장음표시 사용
171쪽
c CCLXV CCLXUL CCLXVII. l666 3305
172쪽
Reverende Vir frater in Christo dilecte, Redit ad te tuum, Ad par doxam anonymi artesiani Exercitationem Responsulii, quod ad me mittere,
iudicioque meo submittere placuit ut Nitarem adderem detraherem, Pro ut videretur: in quo absit ut te audiam. Quum enim inter profano Ddiosum sit in alieno libro ingeniosum esse velle, mulio magis inter Christianos intol
rabile est, sibi magisterium super ejusdem Spiritus discipulos arrogare. Satis est probare Spiritus, an ex deo sint ubi probati fuerint, tum mox venerari et osculari, ac posito miteri supercilio discipulum potius fieri Neque enim fieri potest, quin ubi Spiritus S loquitur talia loquatur, quae omnem hominem venientem in hunc mundum sibi subjiciant discipulumque laciant:
siquidem Sapientiae illius non est numerus Uerba haec D. Lutheri sunt quibus suam in Conamentarium J. Brentii super prophetam Amos Praefationem orsus fuit, studio a me hic ad lithita.
2. Quantum ad rem ipsam, aliquid ex iis illis uis de hac materia meditationibus profecisse me latebor, ad acrius laqueos, quos Christianorum simplicitati ubique ponere satagit Satan circumspectandum 1 ram ego sane istud Monymi Paradoxum de S. S. Scripturarum interprete Philosophia jam ante, sed habebam n ligentius spe, non multum Ecclesiae
damni esse daturum. Prinnim ideo, quia con illii hoc admitti posset eo sensu Scripturam . non esse intelligendam stolide, sed ad harmoniam principiorum Cognitionis humanae quae sunt en Sus Ratio Divinaque Revelatio,
junctim Semper adhibenda, nunquam separatim, si veram nobis et non sallentem producere debeant scientiam, intellectum, fidem. Falli enim in multis plebem, cognitionem suam solo sensu normantem, notorium est Nec minus errare, qui nudae rationis discursui, experientia sensuum posthabita nimium permittunt Pseudophilosophemata ostendunt
varia Praecipitari denique in errores ipsis etiam Scripturae verbis irrationabiliter intellectis nonnullos, anaticorum deliri docent. Ut Salii herrimum videatur consilium, nihil credere Sensui, nisi adstipuletur Ratio, et arduis in rebus Divinum etiam testimonium, et nihil discursatrici Rationi, nisi adstipulatur sensualis experientia, Divinaque authoritas. Nec denique verbis Dei, nisi vere illa sic accipi ut accipiuntur, tum Ratio dictet, tum approbent Sensuum testimonia ad quae in rebus fidei et Apostoli provocabant, et ipse Fides magister Christus utra Joh. I, I. Luc. 24, 39-44. Joh. 20, 27 etc.
Si quid ultra haec in Paradoxo illo consilio veneni lateret suspicabar autem solabar me illo Chiisti promisso, Si quid mortiferum biberint fideles, non illis nociturum. Marc. 16 18.
173쪽
I6660 3073 Enimvero melius expensa re Te praesertim monitore video non committendum esse ut filiolis Dei simplicibus Christianis, Theologiaeque tironibus panis loco Lapides piscis loco Serpentes, ovi loco Scorpiones
hoc est, Spiritus S. coelitus dati in omnem veritatem ducis loco, seductricem humanam Rationem diraeberi patiamur, Luc. 11. s. l-1r'. Col. 2 8. 4. O quam apposite ea quae in Israel olim cuni Uitulo isto et vitulationibus circa illum, in figura gesta sunt huc acco minodas Non per allusionem meram, Sed Per ostensionem iterati denuo complementi, rei per
figuram gestae olim Triplex enim Scripturas intelligendi regula, juxta Hieronymum, omnino admittenda est nempe ut eas primum intellit'mus juxta historiam, ut res quaeque suo tempore gesta est, sensu iterati secundo Tropol ice, quoties tale quid moribus exprimunt homines tertio iuxta intelligentiam spiritualem Allegorice et Anagogice ut res istae sublimiore
sensu in Ecclesia militante aut triumphante eveniunt. Nempe quia Deus
aeternus est, Et Vertium suum aeternun esse voluit, non aliud cogitandum est, quam Issum ex aeternitate Sua omnia Secula ProSPectantem, X Priorum
seculorum actis eas potissimum historias elegisse, consignatasque voluisse,
quae posterioribus seculis similiter eventura praefigurare, speculique loco esse possent. Id nisi admittimus, quid omnisci De Liber a Iabris honunum, a pauca respicientium, differet et ad qui tot Verbi divini elogia erunt λ . Gr. Mirabilia ibi reperiri Ps. 1s , 18. Consilia omni casu v. 24ὶ Ut
qui illius meditatione prudens evadat super inimicos suos, super omnes doctores suos, et super Senes us. 98, IDO , atqui omnia illa, ad quae omni h nun tota vita consiliis opus est, an specifice deducta non reperiuntur
in praeceptis Scripturarum ergo in Exemplis ut ex allegatis in Novo est. et allegorisatis, Sodoma, Asopto, Sinai, Ierusalem, Babylon, innumerisque aliis, patet Hinc est quod in omnium Scripturarum libris tanta sit Exemplorum et copia et varietas, ut vix occurrere possit casus, quin esus inde solutio peti possit Per praecepta iter esse longum et difficile per exempla
breve et efficax, observavit cum Seneca Quintilianus et non intelleκit hoc ille cui nullus similis est octor Deus Job. 36. v. 22. Atqui Nathanem ficto etiam exemplo Davidem iniquitatis convincere, illique PECCAVI exprimere, docuit et non eodem fine tot millena vera, infinitaeque
rietatis exempla Scripturis suis inseri voluisse credemus Adhuc ex vano Pseudoclogicorum canone, Similia et Exempla nihil probant, illustrant tam tum, Deum in docendo inscitiae arguemus Absit vesania. Quot in Scripturis divinis historiae de hominibus piis vel impiis ipsisque Angelis vel Diabolis
aliisve creaturishexstant tot Sapientiae Dei profunda documenta, idemque, Vitam et Spem nostram normantes Regulae. Quam ad rei nihil Curioso Philosophico capite, sed Davidico humili et obsequioso Corde, opus est.' Apostolica igitur regula, Quaecunque scripta sunt ad doctrinam n stram scripta esse Rom. 15 4. et quaecunque contigerunt antiquis, in figura consisse, scriptaque esse ad nostri admonitionem I. ,r. R ii observata quidni Vitulum istum Aaronicum vere dicam esse per Tropologiam quodvis Mammonae idolum quemcunque auro superbientem Divitem, quem umdanarum opum admiratores circumcursando adorant Et quia post Christi
174쪽
800 c. CCLXVII. 1666. in montem coeli ascensionem, diuturnioremque ibi quam prope mansionem, Christianorum pars visitate Ecclesiae caput, tanquam Christi vicarium sibi
constituerunt, totumque opibus ac splendore inaurando, ut Vice-Deum adorant, quidni lito ibi in figura gestum est hic pei Anagogiam in re veritate iterari agnoscam Quia den quo iterum atrii novos istos quosdam novum Rationis et Philosophiae idoluna uoco diuti iis inanentis Legislatoris nostri erigi video quidni cum Salomone Nihil novi sub Coelo quod est
jam praecessit in seculis, quae fuerunt ante nos inces I, 10 exclamem λ Non enim in se ipsis, sed in sui similibus perennant et redeunt onmia. Tua igitur figurae inius ad hoc figuratum accommodatio, nihil aliud est quam
mensurae ad mensuratum suum applicatio id quod ostendere volui. Possetque res amplius deduci ad ultimum usque qui juxta praemissum typum
omnino exspectandus est eveniunt Nein De Mosen de Suo monte Legislatorem foederis novi intelligo certo reditur ulni eluinque suum dignis modis Contestaturum et vanis idolis deletis, Tabulas legis novas cordibus inscribendas
sicut promisit allaturum. 6. Nec minus apte ac vere caput . Prov. huc applicasti. Salomonem enim non solas externas Adulterarum blanditias, et incautorum Adolescentum seductiones, eoque impuras caenis voluptates, sed sublimius quid mentis nimirum cum Sapientia salsa oblectationes respectasse, Certissimo argumento est cum Capitis hujus initium, tum Caput sequens totum hi namque Sapientiae anao res omn)endat dicendo Dicia Pientiae soror mea es et laudentiam voca amicam tua in vS. 4.). Hic autem Sapientiam aeternam, aeterni
Dei filiam, amatores sibi quaerentem, per omnes Orbis plateas clamantem, filiosque hominum ad castos suos amores suaviter invitantem, introducit: concludens laput hoc simili epiphonemate ut praecedens Sicut enim ibi,
ab impuro mundanae Sapientiae scorto finaliter deterrens, Viae domus ejus viae inserni sunt, descendentes ad penetralia mortis dixerat ita hic e comtrario, ipsam Divinam Sapientia in loqui aciens dicit: Qui me invenerit, inveniet Vitam et hauriet salutem a Dontino. Oui autem peccaverit in me, vim inseret animae uae omne oSore me amant mortem. Confidamus
autem, sicut Salomon in locum garrulae, vagae procacisque illius, et blanditiis suis incautos adolescentes illaqueantis Mulieris, castam virginem prodire socii, Sapientiam coelestem ita facturum verum Salomonem nostrum, occasioneque strepere nunc procaciter caput esserentis Philosophiae, coelestem suam producturum Nympham Saseientiam veram. T. Tu interi in inice Dei, ab impuris impurae illius meretrici si a Iaientiae carnalis, amoribus an inaos Chri Stianorum avertensi et ad castos Sapientiae spiritualis amores invitans Coelestis sponsi qui solus in Orbe cordium
ludere, deliciasque cum filiis et siribus hominum habere expetit Para- nymphum ager perge dumque id opusculo praesenti servide agis, impendere operam Te pie sancte, laudabiliterque confide: gratiam initurus a Deo
et hominibus vere sapientibus, vereque piis. 8. Ego Deum orabo, ut deviantibus istis oculos aperiat ad seductiones suas, et in quae praecipitia sese per illas Conjiciant, tandem agnoscendum. Quomodo nimirum in consilio illo, quod sibi et aliis tamquam salubre dare
175쪽
praesumunt nihil nisi primus Adamicus lapsus lateat, seseque in Adam progenieri aeternunt Pro Pallare luat'rat. Et quomodo qui se in Orpente aradisi occulta hat Satan lati arti ire ita ad arbore ni Scientiae hominis oculos avertens aeque astute se occultet hic dum aeque hic ut ibi ad hominem
seducendum, et excaecandum nihil magis accommodum reperiens atque Rationis propriae dictamina e quibus amor sui ct majoris cujusdam po sectionis desiderium, propriique consilii fiducia, et hinc immediate pullulans dissidentia Dei, et ab illo aversio nascuntur his tamquam habenis hominem
attrahens deduxit quo voluit. Unde novus Adam Christus, ex his Satanael aquei homines liberaturus, nihil prilis et potius verbo et Xemplo quam abnegare ei PSum, Conceptaque seria sui ipsius non dissidentia duntaxat seclodio, totum seipsum reddere Deo et Spiritui eius agendum et pro lubitu
versandum, docuit uuam esse unicam e Satanae potestate liberandi sese viam novit Satan ideoque contrariae suae viae insistere hominesque a Deo ad seipsos abducere pergit, successu semper sibi optato, nobis heu unesto. 9. Totum Dei Verbum, in eoque descriptae historiae, has Divinae Sapientiae cum Satanica amite, humanaeque Deo habendae fides imi dimdentia, luctas nobis ob oculos ponunt una cum elici eorum qui constanter adhaerent Deo, et infelici eorum, qui se abduci patiuntur, exitu Sed hominum culpa fit, ut tam claris perpetuisque exemplis moniti a perpetuo curiositatis morbo rari convalescant. Et ab exitii via in salutis viam sese reduci patiantur Satana Seml e aliquam inveniente Evam, quae seducta seducat, et oculos ab Arbore vitae ad scientiae arborem transferre doceat. Rari Davides, tantummodo a Deo et ejus Uerbo Spirituque doceri ac duci expetentes Ps il per totum rari Asaphi, tantummodo adhaerere Deo, et tantum in Domino ponere spem suam avidi Psai. 73:284.
I 0. Quae omnia si bonus ille Anonymus debite expendisset, Serpentem
et Evam agere h. e organon se dare illi, qui aliud praetendit aliud intendit, aeternus exitii nostri machinator animum non induxisset. Non impietatis illum accuso non enim eum novi, Deo notus est sed eum nec Dei et Verbi Ejus, nec Satanae et rati dum ejus prosunditates intelligere dico. Quid enim
hoc est Fatetur Deum in Scripturis loqui, nec semel tamen de Deo reverenter audiendo et pro intellectu verborum ejus Spiritu S. humiliter invocando, consilium dat hoc unum dumta Xat EXaminanda esse omnia juxta
veriorem Philosophiam. Quorsum autem hoc Si Dei leκ Fidei Vitae, Speique nostrae norma est, aliam alii dare normam, nihil emit nisi datam normam quatere, incertare, irritam. Quod quia tum in Paradiso, tum alibi saepe, non bene cessisse, omnesque per tot secula noxios errores, haereses, schismata, per hanc ipsam viam orta esse novimus quomodo adhuc viam illam impune calcari posse sperabimus Sacra verba Dei ad rationis trutinam expendens,
seque pro I rio e utero jam emortuo matrem ore non Iaerans, et tamen promissa Dei vocare in dubium non audens, promovereo otius u Iliens ancillam marito suo, ut haec sibi loco suo pareret, adjunXit quam Pulchret
Moses mandatum de percutienda petra, producendisque inde aquis, ad rationis normam exanimans egregiene rem gessit Similiaque mille adductio
176쪽
sent exempla. E contra si omnes Sancti per fidem Triumphatores examinentur, an vel unus illoruin hanc Olmam sequutus Si fuissent sequuti,
nullos Deus Heroas, quos aliis in exemplum Proponeret, haberet Heb. l. . Si sequemur nos, nullos postremis temporibus Ecclesia habebit θεοδιδι-ονς:quos tamen tandem ore omnes praedictum est Ies 54:12. Joh. 6:454 ll. Praeterea promisit tandem Ecclesiae suae Deus non Verbum tantum suum, verum et Spiritum suum ne recedant ab ore nostro et seminis nostri,
seminisque seminis nostri, usque in sempiternum Jes 59 6 2i). Sed cui haec promisit pauperibus et qui contrito sunt Spiritu, et trepidant ad verba ejus Ies. 66:2 ergo non in acumine proprio fiduciam habentibus. Sicut
et Christus diligentibus se et servantibus mandata sua manifestationem sui Ioh. 4:21 ducemque in omnein veritatem Spiritum Sanctum qui nos doceat omnia, nobiscumque maneat in aeternum, promisit sus 2Gi et a P. i.
13 et 4, 1 Q. Annon misit etiam Cur ergo de alio Duc solliciti cum Israelitis gloriam nostram quod Deum habemus iam propinquum Verbumque ac Spiritum ejus in ore et corde nostro Deut 4:7 et 30:14 in similitudinem bovis comedentis herbam commutemus risi 106 vs 20 h. e. ducem
nobis estgamus illum, quo duce totus mundus erravit semper, et errat adhuc, et errata sine fine, si non meliorem fuerit nactus.12. Sed dicent: non communem illam, per quam vulgus errat commendamus Rationem, sed eam, quae per Philosophiam desaecata res pure dijudicat. Resp. perinde est ac si Israelitae dicere voluissent. Non vulgarem e pascuis ovem nobis eligimus ducem Mosis loco sed conflatum ex auro purissimo. Non enim id ignoravit Deus, et tamen similitudinem bovi gramen
comedentis urgens, stultitiam illis exprobrare pergit. Similiter enim Philosophia, tametsi rerum rationes sequitur, non tamen semper assequitur unde Veritatis loco verisimilitudines h. e. opiniones, regnare, Sapientes questi sunt semper. Praeterea, Philosophia qua talis, rerum veritates vestigandi aliud
instrumentum non habet, nisi Sensum et Rationem An vero Deus nihil sensu et ratione sublimius Uerbo suo revelat Atqui revelari dicuntur quae nec oculus vidit, nec auris audivit nec in cor hominis ascenderunt l. Cor. 2 quomodo igitur haec talia cordis humani trutinae, aut disceptatrici Philosophiae, discursuum varietate in mille Proteos transformare sese gnarae Committentur λ13. Regerit Non cuivis Philosophiae sed accuratissimae artesianae, errorum ansas PRAGUDOM praecavere docenti, sublime hoc munus committi suademus. Resp. Laudum nihil detractum volo tanto Philosopho, quantum usque propitia Veritate licet imprimis quod Dogmatum ἀπομαγdocuit Praejudicia dedocuit quorum utrobique ita Mundus se intricavit per totum Philosophiae regnum, Politiaeque ac Religionis Pomeria ut remedii
nihil restare videatur nisi ut toto in vulgus receptarum opinionum et Onsuetudinum chao relicto ab intes mo tententur omnia piaesidiis melioribus, si haberi possunt. Id tuo non tantum saniores Philosophi suaserunt Semper
sed et innumerae Scripturarum commonefactiones ut G. 4, 3. Novate vobis novale, et nolite serere inter spinas et similes. Nec aliud vere Christus
177쪽
docuit sicut et Apostoli I, fies. 4, 23,1 quam rerum innovationem : si homine a Consuetis pravitatibiis recedere nolint, universales plagas Babylonimi natuS, donec deleantur omnia atque tum se acturum omnia nova ApoC.l8:19, 20 21). Cui rei si suo quoquo modo viam parans Philosophus, Cartesius, nolitorum errorum diluvio sistendo novas quaesivit vias, quis Christianorum vitio vertat Publico potius saevore imitationisque honore, dignandus est summe. An vero ille quod quaesivit invenerit. alia quaestio est, hic non nihil agitanda multo vero magis, An conamina illius eousque sint extendenda,
quo ea jam extensa volunt Cattestani nempe ut novae istius Philosophiae canones in Scripturas S. interpretandi normas constituantur 14. Quantum ad postremum, non fuisse illam Cartesii intentionem, κipsomet Cartesio probari potest ultimo Scilicet paragrapho prima partis Principiorum Philosophiae, ubi hoc scriptum reliquit Praeter caetera autem memoriae nostrae pro Summa regula infigendum est, ea quae nobis a Deo
revelata sunt, ut omnino certistima esse credenda. Et quamvis sorte lumen Rationis, quam maxime clarum et evidens NM aliud quid nobis suggerere videretur, soli tamen authoritati divinae potius quam proprio nostro judicio, fidem esse adhibendam. Ecce laudabilis Cartesii modestia solemneque ut
Rationis lumen quantumvis clarum et evidens, Divinae authoritati cedat decretum Cur intra hos limites non statur Nisi sorte illum Inquisitionisna et talia inseruisse dicent: sed et sibi Coelestis Inquisiti imis metu opus esse meminerint. Si autem ille haec dicis causa dixit ad avertendam Atheismi
suspicionem qua se publice laborare sensit tanto peius Si denique serio ut scripsit ita sensit, cur non in consilium vel alicubi saliem oracula divina adhibuit Philosophatur ille perpetuo ex ratione propria: tanquam Deus deoperibus suis aut nihil revelasset, aut haec ad alios spectarent, non ad ipsum:
aut denique nusquam ratiociniis suis aberrare posset nec a Deo Sapientiae duce et Sapientum emendatore Sap. 7, 5 emendari opus haberet. Quid esset mirum, si Deus deserentes se deSCreret et in adinventionibus suis
quo cunt, ire sineret Deut 28, 20J. Ah miser est Sapiens, qui Sapit absque Deo Quanto praestat cum lsraelitis, per deserta, duce Deo et Tabernaculo ejus, errare vel vagari, quam propria fiducia sine Mose et Aarone Arcaque foederis montes ascendere et caedi videantur quae in po gesta sunt, Num. 14 vs. 44 45. 15. Quia vero quosdam illos nostros admiratione a uini Philosophiae Cartesianae nimium se inebriasse evidens est, bonum esset illos ut cuigilare
queant graviter expendere tria haec: I Annon etiam bonus iste domerus suus dormitarit alicubi II. Annon a veritate alicubi sic desertus fuerit, ut prae aliis crassius impingeret III. An etiani si Cartesiana Philoso hia vel ulla alia sub sole tam persecta reperiatur ut sine omni naevo Sit ei tamen Divinae Fidei, humanaeque salutis magisterium committi tutum esset λl6. Primum illud patebit, si partes Philosophiae in quibus sublime ingenium suum exercuit, diligentius inspiciantur, Mathematica, Metaphysica Physica, Ethica. In Mathesi excessuisse nulla controversia est, triumphet tametsi non ignorem esse, qui nullum ibi miraculum reperire se dicant. Non certe Cise
178쪽
culi quadraturam, non Longitudinis Terrae mysteriunt, non Motum perennem, non novam aliquam Mechanicorum usibus servientem machinam et si quid aliud est, in cuius vestigatione Mathematicorum hucusque sudavit industria. Scio illum a nonnemine laudari, quod se impostibilibus non satigarit: Sed
novum hoc laudis genus, Laudari aliquem ab eo quod non fecit tanti-ne est 17. In Metaphysicis quantuin Praestiterit, summariter ipse recenset Principiorum Philosophiae parte . G λ. hac serie. In Clara luce praece se tionum Mentis reperiri. I. Existere nos, qui de rebus cogitamus. I. Existere
Deum, a quo Mentem habemus. III. A Deo pendere omnia. IV. Inesse nobis innumerariim Veritatum lumen Axiomata. V. Dari praeter nos inmundo Corpora. VI Et in nobis eorum sensum VII. Quorum omnium usurpatione legitima multa disci posse melius, quam e vulgari praeceptionum chao.
Ecquid autem omnibus si is prodigiosa Sapientiae inesse putabimus quod non quivis Rusticus aut sciat, aut mo iternunt ad captum explicatis intelligat Sed quot in istis eius Meditationibus ita enim appellavit scrupulos viri docti, et nodos repererunt Quos CarteSium ReSPonSionibus Suis Solvere
tentasse, publicatae chartae ostendunt sed an hi soluti sint, sub iudice lis est. Ad millimum certe nimias illas subtilitates tricas ingeniorum esse patet: et hae Scripturis enodandis claves esse debent Scribit ipse Cartesius, saepe se advertisse Philosophos in hoc errare, quod ea quae simplurissima erant,
ac per se nota Logicis definitionibus explicare conarentur: ita enim ipsa obscuriora reddebant Princ Phil pari. I. g 10. In Sero Esro: Si per se nota definitionibus obscurantur, an non Et iam per se Certa Demonstrationibus incertantur Et quid igitur opus omnia etiam quae omnibus sensibus Omnium
hominum se ingerunt, esse Mundum esse Homines mundum inhabitantes, esse Deum aliquem qui ista creavit et sustinet in dubium vocari Aut si de rerum existentia dubitatio, locum ubique habere potest, quidni de rerum quidditate quaestio, erutaque ingeniose definitio Cur alterum requirit, alterum ejicit Nonne in altero vigilans in altero dormitat Et quam validae ipsius Demonstrationes sint, patet e. et . hi ista habet: Si dicam EGO VIDEO. vel EGO AMBULO, conclusio non est absolute certa quia ut saepe fit in somnis, Possum Putare me videre, vel ambulare, quamvis
oculos non aperiam et loco non movear ). Haec autem cognitio, EGO COGITO, ERGO SUM est omnium prima et certissima quae cuilibet ordine Philosophanti occurrat s 7) Quasi vero etiam somniare nequeam Me cogistare, aeque ac me videre, vel ambulare. Memini profecto niihi aliquando
accidisse ut singulare quoddam somnum me somniasse amicis in somno na raren i et quomodo illi somnium interpretati fuerint evigilante autem me, ecce solamium fuit utrumque Cum autem somniatio nihil nisi nocturna Cogitatio sit, quomodo non aeque Cogitationis cogitatio, atque Visionis vel
Ambulatrinis cognatio allere potest Planissime tramineum ergo undamentum ecce toti suae Philosophiae substravit Cartesius, primam illam et certissimam propositionem vocans EGO COOTO ERGO SUM, Rursum
autem Philosophiam talem aeternae rupi Verbo Dei pro undamento nobis substernunt Cartesiani Absit. Sapiens Christi discipulus non aedificat superaretras. Matin 7, 26. 8. In physicis autem quid singulare habet Carissius r
179쪽
ibi se virum praestare deliuit inerato ubi occultioris sapientiae claves posuisse creditur Deus, inviSibilia Sua vi Sibiliter in Creaturis expandens, seni Di ternam nempe virtutem et Divinitatem suam ut inexcusabiles sint, si qui
circa ista brutes ido cogitationibus evanescant, et sapientes se esse dicendo stulti fiant. Rom. I. 20 etc. Pulchre quidem naturalia sua orsus fuit Caseterius DG his verbis: Quia Deus solus omnium quae sunt, aut esse possunt, vera est causa, Perspicuum est optimat Plutosophandi viam nos si
quuturos si e ipsius Dei nil nitione retarii ab eo creatarum explicationem deducere conemur ut ita Scientiam Cisectis Simam quae est effectuum per Causas a cluiramus. Auge praeclare non Potest melius. Item grab. Si sorte
nobis Deus de se ipso, vel aliis rebus aliquid revelet quod naturales ingenii nostri vires excedat, non recusabimus ilia credere, quamvis non are intelligamus, etc. Sapienter, Sancte. Sed cur posito huic undamento non institit, mox illud deseruit, varieque violavit Deseruit, nihil de revelatis nihil penitus attingendo violavit contraria revelatis adeoque ipsi reria in veritati), passim admiscendo et pro regulis philosophandi repagula philosopliandi ponendo. Quod non celare hic, ubi Vcritatis jugulum Petitur, ipse veritatis
19. o patag. 28 turbare incipit inquiens: Nullas unquam rationes circa res naturales a fine, quem Deus aut Natura in iis faciendis sibi proposuit, desumemus. quia non tantum nobis debemus arrogare, et ejus comsiliorum participes esse putemus Ucm intempestivam modestiam, toti naturali philosophiae caput amputantem Nam anno Sapientiae primarium munus
est, enim fines ubique praevidere Deinde media nos aut res ad finem deducere idonea vestigaret tandem vario medior una modo EXPCndere, optimosque eligeret Nihil e toto intelligit, tui non in re qualibet tria ista
intelligit: Quid et ad quid sit aliquid Per quid fiat et Quomodo Finis dat mediis mobilitatem, Media fini postibilitatem Modus vero mediis comestia lacilitatem. Demis horiim uno, nihil procedit, haeret aut nascuntur cognitionis et dehinc actionis monstra Sine praeci it fine velle aliquid agere, aut contemplari est aculari sine scopo in ventos nolle autem etiam
rerum fines in naturalibus spectare est ei I sum in naturalibus exoculare. Quod praetendit, Non debere nos arrogare nobis, quasi divinorum Consiliorum esse quealnus particilies larva est. An enim I ulchrum erit, tam
invidum imaginati Deum, qui Iomini ad imaginem suam condito et in Mundi theatrum sua causa constructum introducto, nihil consiliorum suorum detegere, omnia illi obtecta manere volucrit En mictum spretae, aut lectae, circa res naturales, Divinae revelationis Hanc enim si consuluisset, aperta invenisset testimonia, omnia Mundi iacta esse propter hominem non
inferiora tantum, Terrae globum cum omnibus quae continet Psi . . sed et Superiora Solem, Lunam, et Omnia coeli astra, in mini Stertum cunctis gentibus creata Deut 4 1 3. . Ministeriis ergo nullum Creatura ruin ut jus habens Homo, quomodo legitime utetur, ad quid unumquodque destinatum
sit ignarus Si quid in tanta rerum varietate vestigatu dissicilius est, etiam quo id fine fiat e Scripturis discere potuisset nempe Honorem Dei esse abscondere rem, honorem mi vestigare rem Prov. 25, 24. Regem intellige creatu-
180쪽
rarum Hominea et quos in his intelligentia eminere convenit, Reges et Philosophos lus ut inuini suae colludere Deo volupe esse testatur hic Salamo sicut et Prov. 8, 3 Mundum enim secisse et in eo hominem ut haberet cui gloriaretur et de quo gloriarctur, gentilis Philosophus observavit Seneca: quod Christianum Philosophii in intelligere nolle, quam turpe est Ecce quale
nobis Naturalis suae Philosophiae prooemium dedit artesius et qui inde sperari docuit nem De aut Caeca omnia, aut vana quia sine Scopo jaculari,
aut caecorum est, aut vane ludentium.
20. Quid sequitur o2. Mentis humanae partes facit duas, Intellectum et Voluntatem quasi vero non tertium requiratur, nobisque adsit, tertio Mentis obiecto respondens et circa illud se occupans. Ecquodnam illud Tria sunt omni Menti necessaria, Scire, Velle, Posse quorum si vel unum absit, operatio non procedit. Unde tria obiecta Scibile, oli bile, ossibile,
tres etiam in Anima facultates requirunt Intellectum, Voluntatem Animique vires, intellecta et electa bona prosequendi, et assequendi sine quo et intellectus et Voluntas rustra essent. Ecce igitur hiatus, a dormitante Idomero admissus sed mittamus hoc tanquam levius.
21. Similis hiatus est g seq. 33 ubi nos non errare dicit, nisi cum de re non satis percepta judicare volumus quasi vero etiam non erret et sedecipiat, qui, quod intelligit, et vult, per ignaviam tamen non operatur. Et 35 dicit Voluntatem latius patere quam Intellectum errorumque causam
inde esse. Quod ita explicat Intellectus perceptionem nonnisi ad ea pauca quae illi offeruntur, se extendere, semperque esse valde finitam Voluntatem vero infinitam dici posse, quia nihil unquam advertimus quod alterius alicujus Voluntatis, vel etiam immensae illius quae in Deo est obiectum esse possit, ad quod etiam nostra non se extendat, etc. Iterum hiatus, ex levius inspectis rebus admissus Tota hominis Mens cum lacultatibus suis ad infinii Dei similitudinem facta infinitis se obvertiti IIinc Salomo: Non saturatur oculus visu, nec auris auditu. Quod si ad interiora hominis extendis, pariter
invenies non expleri In tollectum, non oluntatem non vires et molimina suis obiectis quod res ipsa testatur. Vivat quis mille annis et iterum mille, vel naillies mille, semper inveniet quod discat, en Per quod Ptet, SemPer
quod agat, aliud ex alio pro assequendis votis suis tentans Sola aeterna infinita essentiae bonorumque abyssus nostras istas abyssos explete potest. Quam antequam assequimur, et inter fiesta vera, bona possibilia, versamur, quemadmodum Intellectu et Voluntate, ita et Moliminibus errare possumus, et erramus infinite Atque hinc tot humanae vitae enormitates Errores nempe Inteluctus Vitia Voluntatis Actionumque Mendae, quorum plenissimus est Mundus totus. 22. Paragr. i. Pulchre ocet, Ad primae aetatis praejudicia, mendanda simplices Notioncs esse considerandas, et quid in quaque sit clarum. Additque Ut autem nos iis possimus liberare, summatim hic enumerabo simplices OMNES Notiones, ex quibus cogitationes nostrae componuntur et quid in unaquaque sit clarum, quidque obscurum, sive in quo possimus alli, disti guam. Auruum promissum, auream excitans spem et gaudium sed effectu