De M. Porcio Latrone commentatio. Dissertatio ..

11쪽

gulae ejusdem gentis similiae discernebantur, derivata a quibusvis rebus notam alicui asserentibus, etiamsi in posteros non jam quadrarent, rata deinde et in familia tanquam hereditaria erant. Fieri tamen quod non potuit, quinioVorum Semper Cea Sio CCUrreret, Sive magnum quid aliquis fecerat, sive virtute praestabat, aut Vitio, quae inde jam cognomenta ducebantur, ea in honorem ), Vel in ludibrium' singulis viris addita in aequalium ore ita Vigebant ut in mulio majore USu SSent, quam Cetera Proserimus hanc in rem TheophraStum, cujus verum Tyriam nomen cui notum est, ignotum alterum a divino loquendi nitore petitum p cs. Quint. X. l. 83 Cic. Brut 353. Similiter fortasse in Latrone actum. Habuit illo quidem primum patrium nomen cognomini IOCO, sed additum deinde aliud cognomentum, quod Significantiu Sdiceretur illius locum obtinuit et tanquam cognomen in sa- miliam transiit. Quo quidem eo facilius IIispanum potitit aboleri, si paucis Cordubensibus ore torum nomine ornatis ad virum denotandum hoc jam susso cit. Hoc concesso Sola quaeSti reStat, quid cognomen significet. Duplex est vocis signiscatio regii stipatoris prior, sed mox oblitterata eL Varro de ling. lat. VI. 3), alierae vulgaris praedatoris. Sed transiens in homines, qui

justitiam evertere et mntificia Committere non Verebantur, ut significabat omnino scelestum hominem a Violentum, Sic iam praecipue qui latronum, instar in rempublicam impetu facto seditionem moveret 'Mi.

' Velut Africaniis Numantinus, Censorinus, Cunctator, IaX inuis. '' Senesti qui iam qui semper cupiebat Irandia dicere quique SerVOS, Va Sa Pale OS, Oncubinarii, iamia voluit grandia habere, nonaen inde recepit Grandionis es. Sen. suas II. 93. Notus etiani est T. Atius Labienus, in quoniprimum excogitata est a poena, ut omnes ejus libri publice incenderentur cf. Sen. conti . . aes. 32lin. Fuit is atrox imperii adversarius, in quod ut in singillo Summa saepe acerbitate et Odi invectus ab aequalibris nomen a Pepit Rabieni ibid. 320). - Commemorat denique Iorat sat. II. 2. 56 Avidienum, secui Canis ex vero dictum cognomen adhaeret, propter Sordidum Scit vitae

cultum.

Sallust in orat Philippi DT Lepidum dixit latronem cum, quamvi consuleSSet Suo arbitratu, Senatu invito ageret, privatis armi Oppi innandae captis li-

12쪽

Itaque itoniam praedonem vel latrocinantem fuisse virum, qui civitate Romana honoratu in summo loco colloc tu eSSet, vi quiSquam crediderit, nihil facilius in homine Iispano, quam recordari Viriathum et Sertorium longum per tempus haud iniquo Marte reipublicae obluctatos. Alterius utrius parte Si inter mulio alios cives nostri pater vel RVia SeCutu eSt Soetu facinorum, quae persio solent bello civili quidni inde retulerit cognomen, ut diSCerneretur a PropinquiS, qui pace SerVata ex agri Colendi Rusticorum cognomen recepiSSe identur 3

Be anno natali.

Quo tempore Latro ortus sit, quaesituri, Seneoae annum natalem antea constituimus a loco exorsi satis late patente Contr. I. praef. 63. omne autem magni in eloquentia nominis videor audivisse. Nec Ciceronem quidem aetas mihi eripuerat, sed bellorum civilium furor, qui hunc totum orbem PerVagabatur, intra Coloniam meam me continuit. Alioquin in illo atriolo in no duo grande praetextato ait Secum declamare solitos, potui illud ingenium, quod solum popuIuS Romanus par imperio suo habuit, cognoscere. CiceroneViVO, i. e. ante annum it p. u. 43 a. h. Senecam Romam non eniSSe, ex his verbis profecto apparet Declamantem autem domi suae Ciceronem num audiviSSet puer Rrte rhetorica nondum imbutus Ingenium ut cogno Seeret, nonne institutione jam ipse sebebat usus esse et aliquantam in ea profecisse Quae quod intra pueritiae annos duodecimum et quintum decimum fere absolvebatur, Seneca puer fuit, Cum Cicero oceideret, quattuordecim vel quindecim annonim, Corte

non natus post annum 696 vel 97 . , 57 vel 5 a. h.

bertatiS, es Cortitim ad hilne locum Viriathum latronem dicunt Florus II 17 15 et Eutrop. IV. 16 Heruiolauin Alexander ap. Curtium VIII 8 2.

13쪽

At postqriam temporum iiii quitatem tanquam causam protulit, quod Ciceronem non audiverit, Cur tandem aetatem sibi imp0dimento fuiSSe expreSSe negaret, nisi quin re Vera impedimentum fieret, haud multum abfuisset Itaque ante annum 696 originem ponendam non ratus a Clintonio dissideo in fastis Iellenicis ad i. 194, annum 50, ortum Senecae notante anno 693 p. u. 6 a. h. Quaerit ille computationis terminum in declamationiam tempore, qua Cieero cum duobus grandibus praetextaties, Hirtio et ansa consulibus habuerit anno 70 p. u. 46 a. h. e Suet de Char. liet 1, Cic. ad sam. IX. 6i, sed ea Seneca non assert, nisi locumdoscripturus, quo ut ille ante, Sic PS Suo tempore Ciceronem potuisset declamantem audire. Jam vero quod Latro Cum Seneca inde a prima pueritia continua coniunctus erat amicitia se contr. I. praes 43 porro quod eodem tempore apud eundem magistrum Versabatur discipulus se conis. I. prae 68i, hinc nes rio an adem fere eum cum illo aetate suisse probetur. At accuratius etiam computandi occasionem praebet rima Controve si a Latrono declamata apud Marillum, cum esset admodum juvenis contr. I. prae 69.ὶ Quae juventutis aetas si annos significat sere XV ad XX es ut Caesaremap Vellei. II. l. 3 aetatis anno XXIV, Domitianum p ac. Agr. 7 anno XVIII, Marcellitin p. Vell. II. 93 anno XVII Taeitum in dialogo I. anno XVII lio nomine probatosin,

Latronem tum septendecim sere Biano natum fuisSe, Consentaneum. Docuit Ver Marillia Romae, id quod propter crebram ejus mentionem in Suasoriis et controversiis inter eos, qui Romae rhetore florebant, apertum est. Ideo ubi

prosectum juvenem XV et XV annorum, restituta post pugnam Philippicam civitate pro Iaemodum ad quietem, et versatum aliquod per tempus in Marilli Schola, Priusquam Controversias aggrederetur cf. ), ut Latro eodem fere,

quo eneca, anno Ortu Sit, equitur. Qua Propter equidem

ei tribuo annum 696 vel 97 . u. 58 Vel 5 a. h. natalent, neque recte Meyerum puto orati Rom. fragm. XVI. toni I. p. 39 ues ortum ponere anno 693 p. v. i a Ch.

14쪽

B Latronis juventute.

De Latronis juventute nihil sere cognoscimus, nisi quod eum Senseca familiarissima et vitae et studiorum Societate Vixit Cordubae, ut D probavimus. Educatio et litterarum institutio certe eae fuerunt, quales illis temporibu omnibus haud infimo loco oriundis dabantur c Berntiardy p. 7. seq): adiit primum grammatici scholam, tum ad rhetorem

ascendit. Qua in re si Seneca et Suum et Latroni praeceptorem unicum nominat Romanum Marillum, de Cordubensi altum tenet silentium, inde qui artem rhetoricam eo comtenderit Romae demum ab elementis didicisse apud Mariblum inter eram et salsam opinionem mediam quandam tenuerit viam. Nam Hispania quamquam iis et itineribus e via facta erat jam inde a composito bello Punico Secundo, institutio et in graeca et in latina lingua Sertorio auctore

primum recepta St cf. lut Sertor. 14, erubardy p. 71,i ut licet Baetica Strabonis aetate miro modo in ea profecerit, o Strabo III. 151 Artemidorus p. ConSt de diu.

o intit veta et i, 'l'γ γ ου iam Seneca adoleScente, quae Romae vix auctoritatem sirmassent, scholas rhetoricas ibi etiam floruisse, haud ita credibile sit, ubi praesertim ad publicam actionem praeparati non OSSet Spectari. Sed quemadmodum Romae Veteres grammatici etiam rhetoricam docebant, ae posteriores, quamvis diricretis jam professionibus nihilominus vel retinuerunt, Vel inStituerunt quaedam genera institutionum ad eloquentiam praeparandam, ut Problemata, paraphraSeSelocutionem ethologias atque alia hoc genus, ne cilicet sicci omnino atque aridi pueri rhetoribus traderentur cf. Suet. de ili gramin. 4 Quint. II. 1-3i, Si etiam in Hispania grammatici suae artis fines fortasse excedebant rhetorum partibus quodammodo Susceptis. Inde factum est, ut pueri dulcedine studii rhetorici cognita Romam deduci cuperent, ubi optimis illis artibuS, quarum in provinciis parva SSet opportunitRS, diligentius ex ordine riuodam in reguli imbuerentur.

15쪽

Propterea Senecae Verba contr. I. praef. 60. Ab his, iii ad audien dum praeceptorem noStrum ConVenerant, SinguloS versus a singuli dato S, cum plures quam ducenti efficerentur ab ultimo Sque ad primum reCitabam , Uae non ΟS- sunt nisi in grammatici Scholam referri, CordubenSem pe- Qtare scholam Contendo inde Romam est deductus, serius

quidem, quam pueri Solebant deduci, propter bella civilia circa aetatis annum XV Vel XVI. Atque Latroni siquidem

Cordubensis erat Cum eadem obstaret cauSa, quominu Priu'relinqueret proVineiam, cumque ejus cum Seneca sodalitatem in templi interruptam suisSe, nusquam reperiatur iudicium, Romam fortasse una profecti sunt. Quam in Sententiam Sei-Scimus etiam Xtrema iraef. libr. I. Verba sequam primam

admodum juvenem in Marilli schola Latronem meum declamasse memini. Vigente enim in rhetorum Choli eo SD, ut tirone declamarent Suasorias, controversia jam aliquantum progressi es esterna ann II 84 267 Quint. II. 4 Ta .diat. 35 Suet de clar. li et L rame hist educat. p. 44) qui liano primam dixit XVII annos natus est ), non

potest institutionis initium nutum ante XV annum CepisSe. qua aetate eneca Romam adiit. At prima apud Marillum dicta Controversia num sorte intelligenda est, ut sua in hac subolia Latro inceperit declamationes postquam aliud alium magistrum jam antea de lamaverit 3Iinime. Iuno, si sui Sset, Seneca vi Silentio praeteriisset, solitus virorum illustrium OmneS, Vibii usi erant, magistros proserre vehit as,iri Fabiani contr. II. prae p. 139, Ovidii contr. I. l0 i59. Quem

Vero Volaterranus comment urbati. 9 59 Latronis dicit praeceptorem, a X imum ejus nomen, quod nuri quam teStimonium X Stat, errore irrepsisse pro Marillo Schottius non sine Veritatis Specie videtur Suspicari s de l. rhet. P. 26.

Ceterum in Marilli schola ita pro secit Lotro, ut iam Primam diceret controversiam jam diem ducere coepi SSut usContr. I. Praef 69ὶ

16쪽

B Harillo praeceptore.

De Marillo pauca exponere hoc loco non fuerit alienum. Cogno Vimu eum e Sol Seneca, qui, iam pro OnSi-silio suo declamandi magis rationem, quam vitam rhetorum Spectaret, perpauca tantum de eo tradidit. Ipsum nomen quod fuerit, incertum est. I iis enim non solum diversi libri variam seripturam praebent, Sed idem codex tantopere mutat nomini formam, ut quae vera sit, nisi ex diligentissima optimorum librorum comparatione non possit discerni. Hanc instituendi occasio postquam mihi tacta est dilectissimi praeceptoris Huasi beneficio ex duorum librorum BruXellensis et Antra serpensis Jhaud dubie antiquissimorum accuratissime acta collatione ' Mur illum esse nomen,

non quod in plerisque editionibus legitur, Mari J-lium, apparet.

Alia viri nomina ignoramus, neque quisquam fuerit, qui quod suas VI p. 33 exstat Cyri arilli Eserni ei nomen errorem non putet pro Claudii Marcelli Asesernini nomine, ubi in codicum Scriptura Α Marvui e sernini, H. L. Marvni Aesernini Claudii vestigi aperta Viderit, alterum nomen suis litteris perscriptum. Etiam de vita frustra quaesiveris aliquid comperire excepta nota, quae est in indice editionis arisinae a. 1607, iterum impresso in ed. Sehultingi Amstelodami 1672 Marillius venefici damnatu SMassiliae docuit contr. XIII p. 80. Inspicia autem Velim, qualis sit loci illius plane corrupti species in codici-bUS quam audaees editorum emendationes,' et Videbis, quan-' Marilli Ai p. 23, 2 99 ll8, 127, 243, 311 A. p. 74, 161, B p. 5 Mirilli

aperto errore praebet in Marulli AE p. 33, 219, 14, 161, B p. 95 74 Maruli; Marulli i p. 152, 310, arithis Aip. 33, T 89, 98 A 221, Marullus B p. 22l, Marilius Ai p. 154 Marullus Ai p. lil.

' Novi declamatores ... ori Α Pismo cum Apollodoro ....dO- rumini legunt eodd. Bruxeli. Covarruv. et Froben, OS Pn OS Odd. AUgUSt. et AutVPerp., po Herva et in margine fortasse O Sidonium : Caelius ait Posidonium esse reponendum, Schottiu maVult plurimo S, Grono viii legit Pammenes Sehultingius Potamon.

17쪽

tum illi loco tribuenduin sit. Certo Marillum ibi exstitisse ne levissimum quidem VeStigium est. Itaque id unum certo scimus Romae Cliolam tabuisse Marillum cs. 3.), quam Latro adiret et Seneca es. Contr. I praes. 68). Qui si praeceptorem no Strum ' eum vocat es contr. II. 0. 54 III. 17. 22li Latronein quidem non potest Simul poeta re, ubi in antecedentibia non appellaVit, neque nostrum tio 'loco pro me Ο diXit is, qui de Se seni per si noulari numero dicat, sed aequale Senecae multos et studiorum socios Ma rillum frequentasse inde videtur es siet. Neque tamen mediocritatem transgreSSuS St 1Οm SB-tis aridus, pauciSSima belle, Sed non vulgato genere dicens es. Contr. I. Praef. Sin, quamVi jactatione abundaret, et a rogantia. Oratio enim quam exili esset, non in Seius eam tamen non ibi imputabat, sed controversiis, quas dicebat, adeo, ut Latim hoc Suum Vitium Xcusare conatum Propter

inopiam et ieiunitatem audacter aliquando perstringeret 'i os ibidem). Protulit Vero interitiam sententia perbo ian S, velut illam, quam Latro sollabat mirari, vel etiam, ut ipse ait, XOSCulari coiit. I. 2. 9); alia laudatur contr. II. 2.1 Tl ut decenter, alia contr. II. 0, 5 ut licenter quidem dicta, sed sensum satis exprimens. Ceteris loci ejus ententiae Solum et colores asseruntur, illae suas. I. 5, II. 4,

De Latronis schola et discipulis.

Revertamur ad Intriinem qui in Larissi solioli institutione imbutus rhetorio jam ipse magisterio Subeundo Pe-

Locus hie si Cuin dis ipuli osscinus apud Marillum lietorem, hominem Sati ariduin paucisSiina belle, sed non vulgato genere leuntem cum ille exili-

18쪽

ram naVabat. Vario autem nomine Cum eum Ommemorent

singuli SuriptoreS, Quintilianu profeSSorem eum appellat, Plinius dicendi magistrum, Seneca declamatoriae arti unicum exemplum Hieronymia latinum de Clamatorem,' - notionum discrimen quaerendum est. Quo in studio Seneca vix utari auctore. Commemorat is oratore S rh t Ore S, de elamat Ore S, Scholasti eos, Sed ita, ut oratorem quidem ceteris generibus opponat os contr. II. I l. 163 III. 6. II, V praes. p. 323, XC. Contr. III praef. I97 seq.) liae ipsa e tis finibus non discernat. Quem ad modum enim eo Silem Viros mox lietores dicit, mox deelamatores os contr. III.

praef. 414, ostendunt coniunctae scholasti Cornin declamatorum notione ses. Suas. VI. 37, Contr. IV praes. 267i Scholastica studia contae. V. praef. 318 atque ipsa o Scholastica idem Valens, quod declamatio contr. I. praes. 63 II est.

Quamquam scholastici etiam ii vocantur, qui in schola alicujus laetoris versantur Vel discipuli, vel auditore os contr.

IL 10. 155 II. l. 165 III. 19. 234 III praef. 399.

Accuratius videtur notiones disjunxisse Quintilianus declamatori opponens rhetorem, professori doetorem ita, ut declamator et professor oratori similes o Stendant ei. X. l. 5), rhetor et doctor praeeipiant dicendi artem os Bonneli I. l. p. 4 Lexio. QuintiL p. 203, 258 702, 789. Suet de clar rhet o). Atque adeo uterque Suo munere fungebatur, ut multi professore doctrinam pror-Sus ignorarent in dicendo ejus leges tanquam inscii Sequerentur cf. Quint. II. 1. 1 Verum non constat sibi Quinti-

tatem rationi suae imputaret controversiae, et diueret: NeeeSSe St, me per SpinoSum locum ambulantem suspensos pedes habere ariebat Latro: Non mehercule tui pedes spinas ealeant, sed habent. Et statim ipse di rebat SententiaS, quae interponi argumentis cum maxini declamantis arilli possent. uinti X. 5. 8, Plin. u. h. XX. 14. I, en contr V praef. 266. Hieron in EuSol, chron. l. 94. l.

19쪽

linitiis omisso discrimine multi loci promiscue vocibu USuS, quandoquidem Albutium II. 5. 36 non obscurum dicit professorem cs. Suet de elar. liet VI et XII. l. 20 geometrus, grammatico Ceterarumque artium Pro SSoreS, qui certe doctrinam tradebant. PS a Vespa Siano primu professor eloquentiae est nuneupatia S, quod nomen deinde ad omnes Praeceptore publico transiit. Qua de re Latronem non tam praeceptorem suiSS eloquentiae, quam Stentatorem Quintiliani et Hieronymi loci non satis demonstrarent, nisi confirmaretur etiain Senecae loco contr. IV. 25. 283, quo docendi ratione singularis inter rhetores Latinos dicitur. Nam cum in ceteris cliolis discupuli ad praeceptoris institutionem disputando etiam Xercerentur et declamando sus. Quintil. II. 5. 6 Roede de cliol. institui. Rom. p. 50), Latro Xemplum, non magiStrum Se proseSSuS, PS Solia declamabat, discipulos Diuiquam audiebat. Constabat igitur, ceterorum lietorum invidiam et irrisionem, Sed quod contumeliae causa discipulis Latronis additum erat auditorum omen, o in USU SSe Coepit quique antea discipuli vocabantur, jam auditore appellati Sunt. - , Vero operam et patientiam suam vendere noluit in audiendis discipissorum declamationibus, certe et lietori re elementa alii permisit docenda: ipse institutione soliolastica jam imbuto Suo exemplo Voluit Xer Jere, non COIis Ormare. Ideo Plinius in magistricii omine rhetorem noli CogitaVit, Sed genu Significavit, cujus tamquam Specie declamator erat. Scholam aute ii Latronem aperuisse juvenilem aetatem nondum tranSgreSSum, argumento St, quod eneca Vidium in ejus discipulis ii umerat. Is in juventute bonus de Clamator Latro itis pio requentissimus auditor, cujuS UltnS, qua admirabatur, Setitentia in Versus Suo tranStulit Cf. Sen. Ontr. II. 10. 154, X c. contr. II. 2. ST), non longulus e tempus declamatoriis studiis a abat, sed taedio captu Scuriae e trist. U. 0 30 undeviginti annorum adoleScenSad poesin transfugit. Neque rediisse cum ad deserta Parte, Prodere videntur Senecae verba Tun cum Studeret

lint)ebatur bonus declamator os contr. II. 0. 55. i. Idem quod Arellii usui dicitur discipulus apud eum primu USUS

20쪽

vi lotur iustitutione inde ad Latronem ante aetatis annum XV vix transierit. Itaque si aliquot annis ante liae Ovidii

studia Latronem docere CoepiSSe, ConSentaneum St, Cum

ortus illo sit anno II p. u. 43 a. h. cathedram obtinuit circiter XXV annorum juVeniS. Auditore vero praeter vidium tres alios Seneca nominat, Florum contr. IV. 25. 283) Fulvium Sparsum contr. V. praes. 322) Abronum Silonem suas. I. 20i,

o lanie praeceptore multo inseriores, nec nisi x Senecae libro notos. Ex quibus Florus rhetor fuisse videtur ignotus et nullius sere auctoritatis. Cujus ut obscuritatem Seneca notat addito , quidam ' pronomine, Si Sententia non om- memorat Praeter unam, Vehementer in ea Cum mollem Compositionem, tum incredibile figura reprehendens, e quantum a Latronis usu disceSSerit, demonstrans. Ite quidem

Florus in orcellini lexico cum Juli Floro Galliarum eloquentiae principe a Quintil. X. 3. 3 citato, miro

errore ConsuSuS St. Nam cum Quintilianus ortus a. 42 p. Ch. institutiones oratorias Scripserit a. 92 p. h. quinquage uariuS

cs esterniann II. 80 Baeti hist titi Lat. p. 264 et 5) quem sibi aequalem dicat Julium Secundum et amicum sumiliariter amatum, natu mulio majorem non fuiSSe facile apparet. Ponamus igitur Julium Florum patruum Secundi XL anni majorem, anno, quo ortu eSt, eum Latroni Supremo in idem fere tempus incidente, num potuit hujus esse auditor, additis etiam vel patrui, vel patruelis aetati decem annis 3 Fulvium Sparsum scholam habuiSSe Communm Cum alio quodam rhetore, unum de ou Vitu Comperimus Ontr. V praef. 322. Imitatu est, ut omnes fere Latronis discipuli praeceptorem Sed quemadmodum nunquam a s imitatora uetori, Semper Citra Veritatem Similitudo est of Sen. conir L praef. l), Latronem adeo non assecutus est, ut multam in Se provocaret a Villationem Similem illius eum esse, si eadem

diceret. cf. contr. V. 34, 364 Accipiebat ille quidem La-

' Multo vero acerbius est illud Osci rhetoris operam perditam maligne per- StringentiS: Tu potes controversiana intelligere, qui noti intelligiS, te latereri lavare es en conti . . praes. 322.