Questiones et decissiones physicales insignium virorum : Alberti de Saxonia in Octo libros physicorum ; Tres libros de celo et mundo ; Duos lib. De generatione et corruptione. Thimonis in Quatuor libros meteorum. Buridani in Aristotelis Tres lib. de

81쪽

caula per accide ire ex una parte et id secutiduin propositu in eorumque propter hoc sunt:halia parte. Quinta diffitiitio conspetit Eli ost fori ima:ergosionestucina diffinitio fors turic: consequetitia teuci: qui diffinitio non debet compeditere athsa diffinito: iitecedes probatur: posito ae sit lime omificatoi:quisit musicua:si intendat facere domuni et lasciat eam: tutic musaeuo est causa per accidens lina domu extra semper et frequenter sceni propositum eo vitia que pio pter hoc sinit:et tamen musicum non est fortuita: nec domu facta a musico in isto casu est effectus fortuitus. Sexto batur prortuna non sit causa per accidens mam tortuna est vatura per Aristo inlitera: quia est intellectus:qtu est natura: sed natura est causa per se suoiusta effectuum . ergo.

Et confirnantur: iam hec est per se: fortivia est causa effetctuomituit tergo videtur quod fortuna sit causa per se et no

In oppositia in vult Aristoteles in isto secu

do: tractatu quarto: ubi ponit predictam diffinitionem mistune tanto bonam . et non oportet an iovere nisiisscdmpio: positum iet tunc est diffinitio casus ita ediffinitio fortune super diffinitionem casus addit distin propositum. Cynista questione primo pontia desunt distinctiones: smido conclusiones: er quibuo apparebit diffinitio quid nominis mitur iiciet hec est responsio ad questrum.tertio videndum est querco sit fortuna: et que casu . quarto ad quod gestus caulareducatur.

Oltantii lii ad primum fit prirna distuictior

q=etlactinii si proueti torti uiti ab agentili uo: quid1in sui uiti lentuquid alii non intenti. sed eueluuiit pie ter intentiolaema genit .verbi gratia etsi aliquis iret ad forum et intenderet ei irere panem: tani est timeti iret thesaurunt: am tamen incirentiolie3 non intendissht: tunc illa emptio panis diceretur effectus intentuo ab agente tet iiiventio ilicsauri diectatur effectuo non intentus ab agetite. set est sciendum: cp ip 3 ageo respectu intenti dicitur causa per se. respectu vero effectu notitiitenti dicitur causa per accidens. Tons initi inodom: emptuin postet poni in natiiralibuos ut si natura intenderet pio ducere hominem cum quin digitio invita manu:et produceret cum sex:punius effectum diceretur iri tentuo: et respectu illino natura diceretur causa per se. secta duo effectus dieeretur son intentus et resipectu illivo natura diceretur causa per accidens. Secunda distinctio. R effectuu in non inutentorum quid anteueniunt semper vel frequenter cum esse,ctibus intentorum .verbi gratia . quum aliquis in byeme intenderet ire ad ballas pro emptione carnium sto intenderet maculare sotulares suos: et tamen v turtinum macularet: in tali caesa maculare solutareo est effectus ud intentus qui semper vel frequenter accidit cum effectu intento: sed si aliae quis eundo ad forum inueniret thesaurini preterilite tione talio effectuo diceretur non intentus clientesis extra sempet frequenter. Tertia distinctio.*adduc effectuum non in et tentotum quidam sunt notabilis bonitatio vel malitie: sicut est iii uetitio thesaurii velli actio tibi e. quid alion suntliota bilio bonitatis vel insititie sicut est linientio vinito pili: vel casus vii luci pili infricatione barbe .niodo sciendum est milli effectuo non intenti qui miit notabilis bonitatis vetitia uti e dicii tui de numero horum:qui piopter hoc sunt: itam talcse lacrito si pie scire litur est erit digni ut propter eos fieret actio: piata fuga: alit persecutio .effectus alitem non intenti: quino sunt ii otabilio bonitatio vel inautieSicuntur demiero eo iunii que non propter hoc sunt: qui stanescirenti ir non essent digiti ut propter eoo fieret actio. Muaita distinctio magentium quedaindictitur agetitia sin propositutiri sicut uittagentia per liuellectuin et rationem perfectam' queda3 autem dicuntur agetitiation Fin propositu ian sicut surit agentia carentia ratione:et intellectu .

Quantum ad sectis adum: fit prima concluis

so: φ ab effectibus non siit e litio qsilia totieniunt ut inpluuribus noli dicuntur mulinati: vellio ii fortimati ipatet ex comuni usu loque cli: uani propter hoc qr aliquis vadat in dyenie ad forum:causa emetidi panem: et maculat solutarco preterint et ionen nex hoc non sequitur risit mitima tuo: vel illa fortuna tuo. ecunda conclusio .ab effectibus non intentis qualitercon eue iuunt qui non sunt notabilis bonitatisve in alitie: non dicuntur fortunati: vet itimituriati. Patet simialiter ex communi usu loquendi: sicut pitvo diccbatur de pisso et fricatione barbe . Qitar incoiIclusio. ab effectibus non intentio: qui proue ruunt non in pluribus:et si inti totabilio bolutatio: vel malitia . et fimitabagcntcsecundulia propositum et habente intelliectum et rationem perfectantialia quis Dicitur fortunari: vel infortuitari:patet similiter excomuni usu loquelidi des nitentione illesauri et de fractione tibie clauarta conciusso .effectus agentium liona propolisto non Dic uritur fortunati vel inmitunati nisi valde meta phoetice:nam aliter in inanimatio et carentibus ratioste coiit ingeretae aliqua agerent a fortuna: inodo doc non es nissex communi usu loquendi: sion dicimus enim ligna et lapidi des est e fortunatami si valde improprie et inetaphorice.vnde si dicimus lapidem positum in altari esse fortuitatum: et lapidem positum in pede esse infortunatu tardoc est valde metas phoiice. Similiter inanimatis carentibus ratione: sicut est de equo et asinor ex communi modo loquendi: noli dicimus aliquod eio accidere fortuite :sed bene casu aliter . et similiter in infantibus: cum non agunt a proposito. Quinta coclusio .diffinitio fortune posita ab Alristotele est bona: probatur quia explicat conuertibiliter conceptum istius termini soletlina per suum genuor et per filias differentias: et per reme,ctum ad effectum fortiti tum respectu cuius dicitur fortuna

pat thoc: nam ibi ponitur hoc nomin causa tanq3 genu .et Porritur ibi Ir per accidens ad ostendendum aenoti dicitur fortuna respectu cffectuum per se iii tentor visi: et dicitur atra semper et fi equenter ad ost d cndu in m non dicinit sortuna respectu non ilite litorum qui freques iter accidimicus ii effectibus intelitis.et quod dicitur Fin propositum ad osten denduin et agentibus non sin proposuit in non inest vitii ira et dicitur eorum que propter hoc linat ad ostendendum cr cfi fectus respectu quoium dicitur fortuna vel iiifortitim debeteste notabilio bonitatis vi malitie. set sicut ista diffinitio est

declarata: ita dimittendo e fini propositum residuunt erit diffinitio casu

Quantum ad tertium articulu post et quo

ri que reo sit c suo i et e reo fortuna. Fortuna enim in inat lectus et volunta olet casus est natura: que non est intellesctus .vnde utrun est naturas sed mit una est agentio fingi et positum casuo alitem est natura non agentis secundum propositusinet hoc non accipiendo casum piret distinguitur cra tra naturam: et prout est genus ad fortunam et ad casum in propita sita significatione acceptum. Sed est tediim quoaqui id eadem reo sit intellectus et lar mira tamen differiit fini ratiotielm id cst habetatus versas rationeo exprimetes quidit omitus unde doc nomen tuna significat eandem rem: qti altoc nomen intellectus significat: st supersiginficatiotidhuius termini intellectu othoe nomen Mitrina conotatae ii lares est agens sua propositum alicuius esse chis: et preter eius uitetionem pio ducit vitum alterum notabilis bonita tio vel malitiae: qui est de numero eorum: qui extra seniper: et frequenter solenteucii fre. Comini iter pol est dici dehio nostin inibito casus et murina .ut patet per Eristotalem in utera et pluribuo loci et .et

Quantum ad quartum dico vi casus et for

tim a sumit cavae Paret pilino ex diffiiritionibuo eoru inqui hilo ponitur hoc nomen causa probatur ena 3 ratione: quia conuenienter respondetur ad interrogationem factam proapter quid.ut quum dici inuo propter quid est voci dicimus a casti et a fortuna: visi aliquis querat: propter quid fregit ltibi tibiam:revo detri r propter casum et inmitii iuuili CSeciendo dico.*casus et fortuna iid timi cause materia leo suorum effecti ium: qui non intrant compositionem effectuum oportet enim materiam intrare compositioitem illius inius est iii ateria. Tertio dico cinecessito: nec mitiga sunt cauesa formatio suoru effectuum phatur coli simili ratione sicut prius .cGuarto dico. ec suo et milvano sinit cause filia leo suoru cffectuvinruebatur: nam tu te effectuomituiti eent effectuo intellii: intelidenae tum filieni ruit elidit ordinem ad

illinvised hoc est contra dicta Et ex alio:na intellectus: vel natura

82쪽

natura est litus effectimin fortuitorum sed ista sulit calvo et fortuna. .EQuinto dico*easius et fortuita sunt cause efficietites suo; effectuit: probatur:na ni sunt cause per punire dictitet non miri cause materiales persin: nee forma leo per tertiit: nec sitiales p qirai tu:giniae cause efficieittes.'ntia tenet: cirn5 lxt plura geliera causam, istis quatuor.Sed dices tu relafectus ituiti sunt infinite cJe:sed nillitus effectus stitit insfiluta agetia .g. Dico q)quai Aristo.dixit ae effectuti fortuito, sunt infinite causemon intellexita, effectuti fortuitruvincitetit in sinite cause: quais quelibet est et fortuna capi edo fortuita pro sita vel pro voluntate: sed captendo pro intentione sicut no tot quiri pluritim quodlibet potest esse efficieno foratuiti l .non eum tot quin eum plurib' interio potest accide

re effectus fortuitu . ergo etc.

Ad rationesprincipales Ad prinia quit di

cebas Plautina nod3 diffiniri: qu fortuna est eno peraceno: dico si deerite per accides no est sciet a: nec hoc est co tradicta: uis em fortuna continget iter fiat tu de semina piat formari 'clusiones scibiles. Daladani dico*imo fortunae nobis nota: sicut pye equestiolae. sed pro intentione Pristo. dico mintellextim effectuo fortititus no piesciatur euenire. Hatertiam dico mitio frustra additur extrae semper et fretquentemni aliqua bene eueni ut per accidens ab aliqua ca: que in non euentu textra sempet frequenter: sicut p3 delatus laribus .ideo tu extra sente et trequenter est contractu perirpe raceideo. d quarta dico q=no implicat: nam non fini dem 6i causa per accideo et agetis spolitum: odragessem propositii respectu e fremo intenti: sed agenopaccides respectu no intenti. Similiter effectuo fortuitu non or propter hoc fortuitus stragendagatypter ipsum: sed dicitur pinet Me ad intellectum pledictiss aest pie sciretur dignissesset ut propter ipsu3fieret actio. a quintam dico *per acci:

des capitur dupliciteri vito modo viliotat non intentione: alio modo ut notat pioeositione cotingenter veram . pumomodo fi*foxtuna est ea per accidens sui effectus fortuiti et non secundo modo:et musicus in casu predicto recidicitur caper acci sens:accipiedo accides primo in Si sed lingi ca per accideno accipiesto p accideo serio mo: qil oc e per accidere mustino inca domuo .sic ergo p3 qualiter inpdicto casu diffinitio sortune non conuenitalido diffiixito: ex eo Rin diffinitione luper accidens capitur prout denotat non intentiodine .EHdlextam concedo ae casus et fortunae sunt cause per se et hoc effectuum intentorum:seandiunt cause per se respectu Aectuum casusilium: sea per acciden o. Ulteriud quam dicebatur hec est per se: Mituna est causa effectuo fortuiti conceditur.cum hoc tamen stat:*sit causa per accidera: prout hoc per accidens notat non intentionem agetitio:qua ui non fit causa effectuo fortuiti per accides: prout lyper acciscens notat propositionem esse contingenter veram

, Questio. XIIII.

A aeritur utrum aliquid fiat a

d fortuna et casti et arguitur primogi no. niuidi Mnialia in natura: sed aliqui effectus is insuales sunt mali: ergo taleolio sunt at natura .maior est nota ex eo * deus et naetultura nihil agunt frustra seu inali. minor lil probatur:qim Sstraque dictatur esse effectus casu alta dictitur peccata et mala in natura .cScto naturano abiistat in manuis: nec deficit in necessarijsivi dici, tur tertio de ala:modo stati qui fieret effectus casualeo:sicut monstra: si homogeneraretur cfi tribuo pedibus: vel cum vno:tuc natura abii daret in stiperstulo:vr deficeret in necessari o. nihil fit preter intentione: ergo nihil fit a casarpsitia tenet per diffinitione casus:asis prohatur: quonine quod fit: fit aptimae causa: que nidi regit preter intentiosne .ad cuiustibet enim effectuos ductio id concurrit prima causa efficies.si Auarto in celo niihil fit a castit ergo nec in istis inferioribus: pntia tenet ex eo crista inferiora re tura celo. iis probaturae eoae motus celestes qui fiunt in cero fissi rasimiliter no extra semper et freque ter. Quinto .si aliquid fieret a casuvel hoc estet propter doc*fieret raro urh causio eius sufficieter applicatis talis effectus ab eis Iaducituraeo potest dici pusilii: nam tue alique coruunctiones

planetarum: sicuti teque Mart raro diceretur ii eri a casu et similiana: est falsum: iiec pol dici pin: exeoqiquotiescutia cause alicuiuo effectus sunt sufficienter applicate ad illii effectununcce statio sequitur ille esseclud.

postium est Arist o. de cuius intelio

ne est aliquid fieri a casu et a miliana. In illa ciuesti de prismo videndum est an aliquid fiat a casu .secundo videndum est qualiter aliquid dicatur fieri casti. et similiter suo modo videndum est de mit una.tertio si casus et fortuita reperianatur in contingetvibuo ad utrumlibet.

Quantum ad primuin scimum e vi erant

tale opiniones extreme de ista materia et una media .Prima erat ep niihil fi reta eam: et illa dixit hoc eme ideo: quia omet nia ex necessitate eue iuunt. Etlla opin(o eratque dixit ceoninsa fierent a casu: et mouebantur ab isto principiorqr oiaque filii ueter intentioliem agetio si ita eam: festo laquemit in iratura Sulpi ter iliteiuione agetis ex eo gi si fierent cum interione agetis oporteretae natura pauceo cognosce

rei fine prodii cedunt: sed hoc non leuestim apis deae ditia dcognoscit litieqiii acquirit ut per eius descetisurii. et ideo didicit ista opinio ae lapio dcscendita casu. Et consimiliter dicit coris mileo effectus qui fiunt a natura fieri a casu: et stly ista opinio dicit ecessitas operulonii et dispositionii rerutiaturali ii ii6 prouenit ex parte finis: dex 'arte mater te: unde dictit in no pluit propter herbastquia pluuia aliquando nocet berbis licii taedest: sed pluit propter hoc ep piluo vapor calefactus eleuatur sui tan:et postea couersus in aquam propter grauitate descedit et fit pluuia. It titra istas opinio' nes Fin opinione media pontitur conclusionis: prsmacra liqua fiunt aram et aliqua non ip limia patet: qi aliqua filii per intentione agentis vride artifex sicut si aliqua do intendit scribere a.scribit b.Mi patetinam iid est verisimile et, motus celestes fiant casu aliter pom ita regulariter filii: patet hoc

per diffinitionem casus: illae in que nuta casu:non sint seinsper et frequenter Chla rationes ergo opilitona contrariam respondetur a a ratione olime: ci non omnia de ite siqua te euenituit: per docenim tolleret iii libertas liberi arbitrii. 1id rationem secunde cii diccbatur: illa qile. 'diicit nata rapducti preterilitentione: respondeturae verti est si in tetitio capitur pio glutione: lapio eii iniquum descendit troit cognoscit finem rumpier quem descedit: si vero intelio caperetur pro inclinatione itat irati: tanc negatur voc q) fit a naetura fit prer intentione: unde quit lapis descendit quilo de scendat pie ter cognitioiae: in iad descedit plerinclinationetiaturale: modo cum dicitur casu alia stantque t piet rintentionem agentis: intelligitur preter inclinatione natura:

teisti ergo quum lapis desie ait et stigit ollam descensus il te no est casualio:qi ad illum inclinatur lapis ex minatura: diractio olle dicitur casualis: quia ad illam no inclinatur ex sui natura .Et ulteriuo qua do dicebat ista opinio Unci plueret propter i et bae: negaturi et quasto diciturae aliqua o tiocet herbis:dicitur hoc est a casu. sto viso patet mali: qua fit ita eam:vidcdum est modo propter quid aliquid dilacitur fieri a casum a quod respondetur: misim fit a casti: qi fit pter inretione et inclinatione naturale ipitio abduceis etc.

Quantum ad lacu duna: suppono primo

liristio inferioribus ad cuiuscunq3 effectuo productionem concurrulit plura agentia particularia: unde ad cuiuscula effectus pio ductione prima causa effective coticurrit.CSecundo suppono quod quelibet talia agentia plura minus in sub alio vel ambo sub tertio ista quod inter omnia ista est dare vim in primum. ista suppositio uel et exsecundo et ternonietaphrfice et quarto huius. Exertio suppono quod insterilia agetitia ageno primum agit mediantibus ali o i iij qua mediantibus iii strumentio dirigeno et regulano acti nco illorum agentium: cogito sceno quemcunco effectum producendum a secimi illis causis partialibus .patet doc nam non videtur verisimile quod deus se ii illud prinium pio duacata licitem effectiidque iro cognosca duce dum tetqtie in producat pieter eius ilitentionein. 2 sic sui abisti lictio maliquia dici miro posse fieri a casu dii pliciter: scisini pthel

in quid. Illud dicitur steria casu si inpliciter quod fir pler

83쪽

intentione cuiuslibet agentisipnia, ducentio iis ae nullum agentiunt ipsum produceritiis in inteligat. ed illud potest dici fieri a casu sal quid O fit apturit iuga geritibus: et fit

preterisItentione aliquorum: de numero florum agentium:

sed non Oinmu .verbi gratia: si aliquis effectus producere simula sorte et platone: et produceretur a sorte preter iii tentionem: et a platone cum intentione:tulic ille effectus diceretur steria castusniqd verbi gratia. Si sortes iret adsequasi iam illa intretione qi vellet trairere nauem: et plato iret illati xtentio ite vivellat se balneare:et tunc cogerctur ad trairendum iis ueni cum sorte tutic illa tractio nauis posset dici cassii aliam quia: quia in ordine adplatoncm: licet non in oredine adsoueni.c Clic sit prima conclusio. In natura alis quid potest steria casu secundo modo.probatur:quia possi bile est y aliquis lapis descedat et in desceta frangatunam ollam Similiter pombile est ramis naturale intendat aliquem finem puta producere sibi finitae: et producat sibi dist lamiae:puta nioli strum:ergo conclusio vera. antecedes patet de te:consequentia probatur. nam huiusmodi effectus sicut fractio olle et productio monstri: sunt effectus casuales respectu noni inatorum agentium postes fiunt pieter naturalem inclinationem:et intentionem ipsorum. si Seculido: in arte aliquando aliqua fiunt a casmita etiam in natura: consequiis tenet ex eo incut est in arte ita etiam in natura:cu3 argis imitatim nature. ESecunda conclusto. nihil fit a casu ninpliciteripiebatui quia omne quod finsita pluribus agetibus concurretibus per primam suppositioneni: interque unum est primum per secundam: ire siectiani producendum cogito scit: et propter illum agit: vel producti per tertia. ergo talis effectito non fit simpliciter a casu: tenet consequentiaci illud dicitur fieri sinis liciter a casa quo a fit preter in tetrationem cuiuilibet producentis. C Stalido arguttur ad ideautoritare Linconi elisis et eius exeniplo:superisto secundo ubi dicit: aesi paterfamilias suum bouem sciret cecidisse ad puteum et mitisit mitem et pia tollem filios suos ad puteum: auferedo aquam:et mittat eoo ficim unus nesciat de alloqd sibi Gmittitur:et credat eos stimul venire a a puteum: et qui, videt bovem extral)uteum a puteo et talis extractio bovi non est casualis respectu mittes allo: sed belle respectu missurum, ita muto aliquis talio effectus sit bene casualis respectu aliquarum causa rvin particularium Motaure respectus pume scilicet dei tetraues ista que dicimus fieri casu aliter respectu causarum particularium etiam fieret castraliter respectu prime cause:sequeretur; post milia essent facta non conseruarentura prinia causa: postq3fuissent facta preter eius intentionem: sed consequeno est falsum demonstrioqproducta sunt iii et Cet conseruantur aptima canis. Tertio autoritate Boetii dicetitia:quecunq3 veniunt sunt debite ordinata et benefacta: et ideo nihilinordinatur in natura: sed si aliquid dicitur inordinatum: hoc est solvina ala ostra apparentiam non deviando ab ordine nature vitiuersalio: sest bene particulario. Ex istae conclusione patet saevi no sequitur hoc fit preter intentionem agentia illiustergo fit preter ii tentionem agentis ab inferiori ad superius negat ille: sic etiam no sequitur hoc e casulite respectu illius agentio: crino est casuale respectu agentis: qiboc nomen casuale sit, cludit negationem. ecundo sequiturae aliqua possunt diici magio et minus casualia: iiamque fiunt puter plurium agentium intretitione in i 1 nimio casualia dicuntur B illaque non sipiit picter intentione tota gentini payduceiitrii.

Quantum ad tertium presupposita distilu

ctione colatinsciitio in contingens rarum: contingens ut in pluribuo: et incontingeno advir nubet:similiter g coiit ingetia ad utrumlibet potest attendi in oram ead causam niate rialem et subiectivam: vel inoiditae ad causam efficientem et hoc in oratiae ad ageno pure naturale vel ad ageno secutidum inopos tum suppono primo:* agentia naniralia plu,rteo et Dequentius producimi effectus intentoo:Si toti intetoo patet hoc.uam pluries pio ducitur domo cum quin*rigitio in una manu Scum pluribuo vel paucioribus lini iuditer pluriecipio ducitis r vitutis deum viro capite meum plustibus. Eccunda suppositio magentiaqtie agivit pisa pios positi iiivpliari eo producunt effectito notabilis bonitatis dr italitie citios intelidunt: aepio ductitit effictus quos non intelidunt:videmii enim illos diequentitis ditari qui laborant et intendunt pro divitiis: is illo et quinoi: laborant pro ipsio. verutam i agentia fimpio postium plus deficiunt ab colum intentomagentia pure naturalia ne agentia fini propositum: et huius ratio est: nam agentia naturalia: agunt solum piopter bonunuas ctia autem Fila propositu ilia sus pro liter bonum apparens. LCertia suppositio: cxcasus Iprieoquendo: tuc accidit quum producitur aliquis effectus uointentuo:seu preter intentionein: et liacuitationem agentium naturalium non sin propositum. Et notat croico agentium et nosminopositum:qi qmio eclipsis lune fit preter intentionem ipsius motoris:propter docve cliptio tune est defectus luminis lune: modo motor non intendit desectum sui orbis mobilis. Et Sirio eclipsis lunestat raro: nolita ineri dicitur fieri a casuppler hoc pilo sit pler intelionem suarum causam agentium simul et etiam semper fit quando omneo eius care se agenteo simul creciirriit. Patet hoc etiam ex alio gi non fiat a casumam eclipsi olune potest piesciri:sed casualiaet fortuita noti possunt pres iri.dicit enimDristo casumet fortuna esse ilicerta. Quarto suppono ae tunc accidit fortuna qxii do aliquio emtus notabilis bonitatio vel nia litie accidit alicui agenti fini propositum piereretuo intenonem.sex istae suppositione sequitur * qui pauciora precogitant et intelisdsiti plura accidui eis miruit amaret l)oc: rumi omnes effectus boni qui eis accidui di ut uretectus fortuiti:veue iniit ei fortui te piopter hoc craccidunt eis preter intentionem eos

et propter hoc conium ter dicitur: ubi maximito intellectus ibi millinia fortuna:quod rid intelligitur ae magio sapientishlio nitituo de bono accidat: 'intelligitur u magis sapietibuo: qui Delii ultio prouidet: iicio ita effecti is dictitur foratuiti:et minuo sapientibus plures effectuo dicuntur mini et i .Et totum dicitur pridipter hoc aedicterminuo mitiana connotat aliquent effectum fieri vel accidcre preter eius intretionentisco illius cui accidit.CTunc sit prima conclusio ae aescipiendo casum proprie sicut iam dictu 3 est:ca sua reperitur in edtingetatibus raro: patet l)oc: nam per tertiam suppostationem:tunc castio dicitur accidere: quado producitur alioquio effectuo pieter intentionem agentiuin naturalium:*avoc est raro et non in cotingentibu oequaliter: per primam suppositionem: ergo casus reperitvr in contingentibuo raetro: et iid incontingentibus equaliter. CSecunda conclusio accipiendo fortunam pioprie sicut dictum est noli reperitur in cora turgentibua equaliter:probatur:nam per quarta suppositionem: tunc accidit fortuna: ado eueisit aliquis esse:ctus notabilio bonitatis vel malitie preter intentione agentio Fui propositulinsed hoc est raro per seclidam suppositionem et non equaliter. ergo Lil ea tia conclusio accipiendomitu nam improprie aliter dicti tua est casuset Dit una reperim aurineontingetitibuo equaliter: imo adhuc ita large accipimitur casus et fortuna: qi aliquem effectum intentum diciti ius esse fortunaria: unde aliquem ludentem ad taxillos si lucratur dicimus hoc esse a fortiina:non obstrinte qa intendebat lucrari .uam Commentator qn dixit casum et mitu nanoti reperiri in contingetibus equaliter intellexit doce su3 et mitianam accipiendo propite: sicutia exponebatur. Hattoneo principaleo bene probat niihil fieri a casu simpliciter cum quo taliaeustat multa fieri casusniqii id.

mr m natura nat edat pro

ducere monstrum: et arguitur primo qo sic: monstrii intenditui prodiici a tratura ergo.consequentia videtur eme bona: antecede probatur: nam positoq, iam productus sit unus homo in onstrostro: tunc arguitur sic: hoc demonstrando istunt hominem intelliatur producia natura .sed l)oc est monstrum ergo monstrum intenditur pio ducta natura coiisequelitia bona quia sullo, gismuo expositoiiuo:et minoi est vera:sicut paret per castini quod iis imi sit vera patet:quia hoc est eiusdem meciei cum producentc: ergo i minum intenditur ab ipso: quo nisi non esset mollersi. Secudo ad cuiuscuum estri productione concurrit prima causa: sed istantia i producit nil ter eius iii

lentione:ergo ad minus ipsa intendit illud. t Certio nionstrum est etia

84쪽

illatim estens naturale: a quodlibet naturale munia, ludicitur interia itura natura .ergo etc. cae nionstrum sit eno iraturale pl3:qi est conlpossiti ex materia et mimari tale nominas laturale. ergo. duarto in productioire monstri materia dispotiitur per naturam: pro gnatione monstri : ergo monetiti uni intenditur ae natura: consequetitia tenet: quia nisi ex hoc posset probari intendi a natura: videlicetiquia materia disponitur per natura ad gnatione molitii: consimili modo non poli uinus probare naturam agere propter finem. unde propter hocae natura disponit materiam dispositionibu conuenientibus fini generador nos dicimus siue arguimu qi natura agat propter finem.CQuinto. nisi monstrum injicii deretur a natura sequeretur et post esset productit ima amplius haberet curam de eo:cosequesto est talis3 salsita

latet:qinoo videmus postm aliqs homo est genera tuo cu3

ex digitis in una manu:natura ita bene nutrit et auget sex tum digitum sicut alios: quoa non est et si non haberet cura de eo. Sexto monstra non sunt gratis imo fiunt aliquans do propter metu:ergo videtur* intendantur a natura .consequentia patet: antecedens probatur: qi monstra fiunt affdiniora dum euenire aliquia futurum: paret doc per domanos quando nascebantur eio monstra offerebant hec diis eorum:vt auferrent ab eis illud malum futurum:cuius ni aetv illud monstruin erat plenos statio.

In oppost ruinargustiir sic.peccatu et map

lum ita ture non intenditur a natura: sed monstrii dui foetacatum naturetergo. ramido monstruosimo est dispositio disconuenteno et innaturalis ipsarii rerum monstitiosarum ergo natura nonini id stea propter hoc ynatura non intedit disconumientia et in naturalia rerum naturauit. Tertio . in tura producat monstrum: cest sicam: quoa aut fit a casu fit preter intentioncin illium respectu cuius dicitur ille casuo. ergo cum monstra dicantur insta alia revectu nature particulario sequitur cinatura non intendae ipsorum defectunt. Quarto. cui in demostris in arte: ita est etiade monstrio in nataera:sed sic est * artifex facit capreter inctentionem faciendi ea .ergo etiam lic est De monstrio natuetralibus:maior videtur elim vera:mmoti patet: natu quum aliquis intendit Mibere visa in oratio item veram: et scribit una in falsam: hoc est pretereino in tetitionem. patet hoc: cirpostidest scripta statim delet eam: quando videt eam esse falsam. qn ista quellione primo videdum est de in id sto mimo buvio termini monstrum fecit videdum est de cassio in gnati gnatione molistri .tertio de quesito.

Quantum ad punium seselidum est semon

strum dicitur eucit ire in natura preter comunem et solitum curium nature:ad aliquod futurum destgnandum.vnde antiqui sicut designabatur in sexto argumento permostra grantis in tali vel tali regione pronosticabarur talia vel talia futura euenire in tali vel tali regno:itam hic terminuo monastrum:est terminuo conixotativus: qui sipponens pro ali et conotat ipsum este factum preter comuneni et solitum cursu3 nature:et conotat ipsum habere quandam difformitatem in ordine deffectus naturales consuetos producimuis non inordine ast totum uniuersu nuvndemonstrum licet sit quedam diffoemitas ad effectus naturales seu ad aliquos eis et cmomon tamen in ordine ad totum uniuersianuvia de Suis homo cum duobus capitibus sit quedam difformitas in specie humana: non tamen ad totum uniuersum: ex hoc aetolii vitinersum decoratur: et fit pulclirius per monstra.

Qualitum ad secundum articulam scieno

clum est*generationes monstrottim aliquado fiunt ex pternateriecvt quando est nimis multa:vel nimio paeuca: unde dicit Albertusae semel generabatur una puella cu3masilio pendentibus: et hoc propter hundantiam semitato: sed quae eo generatur homines sine pedibus:vel cum vno pede:hoc est propter paucitatem materie. Aliquando etiam inoni traiiunt ex parte coiitineritis:vnde aliqualido propter strictitudinem matricio vel propter rupturam:vel indebitam itino, lutioixeni viesciitam: generatur moria aliter: et aliter dispotita. Eliquando etia in generantur ex parte agetis: et hoc ex partesilantio instrilinentinus sicut stunt qualitates prime:

vi Ide aliqvado Ipter nimia defectu calotio vel alio intolgenerantur viri maleficisti: qui pomunt dici monstra: qino possunt habere usum cuni mulieribus sicut coinum rei solet viri Aliqua do autem ex parte agentio principalis: ibi ali pro aliquo tempore emet constellatio conueniens prognastione porcorum et pluo invitor ore S in alio:tunc forte per illam cori stet ationein generarctur domo habens vultu magis longum S coiisuetus est esse vultus bominis: qi illa constellatio voluit producere vultum porci: meratio vultum hominis: ille ergo cause concurrentes refralagen trasea clinvicem simul producunt vultum homiliis longum:et longio, rem ideo muniter soleaito, e vultus dominum .ergo et

Quantum ad tertium articu Iulii sit prima

distinctio:*duplex est natura: uniuersatio et particularis: sicut pitus dicebatur per natu ramuniuersalem intelligitiir prima causa. Secunda distinctio .naturam aliquid ita oracline intendere: potest intelligi dupliciter:vno modo puncis paeliteritano mel tuo et optimatum ordine intelionis. Elio modo minus principaliter: et quodammodo minus punctet paliter conditionaliter: ubi noti potcst obtinere optinimverhi gratia tui si aliquio iret ad curiam domanam: et intcnderet procurare episcopatu: et in casu ubi non obtineret episcopatum vellet impetrare unam dignitatem aliam scilicet prepo si mram: tu sic principaliter in te adcret episcopatu tu et niuanuo principaliter intenderet preposituram vel aliquod tale militer quum aliquis iapio descenderet principaliter intederet descendere per lineam rectam: et minus pinicipaliter per lineam obliquam:nam si caderet supia aliquam tabulli transuertibiliter positam descenderet per lineam obliquam si posset corti distinctio. in monstrum uno modo capiet tur pro subiecto alicuius alio modo pro monstruositatescudisformidispositione subiecti. CTunc aliqui ponunt istas conclusion olpimac natura particulario bene in redit producere monstrum accipiendo monstrum pro subiecto: seu Dillareque est monstruosa: probatur:nam tuo 'ucto alid modistro ar. .uitur sic:hoc intendi ira natura: ergo per eonvera sonem simplicem intedit natura hoc. Eeaboc est monstruaccipiendo monstrum pio sub lecto relabse Iute: non plout iste terminus monstrum notat monstruositate. Secunda conciti natura particulatio no intendit monstrii interio, ne principali: prout hic terminuo nion striam supponti pro taeli dii positione: patet:qi in tali intentione int . dii quo a melius est:modo i ilia dispositio non est melior. Certia cosses clusio .natura particulario belle intendit monstrum accipi Edo molistrum pro tali dispositione intentione minuo princispalltpatri: quia post mel tuo est productio stib dispositio.

ne etiam indebita S li omnino non produceretur: sequitii rmappetat producere magi Amoninuio no producere: ergo talis dispositio indebita intenditur minus principaliter. Breuiter non curando de istis conclusionibuo aliter pol saluari questio pro qua stipponeri dum est p aliqua suntverba sicut tantistati itelligere cognoscere stire intendere aps petererque termitios sequetera ferestringunt ad supponens dum pio hio pro quibus supponinit no ablatu te: sed cita prepellatione rationis inani conceptuo precedent eo talia vershamo restringeret ad supponendii odio pro quibus suppotissicii in tali appellanoe: et isto modo 'ceditur indesi trimi et v nucognouit Aristodiet in Tristomo cognouit bent rimi etvnnus sto suppossio sit prima coclusio natura particula, rigno intendit, uceremo strunt probatimo straoni fieri a casum ordine ad natura particulare: erso natura particu clario preter intelionem Dducit in Sstra: et per otio non intendit producere monstrum. Erendo natura inteliditae diiscere sibi istim te et nodissimile: modo quii produciatur mostra producuntur dissimilia in dispositioitibus producentibus. L ecne ac o siclusio in onstrum interiditura iratum obatur per primam ratione positam in principio questionis:itaq3 virtuo conclusion usii stat in hoc qi piodiicto aliquo mones stro natura particulario bene intendebat producere hoc drion intendebat producere hoc sub tali rationcmonstruosa QTernaeon lusio. monstrum intenditur a natura uniuersali: et nati ira usio interidit adiducere monstrinpt3 na qi suntinostra:hoc est ad decole viuuersi: domiae tale intedit irati ira vlio. Ex alio natura usi obni scit ipsuiu fieri talis dispossitionis. qnonrducitisam talepter inretitione.etii cur piluo

dicebatur incudine ad patina caustamno si itali i casualia:

85쪽

scd omni que pratacit:et qualitercus producit cum inteuone ergo natura viaiuersalis ita intendit producere moli stra sicut inolistra intendiitur ab ea.setiimaginandu est hoc quia sicut in arte aliqua domagister operio precipit subdisto suo; verbi gratia de arte pisigedi lacias ibi talem imagis iam pemata milie subditus nesci adque ni finem vias de doletur hebet facere talem imaginem trecte facit ea in costra inteliotienia unde postv circa illam imaginem facte sui alie imagines:tune propter diuersitatem talium imaginum totum aggregatum redditur valde pulchrii:et hoc bene sciebat magister operto: uis hoc non piesciebat subditus .ita recte est ita natura quum productitur mostra causa uniuerasalis bene inescit mea: liocvniuersum redditur valde pullac iumergo intendit puricipaliter monstrunt.

Ad rationes dico vi omnes ratides addu

ctet incinae:alique bene probatae natura particularis ito int*dit mostium: sed aemostrumuit editur etc. Et alique bene piobatae natura uniuersalio intedit monstrum et ereuerso. Et nota; ista propositioinδstrum inteditura natura p. ticulari:hdcosi uertitur in istam quod intenditur a natura est monstruimaea in istam quod intenditur a natura partiaculari est vel erit monstrum,

lsit sortibus et operationibus naturalibus illecesimo sit ex fine:vel ex materia: verbi gratia aedentes anteriore osuit acuti: et pois steridies sint obtusi. an sit Fim ex gentia in Oniaterie:sicut quidam antiqui dixerunt ci- esset propter paucitatem materie ivel multitua nem niatarie dentium alite et retro. Melan hoc stipio pter finem nam sic sequeretur et agens naturale quod agit quiusmodi dispositioneo cognosceret finem: sedi oc est fabsumi ex eo; multa sunt agetia naturalia quen 6 cogito scutiliae: probatur conseque ita: quia aliter agetia naturalia novideretur agere lauiusmodi dispositiones naturales nisi ac sis. CSecudo sicut est in arte ita videtur eme in naturae ex eo ae ars cst imitatrix nature: sed in arte ite cessita capitur ex materia et non ex sine Assumptu probaturicilia costitutionedonius pitino pollutur lapides:qui sunt grauiores:deinde lignaque sunt iterum mimis grauiamio dotalio situs et

dispositio domuon6lit piopter finem ipsi nodomuo: sed fit propte exig8ti in ipsius materie domus.QTertio.nam mpiuit ilo fit propter aliquem finem: sed sin exigentiam materte: ergo non cuiustibet operaticinio et dispositionis naturae iis necessirio prouenit ex sine; sed ex materia. sequentia tenen prima paro antecedentio patet. nam si veret propter aliquem sinem hoc videretur est e propter crementum ire harum et frumentotum: sed hoc est falsum i qilia aliquando

ita nocet sicut prodest. secunda paro antecedenti piobatur quia ae pluit fit ex eo ae vapoicalefactus calore extrinseco puta solis eleuatur iurium usq; ad mediam regionem aeriget tunc ibi ex frigiditate medie regionis aeris credensatur in imbe: et co uertitur in aqua inet naturaliter grauio descendit et time plui lacristo sequiturae pluuia fit m exigentiam materie et ii onfinis. Quarto sepefiunt operationes et dispositioneo naturales quum tamen non attingitur finis is cutiit in gelu ratione momi .ergo videtur cet altum opera tionum et dispositionum necessita figismexigentiam ma terie. Dctus his illud est causa nece citat isositionumet operationum naturaliuimad quo couehieliter responde,

tur ad interrogationem lactam per propter quid necessarie mitti leo dispositiones et operat loneo naturales: sed hoc est materia ergo.maloi est nota et minoi patetisti sidoqueri ilius piopter quid est homoeorruptibilis respondetur m habet materiam,

In oppositum estAristo in fine huius secti

ari ubi vult qinecessitas dispositioitum et operationum naaturalitisit ex fine et iij ex materia:verbi gratia: viqi serra est sic vel sic disposita moesi piopter materiam: sed adipter fine ime : phia secare dura. Similiter et denteo anteriores sint

acuti: et posterioreo obtusino est propter hocq in dentibus

posteriolibus sit plus de materia. ed propter hoccideres anteriores debet diuid e cibum:et deleo posteriores debet materere ipsum rei militer ut oculus est de materia diaphona puta de aqua:est propter hoc q=potiit recipere formas et specleo visibilium mediatibus quibus pol eri visio. ii ista questione primo videndum est an natura agat propter Mem:secundo de quesito.

Eluantum ad primum pono istam conci

soli enucr natura ages aliquam dispositione agit illam inopter finem: probatur: ageo naturale in omni actione sua insmidit stilem:ergo propter illum agit anteced cito probatur: quia sino sequeretur ae in natura iuvit fieret a casa sed docest falsum: et cotra ea que dicta sunt: alia probatur: qr iis iii

fieret pieterinimonem ageti naturatio: pollo in actione eius nihil intenderet: sc3iuillum fine rite etiam nihil preter eius intelloilem acciderenet per piis nihil fieret a casti amympie dicta ast hoc ycliquid dicatura casu fieri requiritur; ipsum eueniat preter intenonem agetio particularis: ex quo producit*r. Et intelligo per interionem agetis parti: cularis: cognitionem vel inclitiationem nature qua inclinatur et dirigitur ab intelligeti cognoscente. OZoeundo affidem:quia videmus q)ellectum et dispositiones rerum sempvel Tequeter fiunt bimili modo: pat 3 ut inocultio situatur in capite ante et no retro etc. quod no est et si agens naturale in eiugactione id in lederet nem. Tertio ad ide: si geoiti sua actione no inrederet aliquem finem sequeretur quod omnia que produceretiproduceret a casu sed thoe est falsum probatur consequetia ex coci nihil corii que produceret: induceret cum ilitatione sed preter intentionem .ergo etc.

Quantum ad secundum articulum pono

ptimo vitam diltinctione; et est*quantum sufficit istae post,to:quoddam dicitur necessarium simpliciter: verbi gratia: deum esse est necessarium simpli iter.Ulio modo dicitur ne cestaritim ex suppositione verbi gratia si aliquio debet diu vivere necesse est ut habeat alimentum.Tertio modo capis turpiqvilii verbi gratia. Et sortes debet esse et uiueremere

sevir *habeat vesteolidest utile.tunc Finboc possiet ita teliij si questior utrum necessitae rides utilitas dispostiloniam naturalium sit et fine vel exingteria. ysto viso par intentione Tristo potest responderia ames senem duabus conclusionibus:quarum prima est illa: ad hoc*dimositiones et operationes natura leo sint mecesse est esse materiam: probatur quia impossibile esset dispositioncs et operationeo fieri misi essct materia ex qua fierent:similiter nec est ei:nec posset fieri serran iste et materia:similiter necessent nec possent fierident aliteriotes acuti et posteriores obtusis nisi est et male ria .ESecunda conclusit o. qa causa necessitatis: id est utilistas dispositionum rerum iratu talitim estiuiso:yter que disspositionea talium rerum sunt necessarie: batur: illud est causa dispositio tinnirerit iraturalium: per Occiueiate ter respondetur ad interrogationem factam propter quidi tale dispositiones rerum natura vim sunt necessarie:sed hoc est filiis et nomateria .ergo maior nota: minor patet: nam quunt querisypter quia serra est ex materia taliter disposita .rieam nect*r m propter secare dura:*uis ad hoc ae sit serra ne exstarium est ci sit ferrum: et eum talis ite cessimo sit opus et finis ipsilio ferre Clatando. sicut in demonstratione emiste se hqbent ad conclusionem ita in naturalibus finio serabet ad ea qlle oldi irenturas finem: sed in demonstratiotie necessimo premissarum est causa necessitatio coclusionis:ergo in naturalibus finis est causa necessitatio eorum qire sit in finem maior est nota: quia sicut in deanon stratione premiste inius cognoscsitur qua conclusio:et sui it priores in intelione ita iii naturalibus finis est pilus in ilitentioneiqua mitte sit posterius in executio eminor patet propter docvsi piemi iesunt necessarie:conclusio est laeeestaria. QTertio dis positioncs rerum naturalium iiiiiit secudum exigentiam Disiet no secudum exigentiam materie:ergo causa necessitatio rerrum naturalium videtur esse finio ipse quetia tenetiano probaturici si iid fieret scoeni exigetiam mi is sed Fm exigentia materiessequeretur quod in generatione corporum natura, lium et inentibus itaturalibus semper magis grauia dea here iit si mari insertuo: et magis leuia superiuo: et medio mo

86쪽

inodo se haberetia ist medio: sed hoc est falsum ex eo; post,

q3 seinperdispositione3 et litus rerum ita turalium fieret Finexigentiam luaterie. Isitas consequelitis patet. nam tunc quod est inferius iri hole deberet esse os: ex eo *oma suntniagis gratiis et terrestria: et totum quod est supia deberet esse spiritus: et sanguis: ex coae istam iit de natura magis leuuet totum e destin medio deberet eme caro:de materia me dio modo se trabeiite iii grauitate et leuitate inter materia 3 omium ex utra parte: et materiam saliguinis ex alia parte. Igitur recolligendo conclusiones positas ad hoc aedispositiones tera naturalium et ipse reo natura leo stilla neccme est esse materiam rei naturalici : et causa talis ne talutatis est mnis.quod patet: quia ci serra sit: nece cesteste ferrum .et causa talio treces ita is est nitis ferre: sndiuidere dura. similiter; oculus sit necesse est ut materia diaphoria sit. et talio cauetis necessitatis est finis ipsisuo oculi: Q3 videre. Et secunda conclusio intelligitur de dispositionibus et operationibu Esalutio: non autem de nocivio et corruptiuio: sicut sunt moro et senectus:vnde talia iid sunt necessaria simpliciter sed pio pter materiam.

Ad rationes principales. Ad primam non

quodcvtuna tig etc.admittatur ergo non quodcunmilitea itfiixein negatur coli sequentia: Mintentio fimo non senipsumitur pro inteiitione:si cognitione finis: sed aliquando pro inclinatione naturali ipsius agentio ad prodiicendunt talem vel talem finem. ii a secundam dico ci talio finio et dispositio non solum sit pinexigentiam mater te: sed etiam propter finem: nam in factione domus super ligna ponsitur grauiora: sicut sunt latera:propter custodiam lignorii ut nodestruantur a pluuia:et hoc apparet: qi artifex non solum facit talem situm ad dispositionem illarum m iam naturalissyni exigentiam materte et vernetiam secundum exigentiam finis. tertiam de pluuia dico mimo propter cremenatum herbaru3:sed si aliquando nocet herbis:hoc est a casu. M quartam dico aenon semper oportet mattingatur fismo: si dispositiones et operationeo sunt propter finem: quia aliquando ageno naturale bene impediturin eius actione non obstantem intendebat finem determinatum. md ultimam dico,bene arguit ae dispositionum et operation vinnaturatiuni corruptibilium necessitas capitur ex materia: nec hoc est contra dicta superius.

Et sic est finis secundi libri physicorum magistri Tiberti

de Saxo ilia. tus dependet ex cognitionc nature et non econuerso taliter enim esset circulatio in huiusmodi cogit itionibus: quod est contra Bristo ut videtur non oportet ergo ut ignorato ino: tu sit necesse ignorare naturani: d magis ccouerso. Quinto natura potest cognosci per quietem: ergo non oportet g ignorato motu ignoretur natura:consequentla videtur esse

nota: pom quies videtur possie supplere defectum motus in cognitione nature:alite cedens patet: qinatura est principium motuo sicut ipsius quietio: et eco uertaret ideo clivirus meorum sit effectus nature: et cum effectus possit ducere incognitioneni caula: videturae ita per quietem possit cognossci sicut permotum. V Sexto. si motus esset principium coagnoscelidi naturam:tuc esset principiunt essendi: eo meadem sunt piincipia essendi et cognoscendi: sed psequeno est falsum motus enim non est principium essendi nature: ex eo Unatura est prior motu crgo. Heptimo. si sic sequeretur ton posset cognoscitiatura nisi cognosceretur motuorsed hoc est falsum: quutic intellectus simul plura intelligeret quod videtur esse contra Eiris o .in iit, .niet phy. dicentem: qui vitum non intelligit nihil intelligit ergo et c.

oppositum est Arist oteles in isto tertio

dicena aenecesse est ignorato motu ignotare naturam:patet hoc: quia in diffinitioenature polutur motus sicut patet infecundo: ubi diffini Sanir natura pes motum: modo nulla diffinitio potes cognoscit nisi omniaeque polluturmilla diffinitione comoscantur: et nullum di innitum potest perfecte cognosci nisi per eius distinitionem.ergotion potest cognorsei natura: nisi cognoscatur motus. Oed adueri tendum est in iste propositiones multum differtit:istimato momnincesse est ignorare naturam ret necredet ignorato motu iguorare naturani prima est diuisatsecunda reposim etc. Cridet huc iste inuitum differunt necesse est ignorato motu ignorarare natura metet necesse est motu ignotam ignoraretiatura 3 quia in puma iste terminus momo supponit distributium post sectur istu terminii ignorato includente negatione: et in secunda bic termitius ino tuo non supponit distributive. Et adhuc iste multum differunt metasse est ignorato motu ignorare naturam: et neccille est ignorato motu notiti si ignorare: qi in prima iste termitius natura no supponit pro re vsignificat absolute sed cum appellatione rationis vel conceptus illius terinini natura . In secum si autem supponit pro illa re S significat absolute sine tali appellatione:et ad vide dumis a clarius:premo suppono aliquas suppositione o lo sic leo fecundo ponam conclusiones de quesito.

Questiones super tertium librum physicolumi eiusdem magistri Biberti incipiunt.

V Questioi Gnsequeter circa terum

tum tertii libu physicorss queiri tirae. An ignorato motuit esse sit ignoraretiaturam Et ar

retur natura: quego:consequentiati de se: ditis pn: linqua ponullatine o turduo ablativi in designatione consequentie:habetini per unam cotiditionalem. Obi grati .sole ovente fit

exponitur sicisi solo istur fit dae secunda paro antecolet excogitinatura est si bstantia:et motus et accides: sed cognitio substantia est pum acciddie tempore et natura per Uristo. vii.nieta physice cognitio effectus Depeti det ex coagnitio ecause:sea natura es causa motus:ergo cognitio mo

Qualitum ad pili inim fit prima suppositio

omnes negationes vel omnes termini includetit eo negationem confundunt terminum sequelitem se mobiliter:nissa Ii, quod laneat egoreuma impediat:pateti stippositio ex logica. Secunda suppositio: g hoe verbum ignoro includit iregatione: p3m ignoro est idem quod no cognosco ecce clasve negationem. ITertia suppositio: crista verea cognosco: intelligo et cfacilit terminii sequie se supponere no absolute pio reo significat seacu appellatio erationio vel c&cptiis illius termini. Quarta suppositio: ivstnecesse aliqua doreddit sensum diuisunt rati gulido sensum tapositum ret quado sic vel ne patet ex logica . Si ita suppositio: propossetio in qua posivitur duo ablativi in designatione communi consequentio potest exponi per vitam conditionalem sicut ista.ignorato motu ignorat natura: et doede prso principali.

Quantum ad secundum articii Ium: sit dec

ptima conclusio quod hec est Misa ignorato motu necessc est ignorare naturam: patet hoc: quia valet una in cotiditiona leni cuius antecedens potest esse verum cosequente exsistite falso sicut dicebatur in primo argu mi illo. ESecurida c6 clusio: necesse est ignorato motu igitorare natisram: patet hoc: quia jec est necessaria si non cogit oscitur motu o no cotgis oscinirnatura:patetinam quod cog roscitur natura est pdiffinitio item nature: in qua ponitur motus: scd illa nopo, test cognosci vili cognoscatur motuo. ergo. trita congclusio .no est necesse ignorato illotan tiaram ignoraret patrum hoc: er postm cognita estis alma permotum potest diluarii cognitio motus:et latura ulterius cogito sciet de ea cci siderari:et filialiter virtus vltimariini duarii coelii sitossis statui

87쪽

nito natura ad placitum u

is noli post uin cogit oscere naturam n possum coagnoscere abstuet ocirco diu cogitosco:non requiritur miti litii natur non cognoscit M. M si

Ad rationes principales dico quod prima

est pio ptima conclusione. Ed secundam qua uis natura3 esse sit per se notumlhoc estum est difficilesta inuestigandutamen ast hoc et cognoscatita aliquid esse natura:oportet cecognoscatur metuo: ita aequum Aristo. dicit naturam cineest per se notum ilitelligit cynon est difficile iis uestigarena tura esse. Da tertia illa bene probat; natura potest coagnoscitio cognoscedo motu etc. Ed quartam dico * qua uis effectus sint notidies suis causio cegiistione quia est:tamen cause sunt notiores cognitione propter quid: et ita excognitione quia est effectuum possunt iis deitcntretii cognitionem propter citia effectuti: et taluio circlatio sit diuersitos neribus eosint sonum non est impossibili etc. d quinta dico aedicter insiliis quieo coimotat moturn cx eo *quieo

est carentia momet cum aptitudine ad motum: et non potest cognosci natura per quictem iligi cognoscatur per motum: ex eo; non potest cogitosti quies iiiiii cognoscatur motuo: Suis quies possit cognosci non cogitoscendo motu 3. Od sextam principia cognoscendi si int piliscipia essenai:verunt est pilaicipia cognoscendi propter quid mi odo motus no est principium cognoscendi naturam propter quia: sed solum quia est:sed natura bene estpriticipium eo hostendi illotii propter quid .et igitur itatura bene est puncipiti circindi inclarus: non enim existente natur existeret motus. Dd septimam quando dicitur: ivnum non ilitelligit nihil in Mili igiti intelligitur qui ad minus non ilitelligit unum nihil iiij telligit recte:sicut qui non habet unum denarium: nullii denarium habet:et ita intelligit Aristo te

sit bona M motus est actuo riitia filiae inpotentia .Et arolion: qi motus non est aliqtiadis

esi degenere ac r: qi motus est degene

liuo substantie est diffiititio. ecundo confirmatur hoc: cuius est demonstratio inius non debetes h dis itioi sed ipsius motus est demonstreatio aesteis impastio ipsi mobi lis demolistrabilio de ipso. ergo ipsum motus nostendis maior est nota: ex primo posteriorum: et minoriam de laesi Cmrtio illud quod non es in aliquovi est in aliquovno geneta est ex eo tir omnis diffinitio bona debet litare. ex generibuo. inquantitate qualitate et ubi.Sic ergo probatii est tutio predicta noti est bona:qi bona dirinitio debet esse cones cotentia est enim actus coipolis physici ormiit vitam habriis inpotentia. imiliter conuenit albedini remisse:que

tamen non est motus:nam albedo renii stat stitioniblecti est

actus entio quod quide Mens est in potentia ad albeditiem intensam. Secudo illa diffinitio non est bona: in qua ponuntur opposita: sed ista diffinitio est guiusmodupatet hoc

quia in ea ponuntur actu g et potentia :que sunt oppostra. CDeinde tertio probatur; motus non sit actus: nam per Pristo .in secundo de anima actuo et perfectio susit idem : dmotus non est pcrfectio:eigo etiani non est actus.assumptu probatiar excoqimo tuo est tend cntia ad perfectione. Eecundo ita iniribbiae molieni rutilat in actu: modosinsoluo esset actus mobili no oporteret cimobile moveretur ut fieret ii iacimpost iam est in actu pernrotum. Silario prohaturae motus iid sit actus entis in potentia inam si sic: tticeiis inpotentia sicli testinateria prima posse te se subiectu3 motus: sed hoc est falsum: falsitas patet ex eo: inopolictae subiecti sit ciis in actu per hoc enim mollio differta trans a mutatione naturali: consequetitia tenet postmesset actus entis iii potentia Secunao. quia motuo est actus entio in actu.ergo non inpotentia. consequentia videtur icii cre: post O non est istem ens in actu:et ens in potetia:antecede patet:quia est actus mobilis:sed mobile est eno in actu: cu3 sit compositum ex materia et mima. Eictuinto probatur: aenon sit actus entio in potentia ex eo stili sin quod est reduplicatiuum: et cum reduplicatio reduplicet de omni sequeretur ae motus esset actus entis in omnipotentia quod est al

su in .ergo et

Isi oppositu vuIt Aristo. in isto tertio ubi

dicit predictam diffinitionem esse bona. cyn ista questio ire primo prcnsistana aliquas suppositiones.secundo resposidebo ad quessisti M.

ad primum sit ista prima suppo

sitio ira domnem motum requiritur ni obile tet cum thoc alie qua divositio Finquam illud mobile se habeat aliter et alio tersmplius et posterius .hoc patet inductiveret de tu otia et erationio et di iniis utionio et de motu locali. Oecuda suppositio: ae mobile potest seliabere ad illam dispositioiic rei pliciterivno modo:*siinpliciter careat illa dispositione:itaci nil ii adlhuc habeat de ea. secundo modo *laabeat illam dispositionem complethtertio modo dicitur esset actu pera mixto potentie per talem dispositionem ex eo cr iam habet aliquid iii actu de illa dispositione:et est in potentia ad resia duum verbi gratia: sicut aqua simpliciter frigida inllisi hasbcito gradum caliditatis dicitur esse inpiira poteria ad caliditatem:quando vero habet totam latitudinem calidita tis dicitur esse in actu completo percaliditatem:quandovero est tepida dicitur esse iii actu permixto Dotentie per illam caliditatem: quam tunc habet.E Tertia suppositio aequa do a Iiquod mobile est inpura potetia ad aliquam disponenodia Gimot'Fm illa dispoite via qsi aqei pura pote ita ad caliditate/m nondudpcalefacta mec calefieri s mea: nec moueri: simili rerqtiando aliquod mobile est in actu completo per aliqua dispositioiaemon diciturinoueii Fni illam Serbi gratia:vt quairdo aliquod subscctii in habet caliditatem insunt monoli dicitur calefieri: nec moueri: sin illam calidita:

tem. Dctuaria suppositio:*quum aliquod mobile habet parte de aliqua dispositione: sm qita pol esse motu opol se habere dupliciter.vno modo ae non sit in continuo aequiri plus et pluo de ista dispositione verbi gratia:viqitando aliquod subiectu ei habet gradum caliditatio et quiescit sub ilalo:sic; non est in contiituo acquiri plus et pius de calidi taette:tmic iterum illud labiectum noli dicitur moueri Fni illas qualitarent.Alio modo op illud subiectum habens partem de illa dispositione nititiue sine interrilptione:habet plia de ista visbositione:tuite illud subiectum dicitur moueri sui istam dispositionem mam tunc illud subiectum continue se habet aliter et aliter fim istam dispositionem fim piluo et perasterilis. Et notandum est; iste dispositiones posite extendidunt se non solum ad motum deperditionis: sed etia ad motum acquisitionis Debet capi dispositio: prout extendit se non solum ad dispositiones positi uasi verum etiam piluaeti uas

Quantum ad inunduin pono istam cFclu

sione3:qr predicta diffiiistio motus est bona.probatiir: quia per eam explicite ostenditur totuo conceptuo: eui subordi natur hic terminuo motuo in sigilificandolpo per hoc ymmotu

88쪽

Questio. Is l. etsi

motus est actus elatis inpotentia: exprimitur quod mobile non dicitur moueri imita dispositio ite ad quaestui poten: tia pura:et propter hoc dicitur actuo:talis enim dispositio non dicitur actus ipsius mobilis trestim mobile est adhue in pura potentia ad istam divositione. Eiliter exprimi, riir quod mobile secundit illam dispositionem non dicitur moueri quando dicitur eme in actu completo: et hoc notat per hoc qisi actus entis in pomitia.Unde ad hoc cr aliq6 mobile dicatur moueri finaliquam dispositionem: requiris; partim sit in actumistam dispolitionem et ad residuum in potetis, Per hoc aut q6 dicitur Fm m in potetia:exprimiatiarq ad hoc vi aliquid dicatur moueri secundum aliquam dispositionemon sufficitae partim sit in em illam dimositione: et partim in potentia: sed cum hoc requiritur: aequii habet partem de illa dis opilioneisit in continua tendentiaetaneontinuo acquiri plus:et plus de illa dispositioile . Giergou predictam diffinitionem motus:sufficieter potest co gnosci quando aliquit dicatur moueri aliquam dispositicinemn quando non :ergo videtur ae predicta diffinitio sit valde bona unde quum dicitur motua est actus entio in potentia tym qi inpotentia .valet latum dicere sicuti quiudo aliquid mouetur actu:babet aliquam dispositione: et caret aliqua eiusdem generio:cum ista immediate post hoc acquire: a:et habet aliqua qua immediate ante hoe caruie vel majgis pioprie loquedo immediate ante hoc caruit aliqua qua modo habetiet immediate post hoc habebit aliqui:quamvido caret. Notandii est; siquis vestet ista dimnitione ex tendere ad generationet et corruptione proprie dictam: p test dicere ui generatio est actuamnosii potentia: qi in tians:m in illudens in potentia Amateria ante hoc im: mediate paruit isto actu:putamima quam modo habet: et corruptio esset assentis in potentia: iae caret aliquo activi quem immediate anted habuit. ECredo tamen aeproprie secundum intentionem Bristo. tendatur ad imitationes tempcnales diuisibiles pinvisantau eratio: diminutidas teratio:motus localis et

Ad rationes principalis.Ad prim 1 solius

substantie debet esse diffinitio intelligitur de diffinitide pure quid ditativa:cii boe in bili stat; terminorii degenere aecidentis pite me diffiiiittoeo exprimetes quid nominis:et talis est diffinitio motus Pascisam cuius est demostrat oetc.dicoqi alicuius dicimus esse demonstratione:vno modo sicut cdclusionis:et si liuo cuius est demonsti alio non de heleste diffiniti octilio modo lassi termini ineoplaxi demos strabilis de aliquo: iste cuius est dem5stratio bene est diffinitio:saltem expiimens quid nomiixio.ERE aliam dico muismo uont in tribus generibus:tamen bene habet vitingenuo super analogum scilicet actus: unde in paedicta dimilitione poni id actuo loco gnis. d-qi inio illa diffinitio est conuertibilis in motu et di de ala dico mvis intactu oratio inpotentia non tamen Fininin conmnua tendentia ad aliud eiusdem generis cum anima acquirendum: et sic deficit sibi hoc niembra: noem poteria: simi iter albedo remisia subiecit quiescentis sub ec non dicitur motus:etypter desectu illius medii Anci in potetia. Ita alia dico*cii actus et potentiano referuns ad ideno sui it opposita et sic estiti pie dicta diffinitione motus:vnde mobile mouetur sin aliqua; diffinitioiae:tunc dicitur eme in actu sin dispositionem:qua habet:sed dicitur esse in potentia se cundum dispositionem acquirendam eiusdem generis cum Dinpositione acquisita .hrid aliam dico vi mot' civilis sttendentia ad perfectio ite coinpleta: tame bene est perfectio incohleta:et sic etia actus iit copletus. 'stalia dico quod mobile bene mouetur ut sit in actu copleto cum hoc tamen statae in mouetur est sitamineopleto. Idalia 3 illa be ne probat motus non est actus entio inpura potentia sucut est materia pilina:sed bene cit actuo entis in potentia permixta modo quo dictu est. Ad aliam dico quod bene veru est quod motus est ac tuo entis in actu substantiali istacut ipsius coinpositi:ess quo benestat ip idemscst in potintia ad dispositionem accidentalem ima caret. Ad aliam dico quod illa bene procederet silla secundum non tenere tur specifice specificat et denotat motu 3 esse actum entio inpotentia secundum quod est in ulteriori tendentia ad ali qui stac iretidum eiusdem generis:cuillo quod iam has

bet:et per quod tam est iii actu.

Ertio quero Utru de signa

meorum que sunt:ali sunt permanetiar alia succestiua:et arguitur primo: quod nihil sit permaneo:sed quo alibet sit succes pinum pietar primam causam: quia sicut putio dicebatur omnia preter prima caussam dependent in fieri aptima causa et in conseruari: sicut lumena corpore lumitiosor sed modo sic est continue fit altua et aliud lumea corpore luminoso:et nullum est permanens: ergo quodlibet preter primam causam fit continue a prima causa: et q6 nullum sit permaneo idem in numero: sed bene secundii speciem . Seeudoprobatur

nullum Metis mccestiuii: nihil est cuius partes no sunt sed entis successivi parteolion sunt: ergo inaloi nota est ex eo quod ad cuiustibetentis esse requiruntur partes eius e Platet hoc si habeat partes. Adinoi patet:quia successisui una paro est pie terita aliamtura: modo q6 pieteritum est non est:similiter o futurum est non est. Tertio nihil quod fit est dicitur enim o sit non est: sed que dicuntur entia succinnua contiis ue fiunt ex eo q6 m est est eoui fieri: ergo nul laetitia laecessiva sunt. Quarto omnest, est in instati pie senti est sed entibus summi uio repugnat esse in instati pie senti propter hocq repugnat partibus talis esse stimula qrpita est pie teritae et alia futuraimodo preterito et futuro repugnat simul esset et confimiatur: quia entia mecessivanun fiant nisi quando fiunt.ergo sientia meresilua possunt eme in instantiletiam postlint fieri in instanti quod est .eotra illam diffinitione3 motus scilicet motus es acquisitio partio post partem id tempore etc.

In oppositum est Aristo. in isto tertio ubi

vult quod quedam stantentia permanentia sicut lapis et liegnum:et quedam staccestiuassicut dieo et annus. ista que mone primo pono distinctiones secundo conclusion eo.

Quantuin ad primum sit prema disti iactio

quod aliquid esse permanens post simus imaginari tripliciter .ptimo modo esse permaneno Dipliciter:iam secundum eius substantia tota litet quam secuindumetuo dispositi nem iisto modo mite niditast permaneno:iusi pxima causa. secundo aliquid potest imaginari esse permaneno totaliter secundum elud substantia: sed non secundum eius disposistionem:seur celum:Suio totaliter manet idem: secundu in eius stabstantiam:tamen quia cStinue mouetur:diciturnS manere idem secundum eius ues spositionem.tertio potest imaginari aliquid esse permanens partiaIiter lacndum ci iubstantianu sed non totaliter mee etiam secundum eius dispositioncm: ut animalia et piant que augenturici dimidi nulliatur: et consimilia .ESecunda distinctio .aliquid pistest imaginari simpliciter successinum: tam sectandum substantiam S secundum ciuo dispositionem,uerbi gratia .si cui si sortes prima causa fieret:et fieret recte ad modii assquem sequana continue fluit:ita quodpidit de prcexistenti maneret. Elio modo potest imaginari succe iuuitii laclidii quidiri quod secundum aliquam ciuo partha maneret et secundum alia corrumperet in et steret stetit in casu augmetatio illo: vel diminutioniet sinimalis vel plante vel aliquid

huiusmodi.

Quantum ad secundii sit prima eoli clusio:

quod non implicat contradictio eiquod iubst alitia aliqualit simpliciter iecessiuathoe est quod de termino substan tiali significative accepto veri nur Ireno simpliciter successi uvini patetiqi nonina plicat contradictionein: lino mite ita est quod sortes continuem: vel producitura pnina caii Arecte sicut lumen vel veci eo cololis:que admodum vis hili vel speculo moro ipsiuo visibiliq cotinue est alia et alia imago ista specte si sic continue sorteo est alitro et alius do, ino: ita quod secuti dii in ista in conclustion enu Mut depe detiit conseruaria puniacquistita de pelidet in fieri mihilo inlarius linielido sicut coni iiii iter solet renei i:qliod cytiisqliodlibet ens quod est a prima causis conseruetur ab ea: in ea

non colatilius fit ab ea:sed postq3 tactu 3 est sentes: amplius

89쪽

Tertius ' byssicorum. Q i

conseivatur in suo esse. ESecunda coiiclusio:quod imilaesi:bstantia est simpliciter succes via probatur:nain otiant substantia vel est perpetua vel aliqualido incepit esse: si discatur pri nudi: tunc noti est sinipliciter succestina:si secundit: cum incepit pergetierattollem tutic fuit terminus gener attonis:ct per consequiens si effet simpliciter successiua: tunc post illa in generationem qua incepi teste continue fieret et gelierareturiet sic non misistiterinitius completum generarationis: quod est falsum. einertia coirclusio:eodem modo aliqua accidentia nosti sunt si inpliciter successiva:patet hoc quia aliter non tertia in reiit motus:et mutationea quod est

falsum de caliditate:et frigiditate:etiquiusniodi: na post sagetio:pata calidum:assimilat stibi aliquod passumtuo aniaptiuo is caliditas producta lix passi duciturista permasnet abs hoe quod continue adhuc nat:er fiat. saeuarta conclusio: niuite substantie sulit luccessive secundum quid:

patet de animal uo et platio:quum augetur et di ininuuii a turetc. LQuinta conclusio .similiter aliqua *ccidetia sunt successiva secundu3quid: patet: st aliqua albedo: vel calidi tu:ex una parte fieret et ex alia parte desineret. CZexta coiiclusio. quod aliqua accidentia dicuntur simpliciter successiua: patet ioc De sono: quia sonus est una qualitas sensibilis: ne consequitur motum:et noli generatur nisi media te notu: et sic sie tabet: quod paro primo generatarnon Iliati et cium sequente recte licui paro motus preterita non rigan et cum futura,

rud rationes principales. Ad primam pati

tet quia sit dicendii semidii coclusioties posita o. Erid tacundam doenon est et c.dici potest quod aliquis est aeuius parteo non sunt: pi hoc de deo et intelligetito: unde deuo est: et tarne nulla eluci pars est verum aliter dicitur de babete pgetes q)ad hoc ydcentibuo perina nentibuo verincetur esse: requiritur; parteoeotum sint: sed ad hoc Sentia successi uasinti non requiritur ae parteo eorum silui ea vi una succedat alte i sicut ad preteritum futurii. Ex hoc ad argu ictu, aliter potcst dici:* dato aliquo successivo disicut vita die: cu ius vitae medietaosita et liab. per totum diem concedere3 ae s .et b.sunt: et tamen neganda est consequeti caergo per to: turi diem concedendum csta .esse ietb.esse. Ad tertia: quado dicitiir:quod fit non est: ocilitelligitur de permanentio bud: unde quum domuo fit non est:no alit in successivito: una algos aliqua entiam stiva sint nequiritur cicontinue fiant mam sunt: unde eoaheste constitit in comiti fieri. dquarta Ormie est in instas in plano est. vij dclinii instas preseno .pot dei tota re aliquod indivisibiicivel a hi quod dis uisibile eo mo quo dicim' die esse plante: tune dico negad monui equo aest:est in istati presenti:accipiedo primo ino. Sed accipiet isto pie soli 3 secitudo modo: prout denotat aliaqtiost diuisibila quantum placet magnum vel paruuslucosi

cedendum ea qi omne quod est in instanti piesenti est.et sic concedetidum est crmo tuo est in instanti pintian etc.

nunc quarto:uti uni

se A motus iteratioto sit reo distilicta si quo militateque acquiris: et aqualitate que de si perdis et ab alterabiti cui talis qualita

lacquirituri vel deperditur. Et arguiturque sic se hebent*vuo

iis regi corrupto reliquum manet dii irigunturabiti uicesitised sic est de alter attoe et predici et aliquo eorum.ergo maeior est nota. et minoipbatur: qui alia cales actioli eaquetcalefiactio huc est alteratio corrumpitur quum cali ditabacquisita manet: et similiter subiectum cui talis calidiatrio est acquisita. Oecundo. elio silc cessivum imo Arsinanctio disti tigia utitur ab initice: sed alteratio cupit mollicie stelio succestiuunt qualita o autem ad quam est alteratio est res premanelio: et similliter alterabile.ergo.maloi est nota .mmotymbatur scrin catefactioneaque cale laetio dicitcno successivum' caudirio autetit et aqua dicutitur eiusape manentia. Tertio. calefactio est fieretio caliditatis imodo gcneratio caliditatis non salterabilis: ii etiM calidita o : quia aliter generatisito et set generatioiquod est Gasi et tristo ii q. huiud Quarto nam proprie dicimus altea ratio est velox vel tarda et sed non proprie dici inno qualita temad quam est alteratio:este velocem vel tarda nune eetia ipsunt altei ab taeesse velox veltas duin ergo. it aut siro. ius a te ratio diceret rem distincta aqualitate et ab alta rabi lusequae alteratiotienon differrea creatide:m 5 hoc est fallum: lalsitas patensea consequetia probaturaia a teratio et creatio differret peties habere subiectit presupponitu: et iid habeare subiectu presuppositiuna, at qua creatio habet beriae subiectii psuppositum sicut creatio alume intellective: illaenis presuppotui corpus humanii: necetis disteriit peneo hoc aealteratio est teporalis:creatio iron: sed sicut alterario fit is, teporeata creario pol fieri in tempore: unde si deo placeret ipse posset creare una rem successive: et teporaliter: ci cando vitae vis parte post alia ergo ubi in altera lide: iaci potieree fluxus superadditus: quino poneres in creatione: novi retur else disti iterio inter alteratione et creatiotie3. vi Sint arguitur autoritate Cometatorio: qui distingues motui vincit et motus potest capi dupliciter:vno modo pio forma seu perfectioile ad quam est motuo:seu que per motunx sequititur Alio modo pro fluxu veivia ad istam latina 3i vel an ista pfectione: et dicit ulterium x principalio acceptio mortio est verior secuda est faniosior Et dicit ultra ae motu . n plini acceptione est in tribus pate melitis .squali titate: quatit tetet obt .sii secuda aute acceptione eius est in predica me

passionis. Exhio dictio Coinentatorisvidetur ae moras aiterationis lit quida taxus superaddituo et distinctusa pentectione seu fornia: que per motum alteratiotiis acquirit scia ab citur:vera subiecto cui talis atteratio acquiritur vel doperditur.

In oppositu argili diu ste: autoritare Arse

s .etali autoritate Cdluetatorio .Lire ad caioic quod fimodo est calor. Ex quo videtur calefactione no esse aliam renia calore qui acquiritur. M iido autoritate hiristo in isto tertio motuo non est aliquid preter reo ad quas in motum Eriespotadeo ad ista questione ponedo talectausione: vadalterationem non requiritur aliquio fluxus distinctus aqualitate: que acquiritur vel abhcitur et a subiecto cui tali qua limo acquiritur vel abiicitur. Obi gratia ad calefactiosnem itoli requiritur res distincta:que sitiivxus distinctust caliditate et ab alterabili libatur sic.calefactio potest saluari ab sae omni fluxu suo addito.ergo.'lusio vera.'sequetia tenet ex eo q=frustra saluatur per plura quod potest salvari per pauciora:per Uristo .ptimo huius:antecedens patet: qi quacunq3 reeitcunisspta a subiecto:eta caliditate: posito hoc solo im caliditas acquiratur illi subiecto per parte post partem saluatur calefactioque est huiusmodi alteratio ergo non est necesse ponere talem flumin superadditum quae litati et alterabili. Secundo ad idem . ita, si poneretur talis fluxu o superaddituo:hoc maximevideretur propin boc qi sine tali fluxu: non posset saluari successio in motu altera otio illo: sed oblido q)potest:et per coii sequeno frustra ponitur talio fluxus via talio successio potest saluari posito dochlo qi alterabile immediate ante hoc:aliquam qualitatem habuit quam inodo non habet et immediate post hoc habebit aliquam qualitatem eiusdem generis: am modo noua ab modo ad hoc noti requiritur aliquis fluxus stipeniciditus:quia hoc potest saluari doc solo positoqr alicui subiecto conti me per partem post patiem illa qualitas acquiraxitii .Tertio ad statuandum mutationem subitani non oporat et potiere aliquid tale superadditum forme: et materici erago nec hoc oportebit ad alterationem. consequentia tenetiqtitanoti videtur maioreste ratio dic Mibialite cedeno probatili uiam hoc lato posito: qi materia non babeat aliquam formam: qii mimii tediate diate hoc ab ini: salvaturni uta tio subita propter hoc:*hoc solo posito saluatur materiam aliter: et aliter se habere:per aliquod sectili dum se totam a qui situ in primo: immediat cante hoc se habuit. Qua rato. si ad alterationem: sicut ad calefactionem requireretur talio liuimodisti lictito a caliditate que acquiritur ab alteorabit ille de nouo produceretur micut eaud stas. ergo sicut talio fluxuo requiritur ad productione, caliditatis: ita a a productionem talio fluxtio requiritur unuo aliuo fluxus. et sic in ilifinitu in .ssatilem dicatur m talio fluxu o pioducitur ubi vallo fluxu sibi superaddito:ita dicam: cp in alteratide sicut incalefactio tre:caudimoque producitur etiam potes, sine tali iluxu produci:et per coiise queo non requiritur matio fluxu

90쪽

lis guxus superadditiis ad alterationem: itam sine hoc aepolia inuo hiatu stilodi fluxu i ii posset saluari:* subiectum qi alteratur continue aliter et aliter se habet per mimamr que tibi per partem post partem acquiritur: non est necestarium ponere huiussit odi fluxum.sed mite: quia aliquo campositolion ituplicante contradictionem non videtur hoc posse saluari in motu locali:de hoc postea videbitur clariu5.

Ad rationes principa Ies. Ad prisnain

do dicitur: motus alterationis coirumpitur:di cogi istasti bet oni:*bee propositio de similesne vera: inotus alterastionis est: quando talia cretae cito ii desinit esse vera:alterabis te est:nec similiter hec:qu.ilitas est. obi gratia iti calefactioneaque Suis qualitasse licet caliditasque partibiliter aequiritur sit illa calefacti bitamen illa qualitas manebit qn ipsa non manebit calefactio: et ideo nego istam de virtute sermonis calefactio corrumpitur quando caliditas manet: quia caliditate mancte ipsa bene desinite sic calefactio: post mante reat calefactio:et igitur tunc hec desinit esse vera:carie factio est: muto illud quod erat calefactio no desinat esse. Ed secundam civit dicitur:* calefactio est res successivaetc. dico phoco Settia telligi q=boc nomen calefacito: significat aliqua rem non absolute: sed coiiotado una eius paridotinue accitfri post alia: sed qr hic terminus calidita Silon babet tale conotationemmos dicimus ae calefactio est enosuccessivum' et caliditas supponit pio eadem re: et ideo solet dictae caliditas et calefactio bene sunt idem realiter non ta mens in diffiititiones expii mentes quid nomini metcdsimili modo glossantur autoritatis sique fiant retra diem. Paternam:calefactio ete. concedo ae generationis bene est greneratio:ctu terius die o Tristo .inre. physicorum non ne gaiaerit talem propositionem tan*falsam: sed tans impro vita misicut negaretur illa: ligara est res figurata . proptet hoc quisci prealcatio denominatiuaa tamen predicatum non con notat aliquid aliudv connotat subiectit: quod ta meti requiritur ad predicationem denominatiuam yptia 3. Zid quartam dico ce caliditas secun aum istam ratione 3: secundum quam dicitur caliditasmon propite dieiturvelox vel tarda sest belle sectilistum istain rationem secundii qua diciture reactioni echoc est contra dicta. Em quintam dico; absq3hoc ei ponamuo talem fluxum supcradditum: adhuc alteratio differet a creatione:quia alteratio est quae litas que per parte ni antepartem ab agelite naturali educitur de potetitia materieaereatio autem non fit ab agentc naturali sed supernanir iniec per eductionem alicuiud depotentia materiae:sed per iii ductio lieni et c. id auto illatent Commentatorio maliqualido accipitur motus pio mima: dicoqilplano iiotauit aliud ii ips*rea ad quas dicitur esse motus' possum significari per nomina non con notantia ii, las res continue per partem post partem acquiri: et talia nomina qliedam sunt depic dicamento qualitatis: et quedam quantitatio.raueda vero ubi.Dlio modo ae ille res possunt significari per nomina connotantia q)per partem post paratem continue illa res acquiriatur: et talia nomina sumit in pie dicamerito passionis:vel etiam actionis:modo cu3 isto stat non esse talem nuxum rem supreadditam rcbus per maiientibus. vribi gratia .luareo que est caliditas potest significari perhoe nomen caliditas:vel per hoc nome calefactio qnsillificatur per hoc nomenealiditas: tunc rion denotaturm sit in otinuate deria et acquisit e unius partis post partem in aliquo subiecto:sed quando sigilificatur perhoe noramen calefactio:tunc denotatur m sit in continuo stutum acequisitioile unius partis post aliam: Quae continue successitue acquiratur alicui subiecto. et hoc Commetitator notauit per predictam autoritate ma no pluo etc.

Quinto. Onsequenter quero virium

s secundum Tristo. et eius Commentat in rc3 ad hoc ci aliquid moueatur localiter requiratur aliqua restque sit quid13 fluxus distinctus mobili et loco. et argutatur primo sti sic: et specialiter qi sit res di stilicis ani obili primoniam Aristo dicit

tertio huius: vi motus est in fieri vitum post aliud: sed hoc

ita 'uenit motui locali saetit aliis motibi id:modo nec mobile nec locus es in fieri unum post alitissaergos in Uris . nul ium tDvim est motus localio: et per coii sequetis: quasso aliet quid mouetur localiter acquirit aliquid distinctum ab ipso mobili et loco. LEVSo tiani per Uristo. et Coinnae litatores: motuo localis est eno successiis unused ii cc mobile lita locus estens successiiuuisi .ergo. Oct eitiolino tuo locatio mensuratur tempore per Bristo .et Commeritatorem quarto dutuo: sed Iocuo et mobile non mensura intiir tempore: quia parte eorum non diuiduntur partibus temporis. Q Uuarto fim Tristo et Commentato iem mobile et locus sunt in instati: dmotus no est in instati seni eos:et smucritate .ergo. Olliuto motura localis fit a movete etsi a nec locuo laec mobile fit amouetite ergo motus localig non est mobile: nec locuo .maetioipatet:quando aliquis proiicit aliquem lapidem si sistitia. CSexto .isam secti duin Trist. tiristo tertio motuo est actuociitis iii potetitia nio dolioc est verum de motu locali: picut de aliis tirotibus:sed modo nec locus: nee mobile est actu entis iii potentia ergo optimo sectili diuit Tristo. ij. de allima:mo tuo locatio est se ii sibile comitiniae: modo ii cc moebi letice locus est sensibile coinmune: ergo. Ex his videturr quum aliquid mouetur localiter: ae secundum in tetitione Aristo .et Conimet .ni obili acquiraturali tu arco:qiae nec est mobile nec locus. Deinde probatur specialiter:*secadum intentionem Pristo et Coin mentatoris motus localici non sit ipsum mobile pii nio: quia secundum eout motu cst actus mobili A: nihil autem est actus sui ipsius. ergo.cundo quia secundum Comnienta .mo tuo est de essentia teri mini ad quem thoe md dicit in quinto huius: sed mobile noest deestentia termini ad quem.ergo Cicertio nam secitdn Trist et commentatorem motus localis est in niohili subiective:modo nihil est in seipso stibiective .ergo.L Quartona ponatur in aliquod graue puta terra proficiatur sursum:t sic probo q) iste motus non est illa terra:nani iste motus est violentus terre secundum ZIrist.sed terra nosi est violenta sibi: ipsi eunde. ergo terraiionesti lenio tuo pili reci ratioc

possunt fieri: quarum solutioia eo patebunt exsolutionibus argumentorum factorum. Deinde probatur secundum veritatem:*motu iid sit mobilem eclocus uiam positoqimidima quecuitu separetur a materia: et tuli cilia in ateria moueretur localiter:tulic si ille motus ei et illa materia:et cu3 istos tussit actus entio in potentia seqiteretur m materia esset actus: sed hoc est falsum: quia ponitur pura potentia uaccet potest dici mille inoliis su loci io:quia ille motus esset subiective iii illa materia:sed locus non: v locuo est extriti ectio locato. me cini dona iii positoqimini duo fieretvmi in con tinuuntiquo facto deuo voliteret illud circulariter ab orierite versus occidens:vel moueret etiam totum mundum moetu recto: timc ex quo musidii omouetur: et noritatio motu

motu locali: et adlluc qualicunm motur oporteretina litor se haberet putio sel ab ulla sed non aliter se babrect a stoli quod extrinsecum: sicut patet desedicum nullum tale sit: cre opoiteret habere se aliter ad aliqtiod intrinsecunt: ita crnunc haberet aliquod:quod ptiuo nolit gabuit ita casti pie dicto doction post et saluari:ns sponcremus a liquem filix uin inherentem et de nouo acquisitum: perquein se baberet aliter Sprius er commvit potest se ab creati ter in seipo: nisi aliquid sit deperdituita:vel acquisitum,

Inoppositum arguitur sicisi ad hoc st ali

quid moueretur localiter etc. seqiteretur minotus ci ci mos rus et illi 'alius: et sic iiiiii finitii. pharosequetis: qrtalis fluxus poneret inmobili subiective et eu motis nobio mouen Eoia q isi nobio sunt talis mot' mouerer localiter sicut ipsis inmobile. et cit ad hoc q)aliqdmouea floruli tet: requii aetatis illinis sit peradditus mobili: tile talio mot' mois me mediate alio motu: et sie in infinitii ergovidet:qi n6 sit pone dias talis fluxuo distinctus a mobili CScio sic no mi plicat et tradictione reris quarii una est in alia una coseruariret alia asi nihilari: et sic in otiis localio pol re scrutari: tam obili nilo coalitii dilato: et sic emet motuo locatis: et tu iubilino uerer localiter. Certio Deus p6t aliquare deuouo creare: qua ricatapotimam mouere localiter absq; Dductione alicinis ore inouet mo hoc noli pollet si sesia per ad hoc cii aliquid ilioueat localiter: recturatiir liuetio inhereno mobili sitati arto irini dicit Comini iratoris motu G e lde est elixi a terit: inicia