장음표시 사용
171쪽
Jecoris volismentissimi doloros ac lienis gravitatos aliasquo inflammationes et gravissimi supra septum
transversum dolores et morbosae collectiones, quibus toties phrenitis subnata habetur, solvi nequeunt, ubi primo loco purgantibus medicamentis aggressus fueris. Sod praemittenda in his, et ceteris auxiliis praeferenda venaessctio est, deinde clysmatibus cura aegri geratur, nisi magnus ac Vehemens morbus fuerit. Alioqui post hac cathartio utendum. Quin etiam a Venaesectione aliter hoc non admittitur, nisi ubi secura omnia Sint, neque tunc adeo nisi manu parca Ouicunque enim Sta tim per initia morborum inflammations medicamento purgant tentant discutero, ii de infarctu si inflammato viscere nihil strahunt. Nam lus, quae adhucdum Cruda est assectio nihil dimittit, noquo cedit qua Vero morbo resistebant hactenus et sanae persistebant parte , OtiuSinde contabescunt. Debilitato corpore, morbu natuΓΘ exeluctanti superio evadit, neque deinde curam ad mitiit δ'). Dicto modo laborantibus haud absimiles sunt, tum
mali specie, tum typhod diathos conspicua, qui eris ebre asso de , i. e. cum gravi inquietudine et acta tione, Praecordiorum contentione, nausea Od omnia, decumbunt, cum ardore interno, extremorum algore
Ieipyxia , morbo dissicili ac diligontissim curando. His
Praeter Oxyme aqua temperatum nihil convoni o i bere tenuissimo victu, detracta adso ptisanae sorbitione, exspectandum, . donec febris Mosierit si urina concocta
CIysmatum usu testatur Se nimiam san gratuis eruaesitiationem Pro lubitu compescere potuisse, raroque indiguisse in ΟNStit. I. Tepetita venaesectione in sobribus continuis, nisi plurimum vigente Pleihora et Constitutione inflammatoria. . . . . In alia Constitutione epidemica V. Febr. Comatosa), quum Iargior et repset ita sanguinis missio propter genium regnantem in febribus inflammatoriis aegre ferretur, prospere rem geSSit
elysmate quotidis injecto, donec morbi vis remitteret. S. V. c. 2.39 Vici ac P. 7.
172쪽
appareat. Decumbant autem in domo Obscura et stra tis quam mollissimis reclinati, et minime incontinenters iactantes , quantum Valent diutissim eundem decu bitum sustineant. Praecordiis semonia imponantur emollientia, exacte tepida, ex seminibus lini cum aqua et oleo cocta; ne Vero refrigerium inde contrahat aeger, cavendum ' . Labores praecordiorum et hypochon' driorum tumores et inaequalitates si lateris dolores,
phrenitidi gignondas tantopore faventes clysmatΘinjecto Subtrahantur in potu Vero aqua mulsa, calida,
Neque incongrua dictis sunt, quae in sodem libro inferius ' prascipiuntur Animum ad eos bene adve=tere oportet, quibus caput doleat, Vel a corpori exer' citio, cursu, b itiners, Vsnations ' Vol ab alio intem pestivo labore, si ex rebus venereis DecoloreS Ru-COS , clienosos, es sanguine vacuatos, iis culter spirantes, Sicca tussi laborantos flatuosos, quibus a Vasi con' farctis pulsus intercepti quibus tensa sunt hypochon'
dria, latera et dorsum, stupore oppressos, ObSCur Vi denteS, cum aurium tinnitu urinam non continentes, Icter assectos et cruda sticisntes, sanguinem ex NAEVI'bus et haemorrhoidibus copiosum fundontos, ' vel infla tionibus pressos, si plurimum laborant atque morbum aegerrime derunt, neutiquam Medicamento purgabis; periculum enim contrahetur neque quidquam juvabis,
Spontaneas autem morbi solutiones et cesses praeteme
tes At si cui sanguis snil detrahendus,' alvi fluorem sistere antehac oporto et inediam imperar ac Vinum ei domors Dsitido in oliquo victus idoneus obserVetur et fomenta humida su portia boantur Adstrictam VSTO alvum clysma subluat At si quando medicamen tum Purgans Exhibendum tibi videtur supra quidem
173쪽
cum securitate per veratrum, ins a Vero ex illis nomi nem acuabis etc. ne raptus morbi fiat ad superiora). In accession febrili, cujus indicium est pedum hi giditas, nihil plane exhibendum est; exspe Clandum, dono illi incaluerint. Et quum, quando febris desinit,
roliquo corpore calidiore eVadant, CaVendum, Ne refri gerentur atque SurSum congestio sat praestat tunc, ubi
ab impotia humorum caput et thorax liberati jam sunt, cibum xhibere in . Quibus . cum Jobrin ab initio vertigines si , capitis
pulsationes adsunt, et urina tenuis. in his exspectanda, circa riseos tempora febris exacerbatio est, Ne miran
dum, si dein delirsnt uibus oro in principiis morbi
utinas nubeculam habent, aut crassae t etiam NiStunt, hos, si alia quoque suadent, purgare oportet. Si tenues inter initia rarinae purgatio Hunc nempori Vita Nda; alvus subluenda solummodo, si visum fuerit; aeger Si mul quietem agat, inungatur et aequaliter contegatur '), Potu utatur mulsa aquosa, et tisanae cremore in orbi tione ad Vesperam. purganis medicamines, in hoc rerum Statu Praepostere hausto coctioni opus Tertur batur Sine sudore et judicatione febris protrahitur, Ouando Vero proriime instat risis, it perturbatio judi catoria adest; in sorbitione abstinendum . . Omnium ci lico sobrium judicationes observandae, atque eo tem Pore alimenta detrahantur; verum ubi turba remisserit, et in meliUS re processerit, suppodiisntur q) Fobres illas protrahi Solent, et abscessus haberes circa parotide et
cervicem si quidem inferiores partos frigidae fuerint. Quodsi non frigidae fuerint, alias habent MutationeS: alvi profluvium salutare, vel sanguinem de naribus xO-
174쪽
Si in hiborna libre lingua aspera fuerit et inimi doliquia incidant, lios sic documbenti ebris tunc saepe
remittat, aeger tamen ' strenuissima diasta conlinsendus est, Sedulo spectati dus et aqua mulsa et remore pii Sanae
conservandus, isque fides habeatur 10bris asmissioni. De Vita enim poriclitatur cui haec indici prodierint. ΙpSum statum aegri fatalem ubi cognovoris et optime contemplatus fueris, Si tibi placuerit, praedicere poteriS.
Cum vero in sobribus quinto die aliquid acciderit, quod
formidinom incutiat, vel si alvus spent liquida dejece rit et animi doliquium Virium prostratio exstiterit, vel
vocis desectus vehenderit, Vel convulsiones, Vel singui tuS, quibus anxietas et sui incontinentia subnasci solstita sudores sub naribus et circa frontem a cervicem de mum Suspiriosa respiratio, mors in propinquo est ').Ιntor alia febrem etiam auctor describit arthriticus D OStrae Similem , saepe longam, tuberculis in artubus et aliis partibus externis conspicuam , quae ex materia ad cerebrum, ut Videtur, translata, typhodes sive ner vos evadit, de qua vero sigillatim memorata apud ipSum au Clorem relegantur 7 . Ubi sobris inflammatoria est, cum Pulmonum et laterum ast otione et in typhodem talum proclivitate, et
dolor ad jugulum tendit, vel ad mammas et brachium; in torna brachii vena secanda se ea parte, qua O Ior asstigit , et sanguis detrahendus pro corporis habitu, anni tempore aetate et Colore, larga copia et cum siduciari et si dolor acutus fuerit, ad animi us ius seliquium mittendus, postea clysma injiciendum. Quod si oro circa inferiorem horacem Olo Vohementer infestat, pleuritico alvum purgabis medicamento. Ipsam inter purgationem nihil exhibendum, peracta vero ea dena OXymel propinetur Purgans medicina quarto die hau vietur tribus enim praecedentibus clysmate alvus Sub
175쪽
Iusnda est, atque si levamen hac curatione non conti gorit, aliquantulum purgabiS. Dein custodia opus est, usques dum febris Spers aeger sit et ad septimum disin pervenerit; tum si cum securitate fieri potest, primum cremor ptiSanae tenui et Opia mediocri cum melis mixtus xhibeatur. Ubi vero spiratio bona, sputa faci lia et dolor circa latera nullus, russior paulo et Opio si or ille bis de dis porrigi potest quae si non Contige rint, victus tenuior sit. Cetera amplius exposita repe
Paucae reperiuntur febrium species , quae tantopere Propensae in phrenitidem Sint, quam ardens febris causus ''). Morbus os invadit prae ceteris, qui itinera longa emensi sunt, i forte per aestuosa et sabulosa sitim diu perpossi Febris exoritur Vehemens, acuta, in CorporiSIassitudo ac dedolatio. lingua apparet aspera et Sicca, admodum nigra dolor si morsus Ventriculi, alvi de jectiones tum valde liquidas . tum pallidas, sitis intensa et igilias. intordum montis perturbatio. Circa curam
concedatum aquam mulsam Coctae dilutae quantum appetierit aeger; et Si amarum S suerit, ΟInere On duos si alvum subluere ua si ad haec non solva tur . lacte asinino cocto purgabis Salsum autem nihil Neque Cre exhibeas, ' neque enim seret aegor Prohi heas otiam tisanae sorbitionem, quamdiu iriSis non dum absoluta fuerit. Indicatur morbus sanguine de a xibus manant et criticis ac legitimis sudoribus, cum urinis albis et crassis, et sedimento laevi, me non ab scossu Si vero citra haec molvitur febris, revertetur morbus, Vel coxae CrurumVe dolor Superveniet, et sputa
Elegimus has cs observatione ad Vivum descriptas, velut practicos commentarios ad ea illustranda ex parte et confirmanda, quae de arte Hippocratica antehac generatim
176쪽
notata excerpsit C. Plurisariam quidem videbamus ty phodo flatum in ebribus acutioribus infestare, sed omnibus opponi methodum simplicem, semper sibi On
stantem, Certam BC promptam, ubi prodesse datum non fuerit, minime nocentem ), facilem nec deniques injucundam. Neque metu nobis est, ne proliXa nimi re latione a sedium Lectoribus croaverimus juvat enim, et omni aetate optimos quosque juvabat, meminisse claS- sicas illius simplicitatis gratiarum plenae, qua ut Per Sermone hosce, tu duriores, inexercitatos, qua lante nus fideliter, nequs prorsus inconusnisnti adumbrationis ante Culo poneretur, ardentissimis mihi orat in Votis. Unius igitur status , priusquam , de quo noviSSim Tetu Iimus, librum Seponamus, postremo loco mentionem li-.ceat adjicere; qui assectus non minori jure, quam Qquibus paulo ante memoratum est, ad illustranda me-
dolas morbi antiquitates adhibebitur, aliamque phreni tidis speciem significat Scilicst '), qui cum febre dejectiones alvi patiuntur liquidas et mentis perturbatio
Nem, et soccos legunt assiduo studio, Darε fodiunt, nec nisi pauca respondent interrogantibus, se iam Vero Sermone faciunt incompositos et incongruos, ii si contabescunt ab alvi fluors, sorbitiones rigidiores
ψυχρας , i. e. mucilaginosas et crassiores hauri ant, et Potione , quae alvum sistant, VinΟSas PotiuS,
quam adstringentes Symplomatibus ejusmodi, speciatim mentis huic alienationi, atra bilis tamquam causa subesse auctori videtur, humor dissicilis naturas et intra otabilis, in serina quasque et atrocia propenSus. EadΘmsere sentit circa hunc morbi somitem, sandemque meratΘconcepit efficaciam, quam Superiorum seculorum medici, ad STOLMUM usque si serius, in malignitate Vel materia corrupta, venenata febrium sibi finxerunt 'ὶ.
177쪽
D romodiis hujus modi aegritudinis, quarum ingentomsupelisctilem posteritas tanta jactatione Stentabat, non dum illo Videstur peculiare quidquam cognoViSse, sed naturae moliminibus, ut cetera pleraque, ita et huius mali depugnationem reliquisse Persaep quidem in hoc
rerum statu Vires salutares medicos illos deseruerunt, ut ex prognosticis sententiis elucet Verum etiam nostra
medicina adhucdum insussciens est malo immanitate sua Praepotenti.
Nihilominus jam pridem noster perspicaci judicio
compertum habebat, alvi fluxum sub hac rerum con dition etiamsi nocontem, non illico debere contineri; Praestabat materiam corpori Suppeditare, humores Sece dentes temperare, et viribus restauratis impetum dej ctionis indirocta quidem, sed tuta via compeSCere Vi ribus enim vitae consulsendum erat prae Ceteri Omni bus, Viditque, eas non medicamine quovis alvum Si stente styptico refocillari, et Vino firmari omnino com Pagem corporis, sed minime constringi instrumenta se cretionis.
HIPPOcRATEM, quando medelam morborum, acuto
rum maxime, describit, nominum inferendorum parum curiosus, indiciis enarrandis ut plurimum Acat, quibuS, cui rei et quomodo medendum sit, demonstratur. QuouSu optime cautum Videtur, ne perperam a lectorΘauctor intelligatur. Nominibus enim malorum raro Sio addita os rei notio, do qua inis omne uniVerSim, GProrsus Conveniatur alius itaque aliter, Pro Suo quis que lubitu si consuetudin , vel ingenio, Vel scientiae modo nomine modo audito rem Significatam percipiunt. Hinc etiamsi nullibi, curam phrenitidis tradere, auctor disertis verbis professus sit, sati tamen persuasum nobiS
habemus, apparere ex illis, quae prodiderit, quomodo
178쪽
morbo, pro arietat Originis simul ac pociei sp0clain, curam gesserit. Elenim, quae phaenOrnena alibi in syan plomatibus morbi recensebat, eadem alibi tamquam medelam, quam describit, certam indicantia pronuntiat. Nihilominus pii, qua method Hi DPOcn ATES Phre nitidem curaverit, disquirebant, plerique genuinae illa doctrinae praecepta sere neglexerunt, iis contenti, quais sub titulo phrenitidis, quamvis in Spuriis operibus, tradita leguntur. Dum susticiebat illis, circa nomen morbi
ασφαλεία studuisse, praetervidebant disseresntias serum, quae eodem Domine comprehenderentur, et conSeNSum' eorum, qua ut diverse inscripta, praeter naturam dis juncta fuissent. Sic quido lacilis segotii visum est, doctrinam Hippocraticam eruere et Communicare , Sed, quo ex Opere notitia rei cujusdam hauriatur, Non Pese inde est. Pro Varia enim aetate, qua Conscribebantu quae HIPPOCRATI Domin Voniunt, dissor etiam ut in genium auctorum, ita et genius doctrinae vel scholae regnantis , inprimis experientiae modus et argumΘnta tionum Species et apparatuS. Propterea, qua ex SBu do hippocraticis supplentur, pretium tantummodo a bent, quatenus cum genuina Coi senis medicina ita con sentiunt, ut 1PPOcnΑΥ1 fidum Sectatorem exinde re cognoscere liceat neutiquam vero per Se tque Sejuncti ab iis, quae supra notavimus, sussiciunt, ut totum idque accurate exhibeant, quod circa phrenitidem curandam Η1PPOcnATI Observatum fuerit.
Scilicst, ut tandem deveniamus, quo innuebamus, in libro do morbis solido hippocratico ' , incertus auctor ipso usus phrenitidis titulo rationem morbo me dendi narrat, comparandam cum iis, quae de eadem re supra retulimus Phrenitides, ait, etiam aliis ex morbis oriuntur. In his diaphragmatis regio dolet, ut 11 attactum quidem serat; febris accedit, mens Pertur
179쪽
hatur et oculis fixis aegri prospectant aliaque agunt si milia His, qui in pulmonum inflammationes desipiunt.
Sic aegrotants f mentis tepidis Optime curantur et potionibus diluontibus, prohibito Vino P si fieri licet, ter
superiora purgandi Per tussim etiam et sputa ' velut in peripti eumonia, materiam ursum educes Alioquin alvus insorior ut Hojiciat, rite iraeparetur potionibus Ilum octantibus Morbus lethalis . est; moriuntur enim tertio aut quinto aut septimo di Si Voro mitius infosta verit, volui in pulmonis inflammatione judicatio contingit. Phronitis hic descripta habetur manifesto secundaria, veluti quae paraphrenitis serius appellabatur Morbum vero protopathica Vice alias invadseres, innuit auctor di
cend , etiam supervenire aliis morbis non solummodo primariam esse) Curatio, mi nemo non videt, penitus Hippocraticam methodum sapit, quare opus non est, ut pluribus illustremUS. Jam Vero perosior apparet, quae simili malomodola adhibotur: cerebri tumori οἰδημ ατι, ἐγκε φαλ iux φ . In quo cerebrum ex inflammatione intu mescere videtur, dolor totum caput detinet, potis simum qua parte inflammatio latet ut plurimum cir ca tempora. Aure continuo Onant, auditus hebescit, venae intenduntur ac pulsant. Febris et rigor int0rdum invadunt, dolor modo quidem remittit, modo atrocius
instat, nusquam Vero intermittit. Prae dolore aeger o ciseratur, et exsilit; sed cum surrexit, Confestim ad lectum rursus relabitur sui incontinens jactatur in cu
bili Malum lethale est, at quoto die mors accedat, docerni noti potest; alii enim alio tempore intereunt, plerumque intra septem dies. Sed qui primum et vigs-Simum Superarunt, convalescunt. Caput ubi plurimum dolet, derasum potissimum refrigerare oportet, admo
Vendo res Pigerans aliquid in vesicam vel intestina infit SVm Velut solani stρυχνου succum aut cretam figuli
180쪽
nam idque modo imponendum, modo, priusquam inis
poscat, auferendum. Praeterea Sanguinem detrahors convenit, et Caput purgare, odoramentis ad apii σελiνου succos admixtis. tisanae remor sorbendus; vinum prorsus exSulet alvu clySmate Solvatur. - Oniaran
tu cum his, quae iura de intern affection secundo traduntur deme patit id alia, de morbo Crasso ad Peli et t. Auctor in hisce ad compositum et exquisitum me dicinae genus inclinat, quod empiricae scholae ortum debet, quum , aucto experientiae apparatu, non amplius acquiescerent in Hippocratica illa simplicitatQ. Nec tamen Contemnenda haec curatio est, cum licet instabi libus passim inisermixtis, plura insint, quae inde ab HIPPOcnΑΤΕ omni aetas comprobata habuerit. Cum eodem fructu comparabuntur, quae in libro do locis in homino circa fluxiones caput obsiderit spraecipiuntur. Quo in libro, quae putatilia sunt et Om menta inconstantia, a practici multis ac saepe peruti libus regulis ' probe separanda Veniunt.
Quae hactenus in modium prolata sunt, Sufficere vidon tu demonstrando, HIPPOcRΑΥΕΜ ΡSUm, eoSque, qui pressiore pede imitatores hujus medicinam Sectarentur, unico sere id gisso, ut phretii idem statum γ' Phodem, nervosum praespicerent et simplici, cauta et
naturae conveniente ratione praecaVerent, obortam Veroa jam saevientem diligenter observantes, non aliter nisi secundum communia modondi praecepta Curarent, Sedulo simu attondonios ad naturas sanationem molientis indician coctionem , salutarem mutationem XSPectan teS materiam prudenti manu suppeditantes. Subtrahen-53 De quibus nonnullas vid. f. 41.