장음표시 사용
51쪽
ROBERTI HOLLOCI. 331583, in publico Academiae auditorio luculentam habuit orationem,
confluente copiosa cujusque ordinis multitudine, qua egregiam sui in animis hominum admirationem concitavit. Ostridie, qui dies indictus erat adolescentibus qui philosophi eum tu sum statuerant inire ad convenienduna, magna sese offerentium multitudo affuit. Nam ad famam aperta Edinburgi Academia multi, non ex ipSa tantum Urbe, sed ex vicina etiam regione confluXerunt adoleScentes quo Omnes Hollocus in Latini sermonis uritate addiscenda usque ad diein examini constitutum diligentissime eXercuit. Habito eXamine plerique qui comperti sunt ad capessendum curSum philosophicum minus idonei curae Dunean Narnii viri morum elegantia et doctrina singulari, ut eos Xactius in literis humanioribus in sequentem annum institueret commissi sunt. In ipso autem limine cum institutione disciplinam conjunxit, et plerosque laXiori trivialium Seholarum disciplina effraenes adhibita severitate compeSeuit Severitatem tamen insita quadam sibi clementia prudenter temperavit; et utramque religionis elementis sic miscuit ut guttatim leuellis adolescentium animis pietatem instillaret. Inque eam rem singulis diebus Saturni eum discipulos a mane ad meridiem usque disputationibus exercuisset a meridie praelegit Quaestiones Begae in qua etiam bre-Vem analysin ad discipulorum memoriam juvandam edidit in iis etiam diebus Dominicis ab hora septima matutina ad Sesqui-
52쪽
OctaUan qua adeunda erat concio, eos continuo eXercuit, et a meridie
ecquo a pomeridiana concione reditum est post repetitas quas intemplo audierant conciones rationem Xigebat. Deinde Catechesin Palatinatus eorum mentibus diligenter inculcavit, et textus Scripturae selectos perspicii interpretatus est adhibita etiam accurata analysi; qua facillime mentem Spiritus Sancti assequi possent nihilque omisit eorum quae ad Dei cognitionem et timorem adolescentium animis imprimendum facere possint quibus ipsius laboribus felici successu abund benedixit Deus. Neque tamen haec tanta in studiis pietatis sedulitas quicquam remorata est Ordinaria humanitatis aut philosophiae studia Nam toto quadriennii cum iculo, postquam in
Graecae linguae cognitione probe OS instituisset, summa citrea et Solieitudine Aristotelis contextum singulis hebdomadae diebus discipulis praelegit, eXorsus ab organo Logico Ethica Nichomacheia et Physica pereurrit, quibus adjecit etiam Arithmeticae principia, doctrinam de Anatomia corporis humani, de Sphaera accivi ath Xposito textu Joannis De Sacro Boseo , de Geographia, ut mirum Videri 9OS- Sit, aut potuisse eum tam multu docere, aut discipulos discere, qui tamen Deo ipsius laboribus benedicente ita in singulis hisce profecerunt, ut non minus parati essent de unoquoque rationem reddere quam
si ei soli neglectis reliquis incubuissent Sed tu tanta alacritate ac animorum Promptitudine quanta tum in adolescentibus fuit quid
53쪽
ROBERT ROLLOCI. 35 non posset hibo improbus 3 Exacto curriculi philosophici quadriel
nio, post iecuratani singuloriim ῬXaminationem, 'aurea, quam magistralem Vocant, eo donavit, Sed priu Summa gravitate admonitos mei sui. Monuit eos quanta diligentia et solicitudine
eoruin bono invigilasset, quam Serio Semper eorum animo Praesarasset ad alteram illam Vitam ac immortalem, ad quam hortatu erat ut vitae hujus praesentis ac periturae Omnes cogitationes, Omnia studia etiam humaniora, omne netiones dirigerent quam Serio dederit operam ut ejus vitae sensu aliquo magis magisque indies assicerentur, ut eo quasi gustu futurae istitiae ac gloria allecti desiderarent illam plenitudinem gaudiorum, et Suspirantes eXpectarent adoptionem et redemptionem corporis sui. Commendabat quidem iis artes, Scientias, Xercitatione quaScunque quae Sunt etiam hujus Vitae, postulabatque ut quamprimum ingrederentur certum aliquod vitae genus honestum ac laudabile, in quo vel Ecclesiae, vel reipublicae usibus inservirent; sed ita Semper ut meminerint admonitionis Paulinae, ut quia tempus contractum est imposterum uterentur hoc mundo ut non abutentes, qua permisit quidem Paulius procurationem istorum Omnium quae ad praeSeutem vitam pertinent, sed ita tamen ut interea dum his eXercerentur πολίτευμα suum haberent in caelis, hoc St, dum corpora Versantur circa ea, animi interea in coelis sint, intuentes Deum, ejus voluntatem et gloriam, et Xpectante inde Venturum
54쪽
Dominum et Servatorem Jesum Christum qui transformet corpus nostraim humile ut conforme fiat corpori suo glorioso. Protestatus est detestabile se semper censuisse profanum illud hominum genus et atheos illos qui se potius quam Deum spectarent, quibus Omnia
hujus vitae bona tandem in exitium sint ceSSura. POStremo Sermonem Suum conclusit cum seria Xhortatione ad pietatem, Sanctimoniam vitae, perSeverantiam in ea veritate et religionis puritate quam accepiSSent, et in qua eduenti essent. Post emissam primam hanc classem contracto cum Helena Baronialectissima foemina connubio Valedixit philosophiae, et totum Se Sacrarum literarum studio ad quod ab ineunte aetate Semper animam appulerat tradidit et suffecto Philippo Histopo, adolescente Probo et
eoidito, qui Succedentem classem SuSciperet Academiae praefectura contentus fuit, in qua nihil misit eorum quae ad ipsius commodum spectarent. Quis hic non impensam ipsius industriam admiretur Consuevit enim frequenter Singulas classe adire, cujusque sedulitatem et progressum in Studiis eXplorare Si quae contentiones, si quae turba incidissent egregia celeritate ac prudentia componere, univerSO ad Perstandum in ossicio erigere, quotidie omnibus in auditorium convocatis preces ipse celebrare Unaquaque hebdomada unius diei delectum fecit, quo discipulis Sui omnibus in unum coeuntibus textum aliquem Scripturae interpretatu eSt, unde admonitiones, hortationes, commi-
55쪽
uationes, Salutare eruit, non Sermonis fuco ObductaS, Verum Sententiarum pondere ac gravitate efficaces ad adolescentium animos emolliendos, instituendos et ad sanctimoniam efformandos. Hujus praelectionis tanta fuit meacia ut ea adolescentium animi arctius quam asperiori aliqua disciplina in mei continerentur Absoluta praelectione scrutari deinde coepit e censoribus, quos ad delicta Singulorum in suis classibus Observanda nominarat, quos ea hebdomada notassent delinquentes delatos summa deXteritate increpuit, iram Dei ante oculos proposuit, dedecoris metu attonitos reddidit quibus plus ad penitentiam et vitae emendationem apud eos profecit quam si mille plagas inflixisset. Quibus enim aliorum nec Verba, nec Verbera dolorem asserre, lacrymas Xcutere quiviSSent, coeleStem iram intonando, blandis promissis mulcendo, Sic eo territit, OneuSSit, prostravit, ut suspiria, Singultus, interdum etiam fletus uberrimos expromeret. Illud autem in eo fuit insigne quod sive promissiones evangelica proponeret, sive Severaejudicia minitaretur, ita se interdum etiam nequissimi animo adversus quem Vehementissime eXOnduisset insinuavit ut profusum ejus in se amorem derivaret neque tam metu quam amore ad ultroneum Obsequium traduceret. Consuevit etiam singulis hebdomadis, vel ut Occasio ferebat, egentes conVocare, ut inter se conferendo consultarent et dispicerent si quid reformatione opus haberet, aut in melius mutari posset quo factum
56쪽
ut Academiae disciplina purior, Xactior et magi integra perman
POStquam emisSa claSSe, et epositi studiis philosophicis, se ad Theologiam contulisset, diei vi potest quanta sedulitate, quanta vigilantia, quantis laboribus conatus sit eo ipSOS adoleScentes, quotquot ad rerum divinarum studia animos applicassent, in Theologia instituere, interdum quidem analysin logicam in Epistolas Paulinas aut alios Sacrae Scriptu ae libros dictitans, interdum locos communes tractans, interdum controversa cum pontificiis Religionis capita examinans in quibus studiis ita assidue versatus est ut nullam diei horam vacuam praeterire permitteret. Hanc tam aSSiduam peram condiebat crebris hortationibus, quibus adolescentes ad Sanctimoniam et fidelitatem in munere pastorali ad quod eos praeparabati incitabat. Postulabat imprimis ne crudos se ac immaturo ad munus illud protruderent. Zelum quidem serio iis commendabat sed prudentia conditum in nulla re magis quam in Zelo errari, quem alii praecipiti suo affectu, alii ut tum ferebant tempore, inconsulto Vesanae plebis judicio, metirentur fovendum quidem in Ecclesia gelum genuinum Desse eum ignem caelitus descendentem, quem ali in domo Dei operae pretium sit: Xplodendum tamen Zelum adulterinum, quod ignis sit peregrinus. ObniXe ni item Serioque suadebat ne res Sua privata praeteXtu religionis quaererent, neque famam incerita-
57쪽
tis alios sugillando, criminando, i and aucuparenturi hortatus etiam ut nillil opinionis, Omnia conScienti de grata agerent. Huic tam indefesso studi et immensis laboribus ita benedixit Deus ut plurimos paucis annis ad miluus aStorale propulerit, in quibus sanctimonio et eruditionis suae Viva effigie eluceret. Ad hos labores tanta industria exantlatos accedebat et alius, quod cum videret in templo, quod XoVum Vocatur, ingentem Summo mane convenire multitudinem populi ; nollet eum, Ut Solebat, tiOSum sedere, Sed tanta hominem alios in via Domini instituendi incessit cupido singulis diebus Domitiicis hora septima matutina quod antehae Edilibu gi nunquam factitatum palam concionari coepit, tanta
Spiritus et potentiae demonstratione, tanto Sententiarum pondere, tanta verborum gravitate ut plerorumque mente coeleSti luce perfunderet, affectus permoveret, Omne tu ui admirationem raperet. Neque enim vulgus tantum movit, Sed et eruditum hominum genus si aD fecit ut novam lucem in mentibus suis accendi, novos assectus in cordibus formari non obscure sentirent ac profiterentur.
Postquan sic concionando absoluisset Ap0stoli Pauli Epistolam ad Ephesios, scripsit in eam commentarium qui typis XeuSu est anno 1590. Eodem fer tempore in Academia discipulis suis publieli diebus Lunae praelegit Epistolam ejusdem Ap0Stoli ad Romanos, inque eam edidit analysi logicam, interiecto etiam OceaSione aureae
58쪽
illius catenae beneficiorum Dei quae, cap. 8, vers. 30 habetur tractatu insigni de nonnullis Christianae doctrinae capitibus : Duo haec Scripta cuni forte in manus celeberrimi illius Theologii Theodori Begae incidissent tanto gaudi ejus animum perfuderunt, ut in Epistola ad Joannem Johnsionum Theologiae in Academia Andreana proseSSOrem, non potuerit Se continere quin in ejus laudes erumperet Visum Staliqua ipsius verba atteXere. Hoc ipso tempore, inquit, niihi contigit Thesaurum nancisci, qui nescio quo sinistro fato, quamvis hic in
omnium aliorum conspectu Versaretur, me tamen adhuc Subterfugerat Thesaurum enim tu non appellem, et quidem pretiosisSimum,
illos honorandi summe fratris D ROlloci, cum in Epistolam ad Romanos, tum in Epistolam ad Ephesios, utramque inter Apostolicos Omue celebratiSsimam, commentario. Sic enim ego quidem de iis apud me statuo quod absque ulla specie adulationis dictum velim nihil adhuc legisse me in hoc interpretationis genere breviti Simul, cum elegantius, tum judiciosius Scriptum, ut ipse me iis inspectis
continere nequiUerem, nec etiam, Opinor, debuerim, quin et Deo de hoe utilissimo proculdubio quamplurimi futuro labore gratias magnas agerem, et tantum hoc Obi bonum, Vel toti potius Ecclesiae, gratularer, Deum precatu ut hunc hominem novis subinde donis auctum feliciter conservet, hoc PraeSertim tempore in quo Propter tantam operariorum in Xcolenda Dei nOStri vive raritatem, et pau-
59쪽
cissimos ex veteranis illis exercitatissimis superstites triumphare jam sibi de oppressa veritate Satan cum suis Videbatur.' Haec Hega. Edidit postea commentarios complures, ut in Psalmos aliquot selectos in Danielem prophetam, in Joannem Evangelistam, tu nonnullas Epistolas Paulinas oraetatum praeterea egregium de Em- caci I ocatione, et libellium utilissimum de Foedere Dei et de Sacranientis qui Omnes, non modo in Scotta, Sed et apud Xteras regiones, non minori EccleSia emolumento, quam nomini sui ornamento, multorum manibu teruntur.
Holloco iis tot tantisque negotiis quae hominem totum et Uigilantissimum distinere, et Occupatissimum reddere OSsent incumbente, im Sita est praeterea necessitas capessendi ministerii, bani, hac occasione : Erat jam civitas tota, communi tam Ecclesiastici quam urbani senatu consenSu, Suadente etiam Olloco, in Oeto quasi parochias divisa singulis parochiis praeficiendus erat suus pastor, qui ipsius curam haberet. Erant tum in iube pastores, viri quidem magni Dominis, et in ossicio suo vigilantissimi ac fidelissimi, sed non eo numero qui tot parochiis ussiceret. Itaque tu ollocum omnium Oculi conjecti, eum ibi pastorem eX- petunt cum eo Serio agunt Vellet ipse ad tam Sanctum ac prope necessarium pus divisionis Parochiarum promovendum ministerium Suscipere, ac parochiae unius curam gerere. omnibus enim
60쪽
Summis juxta ac infimis erat gratissimus charissimusque. Gratum charumque reddidit candor quidam in rebus gerendi genuinus, insignisque humilitas, quae reliqua dona quae in eo erant eri-mia mirifice exornavit. Quamvis enim ille praeclaris dotibus aliis fere Omnibus praeliiceret, sese tamen suo cenSi infra omnes demisit. Fixo quidem animi proposito constituerat apud SeSe latere, utque studiis liberius vacaret intra Academiae pomoeria SeSe abdere, ne curis publicis implicaretur praeter votum tamen ad publica negotia Pleraqtie eXtraetus est, quae quidem ille singulari et sanctissima pariter prudentia eXpediebat. Praecipiti plebis et turbata matur ejus consilio in ordinem reducta sunt. Rara et Socia Prudentia, nec aS- Siduus prudentis comes geliis Putriusque tamen insignem temperiem Rodoco indiderat is, qui munera tacito dispertit arbitrio, quam cum Ecclesia, tum Respublica Seoticana cum magno suo bono et commodo sensit sibi saliutarem. Novissimo vitae biennio si curis publici praegravabatin ut valetudo alioqui satis infirma labesceret assiduis enim calculi cruciatibus angebatur, et stomachi infirmitate languescebat, et tamen visum est Deo, hoc ipso sumin perpleXo tempore, ipSius per Ecclesiae pessum eunti subvenire Nam quantum
humano judicio consequi valemus, nisi periclitanti Ecclesiae celerem opem tulisset, in miseriarum oceanum incidisset Inconsulto enim armatae lebi conciu fu, Regis ac primatum qui jam dinburgo