장음표시 사용
51쪽
quod sanctissimum Sacramentum dicto in itinere iiii quam asportatum , in hoc tantum ingressu super Ach Pag. 1ο.& neam deserretur : quia , uti diximus , hic sacer Ritus pro Viatico in itinere asseruando ab antiquioribus na scentis Ecclesiae Pontificibus obseruatus fuit, Deque temq. apud ceteros usum recepit rimino ex hac sanctis. simi Sacramenti gestatione , summo Pontifice Mantuam ingrediente , sacratissimam Hostiam eo in itinere vel publice, vel saltem priuatim delatam fuisse fatearis opo 'tet, etiamsi hac de re in Diario nullam mentionem fa- in fuisse inueniamus.
Alexander VI. die a a. Iulij ab Urbe discessit, & VLA:ε, vi. cum Valerij, seu Varronis oppidum, Vicouarum cor-
N. C D. rupte nunc vocitatum, tum loci natura, tum opere mu-
si , nitissimum, supraq. Tubur in Latio situm, profectus fuit, vi illic cum Alphon sol I. Neapolis Rege de Regno Ne
politano a Rege Franciae defendendo alloqueretur. Broeard. Totoq. hoc in itinere, teste Brocardo in secundo suo- Ο rum Di riorum Tomo, coram summo Pontifice sanistiGsimum Sacramentum super Achineam delatum fuit. Iulium huius pominis II. ex recentioribus Pontificis Iuliii, Ir. bus coram se non semel sacrosanetum Viaticum in iti. M. D. Vt, nere solemniter asportandum curasse in Diarijs caere moniarum inueni. Iulius nanque, Vir sane ob Ecclesiae sanctae ditionem Qrtiter conteruatam & auctam numquam satis laudatus qui ut Imperium & Patrimonium
Au . 1ν. Ecclesiasticum a diuersis occupatum recuperaret, mul-λ D, Vi, ta gessit bella ab Vrbe Roma Die xxvj. Augusti A
no Domini M. D. VI. discedens,& Bononiam usque proscctus, ut eam a tyrannide Ioannis Bentivoli tib raret, sacrosanctum Viaticum solemni pompa, ante se Paris C is in itinere asportandum curauit , ut Paris Crassus , eo su. 70 tempore caeremoniarum Magister , scriptum in Diario via ini. reliquit. Quo in itinere, ut ait Platina, Rauennamo, Arb
52쪽
Ariminum , & Aemyliam, siue Flaminiam uniuersam, quam Romanulam , vel Romandiolam vulgo appellant, . recuperauit, Bononiamq. a tyrannide liberam reddidit. Adriamisi Huiusce Pontificis Itinerarium Adrianus Cardinalis h roico carmine complexus est . Eumdem ritum idem Pontifex obseruauit, dum Die prima Septembris Anno lultu, IL Domini M. D. X. ut scribit idem Paris, Bononiam ite-- rum prosectus, Exercitum contra Alphonsum Estensem huius nominis primum Ferrariae Ducem mouit, Mutinaei adempta, &Mirandula praemio tamen, ut ait Plati- Platina. na , pro tot tantis'. laboribus non satis specioso e
Leo Decimus cum uniuersa Romana Curia Floren- Leo X. eirtiam, & Bononiam usque proficiscens sacrosanctum Viaticum 4n itinere Iolemni pompa ante se asportandum γ x v.
apud eumdem Paridem in Diario curasse legitur. Leo malaque Die prima Mensis Octobris M. D. XV. sumpto paris Cras prandio, Roma discedens animi reficiendi caussa Viteμbium versus, Montem Faliscum, Tuscaniam seu Tusc nellam, deinde Centumcellas vulgo & corrupte quidem Cincellas, Ciuitatem veterem usque,se iturum dixit: ubi cum rumores disseminati essent de Francisco Gallorum
Rege ad pedes sanctissimi Domini exosculandos Romam
piosecturo eodem cum Exercitu, quo Mediolanum e pugnarat, in suamq. potestatem reaegerat; Leo aliquid 1εo Y mali ex regio Exercitu euenturum Italiae suspicans, R mirgem ab instituto amouere accurate studuit, sponte per Diploma ei promittens, se propediem Bononiam usque. profecturum. Idcirco aliquot sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalibus cum uniuersa Romana Curia Viterbium a cersitis, de Pontificia Bononiam versus prosectione comsultum sitit, de Regi scilicet occurrendi modo, ne ad It liam cum Exercitu aduentaret. Vt autem Pontificiae M
testati consuleretur, decretum deinde Florentiae in Colla
53쪽
Consisto sistorio fuit, ut quattuor Praelati e Florentia Parmam vox ψM Fio' que, duoq. S. R. E. Cardinales a latere Legati e Bononia labilium Regium usque obuiam procederent. Leo itaque Romanus Pontifex, & Franciscus Rex Christianissimus splendidissimo apparatu Bononiam pro pace componenda Leonis X. sese contulei unt. Leo & Florentiam, & Bononiam cum .,i. iii a sacrosancto Viatico solemni pompa ante ipsum delato, i & 34hou gressus est. Rex autem Galliae undecima Mensis Decet ingressus. bris die, Anno Domini M. D. XV. illustrissimo & an plissimo X X. Cardinalium Comitatu absque tamen , Exercitu a Leone X. Bononiae magnificentissime fuit e ceptus: deinde pacis conditionibus consectis, Mediol num,& in Galliam redijt. Leo autem Florentiam, ac
demum vere ineunte Romam remeauit.
CLemens huius nominis VII. ad Karolum V. Imperapi Ei ςQr0nandum Anno sui Pontificatus VI. post V ,his obm. bem iam a Bomonio captam & direptam, Anno Dominii m M. D. XXIX. Die VII. mensis Octobris, ut Blasius Ca e. ἡ. senas eo tempore caeremoniarum Magister ait, ab is oti l . Urbe discessit, Bononiam cum sacrosancto Viatico ante , ipsum solemniter asportato, proficiscens : ubi Κarolus . . Imperator a Clemente Papa splendidissimo apparatu e ceptus, Romani Imperii Diadema de summi Pontificis manu more maiorum suscepit incredibili apparatu, ma- --gnificentissimaq. pompa, & in ipsa natalis sui di , , a . Februarij sancto Matthiae consecrata, Anno Domini Platina. M. D. XXX. Augustus est appellatus , teste Pl
Paulus item Iouius Tarolum V. a Clemente cor Paul. Iou. natum fuisse scribit in ipsomet die sancto Matthiae dic natalis Caesaris, semper cisaustus non solum ob Ticinensem victoriam, sed etiam ob Regem Galliae Surius de captum, ut Surius scriptum reliquit. De sanetissimo Ei xςb gς charistiae Sacramento, per Ciuitatem Bononiam, peracta Karoli
54쪽
Faroli coronatione, delato, mentionem sacit idem Io- Ioulus in uius, dum summi Pontificis ac Caesaris per Ciuitatem
equitantium admirabilem apparatum, &Comitatum sciscribit dicens: T se mullum inde faecedebat EuctariItia sub aurea νmbella locula σ3stallino inclusa, sellae gaeserosen o tamen pacati equi superimposiva, laterna ingens ante, o circum dena funalia Drebantur . Haec Iouius. De sanctissimo autem Sacramen- Pag.31. reto per Ciuitatem in solemnissimaequitatione delato, illud superius videre est, quod nos hac de re diximus, cum de Gregorio XI. Apostolicam Sedem ex Auenione R imam reportante verba fecimus.
Clemens idem Bononiam iterum proficiscens, Die Clem.VII. xviis. Mensis Novembris Anno Domini M. D. XXXII. ut scribit idem Blasius, cum sacrosancto Viatico ante ipsum solemniter delato, ab Urbe discessit, ut Karolum Elata, de V. Imperatorem, Vienna ab obsidione Turcica liberata, in Italiam venientem pro Italiae pace ac tranquillitate componenda alloqueretur. Clemens denique VII. Die ix. Septembris Anno sa- ClemNIL lutis M. D. XXXIlI. ut idem Blasius testatur, ab Urbe dia δ0Π P0 scessit, Nicaeam ct Massiliam usque cum sacrosancto Vi tico ante ipsum solemniter delato, proficiscens, ut Fram sup. corum Regem alloqueretur, quo cum nouam imuit amicitiam, in qua Laurcniij Iunioris filia, Icatarina Medicea, Henrico, Francisci Regis secundogenito assiliae in matrimonium collocata est r ibiq. solemnes nuptiae incredibili pompa celebratae sunt. A Liburno autem Massialiam vique Clemens nauigauit, sanctissimo Sacramento sanctiqucum uniuersa Societate in alia trireme, quam Ducissam naum sa- vocitabant, ante summum Pontificem delato, ut ait Bl sius. Massiliam denique solemnissimo aps aratu cum 'tum.
sacratissima Eucharistia ingressus est. Cuius ingressui duo etiam Filij Regis Christianissimi interierunt, duodecima Octobris die, Deo Domino consecrata, MM.XXXIIIU
55쪽
Paulus hiasus nominis III. vir sane prudentissimus
Paul. III. atque inter Romanos Pontifices velut fulgentissimum solum Familiae nobilitate ac splendore , sed xv. rerum etiam gestarum magnitudine, multarumq. inmgnium virtutu civitate bonis cum litteris coniuncta maiorem in modum resplendens, Anno Domini M. D. Blatas de XXXV. tertia mensis Septembris die eodem Blasio testos ab Urbe discessit, Perusiam versus proficiscens , ut Ci- uitatem ipsam a seditionibus liberaret. Quo in itinere sacrosanctum Viaticum ante se solemniter asportandum
Idem Paulus Anno Domini M. D. XXXVIII. Die aul. III. vero et 3. Mariij ab Urbe discessit, Placentiam Iersus, &' I, 6 Prouinciae Urbem usque profectus , ut Kar
xxxviii. tum V. Imperatorem, & Franciscum Francorum Regem, nisu, de accersitos, alloqueretur ad pacem inter eos compo-c aesena in nendam, necnon ad navale bellum in Turcas excitan-v μ' -, ingenti classe, hostibus maxime formidabili, m-
Hactenus de Romanis Pontificibus, qui sacrosanctum Viaticum in itinero solemniter asportandum curarunt: horum nanque Successoribus longum iter facere non . contigit. Gregorius tamen XIII. qui Bononiam ue d creuerat, hunc solemnem ritum gestandi sacrosanctum . Viaticum, obseruandum curarat, ut Arculae sanctissimi Sacramenti t gumentum acu pictum,& in Sacrario Pontificio asseruatum, praeseserebat : in eo enim tegumento . . stemmata eiiisdem Ponti cis gentilitia insignita cernebantur. Nunc reliquum est, ut Tertiam huiusce nostri Comment ij Partem, quae Societatis sanctissimi Sacr linenti Clementem VIIL Pontificem Maximum praeeum tis ab Urbe Roma Ferrariam usque profectionem, cius demq. Pontificis solemnem in Ciuitatem Ferrariam in
56쪽
PARS. TERTIA De Societatis sancti mi Sacramenti Clementem VIII. Pont. Igax.-Vrbe Roma Femoriam usque praeeuntis profectione , deq.
flemni eiu em Pontificis in GuLtalem Ferrariam ingressu Anno
ERRARI A diuinitus recuperata effecit , ut Clemens Pont. Max. cui res sane omnes, insigni pietate praeuia, quamuis arduae , quamuis pene desperatae, diuina in primis ope fauente, ad uniue is Christianae Reipublicae beneficium, feliciter atque ex sententia succedunt ab Urbe Roma discederet,serrariam usque ipsam profecturus. Anno nanque Domini M. D. XCVII. Die a . Octobris Alphonis Estense, huius nominis II. & vltimo Ferrariae Duce, sine filijs ac descendentibus mortuo, sanctissimus D. N. CIemens VIII. Pastor Ecclesiae vigilantissimus ,& Patrimonij S. Petri defensor acerrimus & indefessus, ubi primum Ferrariae Ducatum in studum olim a Romanis Pontificibus Praedecessoribus suis concessum, ad Romanam E clesiam ob lineam diisti Alphonsi finitam sitisse deuolutum, accepit; nulla penitus cunctatione interposita,cum uniuerse S. R. E. Cardinalium Collegio de illius recupe-F ratione
57쪽
ratione grauiter ac sapienter egit, dictam recuperatio nem ijsdem quoque Cardinalibus instanter postulantiabus. Quare sanctissimus D. N. in decreto hac de re pronunciando, humanis posthabitis rationibus, totam Fe rariae ditionem Christo Domino Saluatori nostro, nec non gloriola ac semper Virgini, Dei Genitrici Mariae , sanctis'. Apostolis Petro & Paulo , constanti animo, miroq. pietatis ardore addixit & consecrauit. Iuris itaque atque Canonum ordine seruato, stricto tandem utroque gladio, Petroq. S. Nicolai in carcere, Diacono Cardinale Aldobrandino, ex fratre germano eiusdem Clementis nepote, ad res sane praeclaras & arduas pio Romana Eeclesia celeriter ac feliciter perficiendas nato, in Ciuitate ac Ducatu Ferrariensibitri necnon in uniuersa Italia ad quoscumque Principes a latere Legato, pro Ducatu Ferrariae ipso recuperando cum militaribus copiis misso, Crisar Estensiis nullo militum expectato congressu, eumdem Fcrrariae Ducatum antiquo ac legitimo S. R. E. dominio, superiori anno M. D. XCVIII. die ia. Ianuarij restitu re, 'inita conuentione, scriptis mandata, promisit: reo
ipsa eiusdem vigesima nona Mensis die, hoc est, pridie diei sancto Hippolyto consecratae , in qua ipsius Clementis , antea Hippolyti nuncupati, Pontificatus natalis celebratur, libere ac pacifice, non humano tantum is, sed expresso diuinae opis praesidio, restituit, Ferraria gaudio gestiente, tota Vrbe Roma exultante, Deoq. ingentes gratias agente, uniuersaq. Italia admirante. Sanctis. simus autem D. N. Clemens,etsi ad Ferrariam recuperandam, Alphonso statim mortuo, ipsemet ire decreuerat; ad eam tamen diuinitus recuperatam sese ctiam contuliti s de causis, quas infra suo loco enarrabimus. Ab Vrbe autem Roma idem Sanctissimus D. N. terti
decima Aprilis die M. D. XCVIII. discessit, Societate sanctissimi Sacramenti cum sacrosancto Viatico unius
58쪽
diei itinere, &breuissimo quidem, praeula, ob rationes, quas in Prima huiusce Commentaris Parte in medium attulimus, hunc nodum explicantes . Quare sanctissimus D. N. duodecima eiusdem Mensis die, peculiari quodam nomine atque cultu Domino Deo consecrata, ut sacrosanctum Viaticum ante suum discessum unius diei itinere praeire cerneret, in Basilica sancti Petri si per Altare sanctorum Apostolorum rem diuinam pri iratim faciens, exsecratissimis Hostijs duabus unam de more absumpsit; alteram vero, completa Missa, sacerdotalibus exutus indumentis, moZZetta deinde ac stola indutus intra vasculum crystallinum, quod custodiam sanctissimi Sacramenti appet lant, repositam, in Arcula siue Capsula suis manibus maxima cum veneratione corulocauit. Clauiculam denique, qua suis item manibus Capsulam obseravit, Apostolici Palatij Sacristae, cui sanctissimi Sacramenti cura ex ossicio Sacristatus demandatur , assignauit. Capsula, ut eam plenius describamus, lignea est, Iongitudine palmorum circiter quattuor; latitudine duorum ; altitudine autem unius palmi & amplius, holoseriaco rubri coloris panno, intus soris'. conglutinato, comperta . Eius operculum habet foris in medio basem quamdam ex aere aurato,intra quam statuiturCrucis aereae pes auratae cum sacra Christi imagine unius palmi, & eo amplius, eidem Cruci erectae super illam basem affixa. Haec interea Capsula habet intus in fundi medio sericeum rubri coloris sacculum desuper contrahendum, & funiculis sericeis constringendum, in quo vasculum illud crystallinum siue Hostiaria, vel, ut aiunt, Custodia cum sacratissima Hostia a Sacrista t de septimo in septimum diem, ut iam diximus,mutanda, reconditur & custoditur. Extat etiam super Capsulam opertorium ex tela aurea, seu potius exserico de auro contexta in quattuor partes
Sacratissima Hostia intra Caiapsulani a sanctissimo D. N. reposita.
craticinia de r. in 7 diem mutatio Pag. 14. Si
59쪽
diuisum, atque hinc inde pendens; partium vero extre mitates lacinijs item sericeis & aureis distinctae & orn tae sunt, necnon Ecclesiae sanctae, summi Pontificis, & S cietatis Corporis Christi insignibus decoratae. Ad qua
Vmbella tuor Capsulae angulos quattuor virgae ferreae & aurataem sies, palmorum circiter quattuor, columellarum instar, ad tres menti a- &lius palmos supra Capsulae operculum eminentes, P u η ς'' aptatae cernuntur: super quarum summitatibus umbella ,scribitur. quam vulgo bal lacchinum appellant, ex serico item &auro contexta, sustentatur, hinc inde pendens, lacinijs,& lemniscis seu flocculis tum sericeis tum aureis disti
cla& ornata : in cuius vertice ad quattuor angulos t iidem stellulae ex aere inaurato super glandes item in reas & auratas' ac satis quidem grandes collocatae, magnam eniciunt venustatem. Hunc in modum Arcula Comita. siue Capsula varie ac decenter elaborata hastis quibus.
p o id Ornatis subleuata ab octo Basiliciae sancti Petri Ga
Porta Auia nonicis super humeros deserebatur.
gelicam. Ante sanctissimum Sacramentum ibant Conuentus Consta- Laicorum ad pietatis & religionis opera instituti, quos' Constatrias vocant, cum cereis ficibus seu fimalibus a Mugi0β dentibus, omniumq. Ordinum Religiosi, deinde Ca Cantores. t es Basilicae sincti Petri decantantes, Crucifero item Crucifer. cum uniuerso Vrbis Clero subsequente. Post Clerum de-Clerus. ferebatur Capsula sanetissimi Sacramenti cum alia in . Cubieula tori umbella ab octo Cubicularijs ex intimis Sanctissimi ins P-p- Papae atque praecipuis,quos appellant secretos,d
Ci v γ' lata,CIatiarijs seu Clavigeris, & Heluetijs sanctissimi D. Helvetij. N.machaerophoris & hastiferis hinc inde in ipsius sanetis
simi Sacramenti custodiam & venerationem incedetibus. Prope sanctissimum Sacramentum sequebatur san- strictis,i. istissimus D. N. Papa, cereum satis grandem & ardentem mira P. N. manu gestans, subsequentibus S. R. E Cardinalibus,&funal ia item cerea ardentia deserentibus ; hos Praelati multi
60쪽
umiti ac nobiles viri sequiantur, immensa sere & as
miranda quidem Populorum frequentia accedente. Hoc ordine intra & extra Ecclesiam ad scalarum radices usque, in amplissimam sancti Petri aream ducen- Asture. tes, itum cst ι ubi Asturco siue Achinea, equus videlicet albus, cui non vulgaris in incessu gradus, sed mollis al- ptio.
terno crurum explicatu glomeratio est, pulcherrime pha- Assure teratus, opertorio rubri coloris holoserico ad eius usque nis oper-
pedes defluente eoopertus, & ephippiatus, stragula seM
licet, quam sellam passim vocant,rubri coloris holoserica, tintinna- tintinnabulo argenteo & inaurato a collo eius penden- buium te, detinebatur. Quo postquam peruentum est , Arculae seu Capsulae Capsula pestatores, eam statim Asturconi imposuerunt, & intra sellae anteriorem ac posteriorem partes, multo plus alijs mei, i seu sellis prominentiores, ad ipsam Capsulam melius reci- lae si per piendam & coagmentandam ita elaboratas, coaptarunt. Sacristavero ad eamdem Arculam super sella tutius fin- ptatur: humandam & fulciendam, duobus ferramentis quae vulgo
. vites vocantur, vices'. clauium fungi solent ad anteriin deseripitorem sellae & Capsulae partem adhibitis, & in utramque per foramina sinuosa transigentibus; totidemq. ferramen Ferramentis ad posteriorem eodem modo appositis; ita Sellam &Capsulam inter se connexas siue coagmentatas ac stabi- eapsulanules reddidit, ut haec ab illa dimoueri haudquaquam possit, nisi serramenta illa extrahantur, aut perfringantur. Hac re statim consecta, Sacrista mulam albam, eius Apostolia muneri destinatam, actutum conscendit, mantelictio&mozZetta, ut loquuntur, iuxta Instituti sui colorem im 1ah , si bdutus, album l. baculum, nigri coloris funiculo sericeo, infra pag.
di lemniscato insignitum, curae sibi commissae ius siue in- is ne praeseserentem manu gestans, Portam Angelicam Baculus versus sese contulit, ubi DD. Praelati cum uniuersa So- - 'gicietate sanctissimum Sacramentum, a Constatribus, & a Velit. Clerin