Carmina ex antiquis lapidibus dissertationibus ac notis illustrata a p. Francisco Maria Bonada cl. reg. scholarum piarum ... Volumen 1. 2.

131쪽

DEOR. ET DEAR. IN SCR.

Has Veneri matres sutuas posuere Ephyreae Pro Graecis, forti proque suo populo .

Nam non arriseris Medis Venus Heludos retem Prodere, sis votis rite vocasa, volet. Corinthiorum mulieres votum secisse Ueneri perhibetur , quo petierunt a Dea, ut viris amorem pugnae adversus bariabaros injiceret. Simonidis instriptio est aeneis addita imaginibus in fano Veneris, quod Medea dicitur condidisse. L X. Athenis in propylaea seu vestibulo arcis. Herodot. V. g. 316.

istica perdomitis aeri suis marte juventur Boeotum populis Chalcidicaque manu, Damna rependerunt vinclis I carcere caeco, Fuorum hae de decima sunt tibi, Pallas, e u . Athenienses victis eodem die Boeotiis , S Chalcidensibus quadrigam aeream e decima redemtionis consecraverunt: redemtionis, inquam , hostes enim captivos postquam in carcerem conjecerunt binis deinde minis liberarunt, tum in arce vincula , quibus alligati fuerant, suspenderunt, quae Herodotus pendentia vidit e muris a Medo ambustis.

132쪽

LXI. Palladi Itoniae . Ea an. in Attici lib. I.p. I a.

mi Gallorum estpeos rex donat, Bboni , orrhus ab audaci rapta tropaea acie, Virisus Antigoni fractis : Iam maxima in armis Suae fuit Aeacidum gloria , semper erit. De his manubiis vid. I. inscr. Pallas cognominata Ith Hia est ab urbe Ithonea, vel Ithone, ubi maxime colebatur. Haec Gallorum spolia Palladis in templo erant, quod inter Pheras, & Larissiam extitit.

Ad magnum lapidem in agro Athenarum. Ex Infer. oriari Anconisanist. XIV. I O .

Spem rerum certam posuit columenque Minervam e ter patriae prospera cuncta precans.

Tegeae. Minervae dono . .

Pausan. VIII. p. 239.

133쪽

DEOR. ET DEA R. INSCR.

Laodices peplum hoc, sacrum ut foret illa Minervae, E pro celebrem transtulit in patriam . Laodices Agapenoris , Arcadum regis, filia peplum ita inscriptum Tegean misit.

In Praenestinae Fortunae templo.

Ex AEdi Orthogr. pag. 6.

I. Fadi.

134쪽

CLASSISI. II sI. Fortunae Praenestinae tanta olim celebritas , ut eius templum lithostrotis straverit L. Sylla , licet ea civitate nulla ipsi infestior fuerit, nulli ipse acerbior: Plin. H. N. XXVI.

a 3. Tiberius Praenestinarum sortium maiestate territus incoepto destitit, quum vicina urbi oracula disjicere conaretur, Spet. Πιθ. 63. In nummis stolata est mulier navis gubernaculum dextra tenens, cornucopiae laeva , cujus rei causam Lactantius resert Diris. IV. LII. Adstant interdum ejus lateribus sol, & luna , quod Fortuna secundum Chaldaeos astrorum dispositio haberetur, Maerob. Sat. I. I 6. Vosi. de Mol. II. 3. Simulacrum ejus aureum imperatorum in cubicuisio adservatum Severus geminare statuerat, sed morte urge te imperavit, ut alternis diebus utriusque in filii cubiculo Poneretur. Constantini M. symbolum apud Laevinum HuI sium est ejusmodi iupERATOREM EssE FORTvNAE EST, ct qui dem primigeniae opinor, ad quam noster hic lapis spectat, in quo Fortuna dicitur vi CINA TONANTI , quia in ascensu capitolii Iovi Tonanti templum Augustus condidit non longe a sacello Fortunae Primigeniae, ubi nunc sontes puniuntur . Nec rejiciendam opinionem reor Cl. Abb. Andreae Ada. mi, qui lib. L His. Via n. Fortunam primigeniam non diisti guit a. Pallade, cujus simulacrum in templo Iovis O. M. c Iebatur in rupe Tarpeia, ubi clavus annorum index infing batur , sicut Vulsinii in templo Nortiae, quam idem Auctor argumentatur eandem fuisse ac Fortunam ct Minervam. Nam Plato ab Aegyptiis didicit, genitam a Deo Mentem , seu Verbum , cui apud gentes inditum Minervae nomen , quam po

tae finxerunt absque matre ab Iove genitam . Huic enim Deae, utpote Jovis filiae, tum rerum moderatio , tum bon Tum malorumque origo ab ethnicis tribuebatur , & veluti r rum praeses, Minerva, tanquam malorum bonorumque causa, Fortuna appellabatur. At enim caeca Fortuna fingitur rquid ergo prudentiae cum caecitate λ nunquam temeritas , ininquit Cicero pro M. Mare., eum sapientia commiscetur , nec ad consitium casus admittitur. Athenaeus vero Metamorpb. II. P et auctor Diuitigod by Corale

135쪽

auctor est, Fortunam non modo non esse caecam , sed pervidentem omnia , & ita quidem , ut ceteros etiam Deos illuminet Iuce sua. Cur igitur plerunque caeca Z quia nimirum ethnici cur jaceret interdum virtus, improbitas triumpharet, igno rabant causas, quarum bene multas videre licet apud Chrysostomum Hom . IX. X. XIV. XXIV. in Matth. I Hom. de Re surr. De Fortuna vid. Cl. Senat. Bonarras de Num. mayor. mod. ad Num. XI. a. Sui S aliorum sacrare emgies mos antiquissimus : nam Romulus ex manubiis Vulcano dedicasse fertur quadrigas aureas, primumque sui imaginem, Dionas Halis. II., de quo ritu alibi sermo erit. 3. De Caesia gente clarissima a caesio collare dicta consule Panvinium , Ursinum . & Jo. Fontrium . q. Coloniae hic scilicet alicujus aut municipii aedilis fuit: siquidem annonae pretium proponere aedilium erat, IuvenaL

Et de mensura jus dicere, vase minora Frangere pannosis vacuis aedilis Ulubris. Cibariis quoque & cupedi is praeerant, Plaut. in Rud

Neptunus isti solet, quammis fastidimus

Aeduis est, δε quae improbae sunt mercet, jactat omnes 5. Urbs sacra pro Roma dicitur , ubi omne sacrum decernebatur, omnisque superst itionis compendium erat, sacra via , sacri libri, Divorum , Divarumque apotheosis . 6. Sicut in luco Eryeino colebatur Aegeria Nympha , cum qua Numa sibi arcana esse colloquia simulavit, Lis. I. 19., sic Iupiter sorte nuncupatus AEGER Ius , quod in silvis ac recessibus coleretur, adeoque Aegerium eundem ac Aracanum sive Artinum fuisse reor ita dictum a celato ejus ortu pariter ac puerili educatione Faserat. Ant. Inscr. V. n. 325. &Don. Inscr. XL , quam Pausanias in Messenitis scribit tot sibi populos viudicasse, ut longum essset ac perdissicile singulos enu

merare.

136쪽

CLASSIS L

R. FESTUS V. C. DE SE AD DEΑΜ MORTI AΜ1. FESTUS HUsoNI M SUBOLEs PROLEsQUE AVIENIUNDE TUI LATICES TRAXERUNT CAESIA NOMENI. NORTIA TE VENEROR LARE CRETVs UvLsINIENSI ROMAM HABITANS GEMINO PROCONSvLIs AUCTUS HONORE CARMINA ΜULTA SERENS UITAM INsONs INTEGER AEUUM CONIUGIO LAETUS PLACIDAE ' NvΜEROQUE FREQUENTINATORUM EXULTANS VIVAX ET sPIRITUS OLLIS CETERA COMPosi TA FATORUM LEGE ' TRAHANTUR

SANCTO PATRI FILIUS PLACIDUS IBIs IN OPTATAs SEDES NAM IUPITER AETHRAM PANDIT FESTE Tiul CANDIDUS UT VENIAS IAMQUE VENi S TENDlT DEXTRAS CHORUS INDE DEORUM ET TOTO TiBI IAΜ PLAUDITUR ECCE POLO

a Spon. AVRAQrE b Idem CoΜpos TA c Idem TRAHUNTVR i. Tres Festi IV . Ecclesiae secuIo soruerunt , S apua Grui. CDLXIV. R. Festiis Procons. Graeciae enunciatur, quocum an sit idem hic noster dubitat Sponius Misced. p. 99- amrmat sic. cit. Fabretius ς in re incerta mallem nimis esse timidus, quam parum prudens. nisi S Dissert. VIII. in . id assirmaret in Faltis Atticis P. Eduardus Corsinus nunquam in meo Ordine non celebrandus . Ceterum hic R. Festus Avienus , Arateorum interpres , poeticae artis studio Theodosii junioris, Marcianique Caesaris aetate floruit. Vulsiniem

sis quoque fuit Festus Musonius philosophus Stoicus Apol Ionii Tyanei familiaris propter loquendi licentiam a Nerone sublatus.

a. Vulsiniensem hanc Deam , Nursciam , Nyrtiam , Nur. siam , Nurtiam , Northiam , Narsiam, Norsiam apud gravis. smos auctores appellatam invenies ; quodque magis mirere , Silvestrius ad penaL Sat. X. q. ex Tertulliano haec citat Vulsiniensium Nursia ...... Sutrinorum Norsis Apolog. a 3.

Gorius autem in eodem Tertullia .legit Volsiniensium

137쪽

OS DEOR. ET DEAR. IN SCR.

M , Sutrinorum Hosia Mus Dr. Tom. II. Ex tot scriptoribus iisdemque gravissimis , quis rem acta tangat , tute videiaris. Ego quidem neminem criminor, sed cum Sponto n. LX. p. 99. reor eandem fui sse Deam sive Nursiam, sive Nortiam. Quid enim populare magis , quam pro varietate regionum varia ejusidem nominis pronunciatio ξ At acutissimo ingenio

vir Hagenbuchius in Epis. Epigr p. i a . Numam ct Nortiam distingui jubet, & hanc Sutrinorum putat, illam Uulfinien

sium fuisse Deam , poetam hunc autem nostrum Nortiam coluisse , quia non admodum distent Sutrium, & Vulsinium. Acute quidem, credibiliter etiam, nisi huic interpretationi obesset Livius ; nam lib. VII. a. oLsi Ni Is , inquit, quoque clavos , indices numeri annorum , fixos in templo NoRTIAE Etruscae Deae comparere diligens talium monumentorum auctor Cintius affirmat. Si Cintium ac Livium Tertulliano hoc quidem eruditionis genere anteponas, sublata iam omnis dubitatio est: secus enim clavi annorum indices non Vulsinio ,

ut historia praedicat, sed Sutrio in urbem delati sunt. Adde praeterea lapidem Vulsiniensem ejusdem Deae in templo repertum, in quo palam dicitur DEAE NORTi AE His. Vulsin. lib. IV. p. i S . Proconsularis quoque hic lapis nullam Sutrii mentionem facit , sed Vulsinii , cui Nortia praesuit , sive Nurtia , quare Satiricus de Seiano Sat. X. 7 .

idem popuIM A Nursia TFusco Moisset, F oppressa foret secura senectur'incipis, hae ipsa Sejanum diceret hora Augustum.

Haec enim Dea erat, ut supra commemoravi, eadem Omnino , ac Fortuna, cujus signum in Museo Etrusco ML II. Cl. I. p. I 6. I7., puellum tenet fasciis involutum et siquidem Fortunae in ulnis dabatur nunc infans Plutus divitiarum Deus , nunc puer Iupiter dictus Arcanus ob celatum ejus ortum , Cis. II. de Divis G II. de Nupt. Philolog IX., Bonarrati. Agus Carpin. p. aa7- , Fabi est. Infer. V. At si Fortuna. S M i nerva unum erat idolum , qui potuit filia patrem vix genu

138쪽

tum severe ulnis, & ejus ortum celare mysterium sortasse Aegyptium hic quoque latet ex Hebraeorum sontibus derivatum . Mentem aut verbum a Deo genitum Minervam dixere gentes, sive Fortunam : an haec dum Iovem puellum sustinet, verbum hoc velamento notat , quod caro factum debebat humanitatem regere, seu potius , uti riunt Theologi , terminare videlicet omnis superstitionis auctor , sicut cetera, altissimum hoc etiam mysterium contaminare ausus est.

Diversas Apae gentes certamine quondam sati Me fudit ventisono in pelago meror Geropidum popuIur , Medirique peremtis,Di'nna , Baee possit clara tropaea Iihi. Ad Artemisium Euboeae litus navali re duee Themiastocle hene gesta erectae sunt ad fanum Dianae Orientalis cognomine candido e lapide pilae duae , in quarum una erant incisa haec carmina. Lapidem Plutarchus resert sui eiusmodi , ut , si confricaretur , Odorem ederet , & col

rem croceum repraesentaret.

In Transilvania ad Waradinum in Thermis G1 ut. XXXIX. 8.

a. Cuperua in Harpocr. p. 233. supplet lap cujus hic se

139쪽

idio DEOR. ET D E A R. IN SCR.

sus: Bassur , quem prece perfecta damnasi voto, tibi , Μmpha

Regina undarum, dat dedicat Dianam , ejus videlicet smulacrum. n fine legendum MOENITAE , seu munitae.

Arma haec Latonae, pugnae monumenta marinae Dedicat, a Medis haer Diodorur habet. i. Diodorus hic Corinthius Herodotum tacere jubet, Corinthiis in bello Persico proditionis maculam inurentem, a qua & Thucidi des , & Plutarchus , & Diodorus omnino abhorrent: non modo enim Corinthus ipsa, totius Graeciae lumen, post Athenas, S Spartam in donariis nomen in scri psit suum , virtutis & fidei argumentum , sed huic etiam Diodoro uni de trierarchis licuit in fano Latonae donarium reponere honorifice inscriptum.

MUNERE . TE. HOC . DONO . LATONIA . SANCTA . VIR AG a. CORNIGERAM . CEPEI . VIRTUTE . ET . LAVDE . POTITUS EXUVIEISQVE . EIUS . TE . IPSAM . TEΜPLVΜQUE . DECORO

I. Hic, cuius nomen reticetur , cervam occidisse Videtur , ejusdemque cornua in templo Minervae dedicavisse. Quem Μinervae singularis hic lapis, eundem Dianae honorem suisse a venatoribus habitum passim scriptores memorant. Nam cervorum cornua , aprinos dentes & capita, partemque praedae Dianae offerri olim solitam testantur Virgilius EeI. VII. & Aen IX. Symmachus V. epis. 66. Claudianus IV. Honori Consul. Agathocles Syracusarum tyrannus Dianae non partem, sed totum cervum in Venatione stratum dedicavit, cujus monili inscriptum erat ΔΙΟMΗΔΗΣ APTEMIΔΙ . My-1hici originem hujusce ritus ad Nympham reserunt , quae inter Diuili od by Corale

140쪽

CLASSIS L

inter venationem si serae vim insectantis evasisset, Dianae sa cellum vovit, ct voti rea extruxit, Plutarch. III. Θ . Uc- natorum dona explicat Leonides Alexandrinus in lib. Epigram. e. XIII. fuere scilicet pharetra, arcus, sagittae, retia, venabula. Vid. Philipp. Thomas. de Don. Vet. XXXI. L X X. Musis . Mutarch. de Liber. educanae p. 24.

Ita vertit Xylander.

ridice Musis , Hierapolistis amorem, Pectore quem fovit, testificata dicat

Sermonum monumenta : parens aetatis adultae

Gnator , quas didicit, litterulas docuit. I. De hac Euridice vide Dissertationem num. XXVIII. Musae olim floribus, palma, pennis Versicoloribus corona istae ob victas sirenas ct Pieri filias in picas conversas . Per vetusta Romae Musarum signa pennam in vertice praesereniati a Lilius Gyraldus vidit S)ntagm. Deor. VII. Uide frontem Epistolae Dedicatoriae ad Inscr. Donian. ρag. m. alatae occurrunt Musae in opere hesiastylo sarcophagi ad denota dam nempe mentis agitationem . Troezenii rem divinam faciebant Musis & Somno assirmantes iis amicissimum hunc esse Deum . An hac de causa nox olim Euphrones dicta est, quasi prudentiae parens λ Plutareb. 8 in VII. IX. Lucus itemque pagus Camoenarum Romae olim celeberrimus extitisse fertur , ubi S. Urbani Eccletia spoliis templi Mariatis ornata , Uid. CL Monfaue. in Diar. Ital. XI. Ad Musarum gloriam Thessalonicae inventum hunc habe lapidem ex M