장음표시 사용
181쪽
tos sic Tota igitur haec medela circa morbum prima rium v rsabatur in singulis aegris rite curandum, cui quidem, tamquam acceSSOrium Symptoma, Vel metasta sis insolix phrenitis suboriretur; neque huic tactui singularis ac propria et OnStAn medicina opponebatur, sod qui eo laborabant, diversimode habebantur, prout sobris indois et accessoriae conditiones, cauSa morbi, habitus biliosus, anni tempus etc. diversa magitare Vi derentur. Nequo alia curandi ratio obtinebat in pri maria ipsa phrenitide. in tam perosus erat Hre Pocn ΤΕ in praesagio phrenitidis constituendo, quia
henes Callebat, naturam atroci pathemati quam saepissime occumbere, atque Cardinem Curationis verti polius circa instantis mali praecautionem, quam CirC PraeSentis ΟΡ- Pugnationem. Et re vera vix alius cuiusquam a themalis imminentis tam exacte, tam Copiose, tam Cir cumspecte indicia notavit, quam phrenitidis. Rarius tamen jam tunc Eam aegritudinem reperisse Videtur pri mariam, Iong frequentius symptomaticam, modo cum instammatoria, saepe cum biliosa et bilioso inflam maioria, interdum cum singulariter perniciosa dia thesi junctam, quam atra bilarem, auctumnalem ' noster Vocabat, TeCentiores malignRm, entam. Singulari diligentia popularem mali saevitiam pernosce bat et, quibus ex conditionibus proficisCeretur, disce nebat. Aerem quidem generatim pro causa popularium morborum habebat, et quae reliqua hominibus communia Sunt, ut Victus, aquae, regi etc. Praeterea de o cultioribus, superis et ratiocinatione solum assequendis causis epidemicorum statuum laudabiliter suspicatus est μελ neque experientia tot seculorum in hac re scien tiam nostram clariorem, certiorem a pleniorem reddi
dit Ouin otiam, quid privata dispositio in populariter
graSSantem morbum attineret, et quomodo propensio illa 51 Aphor. III, 9. 55 CL DPr. f. d.
182쪽
augeretur vel imminueretur, neutiquam huius ing0nii
acumen effugit. Prudenter homines monebat '), sconstitutione iniqua per populum dominante , Victus a
tionem mutarent, ubi interna Causa moi bi minime xi floret. Providerent tantuIn, ne Corpori Volumen quocunque modo augeretur, utque potius, quod modum obositate XCederet, rudenter attenuaPetur, tum cibos,
tum potus, quibus conSueverint, Sensim demendo. Si quis enim subito ictu rationem immutaverit, na ex immutatione perturbati in corpore cooriatur, periculum ost Laudat itaque temperantiam Solam, neutiquam diaetae permutationem, quamcunque in partem vovit. Aer Vero tamquam proxime et efficacissimo instans causa morbi epidemici, ut quam minime in corpus in sua , isque ut maXime peregrinus Sit, providendum, rogionum loca, in quibus consisten morbus dominetur,
quoad fieri poterit, permutando '). Ouaesitum est, quam ob causam in Epidomicis, praecipue ad historias aegrotorum, de cura instituta ni hil nosior si nonnisi parum addiderit. Suspicantur
nonnulli, consulto praeteriisse, ut Demini non mani-ΙeStum, memoratu UpeΓVacaneum alii, nullam omnino modelam adhibuisse, rueter Sta , quae paSSim momo ravit. Sed respondetur: quomodo integrum morbi do cursum describerct ad naturam poterat, quomodo referre de symptomatis accedentibus vel decedentibus , si undo mutatio induc0retur, essicaciam externBrum rerum, ut remediorum, venaeSectionis, Vitiorum diaeteticorum sic adnotare omisit Z Quomodo Vero, ab altera parte, in dicus in auxilium voCari, et quomodo Susicere asgro
rum impatientiae poterat, qui absque medicaminum ullo adjumento otiosus velut Spectator, sectulis assidoret PQuae nostra in hac uerum ambiguitate mententi sit,
183쪽
partim alibi ' iam prasmonuimus, partim haec pauca
subjicimus : Epidomicorum observatione noster, ut in Ceram naturae adumbrationem, in suam magis quam posteritatis memoriam et usum iteris mandasse Videtur. Hinc tanta rovitas disjectio et negligentia adnotatio num. Hinc etiam medelae rationem forsan circa ea tantummodo perscripsit, quatenus Vel ipse a consueto curandi modo discesserat, Vel singulare Con Spicuasque morbi mutationes medicamenti usus secum duxerat. Ita Venaesectionis institutae nullibi historiarum mentionem facit, nisi apud Anaxionom, Pleuriticum L. ΙΙΙ, s. 3), cui octava dis miserit, quasi praeter consuetudinem tardius, quum illa stat soris nonnisi circa initia morborum an guinem detrahere solerent. Quod hoc exemplum adtinet, minor oritatis pocies in eorum GALE 1 et al. Con jcctura mihi apparet, qui aiunt HIPPOcnΛΥΕΜ nimis tarde, octavo demum dis advocatum fuisse, namques talis caSus ad reliquos, ut haud dubie electos, non bene quadras set, in quibus plenas tantummodo et absolutas Observa tiones noster videtur collegisse.
Non molestum sors soloribus putabam, si ad ii IuStranda, quae HIPPOcnΛΥΕ observaverit, pestis illius contractam historiam , quasi per corollarium, hoc loco interponerem, quae eadem, qua ille ViVebat, aetate Athenisnses bellum Peloponnesiacum gerente M fligebat 430. . Ch. n.). Quamquam propositus huic I bello is scopus erat, ut rusdsendi varia rationeS, quomodo diversis tomporibus o rogionibus institutae fuerint, inter
184쪽
scriptoribus traduntur, ad nos pertinera minim vide
bantur; COHSBntaneum 3men, imo necessarium habui mus circa Prior artis tempora, quorum ratio Com
psillandi si distinguendi tantopor dissidet ab Ilodiorno
usu, et quorum historia medica minus cognita Vulgo est, ut quam RXim enuCleatum osset typhum nostra sireniticatione dictum jam antiquitus, quacunque sorma et indole observaVerint, vere comparuiss0. Illius enim aetatis observatio et doctrina nostrae arti quasi funda monto substrato est, ad quod firmandum et augendum, quidquid conducat, et undecunque accersatur, OPPor
tunum erit. in tanto gratior Thucydidis diligen ita accodit, qui tam elici animi attontions tanta cum concinnitate et perspicuitate rem illam, licet ut idiotaonarravit '), ut non solum historicis scriptoribus, Sed otiam modicis de populari morbo reserentibus dignum imitationis reliquerit exemplar. Tradit autem pernicio fas illius constitutionis has origines et initia.
Anno primo belli absoluto, ineunte altera aestate, Poloponnosii denuo Atticam invaserant, castris III PO sitis agrum VaStabant. Quum Vero nondum multos dies eo loco Constitissent, morbus primum caput extulit intor Athenienses. O sempor coloni cum rebus Suis, Poricle suadente, undi iuge vicinia in urbem confluxe rant, ibique cum aede deficerent, angustis in tuguriis et squalore leuis, nec aeris libero accessui patontibus coercebantur. Aestu simul praes cante, in otio misseri vi tam a consuetudine ante acta plane divorsam segebant '' . Nec tamen inter hanc iniquitatem malum Primo AO
tum est, et annus ipse, ut Vel omnium Confessione con stabat, Saluberrimus existebat, a prae Ceteri maxime
immunis ab aliis quibuscunquo morbis '). Sed origi nem potius uxorat o Aethiopia ind in Aegyptum et
185쪽
Libyam doscendens, serius Persarum ditionem peragra vorat. Lemnum si vicinas insulas inciderat, tan Isin subitans impotu Atheniensibus in Piraeeo quidsm su pervenit, quo navali forsan Commercio seminium pestis dolatum suerat. Indi in superiores urbis partes dissu sum ingentom hominum stragem edebat Remedio nullo saevitia mali temperabatur, et medici ipsi, quo studio sius ad aegrotos accedebant, is magis ipsi potissimum interibant; meque quidquam ab initio aegris adjumstitiasserre novorant. Erant autem signa morbi et scursus hoc modo comparata. Primum capitis dolores ac for
Vores Vehementes manis. Superveniebant i improviso, nequo ulla manifesta causa Apparente, rubor Culorum
et inflammatio, partes internae gutturis , et linguae, Statim , sanguinolenta , . spiritu dissicilis et graveolons. In gravissimis symptomatibus scenam aperientibus in signis animi abjoctio habebatur a d saluto osperatio.
Mox accessit sternutatio et raucedo , tuSSi Vehemens.
Ubi ad x sentiriculum morbi vis convertobatur, bilis sobant ejectiones, cum ingenti cruciatu si stomachi quasi sub- Versione; plerisque singultus inanis, atroces asserens convulsiones, in aliis quidem brevi evanidus, aliis oro diutius instans Extorna corporis attingenti non admo dum calida sequo pallida, sod subrubra, livida, pustu
lis parvis et ulcusculis obtecta Tanto Ver Vehem Θntius ardebant interiora, ut neque tenuissimorum Vesti mentorum aut tragulorum injectionem segri sustinerent,vit lubsentissime nudo corpores decumberent, , qui etiam prae interno corporis aestu in aquas gelidas SeS prae
cipites Haro amarent; si multi profecto eorum, qui negligentius habebantur, jus impatiente malorum, Ve1 deliri adacti mort m tali usu si hi consciverunt Sitissimul discruciabat dirissima, multo potu satiata. Misce laboribus anxistates associabantur ingentes, inquietudo ac jactatio, undo vigilias serpstuae. Nihilominus, quamdiu morbi saevitia vigobat corpus minime languebat,
186쪽
via contabescebat Sed tanto cruciatui praetor opinio noti rosistebat ' Ita quidem pleriques Mis nono volindocim propter internum ardorem CCubuerunt, Viri bus ut Videbatur, ' neutiquam exhaustis aut si hunc torminum SuperBVeΓant, exulceratione Ventris intorna et
profluvio alvi effreni tandem e vita migrarunt exhausti, usi sanguinis de maribus profluvi, intorsiti. Etsenim morbus a capite, in quo primariam sedem Collocaverat, paulatim singulis partibus permigratis ad infima sescen dobat. , Ac si quis clandem tot laboribus it poriculis
supersteS VRSerat, Alum in extremis partibus postremodocumbebat, lartim resolutionem ' partim gangraenam o sphacetum, artubus inducen S, manibus, pedibus, Pu dondis adeoque interdum oculis, forte quibus ophtha . mia praecessisset HOC preti salutem recuperabant. Nonnullis a morbo oblivio tanta remansit, tu neque Se ipsos neque familiares recognoscoron Und palol, morbi Vim gravissime cerebrum tentavisse, ejusque a cultatibus noxam demum intulisse. Fuerunt tamen, qui, in iis TuucYDings ipse . in integram convaleSCerent Sa nitalom. Noquc in hominibus: solummodo mulctandis calamitas illa substitit, vorum ne bestiis quidem peper cil. Nam alites et quadrupedos, quotquot humani CR--daveribus i nutriri Solent, quamvis multa haec acerent insepulta, aut non accedebant, aut ubi gustaVerant, in toribant; in manifestus Vium fuit deseCtus, i seque S piam alibi, neques circa hujus modi cadavora in con spectum Veniebant. Canos ob tonsustudinsem cum ho minibus pernicisi participos; ibique summa Vis Contagii. - Nullus oro tunc temporis alius morbu ex ut garibus homines in urbs insestabat, uti commemoratum;
Vol si quis doris ibortus fustrat, citi 'popularem illum
desinebat ac frinde erat, moriebantur Vel neglecti,
187쪽
vel diligsntissim curati, squa ab ullo omnino medi
Cameni constans levamen percipiebatur; quod enim I teri profuerat, alteri nocebat, nullumque OPPUS, DR Iiscunque valetudinis osset, tanti mali trulentiam a cere potuit promiscue omnia corripiebantur, animis confestim abjectis. Nemo tamsen, ut disertis verbis ad dit HucYD1ngs, his morbo in sestabatur, saltem ut indΘe vivis toll0retur, quique ita bona sorte superstiteSerant, Propter praesentem salutis insporata laetitiam
exultabant fiducia ipsis erat, s ne alio quidem ullo morbo in posterum amplius unquam absumtum iri. Quas de ea scit animo et fortes, laborantibus tanto impensius
ac patientius succurrebant' δ). Speciem mali ac Vehementiam non eandem P mascue fuisse, partim jam elucet ex THUCYDIDIS nn ratione, partim x iis, quae ab aliis auctoribus super hanc luem reseruntur. Etenim quamvis morbus Vix ab ulla aliqua corporis valestudine abstinereth et populariSconstitutio privatum indiscriminatim diriperet lamen alia corpora prius, alia serius atrocitati illius succum bebant alia segnius, alia intentius eluctabantur. E RIcLΕΜ ipsum, ut illustres exomplum inducam, hoc morbo
defunctum Luaeriticuus '' testatur, neutiquam Cuto et continuo, ut ceteros multos, Sed lent et parum Vehe mente assectu, Variis permutationibus invicen sese ex
cipientibus insigni eoque corpu tardiu COI Sumtum fuisse, animi simul est judicii consueta praesentia et V gor subversis. Eundem EB IcLEM refert amico cui dam adeunti, amuletum περιαπτον ostendisse, quod a mulieribus se collo sibi habuerit suspensum Unde Cognoscimus, Jam illis temporibus in jus modi rebus auxilii
63 Haec maximam partem ex RucYDIDE. - Non injucundΘCOmParabuntur poetarum descriptiones V. LUCREΤ. D. r. nat. L. VI, V. 1136 f., qui nostriam apprime Secutus est VIRGIL.
188쪽
spem fuisse positam contra morbos, veluti pestem, divi nitus quasi supervenientes. Posset hic simul aliquis suspicari, fortitudinem animi et mentis sanitatem jam tum ex morbos diathesi adso illi fuisse infractam, ut a pristina et sapienti constantia in imbecillitatem super stitiosam inciderit. Falsa sunt, quae de re Poc RAΥ ignibus accensis Pestem Supprimente prodiderunt G Lxsus of AL Tius ' ; neque major sid0s habenda est, si in oratione ΤΗΕssΛLI ad Athenienses Hi ΡPOcΗΛΥΕ memoratur filios et generum POLYBυΜ et discipulos in Grasciam dimi
sisse, ut peste laborantibus SuCCurrerent, Athenas Vero THESsΛΕΠΜ, filium, demandasse posteaque se ipsum eo dom contuliss '') Nam ab altera parte Mi PPOc RATES, natu anno 460 a. h. n. . tempore pestis saevientis vi cenarius . fama quidem et magna auctoritat per Graeciam valsere, dilios tamen et generum, clui riΘm face rent per urbes, dimitteres neutiquam potuit. ' Ab aliora Vero TuucYDIDis silentium Circa hanc rem quasi argu
monti vim habsti ille nim pro sua diligentia si si nos
ritate M1pΡocii ΛῬ1 SP adjumentum ' adtulisset, certe meminisset', at Vsero me verbo quidem commemorat; quin dissertis ' potius interjicit, , medico adverSu mor
hum haud quaquam aliquid esseciss0 Non audisndi au tom, qui de invidia ΗΠcYDIDIS, propter quam HIPPO cR413ς merita consulto ille reticuerit, inspium quid
Complures decernsrs sunt conati, quaenam SpecieSe iis, quae in nostra morborum numeratione haberi tur, lue modo descripta roseratur Plerique horum Vel
189쪽
maxime Iocalem aliquam, cito transeuntem, non omni bus laborantibus solemnem, nec satis PerSpicu notatam ΡΘSSi nem SpectaVerunt, immemores earum conditio
Dum quae ad speciem rei domici mali dosiniendam ne
morbis os ostros alius aliter hanc aegritudinem dixe runt Verum cista opera supervacanea, Vel improba adeo si inutilis mihi videtur tali enim modo morbum considerantes non siciis fidem scrotorum nobis facient.
Necesse est, universalem morbi indolem et notam probe εpectari, Si quis nomen commune promulgaturuS St. Diaautem Iocalia vitia, est TuucYDi D experto, minimo eraD constantia, et ab alia ad aliam partem demigrabant, quasi terniciosa aliqua horbi materim POSEPI EI te, RCmembra sensim mensimque in passionis socio intem On-
trahente. Potest igitur, qualis in singulis quidem aegris, Vel singulis istius morbi facius comparobat aliquo ii
tuto ex dictis, Vel alio otiam ex nunc VulgaribuS OT borum Dominibus designari, sod neutiquam communiS labor universim ita erat comi)sllandus in partim in dici ad hanc dijudication om non salis indubitata a tula ab auctore traduntur, partim vulgaris docuit Observotio, in plerisque constitutionibus opidemici non nAm SPeciem mali, m9n eandem omnibus aegritudinom in con Spectum Venire, sed diversas sorma enasci, Γ CBUSA Tum intern Brum et, rerum accessoriarum divorsi a te uo
potentior autem isti immanior vis visui L popularis auit,
eo plura corpora Non Ἀψlum corripi sebantuP sed etiam e minus conspicua et Ucax evasit peculiaris aegrorum
constitutio, in exlexn laborum specie varianda. Saepe etiam homines perinde omnos populari ausa, SiV Vi ctus, Sive aeris iniquitate Qtα, adeo aequaliter praeparati fuerunt, ut Victae tandem divorsitas naturarum in On Sortium quoddam universale coerceri ac resolvi Videre-
190쪽
tur. In tali rerum statu una morbi facies promiscuo omnibus aderat; neque tamen haec ratio obtinuit in post descripta, ut quae cito et extrinSecus Superve
Omnium autem minims cum Morbi a Noteribusdsscripti 'ad nostras arbitrarias rapscios rosorondi Sunt, ausim ex illa antiquitat aliquem ad exanthomatum imaginem revocare. Contradictioni hic si dubitationi usque apertus manebit campus Nam prasterquam quod pie Taque, quae Veteribus vis tutis isti oroscontiis dicuntur parum diligonior ut plurimum illi assectus curabantur), diversis Ioctoribus divorso modo in hodiernam modi O rum linguam Vertantur. itaque diversimode possint in telligi, ut de plerisqus lis sub judice perpetuo Sit man
Sura si unquam morbi per seculorum mutatione qua- Iemcunque alteration om iacti fuerunt, Certe mutaneaSeruptiones iano fori in subiisse , existimavorim Hoc docent controversiae de te techiis, Variolis, morbillis, scarlatina, Iemphigo, myphilide etc. quo morbo Ueteribus alii volunt en cognitos alii ignoratos fuisse; hoc dococ historia Hopras si similium, docet exanthe malum quorundam, nostris etiam temporibus dubia dis- Cretio a recognitio, male stabilita in systematibus a thologicis desinitio et Al. Profocto igitur ejus modi mala, uti postis has Athe niensis ad genus aliquod morborum rectius a tutius revoCantur, proprie Vero, ut Verisimillimum est, ad tymphod sin nostram febrium familiam. Hac enim, uti vi
dimus magna varietas laborum comprehenditur, mala ex varietate partim causarum et affectuum primariorum, Partim malorum concomitantium et aliarum rerum Cci
dentium 'Mino univorsim constitutio illa typho de gra Vior dicenda, quae in singulis, ut suspicio est, Speciem indueret inflammationum particularium causu pernicio su GAL.). huic statui tam crobro associatarum Plu rima hoc loco monnisi digito subindicare datum nobis