장음표시 사용
401쪽
aut quid illorum simile denotari , par levibus ventis volucrique simillima somno , itemque, tenues sine corporetitas volitare cava sub imagine formae . Hoc si verisimile est , Socratica me sanna excipiet nemo existimantem, hasce gemmas propter UL Aeneidos librum , qui vere palmaris est, incisas fuisse auctori pariter , & Octaviae gratificandi causa, quam ille, dum recitaret, & lacrimantem vidit, & fatis beneficam expertus est, acceptis in singulos de Marcello versiis denis sestertium millibus , seu Philippeis quinquagenis supra ducenos . Ciceronis gemmae supersunt variae, quas Gronovius contemnit Omnes prae duobus nummis, quos fidelissimos existimat, utpote congruentes cum vetere marmorea summi oratoris facie, in porticu celebratissima magni Etruriae ducis. Εjus item respuitur sardonyx in museo Romano, quia videtudparum vigoris, ac laetitiae praeferre, quae duo in Cicerone, ad jocos lepidissimo, maxima extitisse notat ex Plutarcho Faber. Rectene an secus , vide Num. XVIII. X. Gemmarum haec consuetudo transiit ad annulos, in quibus antiqui haeresum sita ruin magistros palam ha hebant. Licet enim aut suorum figuris, ut Lentulus, MAfricani filius , aut arbitrio quisque caelatos gestaret annulos, quod leone ' signifero Pompeii M. , Seleuci anchora, Me coenatis rana, Augusti sphinge aperte ostenditur ; optimis tamen disciplinis dediti antesignanis hoc dabant suis, eorum ut imagines affabre insculptas ' annulis praeseferrent , sic β Stoici Zenonem , Academici Platonem, Peripatetici Aristotelem , Epicurum Epicurer , dc alios alii in gemmis annularibus ostentabant. Quem sa
402쪽
ue honorem non tantum mortuis , sed vivis etiam datum esse , abunde probat Ovidii epistola ' ad amicos , qui ejus imaginem , nihil Augusti indignationem veriti , auro inclusan, habebant, ut illius conspectu sese de amici , aut
praeceptoris exilio consolarentur:
Si quis babes nosiris similes in imagine vultus ,
Deme meis hederas Tacchica serta comis ,
Ua decent laetos felicia signa poetas:
Temporibus non es apta corona meis.
Haec tibi dissimulas, fentis tamen optime , dici, In digito , qui me ferrique refrsque tuo,
Ugiemque meam fulvo complexus tu auro , Cara relegati, qua potes, Ora vides . Quicunque dederunt hanc Ovidio laudem , non iis frequens aditus esse debuit ad aulam Principis , ubi nihil horum, ut fit, assentatio sibi fas esse arbitrabatur Hinc , si1 Livium ' exceperis , dum Augustus vixit , scriptores Ciceronem vix nominare ausi sunt : imo Virgilius , ubi ejus laudes citra injuriam praeterire non potuit , more ut hominum faceret, ac principis auribus inserviret, eloquentiae palmam, quam Graeci tradere Ciceroni ' coacti fuerant, iisdem reddidit: orabunt ' causas melius . Quanquam enim Augustus, caedem ut M. Tullii totam in Antonium derivaret, hoc profligato, Ciceronem oratoris filium collegam in consulatu ' delegerit , litteris ad eundem datis de illius morte in senatu recitandis , cum de creto de Antonii statuis ac monumentis omnibus ab lendis , ac nequis in posterum in ea familia Marcus nuneuparetur ue summi tamen oratoris quam timida coram prin cipe
403쪽
cipe, quam periculosa commemoratio esset, illud palam Deit , quod hujus nepotes ' illius scripta publice legere
non auderent. Raorsum haec extra rem l ne quis mihi succenseat, si putem Ovidii opinionem, dum epistola Romam spectet, caute interpretandam, bc persuasum habeam , in hac urbe, ubi mos erat civium , sub Augustis praesertim, fabulam fictam, falsam perhorrescere, neminem praeceptoris essigiem publice in annulis gestavisse , nisi quem certo sciret, esse principi non ingratum . XI. Quoniam annulorum hujusinodi commemoratio cum grata discipulorum in praeceptores benevolentia coi juncta est , iure nascentis Ecclesiae Christi fideles laudan di sunt, qui Platonem quum ferre in annulis viderentur, divinum humani generis Reparatorem habebant . Aenei quippe supersunt annuli , quorum nonnullos Franciscus Ficoronius collegerat , cum essigie Platonis , cui multa inest Christi Domini similitudo, facie nempe oblonga, barba non admodum prolixa , oculis totoque vultu ad majestatem composio, & quaqua versus amabili, qualis apparet in nummo Augusti, cujus Carolus Patinus &posinstar, & illustrator fuit. Joannes Marangonius praeclaris operibus in lucem editis memorabilis, haud rejiciendam judicat docti alicujus viri opinionem, veteres Chri stianos hisce annulis usos esse , ut illa veluti tessera ' se
ipsi mutuo recognoscerent, ac fraterne complecterentur ,
quin inde ulla suspicionis occasio daretur Ethnicis , quia bus, cum ex historia, tum statuis, ac numismatibus compertum erat, Platonem vultu pulcherrimum extitisse. Curveto sanctissimi Christi fideles Platonem potius , quam alium
404쪽
alium quemlibet philosophum delegissent , hanc nemo
ignorat fuisse causam , quod licet Tertullianus merito indoluerit , Platonem omnium haereticorum factum esse quoddam veluti condimentum, quum & Carpocras ille, omnis sentina impuritatis, de alii haeretici se Platonicos nuncupaverint: tamen primi Christianae fidei sectatores doctrina spectabiles , quos Iulianus Apostata ' impie deridebat , philosophia Platonica claruerunt, &Justinus philosophus, postea martyr factus, ingenue fatetur, Platonis hypotheses viam sibi ad Christianam sapientiam aperuisse. Prudenter autem loco citato Marangonius sentit , aequivocum hunc annulorum usum in Ecclesia Catholicatum penitus abrogatum fuisse, quum A. D. CXXIX. haeresis Carpocratis exorta est . Nam sicut Basilidiani Deum,
S. Michaelem Archangelum, Paulum Apostolum sub Iovis, Mercurii, Pythagorae, aliosque haud aliter proponebant an tabulis, marmoribus, gemmis, quarum bene multas in unum congestas apud Chissetium videre licet: ita Carpocratiani sanctissimam Christi imaginem cum Homeri, Platonis , Pythagorae, Aristotelis, reliquorumque philosophorum imaginibus impudentissime proponebant coronabant que . Imagines quasdam depictas , ita S. Irenaeus, quasidam autem de reliqua materia fabricatas ' babent , dicentes formam Chrsi factam a Pilato illo in tempore ,
quo fuit Iesus cum hominibus, in eas coronant, pro ponunt eas cum imaginibus philosophorum mundi reliquam observationem circa eas similiter, ut gentes faciunt . Lampridius enim scribit Alexandrum Severum in Larario suo inter deos Abrahamum , Apollonium Tyanejum s
405쪽
nejum , S: Salvatorem optimum collocavisse, quare is primus inter Christianos principes a quibusdam temere ' reis
XII. Gemmis ac numismatibus addendae sunt statuae, tanto olim studio viris philosophia, aut eloquentia illustribus dedicatae , ut eorum vultibus fingendis sculpendisque certavisse videantur populi ac caelatores . Docti Dsimi antiquitatis investigatores, quos paulo ante honoris gratia nominavi, multas hujus generis essigies ex statuis, hermis, ac discis marmoreis exsculptas juris esse publici voluerunt: sed quoniam errores aderunt, donec homines , non in omnibus eorum voluminibus , quanquam studiose accurateque elaboratis, tuto semper versari licet , Scoculo in offenso . Nam ut nihil dicam , quandoque oratorem pro philosopho publicari, quemadmodum Aeschinis oratoris cssigies in herma percelebri apud magnum Etruriae Ducem , est in Laertii libro II. Aeschini Socratico philosopho absurde accommodata, non raro contigit, ut quorundam facies notis alienissimis proferantur. Exempli causa Bois ardus, magnus in primis vir, Her dotum ex aere sub vultu alieno produxisse ' arguitur ; Gallaeus Lysiam, de Aristophanem, praesertim vero Sophoclem in clypeo diadematum edidit , exemplari per Ursinum prodito dii simillimum , quem merito Bellorius judicat rejiciendum . Ipse Fulvius Ursinus inter cultores eruditae antiquitatis omnium linguis ac litteris memorandus, in sarda ', de qua dubitandum, Hippocratem habet capite, more ' medicorum, tecto, quum nullo velo
406쪽
obductus inveniatur in Cronovit Thesauro ', & in Collectaneis Abb. Rodulphini Venuti ' , qui Hippocratem in marmore spectandum primus dedit , de Sophoclis hermam protulit vere singularem, quia nullus hactenus herma tragicorum principis notus erat . Quam facile olim in Graecia statuarum honor, qui semper maximus habitus est, viris doctrinae splendore , vel armorum gloria praestantibus concederetur,opulentissima Thermi civitas in Aetolia probat, ubi Macedones eorum memores, quae Aetoli getierant in templo Iovis Dodonaei , pretiosissimis quibusque bonis asportatis , reliqua igni imposuerunt,
everteruntque statuas numero ultra duo millia , ab iis duntaxat, quae Deorum habebant aut figuras , aut titulos, abstinentes. Athenienses autem uni Demetrio Phalereo ex aere statuas CCCLX. posuere intra trecentos dies, quarum complures equestres erant, de in quadrigis, ac bigis itabant; quanquam mox easdem laceravere η nondum anno hunc numerum dierum excedente. Age vero quanti haec ornamenta a veteribus haberentur, hoc palam facit,
quod Stesichori , ex cujus doctrina de ingenio Himera clara dicitur a Cicerone, imaginem Poeni post expugnationem satis celebrem Carthaginem detulerunt , dc Himerenses a Scipione Carthaginis eversere, ut ea in sedem pristinam restitueretur , studiis omnibus postularunt , de sibi redditam in magno beneficio ' posuerunt. XIII. Ex omni statuarum genere, quae solebant doctrinarum splendori dedicari , usitati flamos fuisse hermas
non mediocri eorum numero edocemur , qui tum alibi
407쪽
thecis, ac musto capitolino, ubi prae aliis Homeri herma fulget Eminentissimi Card.Alexandri Albani munus, capite diademato, barba crispa dc horridula, ac tali vultu, qualis perpetuo cernitur in nummis Chiensibus , Smyrnaeis , Amastrianis, de Nicaeensibus, cujus rei testes habes Gisbertum ' Cuperum , Raphaelem ' Fabretium , Rodulphinum Uenutum. Constantissima haec nummorum similitudo facit, ut aliquando non sine causa de Plinio dubitem , inter eos , quorum non sunt traditi vultus , Homerum etiam collocante . Unanimis tot civitatum consensus in hac imagine , sine ullo discrimine , efformanda tacite id probare videtur, poetam tanti nominis amicis non caruisse, qui ejus e figiem graphice describendam curarent ; etenim dum vixit, minori quidem , quam post mortem, magnae tamen admirationi fuit, ac praeter cem dones, non unum Mentorem nactus est A in se beneficum ac liberalem. Ceterum non modo hermae simplices , sed de duplices inventi sunt. Nam in potentum basilicis, ac praesertim bibliothecis , quarum, ut mox constabit, pro prium erant doctorum statuae ornamentum , hermae bicipites, qui essent utrinque spectabiles, in duplici pluteo collocabantur. Una porro insculptos aut historicos, aut philosophos esse duos opinor ad artis similitudinem designandam, ut in Herodoti, de Thucididis, quorum exu-- Vias vicina pariter monumenta in terra Attica ' condiderunt, vel amicitiae declarandae causa, ut in Socratis, dc Alcibiadis, aut utriusque in laudis gratiam, ut museum capitolinum in Epicuri, de Metrodori herma pereleganti ostendit, non sine gloria aetatis nostrae, cui fuit hujus
408쪽
inventio reservata. Iampridem incertum erat, quae se
ma , qui vultus esset praeclari illius philosophi Epicuri,
continentia nobilis, cujus eximias laudes Lucretius ', Cicero Μ, I aertius ', Themistius ', Suidas, Eusebius , Se alii praedicant, ac praesertim Gassendus in ejus vita, magnum autem statuarum numerum marmorearum, aerearumque abunde memorant 'Plinius, & Laertius. Pol multa demum secula, quum A. D. MDCCXLII. Benedicti XIV. Pont. Max. jussu atque impensa ad Baslicam Liberianam fundamenta porticus jacerentur, inventus inibi est antiquissimus herma biceps, Epicuri, & Metrodori vultibus ac nominibus oppido insignis . Quae sane inventio antiquitatis amatoribus periucunda fuit, de esse debuit . Hinc enim ille Lampsacenus est probe cognitus , quem Cicero ' pene alterum Epicurum vocat , distinctum a Metrodoris Stratoniceo , dc Scepsio Carneadis h auditoribus. Deinde quoad Epicuri essigiem inveteratus evanuit error, spesque haud incerta oborta est, alia. rum ejus imaginum cognoscendarum , quae inter ignota marmora, & cimelia delitescunt . Iamque ut scite ad notavit Cl. Abbas Bonac curtius in epistola ad academiam Cortonensem sperati hujusce lucri felix initium est pretiosa gemma potentissimi Galliarum regis , itemque imagines in Tab. IV. Se XXV. voluminis l. musei capitolini , de Tab. XXX. virorum illustrium ab Augustino Veneto insculptorum . Nunc demum constat , illud esse verissimum, quod dicebat Cicero ' vix posse unquam fieri, tanti
409쪽
ut philosophi memoria interiret , cujus vultus aetate stanon in tabulis, non in marmoribus, non gemmis tantum, sed ipsis quoque in poculis cernebatur , ut hinc fortasse conviviis parsimonia praescriberetur, cujus ille magisterfuit, nihil huic laudi obstantibus, qui ejus nomen indignissime usurparunt, Cyrenaicis , sive Haedonicis , aut potius patellariis philosophis, a quorum improbitate satis hic noster est vindicatus a Seneca,' quamvis Stoico, &Iuvenali, ubi dixit : hAensura tamen, . quae
Suinciat censui ,s quis me consulat, edam . In quantum 'tis , atque fames, frigora posunt kuantum, Epicure, tibi parvis fu fecit in hortis ia
Laudatum hermam nunc, ut dixi, in capitolio positum,. nobilissimus Marchio Locatellius Mediolanensis , musti, capitolini custos, ita collocandum curavit, ut quaqua versis agi pro spectatorum commodo perbelle possit. XIV. Jam me locus ad se invitat , ubi haec statuarum decora ad posterorum memoriam ponebantur MOS enim fuit eas in locis urbis celeberrimis collocare. Graeci quidem id genus hermas primo in academia , deinde in porticibus , ac demum in aliis locis publicis dedicarunt: quin etiam Athenis porticus ab hermis est appellata , in qua ' Heroum capita Mercurios simulantia statuebantur .. Andocidi oratori ' hoc datum est , ut a tribu Aegaeide ante ejus januam Herma collocaretur , & quum postea contigillet, ut Corinthiorum invidia omnes in foro Athenis Mercurii una nocte dejicerentur praeter illius unum hinc Hermes Andocidis ' vocatus est . Poecile, seu Stoi-
410쪽
corum porticus a Polignoto ' Thasio gratis picta, locus fuit Athenis ad statuam quidem maxime honoriscus, ubi Sophocles pingi meruit cum cithara, Solon autem stetit
aeneus, teste Pausania. Barbarum illum regem , qui pedes mare transierat, excideratque montes, nihil a Graecia , nisi haec porticus summovisse traditur, quippe quam Themistocles saepissime contemplatus sese totum ad rempublicam, & arma contulerat. In prytaneo prope Anacreontem fuit statua Sapphus , Silanionis ' opus , cujus
meminit Cicero contra Verrem . Socratis imago ex aer: , Lysippi opus , celeberrimo urbis loco posita ' est. Isocratis imaginem Athenis pictam in pompio, & in arce Plutarchus tradit. Nec minoris. habendum est, quod
in Aesopi gloriam qIngentem statuam posuere Attici ,
Servamque collocarunt aeterna in basi, Patere bonoris scirent ut cuncti viam,
Nec generi tribui, sed virtuti gloriam.
Haec laudis monumenta quanquam saepe auditorum amicorumque studio erigerentur, viris tamen illustribus decreto reipublicae statuebantur, ut hujus generis decreta apud Plutarchum ' praedicant; nam prae ceteris legimus a Lycurgo latum, ut Aeschyli , Sophoclis, Euripidis ex aere statuae erigerentur, eorumque tragoediae publicis manda' tae tabulis adservarentur. Statuarum materiam , si illae quidem decreto publico statuerentur, aes persaepe fuisse Constat, nonnunquam etiam inauratum . Beroso ob quas dam praedictiones publice Athenienses in gymnasio statuam inaurata lingua posuere e Gorgiae vero tantus est