De Centauromachiae in Arte Graeca Figuris

21쪽

- pro Lapitha habendus est'). Tum in saeculi sexti vasis Atticis horum certaminum figurae a ceteris certaminibus nullo modo diversae sunt Lapithae casside lorica creis hasta scuto instructi sunt, Centauri saxis aut truncis arborum pugnant. EiuSmodi pugnatorum paria quattuor in Clitiae Cratere, Se in Crateremusei Petropolitani Stephani 220)occurrunt. Alia exempla praebent hydriae Petropolitana

Stephani 43 et Neapolitana Heydemann 278 lj cyathi

Monacenses Jahia l76. 244 . Fit quoque ut Centaurus supplex in genua procubiturus sit, exempli causa in cratere Clitiae et in lecythio use Atheniensis Collignon 70 l). Iam vero in imaginibus quae bellis Persicis posteriores Sunt, quae novita quae varietas ligurarum. Sunt sane quae antiquum typum retineant, niSi quod, ut par St, motus et gestus multo vivaciores Sunt. Exempla praebent Zophorus TrysenSis tab l BQ0, 5, 6, 9, 20 ab. 8, l)et crateres Appuli useorum Neapolitani Heydemann 335 l) Monacensis' Jah 805), Berotinensis Furiwangier 324 l)y), ubi Lapithae interdum cum duobus Centauris reSest. Hic igitur adhuc casside hastaque Lapithas instructos videmus; sed plerumque aut petaSum gerunt aut capite aperto Sunt, utpote qui ad nuptias invitati sine armisi Vide Salgmann, amiros 26 27; ilcithoier, Antangeder uns p. 5 Loeschche, Arch Zig. 88 p. 4 sq. Dummier, Athen. Mitt. XXI 1896 ab V, 1. V p. 2l7. 230. Ceterum lecythium proto Corinthium sive ut editori placuit, Argivum usei Bostoniani Amer. Journ. 900 ab. 6 hi non moror, Cum pro

Certo habeam adversarium Centauri, quem ibi depictum videmus, Lapitham esse non posse. Immo Cum fulmen tenere videatur, equidem pro Iove eum habeam totamque imaginem ita explicem, ut deorum hominumque patrem supplicem aliquem ad asylum quoddam, Lycaeum ut opinor, Confugientem Contra Centaurum defendentem repraesentatum esse suspicer. Sed eius modi mythum litteris traditum non invenio. a V. Furiwangler-Reichhold, r. V. ab. 99.

22쪽

XI 14 et in hydria Attica use Neapolitani Heyde- mann 3247), in eiusdem usei cratere Appulo H. 42yli'), in amphora Tarquiniensi Bull. d. Inst. 877 p. 63ὶ ubi Lapithae pedem paullulum referentes, quo ortius aggrediantur, conSpiciuntur. In Thesei quod dicitur ophoro occidentali Saver, Theseion ab IV 2. 3 , in lecythio ab Inghiramio vasi iti II, 15 edito, in cratere Appulo Musei Neapolitani H. 3080 ci. In ghiram l. c. 16), in vasculo olim Hamiltoniano Tischbein , t Lapithes

Theseo cum Amazone pugnanti, quem ad Miconis picturam recte reierunt ), valde similis est. Contra in cratere Boeotio, quem Otto Benndori edidit Gr. v. sic Vasenb.

tab. 35 , Lapithes brachium quo gladium gerit capiti

suo ita praetendit, ut Periclis a Phidia in Minervae scuto caelata imago unicuique in mentem venire debeat δ . In amphora illa praeclara, quae Emporiis inventa nuper innotuitq), in ophoro Trysensi tab. 7 B. 0), in cippo Chio, qui in useo Berotinensi adservaturβ), Lapithes

hasta armatu a tergo Conspicitur, Centaurus, ut etiam in nonnullis eorum quae modo enumeraVi exemplorum, pedeSpriores erigit. Persimilis uterque recurrit in sarcophago

quodam romano Rober III, 36), nisi quod ibi Lapithescentauri barbam vellit. Praeterea etiam in graecis aetatis imperatoriae sarcophagis Rober II, 10 L Bas, Voyage arch. ab. 100 eadem certaminis figura invenitur. i Mon. d. Inst. It VII, 8.

23쪽

- 23 Sed ad rem melius illustrandam ultro progreSSi artifices pugnantes etiam supellectili convivali armant.

In Aristophanis et Ergini calicibus', ubi haec primi generis ligura bis repetitur, hic Lapithes securim illic

centauru candelabrum vibrat In amphora Emporiensiet in hydria Neapolitana Heydem ann 3247 centauruS dolio sublato Lapithae minitatur. Nonnumquam etiam exitus certaminis repraesentatur hasta Lapitham centaurum invenimus pungentem in amphora Emporiens et in Cratere

Appulo Muse Neapolitani H. 241 1) gladium in ventrem eius inligentem in Parthenonis metopa meridionali 1 in Thesei quod dicitur ophoro Saver ab IV, 9. 20), in Onesimi calice, qui in Museo Monacensi adservatur Jah 368)'), in Aristophanis calicibus bis. Contra in calice Faleriis itosso, quem artwi in honorem Ver-beckii publici iuris ieci U ), centaurus cultrum, quem ex supellectit convivali esse editor recte statuit, pectori Lapithae infigit. Denique in Musei, quod Novi EboracieSt, cratere incomparabili a riderico Hauser praeclare illustrato β centauri omnes torribus adreptis e Lapithis duo Verubus, unus securi dimicant, quocum comparandi Sunt et Lapithes in iragmento Berotinensi' depictus, Cuius adversarius hodie deperditus mensa proiecta e teXerat, et Τheseus, quem Pausanias vocat, fastigii Olympii, vulgo littera denotatuS. Secundo generi ea adnumerari monumenta dixi, in quibus unum alterum adprehentem, Caedentem, percutientem, prementem Conspicimus. Atque in imaginibus antiquioribus Centauros tantum Lapitharum arma ad adgrediendum aut repellendum adprehendentes invenimus. Ita

24쪽

in calice Berotinensi Centaurus scutum Lapithae, Qui saxo minitatur, revellere studet Furiwangier 754ὶ in urceo Muse Britannici Walter B 622 gladium Lapithae comprehendit, ut ictu eum impediat. Sed arte florente saepissime Lapithas centauris manum admoventes videmus. In amphora Emporiens Lapithes centauri caput sinistra adprehendit, dextra, quae hodie deperdita est, gladium vibravisse videtur. Similis figura in nummo Mopsi oppidi Thessalorum, cuius eponymus opsus Lapithes erat, conspicitur, nisi quod centaurus ibi adrectum se tollit. i In amphora use Parisini Ann. d. Inst. 860 ab A Lapithes Securim gerens Centauri qui a tergo conspicitur caput manu comprehendit; ille dextra manum adversarii amovere studet, siniStra ipse collum eius premit Artius nexos pugnantes in cratere Monacensi Jah 805)' videmus Lapithes, qui dextra demissa gladium tenet sinistra caput Centauri, CentauruSSinistra cervicem, dextra brachium adversarii adprehendit. Num etiam in Parthenonis metopa meridionali 23 Lapithes Centauri cervicem adprehenderit, ex Faldherbii delineatione non satis elucet. Sed in amphora Tarquiniensi Bull. d. Inst. 1877 p. 4 Lapithes centauri saxo minitantis crines prehendit, ut gladio eum Vulneret. Saepissime vero Lapithae, utpote qui a convivio SurreXerint, armis omnino carent. Itaque introducuntur figurae palaeStrae propriae Pugilis statum tenens in Cratere Florentino' Lapithes centauro, qui dolium adreptum in eum conicere vult, pugnum in os ingerit. Huic statu et motu similis est Lapithes in Parthenonis metopa meridionalis sculptus, nisi quod eum dextra demissa gladium gessisse veri simile est, ut Lapithes ille barbatus heroi Trysensis, qui adcurrenS brachium centauri dolium in eum iacturi sinistra retunditi Buti. de corr. hell. V 188 ab. II, Head Hist.

25쪽

- tab. 23 B ). Pugno etiam in metopa 32 Lapithes dimicare videtur, sed dextra altius elata ut qua Caput en- tauri ierire velit. Tum in metopa 26, quae artis Satis durae est, Lapithes simul et manu sinistra Centauri frontem et pedis sinistri ictu ventrem eius petit, in metopa 31 etiam rigidiore simul Lapithes centauri barbam vellit genuque ventrem eius otiendit, Centaurus collum adversarii sinistra, genu pedibus prioribus premit. De metopa non satis liquet, sed si Faldherbio idem habemus, Lapithes manu dextra centauri umerum adprehendisse Videtur, ut impetum eius retunderet. In crateris Attici fragmento, quod Capuae adservatur ), centaurus Lapithae satis delicati caput adprehendit, ille gladio se delendere conatur. In cratere Neapolitano Heydem ann 241 1) t centaurus Lapitham utroque brachio complexus morsu violat, dum is frontem adversarii pugno petens simul gladium pectori eius infigit. Similem figuram sycte Faleriis eiiossus praebet, ubi Lapithes scutum gerit. )Nec desunt luctandi schemata. Non solum in Sar- Cophago Romano use Vaticani Rober III, 32 , qui Satyros cum centauris luctantes ostendit, unus e Satyris centauri brachium dextrum in dorsum eius retorquet, Sed etiam in sarcophago hodie deperdito centaurus brachio dextro Lapithae brachium sinistrum premit III, 33); nec dissimiles sunt in urceo argente Monacensi Caelatae figurae. In crater Vindobonensi Arch.-Zig. 1883 ab. 18)Lapithes manibus centauri cervici iniectis corporis eius partem anteriorem in terram deprimit. Figura valde similis in heroo Trysensi conspicitur, sed ibi gladius cervici centauri infigitur tab. 7 B q). Praecipue vero in deliciis erat unum alterius collum desuper complexum caput

26쪽

adversarii deprimere, ut Theseum Cercyonis in imaginibus ab Euphronio aliisque severioris artis pictoribus depictis. Centaurum hoc modo a Lapitha oppressum videmus intempli higaliensis* et in heroi Trysensis. gophoris, in cratere Florentino ), in amphora Emporiensi, in Aristophanis et Ergini calicibus, in cippo Metrodori Chii Athen. Mitt. XIII 888 ab. ), Lapitham a centauro in Parthenonis metopa meridionali 1 in heroo Trysensi tab. 23 BU), in vasculis sigillatis β), in sarcophagis aetatis imperatoriae tam graecis quam romanis Rober II, 38 A, III, 133λ. 134); in sarcophago use Vaticani III, 32 ad centauri et satyri luctationem repraesentandam haec figura adhibita est. Neque tamen solum truncis saxis supellectili convivali brachiis nudis centauri dimicant, sed etiam pedibus ferinis et dentibus. Quos ut iam antea mulieres raptas pedibus amplectentes vidimus, ita pedibus etiam ad adversarios Comprehendendos utuntur. Exempla praebent Parthenonis metopae meridionales 3 et 32, crater Monacensis Jahn 805; Furtw.-Reichii tab. 99), urceus argenteus MonacenSic V. S.), sarcophagi Romani III 32. 33. 133 λ), de quibus omnibus iam locuti sumus, praeterea sarcophagu CoronaeUS I. Bas, Voyage arch. ab. 100). orsu ad Versarios

petente Centauros praeter Cratera Neapolitanum, de

quo iam diximus, fastigium templi Olympii et ophorus templi higaliensis Anc. arbles IV ab. 2 ostendunt.

Adulescentulos vero, quibus in cratere Novo-EboracenSi et in calicibus Aristophanis et Ergini centauri amplexu et manu Compressa instant, non ad mortem sed ad libi

27쪽

- 27dinem peti recte iudicavit ridericus Hauser idem de Parthenonis metopa meridionali 6 valere arbitror. Deiastigio Olympio et ophoro Phigaliensi, ubi rapti et iuniores Sunt et vehementius resistunt, nemo umquam dubitavit. me iragmento Capuano postea diSSeram. Tertio generi ea adscribo monumenta, in quibuSpugnantium alter alterum iugientem consequens deprehendens opprimen conspicitur. Atque centaurum Lapithae impetum fugientem iam in anaglyphis impressis eorum quae re mare dicuntur vasorum invenimus. Sed in vasis depictis aetate antiquioribus quo saepius centauro ab Hercule iugatos videmus, eo rarius a Lapithis in iugam Coniectos. Sola quae inveni exempla sunt lecythium

Atticum use Atheniensis Coll. 724), calix Atticus bibliothecae Parisinae de id de 331), hydria Etrusca Musei Monacensis Jahi 269), amphora Appula use Neapolitani Heyd. 2445 in . Denique duo vasa Attica, urceu MuSei Britannici Walter B 504 et calix Mus et Berotinensis Furiw. 754), centaurum caput ad Lapitham retorquentem

ostendunt Lapithae centauros manibus comprehendentes

in una hydria Ionica Caeretanorum in oppido eliossa conspiciuntur Ann. d. Inst. 863 ab E); ibi enim unus Lapitharum hasta armatus crines, alter gladium gerens brachium centauri adripit. Similiter, sed ut par est arte multo periectiore, quinti saeculi vasa Lapithas centauris, quorum corporibus partim teguntur, a tergo gladio aut

hasta instantes repraesentant. Exempla sunt amphora Emporiensis, amphorae Museorum Parisini Ann. d. Inst.

1860 ab A et Monacensis Jahn 805), crater Boeotius ab Ottone Benndori editus i. c. ab. 35), iragmentum Theodosiae repertum ), calices Aristophanis et Ergini, ubii Simili modo in urceo vilissimo useimonacensis Jahn957 Silenus duos Centauro perSequitur. E. v. Stern Theodosia und eine erami tab ΙΙΙ, 16. Cf. Hause l. C. III. p. 55 n. 8.

28쪽

Lapithes centauri caput adprehendit, denique Crater Lucanicus use Britannici Smith F 62)Τὶ Eandem ii-guram in Parthenonis metopa meridionali 27 et in ophoro Phigaliensi ita variatam conspicimus ut centaurus in tergo ictus vulnus manu tangat. Similiter res in templi Sunio in promontorio siti ophoro valde detrito ilicia fuisse videtur δ), nisi quod ibi centauri pars posterior a Lapitha tegitur, cum in zophoro Trysensi figura antiquior, quae Lapitham post Centaurum currentem ostendit, retenta sit tab. 18, 2 et 5 l B. 8 . Hic quoque centaurus bis vulneri in tergo sedenti manum admovet, semel in pedes posteriores recidit. In iragmento Capuano 3 Lapithes pugno Centaurum pulsaturus est, Lapithae illi pugili, quem in cratere Florentino invenimus, non dissimilis. Summae denique pulchritudinis inventum est Lapitham magna vi

innisum pedem aut genu centauri dorso imponere, CuiuS rei primum exempla metopa Delphica Herculem et Cervam exhibens fuisse videtur. Ceterum eundem heroem pede Nessi dorsum calcantem iam antiquissima illa amphora Attica 'in Acheloi vasa aliquae nigris liguris ornata oStenduntq). Lapitham vero eo modo sed lepide variato Centaurum opprimentem videmus in Parthenonis metopis

meridionalibus 2 3. 24, in templi higaliensis ophoro', in vasculis nonnullis sigillatis β), in sarcophagis compluribus aetatis imperatoriae II, 110. III, 132. 133. 135. Le Bail. C. tab. 00), quorum pars pro Lapitha Herculem exprimit .i Editus a Passerio Vasi III, 252. a Ancient Martiles V ab . , Smith l. C. 29. J Ath. Mitt. IX. ab. 7, 3. Furtw. Reicith. III pag. 2.β Ant. Denkm. I, 57. ' E. g. Arch Zig. 1885 ab. 6 Gagette arch. 1875 ab. 20. 7 Ancient artiles IV ab G Smith l. . r. 526. β DragendorR . . ab. 5, 30. l. ' De aliorum generum imaginibus quae eandem figuram exhibent ad Stephani disputationem C. R. 1873 p. 107 lectorem

remisisse satis habeo.

29쪽

Quartum genus ea continet monumenta, in quibus alterutrum in terram ruentem aut humi sedentem vel genibus nitentem vel iacentem conspicimus. Atque en- taurum vulneratum vel morientem in terra iacentem et ab alio Centauro contra Lapitham defensum iam Clitiae crater bis ostendit. Sed nobis de iis potius schematis sermo est, quae e duabu tantum personis Constant. Quorum schematum classes distingui possunt duae. Nam aut adversis oribus pugnatores Contra positi sunt, ut Certamen antecessisse perspicuum sit, aut in eandem partem ambo versi sunt, ut alter alterum in iuga deprehendisse videatur. Atque haec illa multo rarior est classis. Exemplum antiquissimum est amphora Muse Monacensis Jalini 26 figuris nigris ornata, in qua bis hoc schema X- pressum est. Lapithes Scilicet hasta centauro, qui in terram cecidit, minitatur qua cum amphora use Britannici urceum Walter B 622 comparare licet, quem supra p. 24)secundo generi inseruimus. Admirabili arte excultum idem schema invenimus in Onesimi calice i), aliquanto minore

in cratere Musei Petropolitani Stephani 629), paene nulla in urceo anaglyphis ornato eiusdem Musei Steph. 18l 5)ὸ). In heroi rysensis oplior Lapithe Centauro, qui in genua priora procumbit, hastam in tergum inligit tab. 8, ), in Thesei quod dicitur ophoro Saver ab.

IV, 4 5 Lapithes centaurum ambabus manibus in terram subigit, mirae audaciae in Uentum. Centaurum in iuga cadentem et a Lapitha hasta, gladio, semel etiam clava oppressum ostendunt hydria Attica uset eidensis δ), psycter item Atticus Faleriis repertus ), crater Atticus use Bononiensis ), Crateres Appulus et Lucanus use Britannici Walter F. t 62 27 I);

30쪽

- 30 Semper Centaurus Caput ad Lapitham revertit. Accedunt amphora EmporienSis, cratere Boeotus a Benndortio

editust et Appuliis use Neapolitani ), quibus proprium est quod Lapithes iugientem crinibus adprehendit. Idem in heroi Trysensis ophoro bis invenimus tab. 17 B T.

18,6). Palmam vero hac quoque in re nesimus adeptus est, qui in calice Monacensi traditam liguram mutando egregie XColuit. De centauro iugiente hactenus. Lapitham iugientem vel potius recedentem, ut centauri impetum vitet sexto saeculo semel tantum in calice nigris figuris ornato bibliothecae Parisinae de Ridde 33l), ubi idem schema compluries repetitur, inde a Saeculo quinto saepius invenimus. Re plerumque ita Xprimitur, ut Centaurus saxo vel trunco sublato adcurrat, Lapithes quamquam in iugam conversu tamen respiciens gladio vel hasta se defendat. Bina Xempla praebent ophori templi hi ga-liensis Anc. . IV ab. . . mith l. e. r. 526. 25. et

heroi Trysensis tab. 17 B l, ab l8, 2 3); e vasis hydria Appula et crater Appulus' Muse Neapolitani Heyd. 3247 et 24ll), cratere item Appulus use Britannici altersi' 277), Lucanus ut videtur use Neapolitani Heyd. 986),

Etruscus use Gregoriani II, 25 nominanda sunt. Tum in cratere illo Neapolitano alius Centaurus, ut Contra Lapitham eiiugientem telum sibi paret, arborem e solo evellit. Idem ieri videmus in lapide Chio use Bero- linensis Beschrbg. d. ant. h. 766 A . Lapithes a centauro oppressus humi sedens aut genunisus iam in vasis quae nigris liguris ornata sunt minime deest. Xempla sunt poculum et amphora Muse Monacensis Jahn 244. 6), hydria usei Neapolitani Heyde- manu 278 l) Sed maxime quinto saeculo in deliciis erat.