장음표시 사용
21쪽
cubitoribus, vigiliis eustodita. XU. Signorum ornatores , em ornatriees: ornatus multiplex. XUI. De Deorum, Dearumque torquibus, ac monilibus; de oculis argenteis, gemmessique cur XVII. Idolorum eonsecratio : Nobilium hae de re contentior Consulum fortitio. XVIII. De variis legibus ad Consecrationem spectantibus. XIX. Simulacra non sacra omnia : sacra res a sancta distinguitur, i em- locus facer a sacrario . XX. Dedicatio pro mera Encaeniatione sumitur ἔ aliqui eius ritus numerantur. XXI. In Dedicationibus quid Sportularum nomine intelligendum ' Sportulis, aliisque largitionibus bmnos, em saltationes octieas fuisse additas conjicitur. XXII. Solemnis Oratio in consecrationibus recitata. XXIII. In Adorationibus quis manuum gestus XXIV. in mo-
inter adorationes. XXVI. Diversa fovendi ratio, votivae tabellae diversae, dimes in lapidibus , ac numismatibus ebaracteres . XXvII. Vota tublica quo ritu, quibusque victimis , ludis, largitionibus , em earminibuseelebrata VIR De Donariis Litteratorum. DIS
22쪽
DISSERTATIO LDe Veterum Romanorum Simulacris
Cur. Reg. Sobolarum Piarum Praeposito Generali.
est, totum ad iuventutem spectat , praesertim eam, quae in nostris collegiis ad selectioris litteraturae gloriam , te in primis auspice & hortatore, toto pectore incumbit , & antiquitatis studio singulariter delectatur , causa mihi honestissima visa est, & proposito certe me maxime opportuna, cur id operis , Reverendissime Pater , a tui commendatione nominis exordirer . Nostr rum enim convictorum admirabilis est in te amor , M
23쪽
observantia singularis. Nec de ingenuis duntaxat loquor, qui de alibi nobiscum degunt, & praesertim in collegio Novo , cujus te auctorem , statoremque appellant et deflore juventutis loquor, de splendidissima nobilitate, quae te in oculis, iri sinu ferens incredibiliter veneratur. Vix enim BEATO JosE PRO CALAsANCTIO , pro cujus gloria, quum totius nostri ordinis procurationem haberes , Iabores tu sane arduos superavisti, divinitus aererni honores, ad immutatem Scholarum Piarum laudem, decreti sunt, aut proxime siecernendorum spis certa affulsit, tum quanto studio confluere ad nos undique certatim coeperint nobilissimi adolescentes ; non me verbis oportet dicere, quum res ipsa loquatur . Etenim N Uaria viae in Polonia , MViennae in Austria per hosce annos collegia fatis ampla, maximeque splendis a extructa sunt.: in. Italia vero quae constituta jampridem suerant, eorum nunc est celebritas inustata, &omni major expectatione. Nam .ut nihil dicam de Urbinate, de Savonensi, de Neapolitano, quae
sane omnia ita florent i ut nunquam antea ; certe collegium Nazarenum centum ferme convictores numerat, inprimis splendidos & generosos , perinde quasi B. JosEPHUS, quum ipse nobilissimus esset, in aliis omnibus, atque in hoc potissimum, cujus ipse moderator fuit, nobilitati videatur signum aliquod sustulisse. Ornatissimi porro adolescentes sicut ad B. Parentem preces N vota quotidie effundunt , sic curarum saepissime recordantur Sclaborum tuorum , neque unquam non secum reputant sprimo sibi ad illius aram confugere licuisse , vix tu univerfi moderationem ordinis suscepisti. Hinc eorum in te omnium exarsit amor , eximia hinc tui existimatio , Seperjucunda laus . Nobilissimae igitur juventuti si opella
24쪽
DIs SERTATIO I. shae mea gratificari euperem , nec facilius id consequi,
neque aliter me posse intelligebam , quam si tuum nomen ipso in limine collocarem . Ne autem abs te id operis repudiaretur, tametsi subvereri fortasse debui , t men ne mihi quidem in mentem .venit ου anquam enim ad quatuor fere lustra Philosophiae partes s de augustinsima Theologiae adyta , auditorum frequentia maxima,& summa cum laude tua, aliorum lustranda oculis aperueris 3 quicquid tamen ad litterarum culturam spectat, eximie probas, ideoque spero tum hanc ipsam de UETERUM ROMANORUM SIMULACRIS DISSERTATIONEM , tum totum hoc opus , qualecunque tandem futurum sit, pro tua non tam in me, quam in optimos adole entes , ad quos maxime pertinet , benevolentia non omnino tibi imis probatum iri. Interea vero Simulacri nomine , licet quaecunque ' imago, hoc tamen loco , ut saepissime, ac proprie, quod &de signis vir. exquisitae lit eraturae Canonicus im=ochius ' contra Manutium probat λ Deorum, Dearumve essigies ν sive cidolum significatur e nec enim sine ratione certa Suetonius inquit, Iulium Caesarem sibi decerni passum esse. - statuam inter reges , Simulacra juxta Deos. De quibus quidem signis paucat mihi adn tanda esse duxi, quia inscriptiones in prima classe , quae sequitur , comprehensae ex eorum basibus ac stylobatis exsculptae sunt . Ac ne ordine , qui rerum est unus omnium vera lux, non utar aliquo, primum de signorum in urbe antiquitate nonnulla breviter admonebo. I. Simulacrorum vetustas tam Romae incerta est , quam
25쪽
quam quod maxime, M inter varias opiniones vix dum e earcere egressus jam haereo in salebra . Sieuti Athenis Eusebius ' Signorum consecrationem adscribit Cecropi, sie Romae Tarquinio Pristo Plutarchus tribuit in historia Numae, a quo vetitum refert, ne Romani arbitrarentur Deum aut hominis speciem, aut animalis habere formam, atque hujus decreti, sive doctrinae vi ad duci . fere secula templa quidem in urbe fuisse erecta , nulla
vero simul aera corporum consecrata . Plutaretii opinio eadem ac Varronis est, quorum auctoritate fulti S. Augustinus ', & S. Clemens Alexandrinus sustinent prioribus IIo. annis apud Romanos neque pictam Deorum speciem occurrisse, neque fictam. Contrariam vero huic sententiam tuentur conjecturae pariter , atque auctoritates haud contemnendae . Esto enim: rex Numa omnis
divini juris , ut in illa quisquam aetate in tantis tenebris suit , consultissimus vir , non Pythagora ' quidem duce , qui centum amplius post annos in Italia floruit, sed suopte ingenio id cognoverit , quod Anthropomor- phitae a SS. Augustino ', & NaZianheno , aliisque Patribus damnati audacissime denegarunt, Deum scilicet
nullis eorporis lineamentis circumscribi ac definiri: non hinc statim arguas ab eo rege simulacra Deorum fuisse omnia penitus repudiata . Nam sicut prisci legislatores, quo auctoritatem conciliarent apud rude vulgus decretis sitis, finxerunt sibi colloquia cum Diis esse, exempli ca se Osiris cum Mercurio, Zoroastes cum OromaZo, Cha-
' tib ἀν Trinit. XII. v. is lib. de rim. - . l.
26쪽
rundas eum Saturno, SoIon eum Minerva, Zantrastes eum bono Numine, timviris ' cum Vesta, Minos cum Iove , Lyeurgus eum Apolline I se Numa Nympham Aeg riam sibi apparere finxit, legesque tradere. Rex ergo ille , quum Deum esse spiritum dixit, sive de supremo Numine loquutus sit , sive de Diis , eos non negavit
assumere corpus posse, ut se videndos darent, ac proi de ab eorum simulacris non fuit alienus, ne praesertim ab idolorum cultu, cujus in Latio antiquitas mox pat hit , imperitum vulgus avertere , de religioni dum prodesse cupiebat , obesse plurimum videretur . Age vero praeter Numam , inter pthnicos alii eomplures Deum omnis expertem corporis cognoverunt, de Cicero, siquis alius, praeclare ' id probat pereleganti similitudine mentis nostrae: ns forte, ait, iccirco Deum in non esse pistant, quia non apparet, nee cernitur; perinde quasi no-sram ιυam mentem, qua sapimus, qua providemus, quabaee ipse agimus, ae dicimus, videre, aut plane, qua iis , aut ubi sit, sentire pos,mus. Quemadmodum vero ethnici , qui hanc veritatem norunt , mutis simulacris mordicus adhaeserunt, ita & de Numa sentiendum reor. In templis enim , quae ipsemet consecravit , fgnum de aliquod positisse arbitror, more ubique gentium usitatissmo . Siquidem raro invenies sacras aedes sine idolo, si Curias exceperis, ubi Senatus habebatur , quae & templa nuneupabantur, utpote ab auguribus dedicata . Cer te Vitruvius ' ubi agit de sacris aedibus extruendis, generatim seribit , signum in eella collocandum ad vespertinam caeli regionem . Quid i ipsiPersae , templorum
27쪽
ι in Graecia eversores, nonne tempili sui , mundi stilieet universi, simulacrum 'esse lim dicebant, quem unice venerabantur Numa igitur , ut templorum , ita fuit, opinor , signorum cultor . Hoc unum quippe Numam inter , ac Romulum discrimen fuit , quod alius alia ita ' , ille bello, bie pace civitatem auxerunt e quare sacra ab illo instituta non modo ab hoc non imminuta
sunt, verum etiam aucta. Urbis porro conditor, aut restaurator, quippe Albae natus, ubi ob Ascanium conditorem tam vetus erat, quam ipsum oppidum, idolorum vanitas, nihil facilius duxerim, quam quod eum multitudine Albanorum, , Latinorumque patriam superstitionem huc invexerit , aeque templis , ac simulacris inibi eonstitutis, quum dicatur Iovi Feretrio, ac Statori templa vovisse pariter , ac dedicasse . Neque ad aras minus , quam ad signa , dc sacra omnia respexit Cicero, ubi Albanorum aras dixit ' Romae socias de aequales. Captandi praeterea augurii, & aedificandae urbis ritus si Romulus plane noverat , illud etiam in primis fortasse tenuit , quod ara Numinis , & simulacrum , cui oppidum dedicabatur , in condendae ' urbis area collocaretur. Aperto deinde asylo nullus dubito, quin turba huc advenarum undique conveniente , turba quoque Deo. rum , ac propterea signorum copia augeri .coeeerit , ipsis nempe advenis, Etruscis' praesertim aut, ea fiogentibus, aut secum ultro ferentibus , more institutoque ethnicis perfamiliari , quod mox ostendam. , de in sacris; litteris haud ignoto , ubi Rachelem legimus. ς paternat domo
28쪽
idola secum aurea detulisse. Non demum incredibile existimaverim, Romulum Consualia celebrantem , eo in ludicro , facilius ut religionis specie Sabinis imponeret, aliquod Neptuni Equestris , sive Consi, cui ludi dicati erant , signum exposuisse : in ludis enim Circensibus de aperiri ejus aram sub terra in Circo Maximo dedicatam , 5c illius imaginem circumferri ' solemne fuit . Verum his conjecturis valere jussis , ex historiae fontibus signorum in urbe antiquitas colligatur . Praeterquam quod Plinius ' ab Evandro memorat Herculem Triumphalem, de Ianum Geminum , qui primus a Macrobio ' dicitur in Italia templorum auctor, a rege Numa dedicatum ; Dionysius Halicarnasseus Faunum, regis Latini patrem, prima Diis aedificia, Be lucos tradit ' in Latio consecravisse ; in
urbe autem simulacrorum consecrationem acceptam ' refert parenti Romulo , qui templa, fana, delubra, dc aras, Deorumque essigies, de insignia, Zc potestates, & cetera instituit, sequutus optimos quinque Graecortim ritus. Livius paulo aliter ac Dionysius Romulum tradit in aliorum Deorum sacris Albanos ritus , Graecos in Herculis observavisse. Tibullus etiam pace cum Sabinis inita Ianum ligneum refert' a Romulo dedicatum : ' itemque Ovidius r
a mibi posita es parvo conjuncta facello, Haec adolet flammis cum strue farra suis .
Vir denique antiquitatis peritissimus Senator Bonarrorius , tacite primo fabellam rejicit, qua dicitur Ascanius Lavinio Albam tulisse Deos Penates, eosdemque no-
29쪽
etu Lavinium ultro regressos esse, de in templum , Ocinclusis januis, rediisse; deinde idolorum in urbe cultum altius repetit, non a Romulo quidem , sed ab Evandro, quem suspicatur ex Areadia detulisse cum Palladio Deos Penates, sive Fatales, in templo Vestae religiosissime adservatos . Romae igitur , quin huic opinioni quicquam obesse possit supradicta de Diis sententia Numae , eadem videtur simulacrorum fuisse antiquitas, ac templorum, quae quantula fuerint, aperit perbelle Ovidius ' :)upiter avgusta vix totus flabat in aede,
In η Jovis dextra sictile fulmen erat.
II. Idolorum materiam, si caecae superstitionis exordia considerentur, insormes fuisse lapides, columnas, baculos compertum est; in Aegypto in primis, ubi initio pro simulacris habita sunt saxa quoquo modo expolita, translata fortasse ad idololatriam, ut Bonarrotius ' acute arguit, religione veterum Patriarcharum , qui saepe in sacris litteris aeterno Numini lapides erexerunt in memoriam divini beneficii sempiternam . Pausanias ' tradit prope Mercurii statuam triginta stetisse lapides tetragonos, quos Pharii religiose venerabantur, certo Dei nomine singulis attributo , atque idem auctor eandem formam tetragonam ab Hebraeis opinor acceptam in in Mercurio Philagensium , in Jove ' Ammone, S: Thegeate ;in Apolline, in Hercule , aliisque Diis s memorat ob servatam. Aegyptiorum inventum apud Romanos in Matre Idaea , quam Pessinunte advectam matronae primores civitatis acceperunt , itemque in Deo Termino
30쪽
retentum ' est, quem Romanae ' firmitatis auspieem, si servus in agris exarasset , effodissetve, ad metalla. damnabatur ; si liber , ' in insulam deportabatur amissa tertia parte bonorum: primis autem temporibus qui deliquisset, eum, ejusque boves fuisse pro sacris habitos est auctor Festus . Baculos quoque, qui religiose alibi ' eulti sunt, ideoque celebris est in mythistoriis divina virgula, Romae ab initio religione non caruisse hinc conjicitur. quod Romulo post consecrationem hasta, primis illis temporibus Divinitatis symbolum, tributa est. Prima igitur idolorum materia fuerunt Iapides, de ligna, deinde argilla. Signa quidem sive Iapidea , sive lignea, ex iis, quae dixi, quaeque mox de Hermis dicturus sum, ex Aegypto originem habuerunt : fictilia vero Atheniensibus tribuenda sunt , a quibus artem , rotamque figularem in- . ventam esse plurimi auctores tradunt, ae disertissime ex Critiae versibus ' Athenaeus ; de quanquam inter auctores dissensio si in statuendo inventore, quem Diodorus Thalum Daedali nepotem, Plinius ' ,& Suidas Coraebum nominant , omnes tamen assirmant hujus artis laudem Atheniensibus concedendam. Itaque & fictilia anathemata , de adhibita in sacris vascula, & Dii fictiles non tam Romae, quam alibi, dum prisca paupertas placuit, sane celebratissimi exordium ab Atheniensibus figlini operis inventoribus habuerunt. ino quidem invento Athenienses summopere gloriati sunt', ideo ' fortasse nummis insculptam amphoram voluerunt, cui siquid cum sacris es-B 1 sit,