De Centauromachiae in Arte Graeca Figuris

31쪽

metopis meridionalibus 4 8. 30, bis in Thesei quod dicitur zophoro Saver ab IV, 1. 2 et 14. 15), tantundem in zophoris templi higaliensis Anc. M. IV . . mith l. e. 522. 21. et heroi Trysensis tab. 17 Mil. 8,4). E vasis ante omnia calix Onesimi, tum Musei Gregoriani calix II, 72,l et hydriae Museorum ei densis Roule l. c.

tab. l,l et Neapolitani Heyd. 247), denique psycter

Faleriis repertus Furiw.-Reictili. r. V. ab. 5 nominari debent. In crater Vindobonensi Arch Zig. 1883 ab l8), ubi bis haec igura conspicitur, Lapithes a centauro in terram coniectus ei telum, hic cultrum illic veru, in ventrem intrudit; similem imaginem arula figulina Romae in Esquilino monte reperta exhibet Mon. d. Inst. XI, 0,5). Agmen claudit crater Appulus use Britannici Walters

Lapitham humi prostratum et a Centauro pedibus calcatum amphora nigris liguris ornatamuse Britannici Walter. 176 exhibet. Neque centauria Supra iacentem Lapitham transsiliens sexto saeculo ignotus erat, Sed non exstant nisi vilissimi pretii exempla, calix Monacensis

Jahi 549 et hydria Neapolitana Heyd. 278 l), ubi bis

haec figura conspicitur. At eandem Summa arte Xcultam in Parthenonis metopa meridionali 28 comparere quis est qui nesciat Denique ipsum cadendi momentum primum redditum videmus in cratere Attico artis severioris rubris ornato figuris, qui in Muse Britannico adservatur Smith 473). Idem arte paene Myroniana in praeclara Parthenonis metopa meridionali 9 expressum St. Momentum

paullo posterius in ophoro heroi Trysensis tab. 8,2)repraesentatum est; nam ibi Lapithes iam solum tangit. Huic Lapithae simillimus est Satyrorum unus in Sarcophago Romano, qui Centauros cum Satyris luctantes ostendit,eXpreSSus Rober III 32). Quattuor his quae adhuc statuimus imaginum generibus quintum accedit, cuius proprium est tres liguras ita

32쪽

-- et

coniungi, ut aut Lapitharum unus a duobus centauris aut Centaurorum unus a duobus Lapithis cingatur. De

priore classe egregie egit Loeschche in studiis Bonnensibus Reinhardo ehule oblatis pag. 252. Itaque Lapitham utrimque a singulis centauris oppressum inter vasa Attica nigris figuris ornata Clitiae crater, amphorae MuSeorum

Gregoriani II 39, 2), onacensis Jahi 527), Wirciburgensis Urlictis III, 15 , alensis, hydria Musei Petropolitani Stephani 43 , cylices useorum Atheniensis Collignon

825 et Berotinensis Furiwangier 2047), vasculum Acris repertum Iudica, Ant. d. Aere tab. 29 exhibent, ubi Lapithes unum Centaurorum in iugam coniecit, dum alter auxilio adcurrit idem fortasse valet de calicis Attici iragmento, quod in bibliotheca Parisina exstat de Ridder II 527). Accedunt duo calices Attici rubris ornati liguris, quorum alter in Museo Gregoriano II, 5, 1 adServatur, alter ab artwigio Meisterschalen p. 55l editus est, stamnus Atticus use Parisini Pollier G. 55, II ab. 5), porro Crater, item ut videtur Atticus, use Neapolitani Heydemann 24l0 et sycter Faleriis repertus Furiw.- Reichii Gr. V. ab. 15ὶ denique interioris aetatis amphora

Appula usei Petropolitani Stephani l0).

Hanc igitur figuram artilices, non pictores tantum, sed etiam scalptores, ad Caene supplicium exprimendum adhibent. Videmus centauros duos Caeneum pali instar truncis et saxis in terra deligentes. Nonnunquam pro duobus tres adsunt centauri, duo ab una, tertius ab altera parte, sicut in antiquissimo exemplo, Clitiae dico Cratera. Contra figuram sollemnem exhibent amphora Leidensis i)et urceus Monacensis Jah 1258 e sexti saeculi vasis,

iunioribus crater Atticus use Britannici Smith E 473), Stamnus Polygnoti', stamnus Muse Parisini Pollier G 55),

33쪽

calix ab artwigio editus i), hydria Egnatia λ), amphora Appula use Monacensis Jahn 846)y. At in cratere

Agrigenti reperto, qui nunc in useo Panormitano adservatur ), tres, ut in Clitiae cratere, centauri conSpiciuntur. Idem valet de cratere, qui in studiorum Graecorum Diario Britannico XVII ab. 6 editus est, in quo obliqua eius qui a dextra parte adstat centauri imago notabilis est β). Contra in crateris Bononiensis si collo ab uno tantum centauro Caeneus opprimitur. Inter opera plastica primum locum tenent ophori Thesei quod dicitur Saver, ab.

IV, 9-ll et templi higaliensis Anc. . IV ab Α, mittit . . r. 30), neque arcophagus Sidonius, qui Lycius audit, praetermitti debeti). Eadem imago etiam in inervae templo, quod in Sunio promontorio situm est, XpreSSaerat, Sed nunc misere detrita est β). Denique etiam in heroi Trysensis ophoro tab. 23 Bra occurrit, sed ita immutata, ut Lapithes non deligatur in terra, sed utroque genu nitatur itaque de nomine dubitari debet, praesertim cum et alter centaurorum pro saxo dolium vibret et utrimque singuli Lapithae auxilio adcurrant. Centaurus ubi medium locum tenet, aut utrimque circumvenitur aut dum uni Lapitharum instat ab alteroi Meisterschalen p. 551. a Bullet Napol. VI ab. 2. δ) illingen Peint. d. Vases tab. 8.ε Politi, inque vasi di premio ab . 6 CL Heydemannum Arch Zig. 871 p. 54,40. β De centauris qui eodem modo obliqui picti sunt, vide Hariwig, Festschriit fur verbeck p. 22 Noe de Vergers, L Etruri tati. 34 Dasti, Bull. d. Inst. 1877 p. 63 Ann. d. Inst. 1860

6 Mon. d. Inst. XI. 14.7 Hamdy-de et Th. Reinach, a necropol royale de Sidontati. 15.

34쪽

- 34 a tergo impugnatur aut ipse in utramque partem pugnat. Utrimque oppreSSum Centaurum inter Sexti saeculi vasa amphora et lecythium Mus et onacensis Jah 126 et 1278), praeterea urceus ilicinae incertae, qui in Museo Neapolitano adservatur Heydemann 3082), exhibent. Ceteroquin in vasis hanc figuram invenire non potui. Sed X- stat in heroi Trysensis ophoro, ubi centaurum a fronte

alter Lapitharum gladio petit, a tergo alter crinibus trahit tab. 8,6), in lapide Chio Musei Berotinensis ), ubi in

Centaurum procumbentem alter gladium, alter hastam

intendit, denique bis in sarcophago Romano Robert IIII 33), ubi dum Lapithes dorsum unius centauri genu premit ), Hercules eum a fronte clava petit, et dum alterius centauri caput adversarius manu subigit, eidem alius Lapithes a tergo gladio vibrato instat. Eandem figuram etiam in alio sarcophago Rober III 133i invenies coniunctam cum ea, quae Centaurum ab una parte gladio, ab altera hasta peti iacit. Centauro Lapitham in iugam convertenti a tergo alium Lapitham instantem invenimus in lecythio nigris ornato liguris use Monacensis Jah 1266). In heroi TrySensis ophoro centaurus Lapitham iugientem aut cadentem pede retinuisse videtur, caput autem ad alterum Lapitham auxilio venientem revertit tab. 17 B 3. 4J. Simile aliquid in Muse Monacensis calice rubris figuris ornato β), ubi eadem imago paullulum variata bis recurrit,

fieri videmus. Contra in Xenophanti lecythio M et in Cratere Appulo Muse Neapolitani Heydemania 3082 eum

quocum Centauro res est Lapitham fortiter resistentem

videmus. Calicis Onesimi si et crateris Vindobonensis q)

35쪽

- 35 proprium est Lapitham adcurrentem hastam suam in anum centauri inligere. Ceterum hoc in cratere etiam duobus illis centauris a Lapithis in ventre vulneratis singuli Lapithae adcurrentes additi sunt, quorum unus iace, altercandelabro Centaurorum dorsum petit. Audacia vero et novitate ea imago excellit, quae Centaurum, dum adversarium morsu aut ictu laedit, simul

pedibus posterioribus alium Lapitham pulsare iacit Primum obvia est in Onesimi calice, tum in psyctere Faleriis reperto, deinde in ophoro Phigaliensi Anc. . IV ab. 2 Smith l. c. r. 527ὶ Neque in vasculis sigillatis aut sarcophagis Romanis' deest. IV. Iam ero eo perventum est, ut de Thesei templi circa annum 474 aedificati β pariete a Polygnoto picto nobis disputandum sit 3 De quo Pausanias nihil praeter

haec I, 7, 2 γεγρα-a δε εν ω Θησεως ερρο καὶ κεν'αυρων καὶ Aam θον μύχ η ' ηοευς μεν υν amrεκπονῶς εστιν Idη κεν-τaυρον, τοῖς δε λλοις ξ ἰ σου τι καθεστηκεν ἡ μύχη Atque inter tot centauromachiae imagines Semel tantum Centaurum ad adversarii pedes mortuum proStratum inVenimus. Tanto conlidentius adfirmare ausim hunc adversarium esse

Theseum Polygnoti. Conspicitur autem in uno e fragmentis Berotinensibus, de quibus supra disputavimus pag. 3). Sed tantum abest, ut hic Theseus victoria gloriatus dimicare desistat, ut securi ambabus sublata alteri centauro minitetur, qui mensa convivali protensai Dragendors , Terra sigillata ab IV, 28.ῖ Robert III, 133. 33 i.

36쪽

ab ictu se tegere studet in Nil sane de his ausanias. Sed qui huius scriptoris consuetudinem satis cognitam

habet, non miretur eum ad singula describenda non descendere. Immo satis habuit monere inter tot pugnantes unum adhuc Theseum victorem esse. Quae Cum ita sint, etiam centauri liguram, quam sane Cogitatione

tantum reStituere OSSumuS, Cum praeter men Sae partem

tota deperdita sit, ad Polygnoti picturam reterre ideo non dubitabimus, quod etiam in Plataeensi Polygnoti pariete, qui Ulixem procos interlicientem Xprimebat, proco eodem modo mensis se texisse hodie ab omnibus conceditur. δ)Atqui huic Theseo in iragmento Berotinens picto Theseum tympani Olympii, qui vulgo litteravi denotatur, simillimum esse iam Ernestus Curtius in ollexit. Sed ibi raptorem mulieris, de cuius figura Supra egimus, a tergo impugnat, ita ut compositio emergat Herculi Deianiram a Nesso liberanti, ut iam supra monuimus, valde similis. Itaque cogitari potest in Thesei figura reddenda Polygnotum et tympani Olympii scalptorem a communi Xemplo pendere. Sed hoc ideo parum probabile esse duco, quod etiam mulier illa rapta, quae hodie litteri denotari solet, in iragmentorum Berotinensium altero deprehenditur, ita ut ne in Polygnoti quidem pariete defuisse videatur. Itaque veri simile esse videtur tympani artificem Polygnoti imaginem et cognovisse

et ita in usum suum convertisse, ut alias aliter liguras et conlocaret et adhiberet. Contra Crateris Novo-Eboracensis' pictor accuratius exemplar Polygnoteum Secutu eSt, nisi quod pugnantium figuras in alteram partem Circum- Vertit et Centaurum pro mensa pulVino Se tegentem pinxit Quod vero hic centaurus a tergo decurtatu et

in Neque enim ullo modo fieri potest, ut Centauri in terra

prostrati pedes Cum eo Coniungantur Centauro, qui menSa Se defendit, id quod Furtaean gloro visum est. Recte iudiCaverat Ernestus CurtiUS.

37쪽

obliquus conspicitur, id etiam in iragmento Berotinensi eodem modo institutum fuisse ideo probabile est, quod ibi centaurus Sub ansa collocatus erat. Itaque in Polygnoti pictura rem non aliter fuisse suspicari licet. Neque proiecto casu iactum est, quod in amphora Parisina i)Centauru eodem modo pictus, nisi quod pugnis solis sedetendit, a Lapitha comprehenditur, qui manu dextra securim tenet. En alia variatio ligurae Polygnoteae. Longius etiam ab hoc exemplo recedunt Aristophanes et Erginus, qui Lapitham vix enim Thesei nomen hanc figuram decet Securi armatum centaurum, qui in pedes posteriore lapSu est, invadentem depingunt, Thesei quod dicitur scalptor, qui in ophoro occidentalii Lapitham securi Centaurum a tergo, heroi Trysensis 4 artifices, qui similem Lapitham Centaurum eodem telo a fronte petentem itin-Xerunt. Sed omnes has figuras ab exemplo illo Polygnoteo aliquo certe modo pendere eo minus negari poteSt, quo certius est in nulla imagine, quae Polygnoto antiquior est, securim aut in Thesei manu aut Lapithae cuiuslibet unquam

inveniri. Itaque nostro iure Statuere nos posse ut hoc telum in Centauromachiam a Polygnoto introductum esSe. Non pauca sunt quae X a Cognitione lucramur.

Nam si ne Theseus quidem in pariete illo armis solemnibus usus est, idem de Ceteris quoque conviviS, uno ortasse Perithoo sponso XCepto, Valere ConSentnneum St.

Itaque ad picturam Polygnoti restituendam ea summi momenti Sunt Vasa, quae Lapithas supellectili convivali

dimicantes ostendunt.

Sunt autem praeter iragmenta Berotinensia, a quibus proiecti sumus, haec Crateres, qui Novi Eboraci, indo- bonae Florentiae exstant, iragmentum Capuanum amphora Emporiis reperta calices Aristophanis et Ergini. Contra

38쪽

aut minus aut nihil ea vasa valent, in quibus Lapithae galeat et scutati armis solemnibus, Centauri saxis et truncis utuntur, sicut in psyctere Faleriis reperto et in calice ibidem eiiosso, quem in honorem verbeckii edidit Hariwig. Onesimi autem ali etiam propter temporum rationes incensum venire nequit Attamen rectissime monuit Hausertiorum vasorum pictores longissime abluisse, ut exemplar Polygnoteum diligenter et religiose reddere vellent immo figuras eius et momenta ita in Sum Suum Convertisse, ut alia cum aliis coniungerent, alia mutarent, alia Variarent. Attamen si certas figuras compluribus horum vasorum Commune eSSe invenerimus, si has figuras ante Polygnotum HSquam comparere statuerimus, si his figuris indolem Polygnoteam hodie satis cognitam ineSSe per-SpeXerimus, aliquo certe iure eas ad parietem Thesei nos relaturos esse arbitror Quod vero ad pugnantium liguras attinet, hoc firmiter tenendum est nullas ad Polygnoti picturam redire posse, nisi quae certaminis exitum etiam incertum relinquunt. Sed priusquam ad hos pugnatores no COΠVertamuS, e re erit primum de aliis duabus personis disputare. Adest enim in iragmentorum Berotinensium altero vir statu et vestitu regio, quem pro Sponsae patre iure habent. Eadem persona simili vestitu habitu paullulum diverso etiam in amphora Emporiens conspicitur neque in cratere Novo-Eboracensi desideratur. Sed ibi vestem multo simpliciorem gestat. Hunc igitur regem aliis praeeuntibus ad exemplar Polygnoteum referre non dubito Tum puerum quendam nudum in crater Vindobonensi adcurrentem, in amphora Emporiens aufugientem conspicimus, quem vini miniStrum esse recte censuerunt. Atque in templi Olympii tympano eundem ministrum fortiter repugnantem a centauro libidinoso corripi non minus recte statuitur. Idem et in cratere qui Novi Eboraci adservatur et in Aristophanis calicibus ieri Friedericum Hauser recte

intellexisse iam supra diximus Addidimus etiam de

39쪽

Parthenonis metopa meridionali Gortasse non aliter iudicandum esse. Neque delicatus quidem ille iragnienti Capuani adulescentulus, quamquam gladium gerit, ab hoc vini ministro, quod quidem ad originem attinet, diversuSest, praesertim cum ei Chrysippi, Lai amasti, nomen adscriptum sit. Iam videmus quid rei sit Polygnoti parieti sine dubio unus tantum puer ille sive adcurrens Sive aufugiens attribuendus est. At ex iis artificibus, qui post Polygnotum Venerunt, Sive tympani Olympii scalptor sive pictor aliquis, hunc quoque ministrum a Centauro rapi voluit,

quod inventum a Ceteri receptum St. Iam ad ceteros pugnatores transiturus initium faciam

a Lapitha illo luctandi perito, qui centauri collum desuper complexus caput eius deprimens conspicitur. Ante Polygnotum hanc figuram frustra quaesiveris. Atque magni momenti est, quod in Crater Uorentino, qui huius figurae

ni fallor exemplum vetustissimum St, Centauria OppreSSUS

Sinistra manu mensam tollit, quod quam Polygnoti proprium uerit iam supra expositum est. Accedit, quod sic tantum momenti ortus probe intellegitur. Nam Lapithes Sub mensam subrepsit colloque centauri brachia iniecit. Contra Aristophanes et Erginus, amphorae Emporiensis pictor, ophororum hi galiensis et heroi Trysensis, denique Metrodor cippi scalptores, qui omnes eandem liguram

repetiVerunt, men Sam omiserunt, id quod ad plastices rationem magis respondet Lapithe eodem modo a Centauro oppressus in vasis pictis desideratur, sed in Parthenonis metopis et in heroo Trysensi deprehenditur, tum autem in monumentis Romanis post longum temporis intervallum recurrit. Itaque et ipse aliqua certe cum probabilitate

ad Thesei parietem referri potest. Lapitham pugilis

Statum tenentem, quem idem nobis iter Crater Florentinus ad Polygnoti picturam redire maiore etiam conlidentia statuere mihi videor, praesertim cum simillimi pugnatoris reliquum in fragmentis Berotinensibus Cori spiciatur; nam haSta quaedam, quae iuXta eum Comparet, Centauri telum

40쪽

fuisse recte dixit Furiwangier ver est, ut opinor. Similem figuram in fragmento Capuano Conspici iam Supra monui. Tum quinque illae certaminis ligurae et novitate et singularitate insignes, quas in crater Vindobonensi et in eo qui Novi Eboraci adservatur cratere otiendimus, ubi

torribus verubus candelabris dimicatur, pugnantium vero motus et gestus miram audaciam inventoris prae Se ferunt,

iter non potest quin cum Polygnoti pictura satis arte

cohaereant, quamquam quae res ad exemplar illud accurate redditae, quae a vasculorum pictoribus novatae et variatae

sint, hodie diiudicari nequit. Sed sine dubio Aristophanes, qui liguras similes calici suo inseruit, quamquam eum quoque hac in re a Polygnoto pendere negari nequit, tamen multo longius ab hoc exemplari recessit sive proprio Suo Μarte sive alio intercedente pictore Polygnoti su CCeSSore

et aemulo.

Μulto diiiicilius dictu est, quae aliae ex iis, quae in vasis

supra enumeratis, imprimis in amphora Emporiensi obviae sunt, figuris ad Polygnotum referendae sint praesertim cum saepissime accidisse videatur, ut pictore vasculares alium Lapitham alii atque in Polygnoti pictura centauro Opponerent. Quod vero plerumque hasta et gladiis Lapithas pugnantes videmus, id quidem minoris momenti est, cum pictores vasculares facillime verubus hastas, cultris gladios substituere potuerint. Atqui primum pro certo confirmare audeo Centaurum, qui erecti pedibus prioribus dolium aut dolii iragmentum tollit, qualem exempli causa in amphora Emporiensi et in Parthenonis metopa meridionali 4 conspicimus, a Polygnoto inventum eSSe, neque tamen ei, ut in metopa illa, Lapitham humi sedentem oppositum fuisse duco, quod tum Pausaniae pugnam etiam X aequo stare dicere non licuisset, sed Stantem aliquem adversarium, sive eundem atque in amphora Emporiens sive similem. Tum iam supra intelleximus Lapithae, qui hasta proten Sa Centauro in Stat, quem et in hesei quod dicitur ophoro et in vasis nonnullis,