius quam opera eorum usus esset, gratias agere jure ac merito potuit. Me vobis , priuiquam provinciam aut castra viderem, obligavit fortuna : primum , quod ea pietate erga patrem patruum que meum vivos mortuosque fuistis; deindequbd amissam tanta clade provinciae possestionem , integram & Populo Romano , M successori mihi , virtute vestra obtinuistis.
Sed quum jam benignitate Deum id paremuS atque agamus , non ut ipsi maneamus