장음표시 사용
411쪽
honor habitus , ut ' uni ex omnibus non inaurata , sed aurea Delphis statua poneretur. XU. Sapientum imaginibus hoc Romae datum , ut interdum imperatorum pompae funebri ' praeferrentur ,& in palatio servatae inter Caesares eniterent ; quare HOrtalus magni illius Hortensii nepos, quum ' senatus in palatio haberetur, modo Hortensii inter oratores sitam , modo Augusti imaginem intuens, supplex Tiberium, ut sese ab inopia defenderet , obsecravit , qua non impetrato , domus quondam opibus florentissima pudendam ad paupertatem dilapsa est. Ante Caesares bellicosum hunc populum armorum quidem, nullam litterarum rationem habuisse video in statuis publice decernendis. Invenio saneti Pythagorae, & Alcibiadi in cornibus comitii positas, sed eas jusserat β Apollo Pythius sapientissimo Graecorum , alteri fortissimo dedicari . Poetae olim suas ipsi imagines in aede Camoenarum ponere videntur fuisse soliti: nam Plinius ' notat L. Actium illic maxima forma sibi imaginem posuisse, quum ipse brevis admodum extitisset . Sub Caesarum dominatu praemium , de quo nunc agimus, late patere coepit ad vivos etiam , nedum ad mortuos . Ne Cejonii Rufi L, aliorumque mentionem faciam , certe Claudianus senatusconsulto statuam in foro Trajani meritus est, quam ipse memorat in belli Getici praefatione :Sed prior estigiem tribuit succesus abenam , Oraque patricius nostra dicavit honos . Annuit bis princeps titulum , poscente senatu IRespice, iudicium quam grave, misi, subis .
412쪽
Hinc porro ediscimus L id honoris senatum a principe Se aliquando principem a senatu postulavisse, quod exemplo patet Antonini , quem ' legimus Frontoni oratori illius aetatis praestantissimo dedisse plurimum , cui & statuam petiit a senatu . In provinciis pariter sine imperatoris assensu hic honor nemini concedebatur , cujus quidem prae ceteris, quae non desimi, argumentis, testem proferre placet hanc inscript. A. D. I 766 . Alexandriae
in Aegypto inventam , quam mihi perhumaniter dedit Abbas Rodulphinus Uenutus , cujus si in hoc opusculo
frequens occurrit laus, ne mireris, obsecro , quia tanto
mihi ejus amicitiam honori duco, quanto eidem sua ipsius
DOMINI . NOSTRI . INVICTISSIMI . ΕΤ VENERABILES . AC . PERPETUI . AUGUSTI . THEODOSIUS . ET . ARCADIvs TOTO ORBE . VICTORES MATERNO . CYNEGIO . OMNIUM . VIRTUTVM . VIRO . ET . AD - INSIGNEM. LAVDEM GLORIAMQUE . PROGENITO . PER . OMNES . HONORVM . GRADus . MERITORVM CONTEMPLATIONE . PROVECTO PRAEFECTO . PRAETORIO . PER . ORIENTEM . STATUAΜ . CIvILI. HABITU . AD . PETITVΜ . PRIMORvΜ . NOBILIUM . ALEXANDRINAE . URBIS. IN. EADEM . SPLENDIDA . URBE AD . PERPETUITATIS . FAMAM-. LOCO . CELEBERRIMO . CONsTITVI . COLLOCARI E . IvSSERUNT PER . CLARISSIMOs . ALEXANDRINAE CIVITATIS
413쪽
XVI. statuarum ex auro, argentove, aut certe eae
aere, quae doctrinae gratia dicabantur, locus praecipuus erant bibliothecae tam publicae, quam privatae . Asinii Pollionis , qui primus ' ingenia hominum rempublicam scit, fuit hoc Romae inventum , cujus diligentiam aemulati stant editis voluminibus Atticus ille Ciceronis, de M. Varro , non passi imagines intercidere doctorum hominum , nec vetustatem aevi eorum obesse vultibus, quorum ubique gentium triumphales animae loquebantur. Aequum porro erat, sapientum imagines ibi potissimum inveniri , ubi eorum doctrina lucem benefice fundebat suam, in bibliothecis videlicet, quas hoc ornatu Alexandriae, Sc Pergami non caruisse , quanquam subdubitare videtur Plinius, non dissicile assirmabimus, si diligentiam spectemus , qua philosophorum , poetarumque vultus adservabantur id temporis, quum in supradictis civitatibus reges amplissimi, & magno quidem certamine, bibliothecas instituerunt . Romae hanc consuetudinem testantur multi , quorum duntaxat unum, Sc alterum proferre libet. Ad Atticum scribens Tullius ' malle se inquit in illa ejus sedecula , quam habebat sub imagine Aristotelis sedere, quam in aliorum sella curuli: Suetonius d ait Parthenii, Euphorionis , & Riani poetarum imagines inter veteres Sc praecipuos auctores in bibliothecis publicis dedicatas. Tacitus imperator Cornelium Tacitum , quem parentem dicebat suum , in omnibus bibliothecis ' collocavit, ac ne ejus volumina deperirent, ea jussit decies quotannis scribi. Hoc itatuarum institutum adeo deinceps apud privatos valuit, ut, quibus paupertas id genus hermas
414쪽
mas aut marmoreos, aut aeneos denegaret, eorum bibliothecas e gypso paratae imagines exornarent: quare Satiricus
Indocti primum, quanquam plena omnia grUCbrysippi invenies : nam perseditissimus horum Si quis Aristotelem simi lem , vel Pittacon emit,
Et jubet archetypos pluteum ferυ. re Cleantbas . Atque ut alibi adnotavi, Deos agrestes inter frondes ' arborum fuisse adpositos , ita gypseas litteratorum cssigies ramis arborum in bibliothecis opinor quandoque insertas. Martianus enim in Urbis topographia, ubi de monte palatino sermonem habet, libros tradit in bibliothecis olim supra arbores plumbeas collocari consuevisse , quarum unam lauri specie cum foliis expansis , quibus nondum aurum decesserat, Jo. Argolus ' testatus ea se vidissse , repertam in colle palatino, in vinea Ronciana, doluitque vehementer, quum eam igne conflatam audivit. His porro arboribus gypseos philosephorum , aut poetarum vultu S iste impolitos non invenio quid repugnet. Ceterum ut a gypso ad marmora redeamus, certe ad vetus institutum respexit Pius IV. Pont. Max. Aelii Aristidis statua, cujus facundiam Synesus laudat, in bibliotheca Vaticana cum hoc disticho collocata:
ROMA 36M NOMEN TOTUM LICET IMPLEAT ORBEM MAIvS ARISTIDIS FIT TAMEN ELOavIo
Atque hae quidem imagines non tantum in bibliothecis, sed etiam in voluminibus pictae olim conservabantur :itaque Fulvius Ursinus deproin psit Terentii imaginem exa aliquo bibliothecae Vaticanae libro, notis quoque vetu-C c c stis.
415쪽
stissimis illustrato . Martialis' hunc honorem Uirgilio datum frigida hac antithesi testatus est: . Itiam brevis immensium cepit membrana Maronem l sus vultus prima tabella gerit. XVII. Heroicis quidem temporibus maxima erat gloria , siqius adhuc vivens imaginem in . loco publico meruis et , ut M. Varro , cujus unius adhuc superstitis in Asinii bibliotheca posita essigies fuit. Postea vero faci- .lior extitit haec quoque' laus , quam Sidonius ' sibi iniepistolis gratulatur 2 Mum meis poni statuam perennem Nerva Trajanus titulis videret Inter auctores utriMsque Dam.
Utriusque inquit, quia tametsi una esset bibliotheca Ulpia ab Ulpio Trajano condita, quum tamen caenaculis fortasse, ac porticu distingueretur M, ideo Sidonius L N ' Diosingulariter loquuti sunt. Hujusmodi laudem ipsi quoque
Caeseres terrarum domini affectarunt . Nam M. Germanicus acceptissimum habuit dicatum sibi clypeum inter auctores eloquentiae , dc imperator Numerianus , cujus orationem quandam ingeniosissime elaboratam Flavius Vopiscus celebrat , eadem in bibliotheca imaginem suam , imperatoriis omnibus ornamentis ac titulis spoIiatam, magno sibi honori tribuit ita s inscriptam NUMERIANO
CAESARI ORATORI TEMPORIBVs sVIs POTENTISSIMO . LOn
ge facilior ad hanc gloriam patebat aditus in privatorumhibliothecis Agit hac de causa Martialis gratias ami
416쪽
o suo, missis ad eundem versibus suae imagini substribendis: Ille ego sum nulli nugarum laude secundus , Luem non miraris , sed puto , lector, amas.. Idem Martialis ' sequens disticon apposuit imagini Socratis in bibliotheca, ut suspicor, Julii Rufi poetae Satirici , quem laudat non tam propter gravitatem, ut G faubonus arbitratur, quam propter ironiam, uti sentit Franciscus Maria ' Salvinus , satiricorum propriam , Socrati perfamiliarem:
Si Romana forent haec Socratis ora, fuissent Iutius in SatFris qualia Rufus habet.
Pulcherrima haec litterarum praemia contemplanti Occurrit Caligulae consilium indignissimum, minus quidem tri-ile , 're non perfecta , certe nihilominus vituperandum. Postquam in omnes statuas non ferenda malignitate gras satus est, parum abfuit, quin ex cunctis bibliotheeis Urgilii, & Livii scripta, atque imagines amoverit, quorum alterum, ut nullitis ingenii, minimaeque doctrinae , alterum, ut verbosim in bisoria , negligentemque carpebat. Quin etiam cogitaverat de Homeri carminibus abolendis : cur enim sibi non licere , quod Platoni licuit, qui eum e civitate, quam constituebat, ejecerit XVIII. Quemadmodum pictores postquam aliquandiu in tetris horridisque coloribus versati sunt, solent ad vividos se convertere nitentesque , ita rem fore non importunam arbitror, si Caligulae indignitati opponam Theodosii magni illius imperatoris in litteratos benevolentiam singularem . Ad ejus enim tempora pertinent ea numiD
417쪽
mata, quae conturniata dicuntur, seu mavis tesserae, Chis fletio interprete, quarum aliquae doctorum typo illustres sunt, eo consilio eusae , ut, qui ingenii laude floruerant, eorum imagines quoquo modo ad omnem posteritatem propagarentur. Dixi quoquo modo : neque enim pro archetypis habendae sunt quotquot efiigies inveniuntur in nummis potierioris aevi , quorum certe numero Cicero nis, Horatii, Persit, aliorumque sive numismata, sive te Dserae adscribuntur. auare Cronovius, qui , ut supra dixi, prae duobus nummis omnes Ciceronis gemmas rejiciendas putat, jure ne id sentiat an injuria, ipse viderit. Quod autem in ejusdem sardonyche cum Fabro Sc leporem desideret Sc laetitiam Ciceroniani , quid dicam nescio; hoc unum scio summi oratoris statuas in capitolio duas non ad jocos , sed ad gravitatem esse compositas , itemque in domo Matthaejorum, ubi omnium, quae Romae sunt , elegantisti Ra simul antiquissima est Ciceronis protome . Quam quidem dum antiquissimam dico ,
non ad reipublicae tempora pertinere contendo, cui opinioni ipsa per se inscriptio non parum obest. Quid ergo de M. Tullii, quae supersunt , imaginibus sentiendum est
eruditorum quidem judicio de omnibus dubitandum . At enimvero, sicuti Theodosio imperatori, virisque amplissimis laus danda est, qui doctorum e iugies, qualescunque per tempus licuit , polieris tradiderunt , ita de Proceres aetatis nostrae nobilissimi laudandi sunt , qui e remotis etiam regionibus eorum imagines studiose colligunt, quotquot a multis seculis posterioribus exquisita doctrina natura admirabili floruerunt . Quod quidem prae ceteris in Urbe vir princeps egregie facit, cujus multa in me pronacrita, S locus ipse admonere videtur, ne illius curam
418쪽
in hoc laudis genere tacitus praetermittam. Philippus M ria Monti Cardinalis Eminentissimus , quippe qui probe noverit, nihil viro principe tam elle dignum, quam doctrinae gloriam promovere, iccirco , quos praestantes ingenio viros postrema haec secula ediderunt, eorum e T-gies undique comparavit , ii sicque tabulis non modo ex
veterum instituto bibliothecam , satis pes se splendidam multiplici selectaque librorum copia, dc praesertim antiquitatis monumentis omnibus refertissimam, verum etiam intima quaeque cubicula exornavit, ut totam ejus domum merito possis erudit illimam nuncupare pinacothecam . Delectant quidem oculos in suique spectaculum admirati nemque eonvertunt illustria virorum principum domicilia, conchyliatis undique perili romatis adornata , instructaque signis atque picturis ac rebus omnibus , quibus abundant ii , qui beati putantur : at domum Cardinalis amplisti mi adeuntibus , de parietes magnorum virorum imaginibus , quibusdam veluti praeclarissimis sapientiae insignibus coruscantes circumspicientibus , non munus in mentem venit de doctrina, de litteris, de sapientia habitatoris, quam de eorum, quorum eiugies vident, in optimis quibusque artibus ac disciplinis aemulatione . Neque enim oculos tantum solent , sed animos etiam mentesque pascere , nec elingues sunt , ut vulgo existumantur, bonorum imagines , sed suas de habent voces, vique arcana nervo ς ingenio addunt, & faces animo. Iam siquis tanti principis sive ingenii vim, sive doctrinae praestantiam ignoraret , domum duntaxat ejus ingrederetur, atque illam tam multam, tam variam , tam singularem imaginum pompam undique, & maximo quidem pretio, conquisitam animadverteret, is profecto eundem Scinge
419쪽
nuarum artium in gremio educatum , S sine ulla dubitatione summa habere omnia existimaret. Ae iudicio sane gravissimo justissimoque .. Id enim assequutus est, ut , quam semel instituit vivendi rationem , de ea non defatigatione possit , non infirma valetudine, non aetate depelli ; conspectus enim ille virorum doctrina principum, ac recorda
tio facit , ut etiam, quum solet animum a contentionibus relaxare, urgeat tamen propositum viro dignum, qui actionum consiliorumque suorum veram sapientiae laudem constituerit sibi finem . Augustam ergo domum quicunque ingreditur , illud Plinii ' libere usurpet necesse est: utinam nobiles nostri nibit in domibus suis pulcrum, nisi imagines habeant , dc his quidem .s miles, quae multo plus utilitatis afferunt, quam voluptatis.
XIX. Veterum superstitio supradictis honoribus, doctrinarum praestantiae dari solitis , hunc etiam addidit,
pro illa temporum caecitate maxime familiarem , ut sapientes nimirum Deorum ritu post mortem colerentur.
Poetam Eutimum ferunt ab hac lege fuisse immunem roraculi enim jussu vivens adhuc & consecratus proditur,& inter Deos decreto civitatis publico numeratus. Secus ceteri, quibus hoc tantum obtigit jam vita functis . Dies me deficiet, si velim singulos recensere. Praecipuos nΟ- minabo . Bianti philosopho sacellum ' Prienei consecraverunt, Teutamium nuncupatum. Aristoteles in templo aram Platoni dicavit , statuamque hoc titulo insignitam: aram ' Aristoteles hanc Platoni dicavit, viro , quem nefas a malis lati dari: eidem praeter Mithridatem, multi quoque reges, ac populi ' aras statuas erexerunt: Ma- SI
420쪽
gi autem his honoribus non contenti ad ejus aras publice immolarunt, amplioris fuisse sortis , quam humanae
rati, quia consummavisset numerum persectissimum, quem novem novies multiplicata conficiunt: ejus demum ais clae natalitium , de postremum praeceptoris diem perpetuo sacrum de solemnem publico dato epulo habuerunt, quem postea morem, sed ab omni superi titione vacuum, teste Marsilio Ficino, Laurentius Medices Florentinae reipublicae moderator, pro sua in litteras ac litteratos munificentia. convivio lautissimo renovavit. Quid Homerus convertit Graeciam in sui cultum. ac spectaculum universam . Pausanias ' illius statuam memorat in Jovis Olympici , dc aliam aeneam pro foribus templi Apollinis Delphici columnae impositam , incisumque Apollinis responsum poetae redditum de sua patria sciscitanti . Argivos Aelianus ' scribit in sacris advocare , velut hospites, Apollinem , dc Homerum , ac utrunque pari honore prosequi consueviile.. Demum praeter urbes ejus de natalibus decertantes, alii quoque populi delubra eidem, de sacra intemplis pulvinaria ' dedicaverunt ia Singularis quoque is fuit honor, quod doctorum imagines juxta Deos collocarentur . Demosthenis statua ad aram duodecim Deorum extitit , manu atque opera Polyeucti , 8e ita inscripta et Demosybenes ' Antipatro salutem dicit Statuam Isocratis aeream , Leocharis opus, in Eleusine posuit Timotheus Cononis filius ; Apharetus autem simulacrum quoquς aeneum columnae superimpositum in templo Rheae cognomento Olympiae collocavit . At Demonactis me-