장음표시 사용
31쪽
pus quoddam et optio facta est, num sorte Poenis peccata sua gravioribus deinceps subsecutis in poenitentiam acti, ad iustum clementemquo Dominum suum integris animis reverterentur. Quare ad exsequendam punitionem Aegyptii primum Sisaho rego ceperunt Hierosolyma; deinde ad Ussiae regis aetatem, quo magis dei praecepta neglexerunt et suis confiderunt viribus, a vicinis gentibus minoribus vexabantur. Nihilominus victoriam etiam et felicitatem largitus est Dominus, ut benignitate converterentur ad poenitentiam, atque adeo Ussiae tempore summam Prosperitatem utrique regno conciliavit, subactis omnibus gentibus ab Egeon Geber ad Thapsacum at eo magis in luxuriam et superbiam si aliarum religionum cupiditatem inciderunt, quas summa morum depravatio et atrocissima quaeque lacinora sequ8bantur. Quare cum statutum conversionis tempus sprevissent et idolorum Canaanensium cultu inde a IoasO rege magis magisquo inquinarentur, Dominus morti soro Ussiae anno per Iesaiam prophetam diram dixit sontentiam Ιes. VI , ut iam obstinatae contumacine atque perniciei traderentur, nec amplius etiamsi audirent verbum, redire et servari ab interitu possent. Ita saetum est, ut Iudaei statim funestissimo bello a Syris et Ephrastinitis illato a summo gloriae fastigio in extremam deiicerentur miseriam , et, cum pessimus reX Aelias Assyriorum implorasset auxilium, arbitrio eorum ac paene dominationi subigerentur; utque adeo, cum Plus ducentis quinquaginta annis cum minoribus tantummodo gentibus conflictandum fuisset , iam ab ingenti regno mundano non vexari solum, verum pessumdari et contundi coepti sunt. Nihilominus quadraginta sere annis praeteractis Dominus celeberrimo exemplo ostendit, quid etiam tum valerent Iudaei, si non a gentibus deo insessis peterent auxilium, sed suam implorarent gratiam et omnipotentiam; Assyrios enim
ad summum potentiae culmen evectos ante Hierosolymorum Por-I CD. Κgiti Commentar liber die Bb. der Ednige, ad 2 Reg. XV, 18, p. 459.2 r. C risi der syrisch - ophraimitiselie Krire p. 8 8s., qui copiose et egregis de huius belli ratione et pondere disputavit. 3ὶ Praeter ceteros Syri Damasceni, qui singulari quadam ratione cum utroque regno continebantur, eontinui sero irritamenti simul et stagelli munere fungebantur; quorum vices iam longe gravius agendas suscePerunt Assyrii. cis. CAsPARI I. I. p. I9 - 21.
32쪽
q. 4. DE CONDITIONE IUDAEORUM. XXItas adeo perculit, ut tarde demum ab horrenda clade respirarent. - At ipse etiam Hishias prosperum fortunae statum se ferro non posse probavit; nam cum vix mirifice esset expertus, non in hominibus sed in solo deo confidendum osso, tamen eum B bylonii amicitiam et societatem ei offerrent, blanditiis eorum pel- Iectus, ut laedere sese dignum commonstraret, omnes iis opes et munimonia iactando ostendit. Tum vero Iesaias ,, ee, inquit, , ,Venient dies, et auseruntur omnia, quae in domo tua sunt
et quae congesserunt patres tui usque ad hunc diem, Babylonem; non retardabitur hoc verbum, dicit Dominus; et ex filiis tuis, qui a te exiverunt, quos gignes, sumuntur et sunt ministri in palatio regis Babyloniae I Haec autem vox haud ita mnito post partim evenit; nam, a quibus tam splendide et gloriose erat vindicatus, ab iisdem Assyriis Manasso filius Babylonem in captivitatem abductus est.
Tertio anno posteaquam a mortifero morbo Uishias fuit servatus , natus est Manasse . Qui cum XII aetatis anno ad regnum pervenisset, vel nefariis magistrorum consiliis , vel pravorum sorsitan amicorum illecebris seductus, ipsa insuper naturae Vitiositate stimulante, et connivente iuventute ad omnia malorum irritamenta parum munita , eo excessit perversitatis, ut numquam atrociora vitia viderint Hierosolyma. Nam destructo
Domini vivi verique cultu, quem summa cum diligentia et solli-Iὶ Ies. XXXIX, b s.
2ὶ Quindecim anni HisHae post morbum erant destinati, cis. I . XXXVIII, 5, Manasse autem duodecim annos natus rerum potitus est, 2 Reg. XXI, l. 2 Paralipp. XXXIII, I. M Quoniam in I l. ss. malorum regum gesta sestinantius solent expediri, ad concinnandam Manassis historiam, quippe qui LV annos, diutissime omnium, regnaverit, praeter ea, quae o ipso Nahumo patent,
nihil pertinet nisi 2 Reg. XXI, v. I I9 et 2 Paralipp. XXXIII, v. I-21. Contra E- va Gesch. dea Volines Israel III, a, p. 364ss. egregiam sontium silvam huic tempori obtrudit, Deuteronomium, librum Iobi, Ies.
LII, 13 - LIII, 12. LVI, 8-LVII, II, Ps. X, 1 - 11, XVI, XC,
CXL CXLII ali., quos omnes longo aliis temporibus adscribendos eces si ae magno consensu censemus; ac licet ad universam rerum enarrationem , satis luculenter et praeclaro ab eo institutam, opinionum commenta illa non magnopere pertinuerint, tamen in singulis rebus, stetitiis sontibus illis nixus, haud pauca arbitrarie contendit.
33쪽
citudine restituerat pater, gentium sese superstitionibus audacius dedit, quam quod ullus antea rex suerat ausus; id quod eo facilius perpetravit, quo inveterata populi ad idololatriam propensio Hiiniae studio cohibita potius quam eradicata erat, et sat mulsi etiam vixerunt, qui XXIX annis ante Achasi superstitiones sectati, libidini diu coercitae pronis iam animis indulgerent. Ac sicuti post emendata sacra impietas recenti cum impetu solet refragari, ita idololatria et nequitia cum violentia adhuc inaudita grassari coepit. Non enim in iis superstitionibus laetendis acquievit Manasse, quao maiores iam dudum admiserant, Syro-Ρhoeniciis, Ammoniticis aliarumquo gentium accolentium, verum etiam Sid rum cultum, ab Assyriis mutuatum , petulantius Achaso insti-1 Probo notaverunt Movansius Phoenirier I, p. 56 ss. 164 M.ὶ et
IL Us comm. in Il. regg. p. bb9 ss.ὶ universum coelorum exercitum ea demum tempestate, quam Assyriam vocamus, reIigiosius ab Israelitis coli coeptum fuisse; idque ad Assyriorum commercium esse rμserendum, inde apparet, quod Assyrii non solem tantum et lunam, verum coelestia omnino corpora adorabant, uti traditum a veteribus est et monumentis praeclare comprobatur; unde etiam apparet temero iudicasse monsi , Assyriorum religionem suisse non idololatriam sed purum siderum cultum, nullis humanae similitudinis imaginibus admissis I, p. 68 ; permultae enim deorum imagines in marmoribus inveniuntur expressae; verum, ad quaenam numina Singulae deinceps reserendae sint, non prius statui certo potest, quam scriptio clineata satis sit enucleata. Quae adhuc in hoo genero conscripta Bunt, ea coniiciendo sero indagata sunt, atque multiplici discrepantia etiam incertiora redduntur. cis. LATARO Ninivin v. s. Ueberreste
in inscriptionibus, proposuit in t Outtines of Assyrian history p. XVIII ss.
- At vero licet totius mythologiae huius ratio satis adhuc obscuris sit, tamen, quM ad illustrandos li. ss. pertineant, necurato monumentorum e mine et comparatione videntur investigari posse. Ac primum quidem summum numen, is x omnium deorum magnorum NSO Commentary On cuneis insc. p. 31 , Baal s. Assar, Assur, Assarak ibid. p. 25. Ouuines p. XVIII duabus imaginibus exprimitur; altera circulum exhibet tribus alis ornatum, in qno humanae plerumque sgurae pars Superior conspicitur cis. LATA . l. l. M. 79, a. b. e; eiusdem Monuments of Ninevehiab. 6. 25. 34. 39. 41. 53 all. BOAoni I. I. p. 253 ; in Assyriis tabulis non invenitur nisi volitans super arbore sacra, infra commemoranda, vel super rege, quem aut comitatur fero in proeliis, et quocum omnes gestus et manipulationes communes agit, aut a quo supplice adoratur. Eadem imago diversa paullo ratione delineata apud Aegyptios uotissimum est solis simu
34쪽
q. 4. DE CONDITIONE IUDAEORUM. XXIII
tuit; in utroque templi atrio pontificum et populiὶ eiectis Do-.
mini altaribus, Isaali, Astarti, et universo coelorum exercitui laedas erexit aras; et, quod nemo antea fuerat ausus, in ipsa aede Domini tetrum Astartis simulacrum constituit. Porro, quod
lucrum, nec non apud Persas invenitur *D. LAT. l. l. p. 416. VAux Nine-veh and Persepolis p. 398 . Gravior autem altera est summi numini Simago, qtine ostendit virum, sicuti omnes dii, permagnis alis praeditum, qui altera manu fructum palmae tenet, altera vas s. panistrum Me quibus hie non est disputandi locus ; insignia autem est capite aquilino cst. LAT. sig. 1. Bononi p. 256 all. . Atque haec quidem figura vix dubitandum est quin roserat numen illud, in cuius aedo Sanherib traditur interfectus esse, Ies. XXXVII, 38. 2Reg. XIX, 37. cis. RAwLins. Commentary P. 26 ss. Bon. l. l. p. 197 ss. GROTEp. l. L p. 10. 33, Summa eius dignitas atque eximius etiam Iocus praeter cetera numina esse videtur est. Gnor . p. 33 , et in palatio Nimrudensi quod caurum spectat, Sacrurium eius repertum est, de quo diximus inlia ad I, 14 pag. 41. 42. Nomen Inci paulltilum quidem differt ab Assaraco; at e diversis rationibus quibus LXX reddiderunt, iri ares , Asa νάχ,
posterior propius abest. Neque vero eorum sequimur opinionem, qui I Omen retulerint ad v. Is , -- aquila, cum rex s. ωχ haud raro ARV-riis et Babyloniis Miletatur nominibus in. ID N; GROTSF. P. 40 ; nam
Assaraci nomen aperte prodiit ex Assar s. Assiir, RAULINs. Comm. p. 27; facilius accipi potest, ut Israelitae propter caput aquiliniun similem vocis sonitum cum V. It a coniunxisse Videantur. Tum vero haud raro in monumentis singularis quaedam arboris saerae conspicitur species *D. v. sig. 33 , summae dem simulacrum, Astartes, quae Assyriis audiebat Xastara, cis. RAwMNs. Outtines cl. P. XX; vix enim aliter quam coniuncta cum Baalis symbolo illo, primum descripto, ael ab aliis diis honore affecta reperitur. eis. LQ. fig. 31, a; p. 410. 426. Bon. p. 159. 202 all. GOssA Ass. p. 94 ff. GROTEF. p. 37 Satis autem diversao eius formae inveniuntur. Saepissime occurrit truncus compluribus nodis distinctus, qui surgere e solo videtur, atque in septena solia excrescit, vittis velisque circumdatus, adeo imen exornatus, vix ut a columna ad arboris similitudinem artificioso consormata distingui possit. Alias deinde superior tantum eius pars reperitur in. GossK, p. 125ὶ; Porro conspicitur truncus tribus sero nodis variatus, septenis soliis ornatus, et plus viginti fructibus palmarum dactylis, ut videtuo insignis last. T. Monuments of Nin. tab. 6 ; in cylindris deinde simplicior etiam species cum trinis soliis fructibusque delinoata est eis. HOEFER Chaldeo etitab. 19, fg. 2; 21, fg. M; postremo etiam simplex arboris figura, nullo artificio praeter nodos variata, multis fructibus et sonis praedita, in panistro dei cuiusdam expressa est eis. Gossa Ass. p. 10M. Quae cum ita sint, amplissima Iux accedit ad dissicillimam quaestionem, quae est de simulacro Astartes, In IVN, quod saepissime in Il. 38. commemoratur,
35쪽
eum his religionibus coniunctum esse solet, divinationum et praestigiarum quaevia genera instauravit, et filios suos in Molochi honorem per flammas transire serit in valle Ben Hinnom; eaque omnia tanta cum insania perpetravit, ut abominandos gentium
cuius exemplar Manasse etiam in aede Domini constituit. In enucleanda vexatissimas vocis notione, quam versiones Vetti et interpretes modo reddiderunt Astarte, modo columna vel idolo eius, modo arbore vel luco e r. GMEN. ines. R. V. , nostra memoria maxime elaboraverunt Movans
Phoenicier I, p. 560 M. , qui imaginem esse Astartes ab eaque distinguendam demonstravit, et Κgiuus Comm. liber clio Bueher der Κdnigop. 222 ss. , cum ostenderet, quomodo inter se differant Π N, et re, α' nu v. diu π: at vero illum temere contendisse existima-
mus, columnam esse intelligendam sive arboris truncum, abscissis ramis et corona, hunc autem haud probo negasse, signifieari yetiam arbores interdum ab hominibus plantatas s. lucum. Ut enim brevi proponamus, quid ex accurata exemplorum collatione Spparere videatur, notat 1 arborem artificiose conformatam, Astartes imaginem, ac 2 Reg. XXI, a, cis. v. I IUN. D N; 2ὶ tum vero ad ipsum numen transfertur,
eis. Iud. II, 3. III, 7. I Reg. XVIII, 19; M postremo arbores etiam vel Iueum signisseat Deut. XVI, 21: .non plantabis tibi ri 'RUN,
lucum omnium Rrborum pone altare Domini dei tui, quod tibi feeisti; quae verba nbi cum Sequente tantum versu comparamus: ,,ne B erig tibi Iam , s et reputamus in I Dan. XI, 45. Ies. LI, Is diei per similitudinem de tentorio in terram fgendo, cis. Coh. XII, 11, opinemur forsitan, Deuteronomii verba non certum suppeditare argumentum r. C sp ni lib. Micta p. 26M; at vero longe usitatissima v. VI 2 potestas est plantandi; et si recolamus illud dicendi genus NM ΥΠ rim, Deuti XII, 2. I Reg. XIV, 23 ω r. KML. a. h. l. , quod crebro eoniunctum est cum I IUN, vix negabimns, luci interpretationem in hoe ex Fplo ratam videri. Iam vero, si eiusmodi v. est usus, egregio comprobaturiis sacrae arboris speciebus, quas in Assyriorum monumentis reperiri modo notavimus. - Addimus m IXU , columnas in honorem Baali constitutas, de quibus cis. KEIL. l. l. p. 220 M., apparere expressas in cylindro quodam Babylonico, est. Ηοὐκn Chaldeo tali. 20, 3, ubi binas conspieimus columellas, quibus discus simulacrum solis, haud raro obvium illud, impositum est. Del o praeter Baalis et Astartis idololatriam, universo eo Iorum exercitui Manasso sacra fecisse traditur, I Reg. XXI, 3. 5. 2 Paralipp. XXXIII, 3. 5, ab Assyriis, ut verisimile esse supra diximus, mutuata. Assyrios enim sidera omnino coluisse, nec solem tantum et Iunam, cum aliunde notum sit, tum inde putet, quod sat multino stellae pro numinibus habebantur est. RAMLINs. Out lines p. XX ss. ; deinde rarius Baalis et Astartes, persaepe autem solis, lunae, quinque septemve stellarum et totius coeli imagines vel divino affectae honore, vel symboli ea ratione vel
36쪽
l. 4. DE CONDITIONE IUDAEORUM. XXVritus non solum esse imitatus, verum longe superasse dicendus sit . - Neque vero Dominus non prophetarum vocibus eum admonuit et castigavit; quos tantum absuit, ut audiret, ut vel per- Sequeretur et cum permultis, qui apud fidem et obedientiam legis divinae permanerent, insania abreptus trucidaret ; ita ut sacra urbs innocenti sanguine profuso tota pollueretur. Quae tanta tamque atrocia facinora cum rex ipse praeiret, fieri non potuit, quin populus vestigia eius sedulo premerent et sua quisque scelera et stagitia adderent; et cum satis diu praecipites ita in voraginem abirent, supplicii sententia iamiam enuntianda nec amplius disserenda erat. Dominus igitur, cum ,,Davidi et Salomoni affirmasset ', nomen suum in sua domo habitaturum esse in secula seculorum, nec pedem Israelis o terra cessurum , modo praecepta legis omnia sacerent - iam, quoniam omnem omnino legem laede et pertinaciter violarant, Per vates, ministros suos, praedicavit: propter horrenda facinora Manassis et omnia simul, quibus Israelitae, ex quo educti essent ex Λegypto, Suum accendissent iram, se Hierosolyma, haud secus
etiam ornatus caussa adhibitae conspiciuntur, uti passim Probant monumenta; cis. infra P. 42; LAT. fig. 18. 78 all. Pag. 4II. - Ceterum Salma- . nassaris et Sanheribi tempore ignis quoque cultus interdum deprehenditur in tabulis monumentorum; cla. LAT. P. 425. 4II. Deindo Manassem divinationum et Praestigiarum permulta genera instituisse legimus; quae superstitiones cum Asiaticis religionibus arctissimo coniunctae erant. Nec defuerunt aput Assyrios. In palatiis Κhorsaba- dicis et Nimmdensibus integra conclavia eiusmodi caerimoniis patrandis destinata erant, eis. BON. Nineveh and ita Palaces p. 164, 204, 262, 266, 269 ali., in quorum tabulis regem conspicimus e Poculi et sagittarum ratione futura praesagientem, eis. Exod. XXV, 18. Ego . XXI, 21. 22. Reperti sunt quoque Teraphim, in tabulatis conclavium conditi, cla. Bos.
p. 156. 158. 203. 204. I CD. 2Reg. XXI, 2. 9. 11. 2 Paralipp. XXXIII, 2. 9.M CD. Iosapsi Arch. X, 4 .... παντας τους δικαίους τοῖς ἐν Toις Ἐβρ ίοις εἰ nor ανεν, ἄλλ' οὐδὲ νων προτητων ἔσχε vεε διά ' καὶ TovΤων τινας καν ημέειαν ἀnέσφαξεν, ως cirμανι ρελθm ἔα 'Iεροσολυμα. . H os . Christol. Ι, b, p. 2. - Iesaiam hoe tempore diro supplicio a Manasse affectum esse, in sabulis est; eis. GRsin. Ies. I, P. 9 ss. BL ΕΚ ad Hebri XI, 37. H-- . Einteitung II, h, p. 59 ss. in. URNas . ibid.3 XII annorum puer Manasse ad regnum pervenit; legimus Rutem filios eius Molocho sacratos esse; quo accedit, quod XXII 40 regiminis anno Babylonem asportatus est, ut in videbimus.
37쪽
OVI PRO GOMENA. CAP. II. ne Samariam, sunditus esse eversurum, ipsos autem manibus hostium traditurum ad praedam atque direptionem. - Λt obstinatus populus cum rege insano audiverunt nec Perceperunt, viderunt neque intellexerunt atque adeo haud ita multo
post altera vaticinii pars scelesti principis fato Evenit. Eodem sere tempore Assarhaddonis Assyriae regis iussu in desertas regni olim Ephraimitici regiones novi coloni e quinque
gentibus deducti sunt; copiae autem, quae comitando eos custodiv runt, fines vicinos crebro vexasse videntur, et praedandi caussa, vetere insuper invidia incitatae, Iudaeam quoque infestavisse. Λbeorum turmis serocibus ut Hierosolymorum saltem confinia defenderet, Obviam prosectus esse Manasse putandus ecti, ne Pr spero Marte gavisus; vel etiam structis sorte insidiis per occasionem subito esse oppressus; nam in dumetis delitescens ' turpiter captus est, et, duabus catenis constrictus , Babylonem asportatus , quae tunc Assyriis subiecta erat; id quod anno sere 676
thitis, Sepharvaeis. 3 CD. 2 Paralipp. XXXIII, II: 'ri mn Iura N t e po-runt Manassem in emnetis; I I enim spinam significat, cla. Cant. II, 2. Prov. XXVI, 9 all.; semel notat hamum, quo pisces captantur, translutum a spina, quae imo hamo adhaeret, Iob. XL, 26, ubi alii anulum intelligunt, per maxillas piscium transmissum; utramque potestatem hiequoquo valere existimant; hane tuetur Maurerus; illam suerunt qui translato sensu acciperent: neeperunt Man. per insidias, quas illi struxerant, cum aliis proprius sensus plageret GEsE . thos. , quia issimili instrumento utebantur in captivis vinciendis; porro LXX exhibent: δεσμοις, Vulg. Luvngnus: catenis; at vero II, nihil potest notare quam capere, captivum facere; neque omnino est, quod ab usitatissima v. I ri potestato spinarum, dumeti, ad singularem illam confugiamus, quae apud Iobum semel legitur. 4ὶ Haec conditio, quam etiam Zedehia passus est, Ad vivum expressa apparet in tabula quadam Κhors adiea eis. Boro Monument de Ninivetab. 12ssi, ubi Palaestinae incola, ut videtur, manibus et pedibus duabus eatenis constrictus ab eunucho προοαγωγει ad Salmanassarem inducitur,ch. BOIN. I. I. p. 166. 167. 5ὶ Abductio et conversio regis quoniam in libb. Regum omittitur nec nisi in libb. Paralipp. narratur, ab adversariis authentiao horum librorum maxime vexata est, o quibus nominandi sunt GRA Bansius , RosRNMURI Rus, WiNERus R. W.; Movnnsius conversionem eius fictitiam esse contendit, asportationem deseudit; at vero argumenta eorum a ΚΕ L Ο apologet.
38쪽
q. 4. DE CONDITIONE IUDAEORUM.
a Chr. videtur accidisso . - Sic Manasse ab iisdem Assyriis captus est, a quibus Hiskius pater tam splendide liberatus erat; iisdem enim peccatis contumaciter sese dederat, a quibus ille,
quantum valeret, regnum lustravit.
Necopinata hae calamitate Iudaei a summo insaniae atque insolentiae fastigio in extremam moestitiam atque anxietatem deiecti sunt; non quod Ablato rege inopes fuiSsent consilii, quis iam rebus publicis moderaretur, nec quod dilectissimi sorte principis vincula essent commiserati - fiagitiorum mim magistro potius gavisi erant quam regem suum eum pietate et caritate prosecuti, sed quia fieri non potuit, quin timerent, ne rego capto universa gena serius ocius ab Assyriis, Sanheribi sorte cladem Versuis liber dio Chronili p. 425 - 31 et IIAR AERN. Eini. II, a, p. 221
- 225 tam luculenter resutata sunt, ut vel EWALD. asseveraret, Gesta.des V. Thr. III, a, p. 37T: Adas Ereigniss hann seinem re in en Grundo 3 eh gar nichi beZweisuit merden,' licet notaverit: . r nun dio gange Art des Chronikers veniit, Wies hierin nur die eigeuthii mitellostrasgelialtene halbdictiterisclio D stellungs ei so finden, in .elcher die-ser Erlahler aucti sonst so ost mas er in seinem Quellenbuebe ansmhr- licter beschri eben sand, in ein paar ge drgige Worte Eusammendrangill - Unde repetendum sit, quod libb. Regum nihil do hoc casu habeant, postea videbimus; nobis autem summum quoddam documonium ex ipso Nahumi libro redundat; uti enim supra p. XVIII iamiam indigitavimus, universa vaticinii ratio Et praesertim, quod nusquam peccata populi arguuntur, tempestatem utiquam designat, qua Iudaei gravi quodam casu adeo deiecti erant ac paene desperati, ut, cum res ipsa satis superque loque retur, non severitas legis, sed gratiae dulcedo hominum animis sortiteresset proponenda. Et quoniam Nahumum non posse nisi post Hiskiae et ante Iosiae tempus fuisse vaticinatum vidimus, eiusmodi calamitatem regnante Manasse accidisse oportet. I Quando Manasso ab Assyriis deportatus fuerit, nusquam certo do- etur; potest tamen ex ipsis II. as. probo definiri. Nam Assyriorum copi Min Palaestinam descendisso aliae non possunt cogitari, quam quae colonos illos deduxerunt et X tribuum reliquias secum asportaverunt; id quod secundum Ies. VII, saetum est LXV annis post primum Achasi annum, 742;
unde deducimur ad XXIIum Manassis annum, a. 676. Assontiunt huic calculo Iudaeorum chronologi in libro Seder Olam, tum vero UssEmus, DE VI Oiaus, ramus, Hassso E ills Christol. I, b, 56, Betu. I, 177 ,
macus Rus Ies. I, p. 280, all. Qui de VII nu Manassis anno cogitarunt, iis recte dudum respondit I. II. MI AELis annot. uberr. ad 2 Parat. XXXIII, 11 , se complures annos designandis tot sacinoribus transiisse, praesertim cum etiam liberos suos idolis immolasso dicatur; ut taceamus, Assyrios eo tempore non tetigisse Palaestinam.
39쪽
PROLEGOMENA. CAP. II. et ignominiam ulturis, in exsilium transportarentur, Rique adeo, quod modo passi erant Israelitae, idem ipsis propediem accideret. Atque ea sormido sine dubio exaugebatur, si quis forte
Vatum Verba, Obiter antea audita, recordaretur, qui ipsas litas Samariae calamitates Iudaeis quoque instare nuntiaverant. At vero exigua piorum Domini servorum reliquia aliter erat institutar priores enim prophetae Summo inter se consensu docuerant, internecionem Iudaeis non ab Assyriis, verum a Babyloniis iri paratum. Nihilominus iis quoque, qui hoc religiose meminerant, gravis erat et acerba maxime regis asportatio: summae
enim suturae salutis promissiones, quae populo datae erant, ad regiam Davidis sobolem haerebant adstrictae; rex igitur, ut Ieremiae verbis utar, verae Israelis spiritus vitalis erat'; neque vero ignorabant, in rege Babylonem abducto totius populi eodem aliquando abiiciendi pignus latere et quodammodo praesagium . Cunctis igitur summo moerore et formidine sollicitis, cum nullis sociis respubliea adiuvaretur, imo inimicis undique et hostibus
circumdata esset, cavendum magnopere erat, ne desperatione correpti in atrociorem etiam contumaciam et pertinaciam Praecipites abirent; et, cum totius populi evertendi tempus praestitutum nondum venisset, electae autem piorum reliquiae in fide et obedientia conservandae essent: sortiter erant monendi, ne ab Assyriis nunc sibi instare perniciem timerent, sed leviter castigati bono animo recepto ab idoIolatriae insania resipiscerent. Atque hoc quidem consolandi munus Nahumo iniunctum est, qui Iudaeis suum ipsorum interitum timentibus Assyriorum potius internecionem Propediem eventuram divino spiritu instinctus proposuit. 1 Cis. Threni IV, 20; Mich. IV, 9, eoII. H osra. Christol. III, et
pfinden Eu lassen' - ea quantopera nostram sententiam confirmenι, satis superque indigitasso nobis videmur, praesertim ubi Iesaiae comparamus
similitudinem, qui, annuntiato exsilio Babylonico e. XXXIX, consestim pergit o. XL: 'ΣΠ PN 'Una 'Unal
40쪽
q. 4. DE CONDITIONE IUDAEORUM. XXIXQuae cum fierent domi, Manasse rex Babylone acerba vinculorum miseria et turpitudine ad poenitentiam actus est, et praeclarum Hishiae patris exemplum secutus, humilibus precibus ad Dominum deum patrum suorum missis, mox clementiam eius et misericordiam expertus est; haud enim ita multo post vineulis liberatus domum dimissus est; quod quibusnam ex caussis Assyrii ei concesserint, assequi non valemus
1 Preces eius scripto mandatas et in fastis regum Iudaeorum atque in rebus Chosai vatis exaratas Paralipomenorum auctor ipse vidit. Satis Praeclaram orationem Manassi adseriptam inter Apocryphos V. Ti. libros circumferri constat, do cuius origine et aetate nuperrime disputavit FRITE- sonivs Exeget. Handb. 2u den Apocr. 1851, 1 c. n. M Quod non diu Manasse fuerit exsul, probe coniicitur inde, quod LV annos regnasso traditur 2 Reg. XXI, 1. 2 Paralip. XXXIII, 1, nulla interrupti regni habita ratione. 3ὶ Fuerunt M qui foedero pacto libertatem ei ab Assarhaddone concessam opinarentur PRmDRAux all. ; at vero si de pretio vel tributo cogitatur, nescio an tale quid secundum priorum regum similitudinem Menachemi, Achasi, Hishiac fuerit commemoratum; ea autem ratiocinatio, qua nuperrime C. A. MENERL Sinais- und Religionsgesch. der Κ6nigr. 1gr. u. Iuda p. 304ὶ rem componere sibi visus est, cum sic sere diceret: . Diem Era lung gehoint aut einen Wechsel der Partheten hinaucleuten, und der-selbo uadurch eingetreten Eu sein, dasa die herrachende Parthei steti threr Abh gigkeit von Assyrien Eu enti edigen suchie, Was den assyrischen Monarchen besti te, den Κ5nig nach Babylon gu berusen und thn dortina Gefmgniss gu legon, aus welchem er jedoch gegen die Zusam, seinebisherigen Rathgeber au entsemen, enuassen Wurde - ea quantopere idoneam rerum rationem confundat, facile perspicitur. b KEILivs apolog. Versueti liber die Chronik p. 43I Assyriorum rempublicam sorte turbatam fuisse coniecit; at sutilis est GLms m et RosEMMIE . opinio, qui Medorum seditionem arguerunt, cum Sardanapvium eundem esso ae Assarhaddonem perperam hallucinarent; neque vero de alio tumulto quodam quiequam habemus compertum. H Porro mors Assarhaddonis serius actioit a. 668 , quam quae Μ assis liberandi caussa suisse Possit, eis. not. 2; quod nisi contrarium esset, maxime probaretur Hor Mu et HARom. sententia lala. Eini. II, a, p. 223 ss. , qui post mortem eius Babyloniorum regulum libenter libertatem Manassi largitum esse existimarunt, societatis et foederis contra Assyrios iungendi caussa, sicuti Ies. XXXIX Merodach Baladan. δὲ Nee inde multum coniici potest, quod rex Hierosolyma reversus momnia urbis resecit et castella Iudaica omnia munivit; cuius rei caussam attulit Hassius I. I. p. 205, ut non ab Assyriis verum ab Aegyptiis terram defenderet, probantibus Assyriis; cum P D in vel Assrriorum iussum et praeceptum coniiceret; contra EWAinus cum Aegyptiis foedus ab oo coniunctum esse doeet, l. l. p. 379. Utcunque est, ab Assyriorum iugo