장음표시 사용
701쪽
ORAΥΟ R. cis in personis,er eorum qui dicunt, cr eoru qui duadianti l ns hunc locum longe Cr late patentem philosoraphi solent in oscijs tra lare,no cum de recto ipso distuatant nam id quidem unum est grammatici in poetis, es quentu in omni Cr genere Cr parte causarum. Quam enim indecorum est,destillicidijs cin apud unu iudicem dicis,amplifimis uerbi ,σ locu uti communibus, de maiemte Pop. Ro. sumnuste Cr subtiliters Hic genere toto: at persona alij peccant,aut fu aut iudicum,aut etia adis nersarior : nec re solum, sed epe uerbo : er se sine renulla uis uerbi est,tame eadem res sepe aut probatur,aut re citur,alio atque alio elata uerbo. In omnibusis rebis
uidendum est quatenus: es enim Dus cuis modus est, men magis Oilrndit nimium,quam pari . In quo Aperules pictores quoque eos peccare dicebat,qui non sentiret quid est sata. Magnus cpct lacua hic Brute.quod te βιαgit, Cr magnum uolumen aliud deisderat sed ad id quod agitur, illud satis:cum hoc decere, quod semper usum mu3 in omnibus dictu er Actis minimis cir maximis:cvim hoc, inquum,decere dicimus,illud no decere,er id usqueis quaque quantum si appareat,in alios ponatur, aliudstotu sit utra decere, an oportere dicas. Oportere enim,
perstetionem declarat oscij,quo Cr semper utendum ester omnibus. decere, quasi aptu esse, costentaneuras tepori Cr personae:quod cum in Actu sepsime, tum in dictis valet,in uultu denis er gestu er incessu,cotra, ite de decere. Quod si poeta Agit ut maximu uitia, qui peccat etiam,m probam oratione affingit improbo, stultosve sapientis:si denis pictor ille uidit, cu immolada Iphigenia tristis chalcis esse moestior Ulasses,moereret Menelaus, obuoluendam caput Agamemnonis esse, quoniam summ
702쪽
cis ORATO R, mum sum luctum penicillo non posset imitari .si denis
histrio quid deceat querit,quid Aciendum oratori puteamus sed cum hoc tantu fit,quid in causis, earumq; quasi
membris Aciat,orator uiderit. laud quidem persticuum est, non modo partes orationis, sed etiam causis totas, alias Aia 'rma dicendi esse tractandas. Sequitur, ut curai generas nota quaeratur Cr yrmula, magnum opus Cr arduum ut sepe iam diximu3 sed ingredientibus consederandum *it, quid ageremus: nunc quidem iam quoacunque 'remur,danda nimiru uela fiunt. Ac primum inis strinandus est ille nobis,quem sol- quidam uocant Aruticum. Summibus est Cr humilis, conbuetudinem imitans,
ab indisierin re plus, quam opinione disterens. Ins eum qui audiunt, quanuis ipsi insentes sint, tumen illo modo considunt se posse dicere. N am orationis subtilitas imit bilia illiu quidem uidetur esse existimant sed nihil est exoperienti minus. Etsi enim no plurimi sanguinis est, habeat
tamen succum aliquem oportet, ut etiamsi illis maximis uiribus careu,' ut ita dicam integra ualetudine.Pria
mium igitur eum tanquam e uinculis numerorum exim
mus. Sunt enim quidam ut stas) oratori numeri de quiabus mox agemus obstruandi ratione quadam. sed alio in generet orationia, in hoc omnino relinquendi: solutium quiddam fit,nec uagum tamen,ut ingredi libere, non ut
licenter uideatur errare. Verba etiam uerbis quasi cooagmentare negligat. Habet enim ille tanquam hiatus concursu vocaliam molle quiddam, Cr quod indicet non inis gratam negligentiam de re hominis,magis quum de vera bH laborantu. Sed erit ui dum de reliquis,cum haec duo ei liberiora Νerint,circuitus,conglutinatios uerborum. Illa enim ipsa contracta Er minuta non negligenter re
703쪽
ORA Τ Ο R. συctanda sunt,sed quaedam etiam negligentia est diligens. Nam ut mulieres esse dicuntur nonnullae inornatae, quasidi uim deceat: sic haec sublitis oratio etiam incompta, deisiectat. Fit enim quiddam in utros, quo fit uenustius, sed
non ut appareat. Tum remouebitur omnis insignH orna
tus,qua margaritari :ne calamistri quidem adhibebuntur. Fucati vero medicamenta candorisCT ruboris,omnia repellenturi.elegantia modo Cr munditia remanebit. Sermo purrus erit er Latinus,dilucide planes dicetur, quid deceat circuisicietur. Vnum aderit, quod quarem nuα merat 1 heophrastus in orationM Iaudibus,ornatu m illud suave Cr affluens:acutae crebrae si sententiae ponentur, Crnescio unde ex abdito erutae, ais in hoc oratore dominabitur. Verecundus erit Uus oratoriae quasi supellectilis. Supellex est enim quodammodo nostra, quae est in ornamentιS,alia raram,alia verborum. Ornatus autem verbo.
rum duplex : unussimpliciis, alter collocatorum. Simis plex probatur in proprijs usetius verbis,quod aut optime sonat,aut rem maxime explanat. In alienis,aut transalatum,aut ictum aliunde, ut mutuo:aut actium ab ipso, aut novum,aut priscin et inusitati . Sed etiam inusiritata ac prisca sunt in proprijs ,nisi quod raro utimur. collocata autem uerba habent ornat s aliquid concinniaditu efficiunt,quod uerbis mutatu non maneat, manente sententia. Nam sententiarum ornamenta, quae permanet etiam se uerba mutaueris, sunt illa quidem permulta , sed quae emineant pauciora. Ergo ille tenuis orator modo sit elegans,nec in aciendu verbιs erit audax,er in transe, rendis uerecundu3 Cr parcus, Cr in priscu reliquiis omnamentis Cr verborum Cy sen: tetiarum denufior: transetitione ortasse crebriosiqua frequentisime sermo omni
704쪽
utitur non modo urbanorum,sed etiam rusticora. Resisdem est eorum gemmare vites,sitire agros, lans esse si getes uxuriosastumeta. N ihil horum parum audacter, sed aut sinale est iucunde transstras:aut si res suum nurulum habet nomen,docendi causa sumptum, non ludendi
videtur. Hoc ornanaeto liberim paulo, quam caeteria uteritur hie summissu:nec tam licenter tamen,quam si genere dicendi uteretur amplifimo.ltas illud indecorum quod quale fit ex decoro debet intelligi hic quo ue apparet, cum uerbin aliquod altius transsyrtur, idq; in oratione humili ponitur,quo d idem in alia deceret. i ilam aute concinnitatem, quae verborum collocationem illuminat his laminibus, quae Graeci quasi aliquos gestus orationis appellant quod idem uerbu ab hu etiam in senotentiarum ornameta transprtur adhibet quidam hi sub illis,quem,nisi quod sol , caeteroquin recte quidam vocant Atticum,sed paulo parcius. N am sic ut in epularum apparatu a magnificentia recedens, non se parcu solum, sed etiam elegitem uideri uolet,eliget quibus utatur. Sunt enim plerael: aptae huius ipsius oratoris, de quo loquor, sinoniae. N am illa,de quibus ante dixi, huic acuto suae gienda seunt, paria paribus relata, Cy fmliter conclusa, eodenis pacto cud tis cir immutatione literae quasi quae
stae ven0tites,ne elaborata concinnitas, Cy quodda uua cupium delectationis mani o deprehens appareat. Items si quae uerboris iterationes cotentionem aliqua, o clamorem requirent, erunt ab hac su mn ione ordationis alienae caeteras pronuscue poterit uti, continuati ne verbor-,modo relaxet Cr diuidat, utat rque uerbis
quam usitatisimis,translationibus quammollis s: etiam illasententiam tu mina afumat, qui non erunt vehes
705쪽
menterillustria. Non faciet rempu.loquentem, nee ab inasti is mortuos excitabit, nec aceruatim multa frequelans, una complexione deuinciet. Valentiori haec laterum sint,nec ab hoc que inyrmamns,alli expedland aut porijstulada: erit enim ut uoce, sic etiam oratione suppresior. Sed pleraque ex illa conuenient etiam huic tenuitati: qua quam ijsdem ornamentis utetur horridius talem enim inducimus.Accedit actio non tragica,nec scenae sed modica iamtione corporas, vultu tamen multa conjiciens:
non hoc quo dicuntur os ducere ,sed isso, quo significant ingenue quo sensu quidque pronuntiet. Huic generi oriationis astergentur etiam sales, qui in dicendo nimium
quantum ualent quorum duo genera sunt,unum faceti ram,alterum dicacitatis. uretur utros , sed altero in naris rando aliquid uenuste, altero in iaciendo mittendos riis diculo,cuius genera plura sunt sed nuc aliud agimus. Iulud admonemus tamen,ridicula sic usuram oratorem, ut nec nimis stequenti, ne scortile sit: nec subobscoeno, ne trac-:nec petulati,ne improbum:nec in calamitatem, ne inhumanum:nec in Acinus, tae odij locum risus occvisset: nes aut sua person aut iudiciam,aut tempore Aleanum haec enim ad illud indecora restrantur. Uitabit etiam
quaesit nec em tempore Masta domo arata, quae plerumque sunt stigida. parcet ex amicitiijs Cr dignitatibus: uia
tabit insanabiles contumelias: tantummodo aduersarios Ret,nec eos tamen semper,nec omneis, nec omni modorquibus exceptis sic utetur sule Cr freti s , ut ego ex istis nouis Atticis tria cognoverim neminei cu id certe sit uel maxime Atticu. Hanc ego iudico ' a summisi oratoistis,sei magni tamen Cr germani Attici quonia quicquid
est usim, uisalubre in cratioe d propria Atticora est. e
706쪽
όas ORATOR. quibus tamen non omnes Aceri, LUM satis tr mperiades, Demades prcter caeteros 'tur, Demosthenes minus habeturi. quo quidem ntibi nihil uidetur urbanius, sed notam dicax fuit,quam metus. Est autem illud acrioris inisgenj ,hoc maiores areta. V berim est aliud, aliquantos robustius,quam hoc brumile, de quo dictaem est: summisius autem, quam illud, de quo iam dicetur,amplisimum. Hoc in gener neruorum vel minimu , Miuitatis autem est uel plurimum. Est enim pleniss,quam hoc enucleat :quam autem illud ornatu,copiosulms,s misius. Huic omnia dicendi ornamenta conueniunt,plurimums est in bacoorationis forma, suauitatis. in qua multi floruerunt apud Graecos: sed Phalereus Demetrius meo iudicio praestitit eaeteris,cuius oratio cwm sedate pulcides loquitur, tu millustrant eum, qualistella quaeda, tralata uerba,atq; imumutata. Tralata ea dico, ut sepe iam, quae per similitudinem ab alia re aut suavitatis,aut inopiae causa transisseruntur. Mutat in quibus pro uerbo proprio subqcitur aliud, quod idem significe si pluam ex re aliqua cons quenti. Quod quanquam trans rendo A tamen alio modo transtuli crum dixit Ennius arcem Cr urbem orbM:
alio modo, si pro patria arcem dixisset: er horridam
Africam terribili tremere twmultu coem dicit, pro Astis immutat Africam. Hanc Ηγpallagen rhetores , quia qualis mutatur uerba pro verbia: Metonomian gramismatici uocant, quod nomina transeuntur . Aristoteistes autem translationi haec ipsa subiungit, er abusionem , quam uocant: ut cum minutum diciamus animum pro paruo,CT abutimur uerbis propinquis,
s opus est, uel quod delectat, uel quod licet. Iam c Iuxerunt plures continua tralationes, alia plane 'orario
707쪽
eratio. Iris genus hoc Graeci appellant in 1 v,hotrudine recte,genere melius ire qui ti omnia translationes uocat. Haec frequentat Phalereus maxime, suntq; dulassis filia: r quanquam translatio esὶ apud eis imi tamen
immutationes nubquam creb iores. l n idem unus orationis loquor enim de illa modica, ac temperata uerbor- eadunt lumina omni multa etiam sententiam, latae erues
ditas dilutationes ab eodem explicantur,er loci comam nes sine cotentione dicuntur. Quid multase philoso.pbor scholis disses seri evadunt:Cr nisi coram erit coisparatus ire fortior, per se hic, quem dico,probabitur. λenim quodda etia insigne, r forens orationis,pictu,
expolitum genus,in tuo omlles verborura, omnes senteaetiarum illigantur lepores. Hoc totam e sopbimrum fontibus defluxit in forum, sed stretu 4 subtilibus, repugisi
a grauibus, in ea de qua Ioquor, mediocritate consedit. Tertius est ille amplus, copiosius, grauis, ornatus in quo profecto vis maxima est.llic est enim cuius ornatu dicenad Cr copiam admiratae gentes, eloquentia in ciuitatibus
plurimum uulare passae fiunt: sed hane eloquentiam que cursu magno sonitus ferretur, quam fusticerent omnes, quam admirarentur, quam se assequi posse dijderent. 'Huius eloquentiae est tractare animos, huius omni modo permovere. c modo perfringit, modo irrepit in sensus: inserit nouas opiniones, euellit in has. Sed multu intenta est inter hoe dicendi genus, ersupersera. Qui in illo subtili cr acuto elaborauit, ut callide argutes diceret, nec quicquam altius cogitaret: hoc uno perfecto magnus orator est,si non maximus: minimes in lubrico uersabiatur, Cr sis et constiterit, nunquam eadet. Nedius ille autem,quem modicu Cr temperatam uocosi modo su
708쪽
Θο O R APT o R. illud satis instruxerit, non extimescit ancipites dicendi
incertosq; casus:etiam siquando minus succedet, ut scpessimagn*m tamen pcriculu non adibit, alte enim cadere non potest. At uero hic noster, quem principe ponimus, grauis,acer, ardens, si ad hoc un- ὸl nutus, aut in hoo solo se exercuit,aut huic generi studet uni, nec suam coripum cum illis duobus generibus temperauit, maxime est contEnedus. illle enim fumausus,qu)d acute Cr veteratoarie dici sapies ia: medius,suaun:hic aute copiosisimus,
si nihil est aliud,uix satis sanus uiderisolet. Qui enim nishil potest tranquisse,nibilleniter, nihil partite, definite,
distincte, irete dicere, praesertim cum causae partim tota sint eo modo,partim aliqsta ex parte trumnie: si is non praeparatis auribus inflammare rem capit , furere apud sinos, ex quasi inter sobrios bacchari uinclitus uidetur.
Tenemus igitur Brute,quem quaerimres,sed animo. Nam
manu si prehendissem,ne ipse quidem sua tanta eloquetia mihi persuasisset ut se dimitterem. Sed inuentus proficto
est ille eloques, quein nunquam uidit Antonius. Quis est igitur us coptemr breui, disseram pluribus. is enim est eloquens, qui Er bumilia subtiliter, π magna grauiter.er mediocria temperate potest dicere. N emo is,inquies. unquam fuit. Ne luerit': ego enim quid deisderem, non quid uiderim, di puto:retios ad illam Platonis, de quari dixera,rei formam, T speciem: quam es non cernimus, eme animo tenere fumus. N o enim eloquentE qua , neq; quicquam mortale er caducused illud ipsum, cuius
qui sit compossit eloquens: quod nihil est aliud nict cloisquentia ipsa, quam nullis nisi mentis oeulis uidere posuismus. Is erit igitur cloquens ut idem illud iteremu qui poterit paruas in sesi modica temperate, magna Ira
709쪽
ciuile laudauimus uerba ambigua distinximus. Fuit oris nandvi in Manilia lcge Pompeius, temperata oratione
ornandi copiam persecuti sumus. Ius omne retinendae maiestiris Rabirij causa continebatur. ergo in omnigeae rure diuelificationis exarsimus. At haec interdum temperanda Cr uarianda unt. Qv od igitur in accusationis se. pirin libris non reperitur genus quod in Habitisquod inccraeliis quod in plurim;s nostin de fionibus f quae exempla selegissem, nisii vel non esse arbitrare stes posse: eligere qui quaererent. N ulla est enim ullo in genere Iam oratoris, euius in nostris orationibus non sit aliqua si nopesctio, at conatus tante atq; adumbratio. non assequiis mr: ut qd deceat uidemss. nec enim nuc de nobis,sed de re dicimus: in quo tantu abest ut noni a miremur, ut um
eo disticiles de morosi simus, ut nobis non fati sciat ipse
Demosthenes: qui quanqai unus eminet inter omnes in omni genere dicendi, tame nos per implet aures meas ita fiunt avidae cr capaces, zr sci cr aliquid immens infinitumque deis rant. Sed tamen, quoniam er hane tu oratore cum eiusfludio fimo Pammene, citra esses Athenis,totum diligentisime cognouissi: nes eum dimittis Emanibus, er tamen nostra etiam lectitas: uides proficto illa mula perficere,nos multa conarim posse,nosvelle. Gocus modo causa ustulit, dicere. Sed ille magnus: naer suerefit ipse magnis,m maximos oratores habuit
quales nos magnuficissemus si quidem potvissemus quo
redimus pervenire,in ea urbe, in qua ut ait Antonius auditus eloques nono erat. Atqui si Antonio crafius elotaquens usus non est, dui sibi iraecinunquam cona uictonta x esset,
710쪽
O LR AT TR O eget , nsnqMm sulpitius, nunquam Hortensim. nihil enim ample cotta, nihil leniter sulpitius, non muri grauiter Hortensius. Superiores magis ad omne genim apti, crassi dico, Cr Antonium. Ieiunas igitur huius multiplicis, ex aequabiliter in omnia geritera luse orstionis aureis ciuitatis accepimus easq; nos primi quicut que eramM, Cr qu4titulincunque dicebamus, ad huius generis dicendi, audiendi incredibilia studia conuerti pras. Quantis illa clamoribus adolescentuli diximiis de
supplicio p rricidar squae nequaquam satis deferbi is, se post aliquanto sentire coepimus. Q uid enim um
mune,quam si iritus uiuis, terra morinis, mare fumum tibus, litus eiectiss Ita uiuunt,daem posui, ut ducere: anirmam de cocto non queant i ita moriuntur, ut eorum ossis , terra non ringat: iri tu lantur fluctibus, ut nunquam abii untur: ita postremo et ciuntur, ut ne ad. saxq.qμueri mortui conquiescant. Cr quae sequntur. Sunt enim omnia, sicut adolescentri non tam rem maturitate, quam θς expectatione laudati. 3b hae indole iam. Uxor generi, nouercassi: filix pellexa Neo uero biς ii ius erat ardor in nobis, ut hoc modo omnia dicerentus: ipsa enim illa pro Roscio iuuenilis redundantia, mulηα babet attenuata, quaedi eum paulo hilarior; At pro Habito, pro Cornella, coplurest aliae nemo enim ora tor tam multa, ne in Graeco quidem otio, scripsit,qum
ulci sunt noctra eas hoc ipsam habent quam pro
bo, uarietatem. An ego Homero 'Ennio , reliquis poeatis, Cy maxime Tragicis concedorem, ut ne omnibus to cis 'ea em contentione uterentur, crebros . ruent,
nonnunquam etiam ad quotidianum genim sermonis a cederent:ipse nunquam ab illa acerrima contentione dinscederent