장음표시 사용
31쪽
14 AD HERENNIUM L. Saturninus lege stumentarium de cinisibus et trientiabus latum esset, cepio qui per id teporis Quaestor urbaruis erat, docuit Senatum, Warium pati non pos iurgiatione tantam. Senatus decreuit, si eam legem ad populum frat,aduersus rempu. uideri eum facere. Saturninus βrre coepit. Collegae intercedere,ille nihilominus cistellum deis tulit. Cepis,ut illum contra s. c. intercedetibus collegis,
aduersus remp.uidit lyre,cum uires bonis impetum Acit, pontes dicturba cims deqcit, impedimeto est quo secius fratur lex:accersitur cepio mai6titis. conitutio est letagitima ex definitione. Vocabulum enim definitur ipsum, cum quaeritur quid sit minuere maiestitem. E x translatione cotrouersia nascitur, quum aut tempus disrenta, aut accusatorem mutandum,aut iudices mutandos reus dicit. Hac prete conitutionis Graeci in iudicijs,nos in iure ciuili plerans utimur An bac parte nos iuris ciuilis scientia iuuabit. In iudic)s tamen nonnihil ea utimur, ut hoc modo Siquis peculatus accusatur,qu)d uasa argentea publica de loco priuato dicatur fiuctulisse: posit dicere,quud nitione sit usus,quid sit furtum,quid pcculatusfecim
furti agi,non peculatus oportere. Haec partitio legitimae coctitutionis his de causis raro uenit in iudicium, quod in priuata actione praetoriae exceptiones sunt, Cr caurisa cadit is qui non, quemadmodum oporte egerit CT in publicis quaectionibus cauetur legibus,ut antes reo commodum sit, iudicium de accusatore stat, utrum issi liceat
accusare necne. Ex rati inatione controuersia conis
stit, quum res sine propm lege venit in iudicium, quae dimen ab alijs legibus, militudinem qitandam aucuparturi Eas huiuRodi: Lex est, Si furiosus existet, agnotorum gentiliaris in eo, pecunia que eius potestis esto. Et lax
32쪽
LIBER I. rs ut se Qui parentem necasse iudicatim eri is obuolutus er obligatus corio de clatu in profluent . Et Le Pater analius uti uper sim lia,pecunia ue sua Iegauerit, in ius esto. Et Lex, Si patersemilias intestim moritur, ismilia pecunias eius agnatoru gentillaras esto. Maia Dolus iudicatus est matrem necasse, ei damnato stitim flliculo Iupino os obvolatis est, crsoleae ligneae pedibus inductae fiunt, Cr in carcerem ductus est. Qui defindebat eum,tabulas in carcerem afferunt,testimentam ipso praemsente constribun testes rite afuerunt,de illo supplicii paulo post fumitur. lj qui harretis erant, testimento b
redintem adeunt. Frater minor Malleoli qui eum oppuαgnauerat in eius pericula ,siuam uocat haereditatem lege agnationis . Hic certa sex in rem nulla aliretur, Cr tamen νnultae astri untur, e quibus ratiocinatio nascitur, quare potuerit ,aut no potuerit iure testimentaeniscere. Costiis
tutio legitima est ex ratiocinatione. Cuiu nodi parates essent legitimae connitutionis ostendimus nune de iuriridiciali eonstitutione dicamus. Iuridicialis constituis clusum factum conuenit, ed iure an iniurias' sit,quaeritur. Eius connitutionis partes fiunt duae,quarum una absoluta, altera assumptiua nominatur. Ab olum, spum id ipsum quod fictum est, ut aliud nihiI foris afuismatum, recte actum esse dicemus. Ea est huiu modi: Miamus quidam nominarem Accium p in compellauit in scena, cum eo Accius iniuriarion agi L hic nihil aliud deae fendi nisi licere nominari eum, cuius nomine scripti dentur agenda. Assumptiua pars, est quum per se dest isto
33쪽
is AD HERENNIUM quium rei ι postulat sibi i gnosci. E a diuiditur in purga
tioncin,Cr deprecationem. surgatio,est quum conburuto sie negat reus lichie. E a diuiditur inprtunam,impruis dentiam, accesitatem. Fortunam,ut cepio ad Tribb.ple. de avi sione exercitus. Imprudentiam ut i e,qui de eo fierno qui domnum occi rat, βpplicium lium it, cuist ter eset, antequam tabula teγα menti aperuerit, cum is serum manu 1jus te)timeto osci. Necepitudincm,ut ille qui ad diem conreatus no venit,qu)d eum aquae interclura
Abent. Deprecatio, est quum Cr pecccasse Cr consulto sic je confitetur, CT tmen pontilat ut fui misereant aer. Hoc in iudicio non sire potest uctu uenire, nisi quando pro eo dicimus,cuius multa recte scita esse constitit. liceniodo,in loco communi per amplicationem in ciemus
sci conueniret,uerum nihil postulat ignosci. Ergo in iuridicium non uenit at in senatum, aut ante imperatorem, o in consilium talis causa pote,' uenire. Ex translatatione criminis causa conmi, quum scisse nos non nego mussed aliorum peccatis coactos fici e dicimus ut Orostes,quum se Di indit,in matrem corri crimen. Ex reis motione criminis causa conmi, quum a nobis non ririmen, sed culpam ipsam amovemus, Cr uel in hominem trans trimus,uel in rem quampiam con trimus. I ii horiminem transfertur, ut si accusietur is qui P. Sulpitium
se Aleatur occidisse, Cr id iussu c o s s. defindat, erres dicat non modo imperase, sed rationem quoque ostendi e quare id scere liceret. In rem confrtur, ut siqua ex te,dimento quod scere iussus sit, ex plebiscito' uetetur. Ex comparatione Giminii causa conjtit,
quum dicimus nccroe Asse arerutrum stare, cr id quod
34쪽
quod cerimus, alius fuisse facere.Ea causa bula modi est:
.Pompilius, quum a Gallis obsideretur, neque ellugere ullo modo poset,uenit cum hostium ducibus in collocutionem ita discepit,ut impedimenta relinqueret, exercitum educeret: saltim esse duxit amittere impedimenta, quam exercitu in exercitu in eduxit,impedimenta reliquit, accersitur maie)hitta. Quae constitutione , Cr quae constitutationum partessint, ans uideor liendi fle. Nunc quomois do eas, er qua uia tractavi coueniat,demonsi, unia est ἰprius aperuerimus, id oporteat ab ambobus in causa deae linuri,qud ratio omnis totius orationta confratur. contastitutione igitur repertadtitim quaerenda di ratio. Ratio, est quae causam aci Cr continet desensionem, hoc modo, ut docendi causa in hac potifimum consistamus, Orestes eum confiteatur se occidisse matrem,nisi attulerit facti rutationem,peruenit destrisione .ergo alberi eum, quae nisi inintercedere ne causa quidem esset. I lla enim,inquit,putrem meum occiderat. Ergo ut ostendi ratio ea est,quae contiisnet desensionem,sine qua nec parua quidem dubitatio pota test remorari damnationem. Inuenta ratione 'mammae tu in quoentam est, id est quod continet accusationem, quod affertur cotra rationem destnsionis,de qua ante diise m 6t. Id constituetur hoc modo: Qvii uctus fuerit Orcisses ratione hoc pacto,I ure occid illa enim putrem meu mocciderat utetur accusator firmamento,boc modo,Sed noabs te tame occidi,ties indemnatum portius pendere oportuit. Ex ratione definsionis,m ex firmamento accusatiotanis iudicii quaestio nascatur oportet, quam nos iudicatiotanem, Graeci κινοι appellant.Ea constituitur ex conis
iunctione firmamenti, Cr rationis destrisione, hoc modo, cum dicat Orestesse patris ulciscendi causa matrem octa
35쪽
cidisse,rectum ne luerit a filio sine iudicio cbtemnest, aut
occidi. Ergo hac ratione iudicationcm inueniri conuenit. Inuenta iudicatione,omnem rationem totius orationis ebc rei oportebit. In omnibus costitutionibuη Cr partibus constitutioitu hac uia iudicationes reperientur,praeterquain coiecturali costitutione. In ea enim nec ratio quaeritur
quare βcerit, scisse enim negatur: nec 'mamentum exisquiritur,quoniam non subest ratio. Quare ex intentione cn inficiatione iudicatio constituitur,hoc modo Intentio, Occidini Aiacem. I iociatio, Non occidi. I udicatio,Occia derit r. Ratio omnis utriusque orationis, ut ante dictunt est,ad hanc iudicationem confrenda est. Si plures erunt eonstitutiones, aur partes constitutionum, iudicationes quoque plures eruiit in una eo ased omnes Isimili ratiota ne reperientur. Sedulo dedimus operam, ut breuiter Crdilucide,quibus de rebus adhuc dicendum fuit, liceremus. Nunc,quoniam satis huius uoluminis magnitudo circuit, commodius est in altero libro de caeteris rebus deinceps cxponere,nequa propter multitudinem literarum positanimum tum defatigatio retardare. Sed si quidem haee tardius quam studes,absoluetur,cum rerum magnitudini, tum nostris quoque occupationibus aflignare debebis.
Verunt en maturabimus,m quod negotio diminutum
fuerit, exaequabimus industria, ut pro tuo in nos officio, o nostro in te studio munus hoc accumulatifime tuae I giamur voluntati. RHET
36쪽
N primo libro Herenni, breviter expori fuimus, quas causas recipere oratorem oporteret, Cr in quibus olficijs artis et borare conueniret, officia qua rautione scilime consequi posset. Verum quod nes de omnibus rebus simul dici poterat,er de muta cimis primum scribendum fuit, quo caetera tibi faciliora cognitu uiderentur,ita nobio placitum est,ut ea quae de iaritima sent,potifimumscriberemus. causeram tria gerincra sunt,d otii Fatiuum,deliberatiuubiudiciale. N ulto difficilinium est iudiciale:ergo id primum ab olamus. Hoc Cr priore libro egimus, cum de oratoris officijs tractrabamus,quorum inuentio Cr prima Cr difficilinia est. Εκ quos nobis erit hoc in libro propemodum absolatu, Crpuruam parte eius in tertium uola en trans remus. De sex partibus orationis primum scribere incepimus. I n priae tuo libro Iocuti fiamus de exordio,narratioridiuisione,nec pluribus uerbis, quam necese fuit, nec minus dilucide, quam is uelle existimabamuLDeinde colancte de conframations,Cτ conlutatione dicendum fuit. quare genera cois stitutionu,Cr earum partes aperuimus:ex quo simul ost debatur,quomodo constitutione,Cr partes confiitutionis, eausa possita,reperiri oporteret. Deinde docuimus, iudicatationem quemadmodum quaeri conueniret:qua inventa,c randum ut omnis ratio totius orationis ad eam confer tur. Postea admonuimus esse causas quamplures,in quia bias plures constitutiones , aut partes constitutionum
37쪽
accommodarentur. Rcliquum uidebatur esse ut ostentiis remus quis ratio pollici inuenitiones ad unamquamque comstitutionem,aut partem constitutionis accommodare. Et ite quales argumentationcs, quas Graeci intiλs mi apis pellatsequi: et quales uitari oporteret quom utraque peristinctud conpriuationem Cy consutationem. Deinde ad extremum docebimus, cuiusmodi conclusionibus oratiotanum uti oporteat. qui locu3 erat extremus de sex partiabus orationis. Primum ergo quaeremus quemadmodum quanque causam tractari conueniat: Cr nimirum cometaeturalem, quae prima, er disticillima est, potifimum
consisderemus.1 N causa coniecturaei,narratio accusatoris, fiusticioinnes interiectas,er distersas habere debet,ut nihil actum, nihil dicti ,nusquam uent i,aut habitum, nihil deniaque 1ictum sine causa putetur. Desin oris narratio, simiplicem cr dilucidam expositionem debet habere cum dis tenuatione fusticionis. Huius constitutionis ratio in sex partes est di imbut probabile,collationem, signum, arasimentum,consecutionem,approbatione.Ηorum unumviquodque quid uulis aperiemus. Probabile, est per quod probatur expedise reo peccare, Crisimili turpitudine hominem nunquam ab ui seri id diuiditur in causam, Cr in uitam. causa,hi ea quae induxit ad maleficium comodomste,aut inconrodoraeuitatione:ut in qu ritum, numquod comota maleficio acquisierit,num honore, num pecunia, num dominationem, num aliquam cupiditatem amoris,dut huiu modi libidinis uoluerit explere . Aut numquod' incommodum uitarit, inimicitias,injamiam dolorem, fudiplicium. Hic accusator inste commodi,cupiditatem ostenis, det aduersari :in uitatione incommodi,*midinem augea
38쪽
LIBER IIbit.Defensor autem negabit ilisse causam si poterit, aut
cam uehementer extenuabit. Deinde iniquum esse dicet: omnes ad quos aliquid emolι enti ex aliqua re peruenemrit,ins pitionem male, io, deuocari.Deinde uici hominiso ante factu 1pectabitur. in quo primum conis rabit accusator,num quando sinale quid; cerit.Si id non reperirie quaeret num quando venerit in sinulam fusticionem:
Cr in eo debebit ehe occupatu ut ad eam causam peccari inquam paulo ante opobum uita hominis po fit accomes
modari,hoc modo:si dicet pecuniae causa strille, ostendet eum semper auarum fuissessi honora ambitios m: ita pota
terit animι uitiis cum causa peccati conglutinare. Si non poterit par uitium cum causa reperire,reperiat distari Sinon poterit auariam demontirare, demonfiret corruptorirent,uel perfidio tu ins quo modo poterit.Denique aliquo aut quam plurimis vii s contamnabit personam: deinde qui illud fecerit tam nequitcr,eundem hunc tam perperam .fici e non ese mirandum. Si vehementer castus ex interiger existimabitur aduersarius, dicet, facta non famam
spectari oportere: illum ante occultaste sua flagitia, se unum Iacturum ab eo maleficium non abebe. DOsensor primum demonstrabit uitam integrum, si poterit: id si non poterit, conjugiet ad imprudentium, stultistium, adolescentiam, uini, perseuasionem: quibus de reribus uituperatio comm quae extra id crimen erunt, non debeat asinari. Sin uehementer hominis turpitudine impedietur Cr in amia, prius dabit operam, ut salsos rumores disipatos esse dicit de innocente, Cr utetur loco communi, Rumoribus credi non oportere. Sin nihil hoorum feri poterit, utatur extrema destinone, er dicat, B a non
39쪽
xα AD HERENNIUM non se de moribus eius apud censores, sed de criminitataduersariori apud iudices dicere . collatio , est quum accusator id quod aduersuria injicise criminatur, ut 1 neomini, thi reo,bono si h e demon trat, aut alium neminem potui se perlicere iihi aduersarium, aut eum ipsium alijs
rationibus aut non potui triaut non aeque comode potuissse,aut iugisse alias rationes commodiores propter cupiditatem. Hoc loco destnsor,ut demonstret,oportet,aut
ali 1s quoque bono luisse, aut alios quoque id quo de ipse in imuletur, acere potu e Signum,est per quod ostendio tur idonea perficiendi Incultas ese quae1iti. Id diuiditur in partes sex,locum,tempus pati ,occasioncm,stem pem sciendi,stem celandi Locrus quaeritur,celebris an desertus: semperian tum quum id actum sit, verit in eo loco sol ludo: sacer an prophanus: publicus an priuatus verit: curitu modi loci attinganimum qui est pinus, perffectus aut
exauditus esse posit. Horam quid reo,quid accusatori conuenist,perscribere non grauaremur,nili acile quiuis cauissa posita posci iudicare. initia enim inuentionis ab arte dctent proficisci, cstera Iacile comparabit exercitatio. Tempus ita quaeritur,qua parte anni, qua hora, noctu an interdiu, qua diei,CT qua noctis hora actum esse dica tur,eν cuius modi temporibus. Spatium ita conisderatur, satis sne longum luerit ad eam rem transigendam, Cr pom
tuerit ne scire,satis ad id perficiendum statij futuru. N am
parui restri satis spatij luisse ad id per ciendum, si id ante
sciri,CT ratione prouideri non potuerit. Occasio quaeriatur,idonea ne satis fuerit ad rem adoriendam, an alia meaelioriquae aut praeterita sit,aut non expectata. Spes perfociendi quae uerit, Pectabitur,hoc modo:Si quae Gradicta
40쪽
LIBER 1 I. x, sunt signi concurrent:si praeterea ex altera parte vires, pecunia,consilium, cientia,upparatio:ex altera parte inibecillitas,inopia, lultitis,imprudelia,inapparatio dcinois
prabitur ilii je:per quas res scire poterimus, utrini diffindendum an confidendum luerit. Spes celandi quae fuerit,
quaeritur ex consciis, bitrii, adiutoribus, liberis aut feris rus,aut utrisque. Argumentwm est,per quod res coarguiritur certioribuε argumenns,Cr magis firma fusticione. id diuiditur in tempora tria,praeteritu m,institis, cosequens. I ii praeterito tempore oportet conisdcrure ubi uerit, ubi
uisus sit,quo cum uictus 't,num quid apparari num quem
conuenerit,um quid dixerit ustra quem habuerit de conis scijs,de adiutoribus,de adu enita,num quo in loco praemter consuetudine fuerit,aut dileno tempore In instititi teαpore quiritur,nim uictus sit cum sciebat,num qui strepiαtus,clamoricrepitus exauditus sit, aut denis num qd alio quo sensu perceptu si aspectu, ritu,tam,odorum, gi stitu. Nam quiuis horum sensim potest collare siusticione. Hii consequenti tempore h/ectabitur,num quid re trafacta relict- sit,quod indicet aut ictum esse maleficium,aut a quo sit si tu . Factum esse,hoc modo: Si tumore aut liuorure decoloratum est corpus mortui, signiscat eum ueneno
necutum. A' quo ictum si hoc modos telum, si uestimetum siquid eiusnodi relictum sit,aut δε ucst iu rei lucrit,
. aut si cruor in uestimentis,aut si in eo loco coprehesius aut uictus sit transacto negotio,quo in loco res gesti dicaturi consecutio,Ht quum quaeritur,quaesigna nocentis Cr inranocentis confiequi soleant.Acm utor dicet, si poterit, adis uersarium,quum ad eam uentum sit,erubuisse,expalluisse,
titubasse,inconmitter locutum ese,concidise, pollicitum esse aliquid: quae figua conscientiae sunt. Si reus horuni B nihil