M. Tulli Ciceronis Opera. Ex Petri Victorij castigationibus. His accesserunt castigationum eiusdem Victorij explicationes ac Ioachimi Camerarij Pabenbergensis annotationes Operum tomus primus. In quo Rhetoricorum ad C. Herennium lib. 4. incerto autor

641쪽

uidetur, Cr dicere. Recte, inquam,iudicas Brute. Etenimissius genus est ex ipsim sapientiae stirpe generatia. Namer de duobus aula iam diximus,Scipione CT Crasso: et de tribus proauis,in. IIcte' o,cuius quatuor fu),P. Scipioαne,qui ex dominatu T. Gracchi priuatus tu libertate rep. uindicaxit: in . Scaevola augure, qui perit imis iuris, idems porcomis est habitus. lam duorum abavoru quam est ili De nomen, P. Scipionis,qui bis C o s.fliit, qui est corculti dictua alterius Oimitum sapientifimi c.Laelijs O generosam,inquit, stirpem, Cr tanquam in unam arbore

plura genera: sic in imm domum multom insitam atque illuuinatam sapietium. Sin litor igitur Ribicor ut coastramus parua magnis curiolus est pupillu3 relictus est, patrio suille instituto puro bermone assuesectam domum:

er eo magis hoc iudico,quod ne nitiem ex ijs quidem,qui aliquo in numero luerunt,cognoui in omni genere bono stirum artium tam indoctium, tam rudem. Nullum ille poetam noverat, nullum legerat oratorem, nressam memoriam

antiquituιs collegerat non publicum iuue,ηon priuatsi,Crciuile cognouerat: quanqui id quidcm fuit etiam in alijs, et magnιό quidem oratoribus, quos parum his instructos artibus uidimus,ut Sulpitiu,ut Antonium. Sed is mine u illud habebunt,dicedi opus elaboratum: idq; cu constiret ex qAinque ii olfinita partibus, nemo in aliqua parte erarum omnino nihιl poterat. in quacunque enim una plane claudicare orator esse non posset. Sed tamen aliua in alia excelleba magis reperiebat quid dici opus e fiet, T quoamodo praeparare,er quo loco Iocari,memorias ea comα prehendebat Antonius, excellebat autem actione: O

rat, ei q*xiam ex hi parti cum crasso, quaedam etiam

642쪽

σαε B R V T V s. superiora. At crasi magis enitebat oratio. Nee uero Sulpitio,neque cottae dicere possimus, neque cuiquam boano oratori rem ullam ex illis quinque partibus plane atrique omnino deluisse. Itaque in curione hoc uersime iuudicari potest, nulla re una magis oratorem commendari, quam uerborum splendore Cy copia. Num cum tardus in cogitando um in instruendo disipatus fuit. Reliqua duo sunt,agere Crineminisse: in utroque cachinnos irridenatiam commovebat. Motus erat is,quem Cr c. Iulius in perpetuam notavit, cum ex eo in utrunque partem toto

corpore uacillante quaesiuit, quis loqueretur e lintre. Et Cn. Sicinius homo impurus,sed admodum ridiculus,neque aliud in eo oratoris sinule quicquam: is cum Trib. pleb. curionem Cr Octauium et O s s. produxisset, curioq; multa dixisset sedente cn. Octauio collega,qui deuinctus erat ADqs,Cr multis medicamentis propter dolorem aris tuum delibutus, Nunquam inquit Octaui,college tuo gratiam referes, qui nisi se suo more iactauisset, hodie te elis muscae comedissent. M emoria autem ita fuit nulla, ut aliquoties, tria cum proposuisset, aut quartum addearet,aut tertium quaereret . qui in iudicio priuato uel in ximo,cum ego pro Titinia cottae peroraulyem, ille conatra me pro Seruio Naevio dicere subito totam causam oblitus est, idq; ueneficijs er cantionibus Titinis factum esse dicebat. Magna haec immemoris ingenii signa: sed nihil turpius, quam quod etiam in scriptis obliuisceretur quid paulo ante posuisseet,ut in eo libro, ubi se exeuntem e senatu, Cr cum Pansa nostro, Cr cum curione filio colloquentem facit, cum senatum caesar cos. habuisset omnis 3 ille senino ductus e percunctatione filii, quid in senatu e et actum. In quo multis uerbis cum inraebea

643쪽

B R V T V s. sis retur in caesarem curio, distulatios esset inter eos, ut est consuetudo dialagorum, cum strino est umulus senatu mibo,quem senatum caesar et o s. habuise reprehendit eas res quas idem Caesar anno post, er deinceps reliquis annis administi aufei in Gallia. Tu Brutus adrimirans, Tantamnes se obliuionemnquit, inscripto praesertim,st ne legens quidem unqua sinserit quanto

fugit siseti Quid autem, inquam Brute ,ultius, ira vituperare uoleba quae vituperauit,no eo tepore instituere sermone cum illaru rerum iam tempora praereteri senis Sed ita totius errat, ut in eodem Dinone dicain senatu se caesare et o s. non accederesed id dicat ipso

e o s. exiens e sinatu. Iam qui hac parte animi,quae curistis est caeterarim ingenij partium, tam debilis est, ut ne in scripto quidem meminiset quid paulo ante posius si buic minime mirum est ex tempore dicenti folirem e fluere metem. I diis cum ei nec officium dees cir flagraret studio dicendi perpaucae ad eum eause deferebantur. Orator autem vivis eius aequalibus proximus optimis numerabatur propter verborum bonitatem,ut ante dixi. er expediri ac profluentem quodammodo celaritalem. Itaque eius orationes asticiendas tamen censeo: sunt illae

quide languidiores,verucimen possunt augere er quasi alere id bonu,quod in illo mediocriter fulse concedimus: quod habet tradim ui ut Lia sine aeqs in curiones eaciem oratoris alicuius elycerit. Sed ad itastuta rede mu3. I n eodem igitur numero eiusdem aetatis c. carbosuit,silius eloquentisimi uiri filius, non satis acutus ordolosim tamen orator numeratus est. Erat in uerbis grais uitas, cir facile dicebat, eT autoritum naturalem qua dum habebat oratio. Acutior α. Varius rebus inveniem

644쪽

dis,nee mimos uerbis expeditia, fortis uero actor er Mahemens,Cr uerbis nec inops nec abiectus, Cr quem plane oratorem dicere auderes. cn. Pomponius lateribus p gnans,incitans animos,nee acerbus, eriminosus. Multuab iis aberat L. Fusiius, tamen ex accusatione M. Aquilij diligentiae stuctum ceperat. Nam M. Drusum tum m

gnum auunculu,grauem oratore,ita duntaxat cum de reis pab. diceret. L. autem Lucullii etiam acutu, patrems tui

Brute iuris quoque Cr publici Cr priuati sane peritum, Id. Lucull-: M. Octauium cn. filios qui tantum autoaritate dicendos ualuit,ut legem Semproniam stinent Ham populi seqxeritis fultragi' abrogauerit M. Oct

uim M.Altu. M. catonem patrem,CL. etiam catul

filii abducamus ex acie, id hi a iudicijs, er in praesidijs

reipub. cui facile suus icere posint collocemus. E os in. caepioneui reserem,nili nim:s E quectri ordini deditus,asenatu dissedisset. Cn. carbonem, M. Marium,Cr ex eoridem genere complureri minime dignos elegantis conue tus auribus,aptifimos cognoui turbulent:s concionibus. quo in genere ut in ks perturbem aetatrum ordinem nuper L. Quintius fuit,aptior autem etiam Palicanus auri

bus imperitorum. Et quoniam butia generis Acta mentio est, editiosorum omnim post Gracchos, L. Apuleius saturninus Aoquentishnus uisus est magis lecte tamen ermotu atq; ipsio amictu capiebat hontines,quam aut dictis di copia, aut mediocritate prudentis. Longe autem postratos homines improbisimus c.seruilius Glaucia. sed peracutus Cr callidus,cim primus ridiculus. is ex summιsCr frtunae Cruite sordibus in Praetura cos. βαctus cset, si rationem eius haberi licere iudicat esset. Nam Cr plebem tenebat, ET E quearem ordinem beneα

645쪽

B R v T V s. εχ feto legis devinxerat. is Praetor eodem die, quo saturininus Trib. ple. Mario et Flacco c o s s. publice est ininterfictus, homo si limus Atheniensis Ηγperboli, cuius

improbitate veteres Atticoru comoediae notaverat. Quos

Sex. T itius cosecutus,homo loquax sane CT satis acutus,

sed αm solutus Cr mollis in genu, ut statio quaedam

nasceretur, cui saltationi Titius nomen esset. Ita cauenis dum est, nequid in agendo dicendo ue facias, cuius imitetistio rideatur. Sed ad pauIo superiorem aetatem reuectis mus: nune ad eam, de qua aliquantum locuti fumus,rea vertamur. coniunctus igitur Sulpiiij aetati P. Antaeivi fuit, rabula sane probabilis, qui multos cum tacuisset annos, neque contemni soli , sed irrideri etiam μα litus esset, in Tribunatu primum contra c. Iulii illam conbulatim petitionem extraordinariam, veram causam agens est probatus: g eo magi ,quod eandem causam cuageret eius collega illa ipse Sulpitius, hic plura er deuistiora dicebat. Itaque post Tribunatum primo multae ad

eum causae, inde omnes,maximae quaecuns erant,dsorebantur. Rem videbat acute,componebat diligeteri mea moria ualebat: uerbιs non ille quidem ornatis utebatur, sed timen non abiectis. Expedita autem era π perfacile currens oratio. Et erat eius quidem tanquam habitus no inurbanus: actio paulum cum uitio vocis, tum etiam ineoplijs claudicabat. Hic temporibus floruit ijs, quibus inaprosictionem reditumq; L. Saliae sine iure fuit, Crsine ulla dignitate re1 lib. Hoc etiam autem magis proae babatur, quod erat ab oratoribus quaedam in yro solituis

.Sulpitius occiderat, cotta aberat Cr curio: uiuebat e reliquιs patronis eius aetatis nemo praeter carbonem CrPomponium,quorum utruns facile stuperabat. Infrioris

646쪽

όis B R V T V s. autem aetatis erat proximus L. Sisenna domu uir,σ si diis optimis deditus, bene Latine loquens, gnarus rein non sine Acelijs:sed nes laboris multi, nec satis uersatus in causis:interiectusq; inter duas aetates,Hortesii er Sutipiti , nec maioris conbequi poterat, Cr minori necesse Orat cedere. Huius omnis facultas ex historia ipsius pestisci potest: quae cum facile omnes uincat seuperiores, tum indicat tamen quitum absit a summo, quamq; genus hoc scriptionis nodum sit satis Latinis literis illubratu. Nant , Hortensii admodu adolescenus ingentu ut Phidiae stigni , si mi astectum ex probatum est. Is L. Crasso,a. Scaeuola Cos s. primu in foro dixit, er apud hos ipsos

quidem Cos s. er cum eorum, qui afuerat, tum ipsoarum C O s s. qui omneu intelligentia anteibant, iudicio discesit probatus. Vndeviginti annos natus erat eo tempore.Est autem L. Paulo, c. Marcello C o S s. mortuus: ex quo uidemus eum in patronorum numero annos quatuor Cr X L fuisse. Hoc de oratore paulo post plura diceamus. hoc autem Ioco voluimus aetatem eius in distarem oratorum aetatem includere: quanquam id quide omnibM. usu uenire necesse fuit, quibuε paulo logior uita coligit. ut Cr eum multo maioribuε natu quam essent ipsi, ercum aliquanto minoribus copararentur. ut Accius iisdeAedilibu3 ait - Pacuuium docui sie βbvia,eum ille orictoginta ipse triginta clinos nutus esset. Sic Hortesius nocum suis aequalibus fio sed er mea cum Clat CT cum tua Brute,σ cum aliquanto fusteriore coniungitur. sis quidem ex Crago uiuo dicere solebat: er magis iam etiavigebat Antonio, Cr cum Philippo iam sene pro cn. Popes, bonis dicente: in illa causa adolescens cum esset,

princeps fuit, et in eorum , quos in Sulpiti aetate posivi,

647쪽

ne, Maerasu, cn.Lentuli P.Lenturi Suram longe praeripitit:π me adolescetem nactus octo annis minore, quam

erat ipse,multos annos in studio eiusde laudis exercuit:

σ tecum simul, sicut ego pro mustis, sic t e pro Appio

claudio dixi paulo ante morte. V ides igitur ut ad te o ratorem Brute pervenerimus, tam multis inter nostru m,

tumq; initiu dicendi interpositis oratoribus ex quibu , quonia in hoc sermone nostrostitui neminem eorum,qui

uiueret, nominare,ne uos curiosius eligeretis ex me quid

de quos iudicare eos,qui iumsunt mortui,nominabo. Tum Brutus, Non est, inqui isti causa quam dicis quais obrem de ijs, qui vivunt,nihil vilis dicere. Quaena litatu inqua,esis Vereri te inquit,arbitror,ne per nos hie sermo tuus emane Cr ij tibi succenseant,quos praeteriearis. Quid vos inqua, ta cere non poteritus N os quide, inquit, Jacilime: sed tamen te arbitror malle idipsium triscere,quam taciturnitatem nostra experiri. Ta ego,Veaere,inquum, tibi Brute dicam : non me ex ictimaui inhoe sermone δε ad hunc aetatem esse uenturum sed ita traxit ordo aetatvim oratione,ut iam ad minores etiam perueneririm. Interpone igitur,inquit, siquos uidetur,deinde reis deamus ad te er ad Hortensii . t mo uero, inquam, ad

Hortensem: me alis dicet, siqui uolet. Minime uero, inquitmam etsi me facile omni tuo sermone tenuisti,timeis mihi longior videtur, quod propero audire de temec uero tam de uirtutibus dicendi tus, quae cum omnibus, tum certe mihi notifimi fiunt, quam quod gradus tuos. er quasi procesim dicenὸi studeo cognoscere. Geretur, inquam, tibi mos: quoniam me non ingenij praedicatori rem esse us,sed laboris mei. Uerum interponam, ut plaαR R 3 cet,

648쪽

B κ v T V s.cet,inos,Cr a M. crasso,qui fuit aequalis Horte ii exsudiar. I s igitur mediocriter a doctrina instructim, anguastius etia a natura, labore ex industria, Cr quod adbibeabat ad obtinendas causaue curam etii cr gratiam, in principibus patronis aliquot annos luit. In huius oratione sermo Latinus erat, uerba non abiecta, res compositae dilia genter: nullus flos tamen,nes It e ullum: anim magna, vocis parua contentio, omnia stre ut si liter atque uno modo dicerentur. Nam huius aequalis er inimicus c.Fimbria non in diu iactare se potuit, qui omnia magna uoce dicens,uerborum sane bonora cursu quodam incitam:ita Iurebat tamen,ut mirarere tam alius res agere populu, ut esset insano inter distrios locus. cn. aute Lentulici multo maiorem opinione dicendi actione aciebat, quam quam in eo ficultas erat:qui cum esset nec peracutus quanquaer ex sacis er ex uultu uidebatur nec abundans verbis, etsi β llebat in eo ipso:sic interuacta,re clamationibus,mee suavi er canora ad rando irridebat, culebat in agea

do,ut ea quae deerant, non desederarentnr. I ta tanquam curio copia nonulla uerbori , nusso alio bono tenuit Oaratorum loculis L entulas caeterarum uirtutum dicendi mediocritatem actione occultauit, in qua excellens fuit. multo secuε P. Letulus, cuius Cr excogitandi,eν loquedi tarditatem tegebat formae dignitas, corporis motus plenus er artis,er uenu titta, vocis Cr suauitas er maαgnitudo sic in hoc nihil praeter actionem uit,eaetera etiaminora quam in superiore. M. Piso quicquid habuit, huisbuit ex disciplina, maximes ex omnibus qui ante Νωrunt, Graecis doctrinis eruditus fuit. Habuit a natura granus quoddam acuminis, quod etiam arte limauerat,quod erat in reprehendenda verbus uersutum ex solera, sed

saepe

649쪽

B R V T V r. scpe stomachosum,nonnunquam rigidum, interdum Mtiam Acetum. is laborem quasi cursum fressem dixistius non talit, quod Cr corpore erat infimo, Cr hominim ineptias ac stultitias, quae deuorandae nobis fiunt, non frebat iracundiusque restuebat,sime morosilit putaα

adulescens, nor haberi est captus podea. deinde ex uirginu iudicio magnam laudem est adeptus,σ ex eo temopore qηasi reuocatus in cursum,tenuit locii tandis,quam; ne potvit labor : pod ea qκantum detraxit ex studio, tantum amisit ex gloria. P. Muraena mediocri ingenio, sed magno studio rerum veterum: literaru er studiosus, er no imperitusImitae industriae, Cr magni laboris uiti c. censorinus Graecis literis satu doctus, quod propoμωrat explicans expedite, non invenustus actor, sed inerser inimicus fori. L. T urius paruo ingeniosed multo lais bore, quoquo modo poterat, saepe dicebat. lo ei paucae

centuriae ad consulatum defuerunt. c. Nucer autoritate

semper eguit,sed luit patronus propcmodum diligentibissimu3.butimsi uitas mores,si uultus denis non omnem

commendationem ingenii euerteret, maius nomen in patronis suisset: non erat abundans, non inops tamen: non ualde nitens, non plane horrida oratio: vox, gerustus cir omnis actio sine lepore, at in inueniendu copo. nendlaq; rebra mira accuratio: ut non scite in ullo ditiis gentiorem maiorems cognoverim, sed eam ut citiu3 veteratoriam, quam oratoriam diceres. hic es etiam in publicu causis probabatur,tamen in priuatιs ictustriorem obtinebat locum. c. deinde Piso stitarius er sermonis plenus orator,minime ille quidem tardus in excogitando, veruntamen Multu er simulatione, multo etiam acutior,

650쪽

quam erat uidebatur. Nam eius aequalem M. Glabrione bene inllitutu aut Scaeuolla diligentia, socors ipsius natara,negligens 9 tardauerat.Etia L. Torquatus elegans indicedo,in existimado admodu prudes,toto genere pergrbanM. Mem aute aequalu cn. Popeius vir ad omnias oma natus,maiori dicendi gloria habuisset, nisi eum maioris gloriae cupiditas ad bellicis laudes abstraxisset. erat oratione sutis ampla rem prudenter videbat: actio uero eius habebat Cr in uoce magnum stlidorem,Cr in motu summa dignitatem. Noster item aequalis D. Sγllanias viatricus tuus,studii ille quidem habuit non multu, sed ac minis Cy orationis satis.Q .Popeius ATqui Bittanicus

dictus est,biennio quam nosyrtasse maiori mo studio dicendi, Inq; doctrina,in credibili labore,utque induapria, quod scire possim: fuit enim mecum, CT cum M.

Pisone, amicitia,tum studijs exercitationibusq; conis iunctus. huius actio non sutis commendabat orationem: in hac enim satis erat copi in ira autem leporis pari . Erat eius aequalis P. Antronius,voce peracuta atque maagna,nec alia re licta probabili E t L. Octauius Reatinus, qui cum multas iam causas diceret, adolescens est moris tuus: A tamen ad dicem veniebat magis audacteriquam' parate. Et c. Staienus,quise ipse adoptauerat,er de si

leno Aelium β erat, fruido quodam ex petulanti erfurioso genere dicendi: quod quia multis gratium erat,er probabatur,sedisset ad bonores, iis in facinore muniano deprehensus,poenas legibus er iudicio dedisset.Eoaedem tempore C. L. caepasi fratres fuerunt, qui multa pera ignoti homines Cy repentini, Quaestores celeriter facti sunt oppidano quodam, Cr incondito genere mcendi. Addamus huc etiam, ne quem Mocalem praeter se uideamur