M. Tulli Ciceronis Opera. Ex Petri Victorij castigationibus. His accesserunt castigationum eiusdem Victorij explicationes ac Ioachimi Camerarij Pabenbergensis annotationes Operum tomus primus. In quo Rhetoricorum ad C. Herennium lib. 4. incerto autor

611쪽

multu iudicijs causis que cognitus. Hunc qui audieaerant prudentes homines, in quibus familiaris noster L. Gelilius,qui se in contubernalem in con utitu βιisse naris

raba canorim oratorem, Cy volubilem, Cr satis acrem, atque eundem Cy uehementem, Cr valde dulce, Cr pera

facetum filisse dicebat:addebat industrium etiam,Gr diliae

gentem, Cr in exercitationibus commentationibus que multum operae solitum esse ponere. Hic optimus itis temporibus est patronus habitus,eo que forum tenente plura heri iudicia coeperat. Nam et quaestiones perpetuae, hoc adolescente constitutae fiunt,quae antea nussie fuerunt. L. enim Piso Trib. pl. legem primus de pecuniis repetunaedis Censorino CT Manilio C O s s. tulit. ipse etiam Plisso cir e fas egit, er multaram legum aut autor aut dijuasior fuit: isq; cr orationes reliquit, que iam evanuerat,CT annales sane exiliter scriptos:er iudicia poispuli,quibus aderat carbo,iam magis patronum desideaerabant,dibella data, quam legem L. Casius Lepido crnancino Cos s.tulit. Vester etiam D.Brutus M.filius, ut ex familiari eius L. Accio poetasum audire solitus,e dicere no inculte solebat, cir erat cum literis Latinis, tum etiam Graecis,ut temporibu3 illis,eruditus. Quae tribuerat idem Accius etiam in. Maximo L.Pauli nepoti. Et uero ante Maximum illam Scipionem, quo duce priuato T. Gracchus occisus esset,cum omnibus in rebus uehemetem tum acrem aiebat in dicendo fuisse. Tum etiam P. Lentualus ille princeps,ad rem duntaxat quod opus esset, satis habuisse eloquentiae dicitur. I i denis teporibus L. Furiis Pilus perbene Latine loqui putabatur, literatiusqρ quam

612쪽

eaeteri P.Scaeuola ualde prudenter Cr acut paulo etiam copiosin, Nec multo minus prudenter M. Manilius.

Appii claudii uolubilis , sed paulo struidior erat oratio.

In aliquo na mero etiam M.Fulvius Flaccus, Cr c. cato

Asticani sororis filius, mediocres oratores: etsi Flacci seripui suntsed ut studiosi literarum. Flacci autem aenusinius P. Deciu3luit, non inβns ille quidem: sed ut uis, 'orurione etiam turbuletus M. Drusus C. filius, qui in triabunatu C.Gracchum collegam iterum Trib.βci uireroratione grauis, Cr autoritate: eiq; proxime adluctus c. Drusustater fuit. Tuus etiam gentilis Brute M. Pennus scite agitauit in tribunatu C. Gracchum paulum aetate antecedens. Fuit enim M. Lepido Cr L. Oreste C O s s. Quaestor Gracchus. Tri ennim illius M. filius qui cum Q Aelio C o s.fuit sed omnia is su minasterans, Aediliatius est mortuus. Num de T. Flaminio,que ipsi uidi, nihil accepi. nisi Latine diligenter locutum. Iis adiuncti fiunt

c. curio, M. Scaurus,P. Rutilius, C.Gracchus. De Scaua

ro cr Rutilio breuiter licet dicere,quorum neuter summi oratoris habuit laudem,CI uteri in multis causis uers tus er.it. In quibusdam Iaudandri uiris etiam si maximi ingenii non essen probabitri tamen industria: quaquam ijs quidem non omnino ingeniumsed oratorium ingeniudeluit. Neq; enim restri uidere quid dicendum sit,nisi id queas solute Cr siuauiter dicere: ne id quidem satis est, nisi id quod dicitur, sit voce, uultu, motus conditius. Quid dicam opus esse doctrina s sine qua etiam si quid bene dicitur adiuuante natura, tamen id quia fortuito fit, semper paratum esse non potest. l n Scauri oratione μαpientis hominis Criecti grauitas summa, O naturalisquciam inerat autoritas, non ut causam, sed ut tectis monium

613쪽

monium dicere putares,cuam pro reo diceret. Hoc dicenis di genus ad patrocinia mediocriter aptium uidebatur: ad senatoriam uero sententiam, cuius erat ille princeps, vel

maxime significabat enim non prudentium solam, sed quod maxime rem continebat, fidem habebat hoc a naaetura ipsa, quod a doctrina non facile posset: quanquam huius quos ipsius rei, quemadmota scis, praecepta sunt.

Huius Cr orationes sunt,er tres ad L. Fufidiu libri seriis pii de uici ipsius actione utiles, quos nemo legit. at c ri isitam cr disciplinam legunt,praeclaram illam quidem, sed neque tam rebus nostis apta nec tamen Scauri Ioadibus anteponendam. Ipse etian Fufidius in aliquo pG tronorum numero fuit. Rutilius autem in quodum tristier seuero genere dicendi versatus est, Cr uterque natura vehemens σ acer. Itaque cum una consiulatum petiuisissent,non ille solum,qui repulsam tulerat, accusauit amabitin designatum competitorem,sed Scaurus etiam abfioalutusRutilium in iudicium uocauit: has opera, unq; industria Rutilius fuit, quae erat propterea gratior, quod idem magnum munus de iure restondendi sitaineis bat. Sunt eius orationes ieiunae, multa praeclara de iure, doctus uir Cr G- literis eruditus, Panetij auditor, prope perficius in Stoicis,quorum peracutu Cr artis planum orationis genus, sed tamen exile, nec satis populari

. assensioni accomodatam Itas ida, quae propria est huis ius disciplinae,philosiophorum de se ipsoru opinio, Arma in hoc uiro Crstibilis inuendi est: qui quum innocetiyiamus in iudicium uocatus esset, quo iudicio couulsum penitus scimus esse remp. cum essent eo tepore eloquerisimi

uiri L Crafuser M. Antonius coctulares, eoru adhibere

neutra uoluit:dixit ipse pro sescet pauca c. coit quod P P α sororis

614쪽

quam erat admodu adolescens. sed a . Mutius enuclearite ille quidem, Cy polite,ut solebat,nequaquam autem ea vi atque copia,quam genus illud iudicJ Cr magnitudo cause postulabat. Habemus igitur in Stoicu oratoribus Rutilium,Scaurum in antiquιS:utrunq; tamen laudcinus, quoniam per illos,ne haec quidem in ciuitate genera, hae oratoria laude caruerui. Volo enim ut in scena, sic etiam in 'ro, non eos modo laudari, qui celeri motu cr dilhis cili utantur,sed eos etiam quos intarios appellant, quom rum sit illa simplex in agendo ueritus non molesti. Et

quoniam Stoicorum est Acta mentio,in. AElius Tubero fuit illo tempore L. Pauli nepos,nullo in oratora num ea sed vitabeuerus,ct congruens cum ea disciplina, quam colebat,paulo etiam duriori qui quidem in Triumuiratu iudicauerit contra P. Africani auunculi ui testimonium, uacationem Augures,quo minus iudicijs operum darent, non haberestaut uici,sic oratione durus, incultus, horaridus itas honoribus maiorum restondere non potuit. Fuit autem constans ciuis et *nιs, T in primis Graccho molestus,quod indicat Gracchi in eum oratio.sunt etiam in Gracchum Tuberonis. Is *it mediocris in dicedo,dorictifimus in distutando. Tu Brutus, Quum hoc idem in nosti a cotingere intelligo, quod in Graecis, ut omnes sture Stoici prudentisinu in disserendo sint, er id arte fociant, sints architecti pene uerborum: ijdem traducti adctutando ad dicendum,inopes reperiantur. Vnum exracipio Catonem, in quo persectifimo Stoico summa elori quentia non de Iderem: quam exiguam in Fannio, ne in Rutilio quidem magnam, in Tuberone nullim uideo

fuisse.Et ego, N on,iniVan Brute sine causi, propterea

615쪽

B R V T V S. FG quod istorum in dialacticis omnis cura confinitur, vaguillud orationis er fusum Cr multiplex no adhibetur gerinus Tuus autem auunculus,quemadmodum scis , habet a stoicis id quod ab iliis petendum fuit,sed dicere didicit adicendi magistris,eorum s more se exercuit. Quodsi omnia a philosophis essent petenda, Peripateticorum inaestitutιs commodius fingeretur oratis. Quo magis tuum Brute iudicium probo, qui eorrum, id est ex vetere Ac dentia philosiopbor sectainsecutus es,quoru in doctriana dis praeceptis disserendi ratio coiungitur cu suauit te dicendi Cr copia: quanqui ea ipsa Peripateticorum. Academicorums consuetudo in ratione dicendi didis est, .ut nec perficere oratorem posit ipsa persese, nee sine ea orator ese perfictus. Nam ut Stoicora astrictior est ordistis,aliquitos contractior, quam aures populi requinus: se Hora liberior er latio quam patitur consuetudo tua dicioru er fori. Quis enim uberior in dicendo Platonee Ioue sicut aiunt philosophi, si Graece loquatur, loqui. . Quis Aristotele neruosiors Theophrasto dulciors Lectiatasilbe Platone studiose,audiuilbe etia Demosthenes dictituri.idq; apparet ex genere Cr granditate uerbora. dicit .etii in quada epistola hoc ipse de sese.Sed ex huius oraritio in philosophia translata pugnacior ut ita dici uidetatur, et illorum in iudicia pacatior. N unc reliquom oro toruam aetates,si placet, Cr gradus persequamur. Nobis. uero,inquit Atticus, Cr uehemeter quide, ut pro Bruto

etia restodia. curio fuit igitur eiusde aetatn stre, sane itilustris orator, cuius de ingenio ex orationibus eius existimari potest. Sut enim et aliae,et pro Seruio Fuluio de inis cestu nobilis oratio. Nobis quide pueris haec omniu optiamd p tabatur, quae uix iam comparet in hac turba noαP P 3 Mor

616쪽

norin uolaminum. Praeclare,inquit Brutus, teneo gessitan turbam uolsminum escerit. E t ego,inquam,inratelligo Brute quem dicu: certe enim er boni aliquid distulimus iuuentuti,magnificentius quam fuerat genus diacendi er ornatius:Cr nocuimus sense, quod veteres orationes post nostras, non a me quidem meis enim illas

antepono sed a pleri' legi sunt desitae. Enumera, inaequit,me in plerus quanquam uideo nubi multa ligenda

iam te autore,quic antea contemnebam. Atqui haec, inriquam, de incestu laudata oratio,puerilis est locis multis: de amore,de tormentis, de rumore, loci sane inanes:uearuntame nondum tritis nostrorum hominum auribus,nec

erudita ciuitate tolerabiles.scripsit etia alia nonnulla, ermulta dixit cr illustria, Cr in numero patronorum luxti ut eum mirer,cum Cr uita suppeditavisse Cr sttendor ei non defuisset, c o s. no fuisse. sed ecce in manibus uir Crpr tintifimo ingenio,er flagranti studio, er doctus a

puero c.Gracchus. Noli enim putare quenquam Brute pleniorem Cr uberiorem ad dicendum fuisse. Et ille,sie prorsus,inquit,sic existimo,atque istis de superioribus pene solum lego. Imo plane, inquam, Brute legis G seo.Damnum enim, illius immaturo interitu res Romane Latines literae fcerat:utinam non tam statri pietatem, quam patriae praestire uoluisset: quam ille facile tali ingenio diutius si uixisset,uel paternum est et, uel auitam glauriam consecutus. Eloquentia quidem nescio an habuisset parem neminem grandis est uerbissapiens sententijs,genere toto grauri: manuε extrema non accesit operibus eiu praeclare inchoata multa,perfecta non plane. Legeadus inquam est bis orator Brute, si quisquam alius lanea tutimon enim solli acuere,sed etiam alere ingentu potest. Huic

617쪽

dabant hunc putres nostriouebit etiam propter putris memoria,sed cecidit in cursu. Nam rogatione Mamilia, Iugurthinae colurationis inuidia cum pro sese ipse dixisset,oppresus est. Extat eius peroratio, qui epilogus diciis tur,qui tanto in honore pueris nobis erat, ut eum etiam edisceremus.bie qui in collegio sacerdotum esset, primus p ι Romam conditam iudicio publico est codemnatus, P. Scipio,qui est in consulatu mortum, non multum ille quide,nec sepe dicebat, ed et Latine loquedo,cuiuis erat par, Cr omnes sale jacetijss superabat. eius collega L. Bectia bonis initiis orsim tribunatus .nam P.Popiliu ui c. Gracchi expulsu sua rogatione resiliuit,uir er acer Crnon indisertus,tristes exitus habuit cosulatus. Iἐum inuidiosa lege Manilia quaestio c. Galbam sacerdote,Cr

uems praestintifimum L. tapimium Gracchi interstrem a populo absolui , cm is contra populi studium petisset, Gracchani iudices sustulerat. Huius disimilis in tribunatu,reliquas omni uita, im improbus c.Liciniisus N erua no indisertus fuit. c. Fimbria teporibus isdem presed logius aetate prouectus,habitus est sane ut ita discum,luculentus patronus, aster, maledicus, genere toto paulo seruidior uis comotior, diligetia tame Cr uirtute animi atq; uita bonus autor in senatu. I de tolerabius p tronus,nec rudis in iure ciuili,CI cum uirtute, etiam ipso orationis genere liber: cuius orationes pueri legebamus,quas ii reperire vix possumus. Ais etia ingenio,et sermone elegati,uuletudine in comoda, c. Sextius caluis

618쪽

soo B R V T V s. in causis,tamen id non sepe sciebat. I ris consilio eius,

cum uolebant,homines utebatur patrocinio,cum licebat.

Iisdem temporibus M.Brutus,in quo magnin luit Bruate de cui generi uectro,qui cum tanto nomine esset,p tremis; optimwm uisu in habuisbe ex iuris perit imaem, accusationem Iactitauerit, ut Athenis L curgus. is magia pratus non petiuit, sed fuit accusator vehemens Cr mori lectus,ut Acile cerneres naturale quodda stirpis bonu , degenerauisse uitio deprauata uoluntatis. Ais eoia tempore accusator de plebe L. Cusulenus Ait,que ego audia ut iambenem, cu ab L. Sabello multa lege Aquilia de tuastitia petiuilbet. Noti scissem bonanis pene infra menationem,nisi iudicare, qui fusticiosius aut crimnosius diacere audiuisse me nemine. Doctus etiam Graecis T. Albu us,uel potius pene Graecus: loquor ut opinor, sed licet orationibu/ iudicare. Fuit autem Athenis adolescens, ctus Epicureus euaserat minime aptum ad dicelidus. Iamq; Q .catulus,non antiquo illo more ed hoc ,

o nis quid feri potest permiss) eruditus, mulieliteris ulmina no uitae sotu atque naturae,sed orationis etia . comitas,incorrupta quaedam Latini siermonis integritus:

quae perstici cu ex orationibus eius potest, tu scillime ex eo I ium,que de confiulatu, Cr de rebus gestis Dis conriseriptaem molli er Xenophonteio genere sermonis misit ad A. Furiam poeta Anmliare siuum : qui liber nihilo noritior est,quam illi tres, de quibus ante dixi, Scauri libri. Tum Brutus, Mihi quidem nec iste notus est, nee illi: sed

haec mea culpa est, nunquam enim in manus inciderunt. Nunc autem σ a te sinam, Cr conquiram ista postri hae curiosius. Fuit igitur in catulo sermo Latinus,quae laus dicendi non mediocris ab oratoribus plerisque neglecta

619쪽

neglim est. nam de sono uoci er suauitate appellandari rura literarum,quoniam filium cognouisti,noli expin re quid dicam: quanquam Alius quidem non fuit in or

torum numero, sed non deerat ei tamen in sententia diacenda cum prudentia, tum elegas quoddam Cr erudit orationis genus. Nec habitus est tamen pater ipse cat ius princeps in numero patronoru : sed erat talis,ut cum quosdam audires,qui tum erant prae tintes,uideretur esse instrior: cum autem ipsum audires sine comparatione, non modo contentus esses, sed melius non quaereres. Q. Metellus NumidicusCr eius Collega M. SIllanus,dice bant de R. P. quod esset illis viris,cir confiulari dignitati satis. M. Aurelius Scaurus non sepe dicebat, sed polite: Latine uero in primis est elegater locutus. Quae laus e dem in A. Albino bene loquendi fuit. Nam flumen Albianus etiam in numero est habitus disertorum. .. etiam Caepio uir acer, σ fortu, cui fortuna belli erimunt: inuidia populi, calamitati luit. Tum etiam c.L. Memmij suorunt oratores mediocres, accusatores acres atque acerbia Itaque in iudicium capitis multos vocaveruti pro reis nosepe dixerunt. Sp. Toriussatis ualuit in populari granere dicend is qui agrum publicis uitiosa er inutili Ierige,uectigale levavit. N. Marcellus Aesernini pater,non ille quidem in patronis, sed er in promptis tamen, Cr no inexercitatis ad dicendum fuit, ut filius eius P. Lentulus.

L. etiam cotta Praetorius in mediocriu oratora n earo,dicendi non ita multum laude processerat, sita de indi stria, cum uerbis, tum etiam ipso sono quas subradico prosequebatur atque imitabatur antiquitatem.Atque ego er in hoe ipso cotta,er in alijs pluribus intia o me nosti disertos homines er retulisse in oratorum numera, P P a rela

620쪽

ερα B R V T V r. relaturum. Est enim propositin colligere eos , qui lac munere in ciuitate Iuncti sint,ut tenerent oratoris lacum: quorum quidem quae fuerit assensis,er quam in omnibus rebia disticitu optimi perfictis atque absolutio, ex eo quod dic n,existimari potest. Quam multi enim ia ora

tores commemorati sunt, Cr quandiu in eorum enumeratione nersamusicam tamen 1 isse utque uix,ut dudum ad Demosthenem Cr Ηγperidem,sic nunc ad Antonia crassiniis peruenimus. Nam ego jic exiitimo, hos oratoressiisse maximos, ex in his primum cum Graecorum gloria Latine dicendi copiam aequatam.Omnia ueniebant Antonio in mentem,eus suo quaeque loco, ubi plurimum prouficere Cr ualere pollent. ut ab Imperatore equites, pediates euis armatura: sic ab illo in maxime opportunis orcationis partibus collocabantur. Erat memoria si ma,nulo id meditationis sulpicio,imparatus semper aggredi ad diacendum videbatur sed in erat paratus, ut iudi es illo diacente nonnunquam viderentur non satis parati ad cautis

dum fuisse. Verba ipsa, non illa quidem elegantisimo strmon: itaque diligenter loquendi laude carui neque mane

est admodum inquinate locutus. sed illa quae proprie Idus oratoris est in uerbumi ipsum Latine loqui est illud quisdem ut paulo ante dixi in magna laude ponendum: sed non uni sua stonte, quam quod est a pleris neglect .

Non enim tam praeclarum estscire Latine, quam turpe nesciremeque tam id mihi oratoris boni, quam ciuis Romani proprium uidetur. sed dimen Antonius in uerbis Creligendis neque idipsium tam leporis causa,quam pondoris Cr collocandis et compresione deuinciendis,nihil noad ratione, Cr tanqua ad artem dirigebat: uerum multo magis hoc idem in sententiarum ornametis, er costm