장음표시 사용
51쪽
gionibus Deorum ordines admitti duos , caelestium scio licet, ac terrestrium, & septem quidem spiritibus ' constare primum , orbe condito antiquiorem : septenarium
praeterea numerum tanti esse , ut templo is careat ad
septem dies , qui sanguine se foedarit sive proprio , sive alieno ; item tirones sacerdotes ' septies quotidie frigida sese abluant ; septem denique maria sibi fingant, bc totidem ibi Elysios, voluptariis alios, alios sapientibus destinatos. Dracones porro summopere a Sinensibus coli dictitant , M ' ab iis somniari alatum draconem suum a tein studine natum esse, quae Dei symbolum habetur, cujus viribus creditur rerum haec universitas sustineri. Ferunt demum in ' Indiis orientalibus hanc a sapientibus fabellam tradi , propter ruinam immensi cujusdam montis, terram
olim in praeceps coepisse ferri, & perituram prorsus fuisse, si in tanto casu beneficus ille Deus, quem VIS NU appellant idem fortasse ac BIS NU) in testudinem conversus
terram non sustentasset. Haec ad mysteria prorsus Europae ignota , Vel meras potius sucophantias, qui risum teneat , aliqua jam ex parte hinc videt simulacri symbola explicari. Terete bacillo imperii sceptrum ; quatuor brachiis potentia ; cochlea marina , seu squilla septem maria, Sc elysii ; septem serpentibus totidem Spiritus, sive Dii mundo antiquiores ; simulacro his insignibus exornato Deus ille beneficus designatur , sive terrarum stator , idem plane ac superum pater atque hominum rex, quem Romam Iovem Optimuin Maximum nuncupa
hant . At quid cetera ornamenta sibi volunt quid illa in primis , quae insistit capiti , imagunculal Hic enim
52쪽
vero mihi aqua haeret, & sicui non haereat, is prosecto jam erit mihi magnus Apollo.
XIII. Ad simulacrorum ornatum venio , ac primum de coronis pauca , de quibus licet Paschalius tam multa scripserit , me tamen hujusce curae non pudet . C ronae olim dabantur nemini , nisi Deo : propterea Homerus eas caelo tantum , eu praelio tribuit , viritim vero nemini ne in certamine quidem . Tantum erat in coronis omen , ut absque illis fere nihil veteres auspicarentur , quod multorum testimoniis Laurentius ' prosequitur in sua Polymathia. Mos erat ex floribus, aut arbore Diis dicata corollas texere, eorumque aut capitibus imponere, aut projicere ante pedes, auctore Propertio:
Ut caput in magnis, ubi non est attingere, signis
Ponitur sic imos ante corona pedes. Simulacris grandioribus & colossis , ut coronae imponerentur, scalae ministerium adhibitum indieat mulier in vase fictili Bibliothecae Vaticanae tenens dextera parvam scalam, cujus munus hoc fuisse Gorius ' arbitratur , ut corollas , taenias, placentas, aut alia dona suspenderet, nisi mavis ornatricem hanc fuisse mulierculam , Ee scalam attulisse, simulacrum ut comeret ornaretque , de quo ritu mox aliqua dicenda sunt. Coronas lemniscatas, de lemniscos nonnunquam aureos in usu fuisse satis non tam ex 'Plinio , & Festo, quam ' ex Bonarrotio discimus, quemadmodum paterae quoque aureae , Se victoriolae ,
de quibus Ualesius accuratissime disputavit , porrectis
Deorum manibus suspendebantur, quas Dionysius tyrannus tollebat, eas se accipere, non auferre dictitans, per-E quam
53쪽
quam stultum esse ' argumentando , a quibus bona precamur , ab iis porrigentibus nolle sumere. Coronae quoque inscriptae Diis offerebantur , testandae scilicet pietati, aut potius ostentandae, atque hoc observatum etiam in aliis donariis legimus , quorum materia , aut molesti litteras non admitteret, picta, vel ' inscripta tabula adjungebatur . Etrusci, quorum mos fuit simulacrorum manus terebrare, siquid ea gestare vellent, coronas ' etiam duplices Sc radiatas, gemmis aliquando inter folia internitentibus , adhibuerunt , sicuti Vespasianum ferunt coronas ex cinnamo, auro in terrasili in templis ' capitolii,& Pacis dedicavisse . Aurum argentumque interraste
cujus est frequens mentio , ubi de gabatis agitur , seu catinis aloeatis ' , quos inter sacrae mensae ministeria Christiani veteres adponebant est per intervalla laevigatum N politum, ut explicant f Cangius , & Fontaninus, &rasiti opponitur: nam aurum argentumque rasile Aeneas Vicus dicta ait simulacra laminis planis , rasisque Sc politis consecta: italice lisio nuncupamus . Cois ronae ergo in terrasiles erant per intervalla laevigatae, non rarescentes perfratae ' , qualis Bollandi sociorum sententia est, quam merito rejicit Cl. Fontaninus . Coronis aureis argenteisque gemmas Ethnici & numismata inserebant cum imaginibus Caesarum, Principum , ae Deorum, fortasse hoc ritu, Blanchino interprete k , ab Hebraeis desumto , apud quos summus Sacerdos sacram
54쪽
xoronam gerebat , in cnjus medio fulgebat Iamina tiniam sto & ineffabili Dei Domine insignita . Constantinus imperator ejusque successores, ut Christo illata opprobria in gloriam verterent , sacruna hunc ritum renovarunt , Christi monogramma , aut Crucis imaginem in nummis & coronis imprimentes, in iisque potissimum, quae usui erant , quum primo imperii diadema suscipiebant , cujus sane rei documento est magna illa eorona aenea in praestantissimis Baronii Annalibus ' , quam Blanchinus profanae & Ecclesiasticae antiquitatis pereximius illustrator iterum incidendam curavit. Ueterum superstitio non minus Deos, Deasque coronabat, quam Sacerdotes, aras, victimas, & asellos ipsos ' donaria deferentes. XIV. Idolorum vestitores apud Firmicum ' tacite docent , Deorum statuas propriis ornari vestibus consumvisse , cujus ritus fidem facit egregiam Urtullianus epamura , inquit , es' cetera ' dignitatum ingignia. idololatriae ab initio dicata babent profanationis suae maculam , quum ipsis etiam idolis praetextae es' trabeae Ur lati clavi , fasces quoque O virgae praeferantur . Probus in oriente talutatus a militibus imperator, pallio purpureo ornatus dicitur , quod de templi simulacro ablatum est . . Hae porro vestes potissimum in Etruria materiane mirabiliores essent , an pulchritudine dubium est . Nam Demsterus , Bonarrotius , & Gorius vestes admirantur floridas, palmatas , scutulatas , quae
gemmis sparsae & splendidissimis quibusdam globulis , vel radiis fimbrias habent elegantissimas Sc vario arti-E a ficio
55쪽
sicio elaboratas 3 tunicas autem interiores N materia se opificio pretiosas, ac plumario interdum opere fuisse insignes , id quidem cernimus in museo ' Etrusco , nec sine magna admiratione . Eodem in loco lunati calcei nunc aperti , nunc clausi , lorisque ' ad suras revincti, interdum crepidae , vel cothurni opificio perelegantes,& reliqua vestium concinnitas ac majestas facit sui spectaculum singulare . Ceterum non tam in Etruria, quam
alibi ornatus pars erant maxima vestes aureae, unde ansam habuit Dionysii majoris . cavillatio in Jovem , cui
detraxit aureum amiculum , utpote aesate ' gravem, hie
me figidum L laneo injecto pallio, quod diceret aptum
esse ad omne tempus . Atque ut Cicero huic tyranno parcere ne recuset , veteres quoque illi Romani heroes veste item aurea ' Apollinem Carthagine nudaverunt.
Inaurata Vero , ut nihil dicam de aureis , passim fuissesgna, satis hoc quidem praeter historicos Iuvenalis dise
te docet a. 'Confer es' hos, Oeteris qui tollunt grandia templi Pocula adorandae religionis, em populorum Dona, vel antiquo positas a Rege coronas:
mee ibi se non sunt, minor extat sacrilegus , qui Radat inaurati femur Herculis , M' faciem ibam Neptuni, qui bracteolam de Castore ducat,
An dubitet solitus totum confare Tonantem 'Iccireo validissimis clavibus ingentibusque claustris , tum aedituis & excubitoribus , quos subsannat Arnobius , adjuncti sunt vigiles urbani, milites, qui huic ' malo
56쪽
lo ObViam irent 3 certus praeterea magistratus est additus , qui hanc curam habebat de ' Comitiva Romana appellabatur. XV. Jam vestium concinnitati ae pretio ornamenta quoque cetera addenda sunt . Ut viris ac feminis illustrioribus ornatores ornatricesque aderant , ita etiam Diis, Deabusque ornatores adsignatos de ornatrices GO-rius ' existimat, auctoritate ductus Augustini, de ' Tertulliani hanc deridentium insaniam Ethnicorum . Itaque praeter coronas , encarpos , lances, flabella , pocula Malia hujusmodi , mulieres simulacris ' specula pectinesique eburneos offerebant , Sc in Demsteri monumentis Ornatrices speculum ante Iunonem tenent. Caesaries apud Demsterum ipsum , Bonarrotium , Gorium vel brevis vel prolixa occurrit , nunc revincta post humeros, nunc
soluta , sed concinne disposita , potissimum in Iunone elegantiae praeside ac feminarum genio, ' perfamiliari . Idola pariter variis coloribus picta olim fuisse testatur Pausanias h , de potissimum minio illita plane indicat apud Tullium Ninianus Iupiter , ad quem ritum hos Virgilii versus : Pan Deus Arcadiae venit, quem vidimus ipsi
Sanguineis ebuli baccis, minioque rubentem, pertinere Serviux interpretatur, additque manus quoque triumphantium fuisse , quum ferrent Iovis insignia, miniatas . Ornari annulis, de unguentis perfundi Deorum statuas statis diebus consuevisse , prae ceteris testantur
57쪽
Plireius ' , & Tibullus ' . Item lunatae umbellae eorum eapitibus imponebantur' Ce ab avibus conspurcarentur, quod Priapus apud Horatium ' indicat . His omnibus adiadendi sunt torques , stroppi, inaures , periscelides , armillae vel purae, vel duplices, bullis aureis ornatissimae; tum calathi, sive modii, tutuli, mitellae , nimbi , sceptra ac diademata modo pura , modo gemmis nobilitata, de quo luxu non tantum signa prohibent, sed gemmae etiam ac numismata dubitari.
XVI. De Torquibus hoc adnotare operae pretium duco , quod persaepe bullis internitentibus ornarentur, Sciis aliquando ad cordis imaginem concinne eleganterque dispositis. Monilia pariter omni erant cultu , cunctisque elegantiae lenociniis insignita, ad quam rem videsis anaglyphum antiquum ex vitro opaco subviridi spectatu dignum , utpote rarum prorsus ac singulare, in lucem proditum ex musto Victorio in dissertatione Glyptographica, ubi ' alatus extat sive Genius, sive infans, ex cujus collo pendet utrinque ante pectus monile variis pomis ac fructibus concinne dispositum compactumque, unde dissertationis Auctor eruditissimus acute conficit , diversis symbolis varia anni tempora consuevisse olim in monilibus indicari . Ueteris elegantiae mos quoque fuit pro
oculis gemmas, oculosve aureos , aut argenteos ad Deorum Dearumque dignitatem augendam adhibere, nec ab hujusmodi ornatu Chriitiani veteres abhorruerunt : nam in Basilica Constantiniana quatuor Angeli argentei cum gemmis Alabandinis in oculis memorantur . Ethnicorum parvas hujusce generis statuas in musto Carpineo
58쪽
laudat Cl. Senator Bonareotius, notatque ' Rapilio euidam hoe magnae laudi tributum esse , quod nempe exiscelleret in statuarum oculis efformandis ex vitro , aut
crystallo , aut gemmis. En tibi Rapilii titulus ex Sponio 'iM. RAPIUUS . SERAPIO . HIC AB . ARA . MARMOREA OCULOS . REPOSUIT . STATUISM QUA . AD . UIXIT . BENE
Causam porro, cur de oculorum splendore insimulacris tam soliciti essent Ethnici, tametsi artis elegantiam fui s. se fateor, quum hic ornatus non in solis Deorum signis adhiberetur, tamen haud perperam suspicari me posse existimo, splendidos idolorum oculos omni prorsus mysterio minime fuisse vacuos. Doctorum hominum ea de Diis opinio fuit, quod illi intimas humanae mentis latebras penetrarent, omnibus intervenirent cogitationibus , imo nunquam discederent, ac semper intuerentur, quali ' mente quisque esset, & haberent rationem piorum dc impi rum . Hinc Senecae ' praeclara vox , ille in cujus conspectu vivimus , scit omnia e patemus Deo, apprυbemus nos Deor hinc Thales interrogatus, an facta hominum fallerent Deost respondit, ne cogitata quidem . Iccirco oculos simulacris lucidos, tanquam scientiae symbola, as- figebant, ne quid Diis non esse obvium indicarent, existimantes fore , ut, si mentes essent imbutae his opinionibus , metus supplieii divini revocaret multos a scele
re. Felices t si quod de Diis , qui os babent, non
59쪽
loquentur, oculos babent, er non videbunt , de aeterno
Numine cogitassent. Quid enim sapientia in Proverbiis loeuli Domini ' multo plus lucidiores sunt super Iolem , eircumspicientes omnes vias hominum , em profundum absi ; quid S. Jobus' fines ' intuetur mundi, e ' omnia ,
quae sub caelo sunt respieit : quid Apostolus omnia
rauda es' aperta sunt oculis '-. Ceterum in Italia haec, de qua loquimur, elegantia primum Etruscis placuit, deinde Romanis, qui ab illis plurima mutuati sunt, praesertim alas simulacris additas , tanquam praecipuum Divinitatis ' insigne , quod Etrusci ' a Phoenicibus, de Aegyptiis didicerunt. At de multiplici signorum ornatu plura non ingeram, quum constet, varium fuisse ad pictorum fictorumque arbitrium, id affrinante Cicerone his
verbis: 3οῬem, in Junonem ea facie novimus , qua pictores Μυresque voluerunt: neque solum facie, sed etiam
XUII. Ornatum Consecratio sequitur, de cujus caeremoniis ac ritibus multa Dio in Caligula Augusti templum dedicante , & munia Pont. Max. obeunte . Hac pompa nihil solemne magis apud Romanos fuit: siquidem die consecrationis luctu publico, siqua de causa susceptus fuerat, intermisso, vestes candidas induebant, nec hominem funere pollutum sinebant aliquid dedicare. Resibi haud omittenda in mentem venit ex historia Romana . In dedicanda Iovis aede capitolina Valerius Poplicola, de Horatius Pulvillus consules sortiti , uter conse
60쪽
traret, Horatio sorte evenit ; quod aegre ferentes Valerii necessarii modis omnibus impedire conati sunt, ac demum pollem jam tenenti nuntiarunt, mortuum ejus filium esse, funestaque familia dedicari ab eo templum non posse. Nihil ille a proposito aversus cadaver efferri jussit , t nensque postem templum dedicavit . Tria hoc loco no
tanda sunt : nobilium in consecrationibus contentio: consulum sortitio : familia denique polluta non mortui assinitate , sed praesentia, vel tactu, quod fusius alibi dein onstrabitur. Consecratione Deum induci , atque in sede destinata locari ' putantes Ethnici, lignum , aut lapidem
vix consecratum , ac si praesentis Numinis vis adesset, venerabantur . Deos enim, ut ait Petavius, ' non solum humana specie, aut certe corpore praeditos esse finxerunt, sed muta etiam simulacra, tanquam Vera Numina , venerati sunt . Verum hic error non omnium fuit, sed rudium tantum atque imperitorum e ceteri autem facile intellexerunt, in statuis Divinitatem inesse nullam, sed iis veluti instrumentis uti Deos putarunt, vel ad exhibendam praesentiam suam, vel ad cultum sibi certis ritibus constituendum; quamobrem Christianos talia sibi numina exprobrantes irriserunt aliqui vehementius, praesertim Julianus Apostata in quodam fragmento inter ejus ' opera nuper edito, & apud Origenem ' ille Cornelius Celsus, qui propter stili elegantiam medicus Cicero , & propter peritiam medicae artis Hippocrates Latintis a fas intiliano ' est nuncupatus. Gentes igitur Deos quidem appellabant ipsa Deorum signa : sed vim nescio quam iisdem inesse arbitrabantur, legitimisque precationibus & carmi-