장음표시 사용
1쪽
COLUMBI UNIVERSIT LIBRARIESINE YORΚ
aS par of the Foundations of estern Civiligation Preservation Project
Reproductions a noti made ithout permission from
2쪽
Unus certa in conclition specifieo in in lain libraries and
ino ulti involvo violationis ne copyrisnt lain.
3쪽
4쪽
COLUMBI UNIVERSIT LIBRARIES PRESERVATION DEPARI MENT
BIBLIO GRAPHIC MICRO FORM ARCE T
Origina Materia a Filme Existin Bibliograpllic Record
5쪽
7쪽
bovam permultis, quae iam de Gracchis scriptae sunt si quis additurus est commentationem. ei ante omnia exponendum esse videatur quibus tandem causis ad quaestionem a tot viris iisque doctissimis it ingeniosissimis identidem tractatam denuo accesserit. Haud ignorabam enim et superiore et recentiore maxime aetate ab iis viris, quorum iudicio plurimum tribuendum sit, in utramque partem satis copiose de Graccius disputatum esse. Quae et aliae rationes quamquam me haud mediocriter a consillio de Gracchis scribendi deterruerunt, tamen et ipsa materia et pietate quadam ut permanerem in consilio adductus sum auctor enim scribendae huius dissertationis sui mihi praeceptor carissimus, r. aegelsbach, quem virum de humanitate et omni literarum genere optime meritum praematura morte bonis literis et patriae ereptum esse cum Omnes, qui vel obiter eum cognoverunt, tum ii maxime dolebunt, qui eius institutione, benevolentia, consuetudine usi sunt Qui quum in schola, quam de republica Romana habuit, optabile esse diceret, ut quis quid ipsi veteres de Gracchis eorumque studiis iudicassent accurata veterum lectione nixus denuo exponeret, inde ab illo tempore animum ad hanc quaestionem animadverti altera autem exsequendi consilii mei causa ipsa fuit materies, qua eorum animi qui diutius in ea versati sunt, mirum in modum commoventur Huc accessit. quod videbam doctorum hominum de Gracchis iudicia etiam nunc valde inter se disterro. Quum enim ante Niobulirium. immortalis memoriae Virum, acerbe plerique et inique de Gracchis iudicarent, eosque turbulentos multitudinis concitatores fuisse Om
nesque omnium res convertere conatos esse putarent, hic primus vir clare demonstravit,
Gracchos minime confundendos esse cum mobilibus illis atque ambitiosis tribunis plebis, qui, quum reipublicae salute plane omissa omnia ad sua referrent commoda. ipsam civitatem vehementissime perturbaverunt et postremo perdiderunt. dam autem mutata quae antea de Gracchis regnaverat sententia, ut in his rebus fieri assolet, rursus laudatores Gracchorum omnem modum excesserunt, consentiens aere veterum de Gracchis iudicium nihil curantes Recentiore aetate exstiterunt istiam, qui quae 'odie flagrant de rebus publicis certamina, ad illa tempora reserentes, prout vel unius imperio
8쪽
civitatem moderandam esse censent vel dominationi populari favent, Gracchos, quos multitudini eiusque imperio studuisse existimant, aut vituperant immoderate aut effusis laudibus esserunt. In tanta autem sententiarum discrepantia operae pretium esse duxi veterum locis, qui de Gracchis agunt, diligenter inter se comparatis quid ipsi veteres de iis iudicaverint exponere et demonstrare. Quaniquam enim ipsi veteres in singulis partibus valde inter se abhorrent eorumque iudicia partium studiis metienda sunt, tamen nisi hoc quasi fundamento nix ab opinionis arbitrio et erroribus abstinere non poterimus Ebenim si omnes scriptores veteres, qui quidem de Gracchis vel copiosius scripserunt vel summatim eos attigerunt, eo consensu aut laudant aut improbant, certe nemo infitiabitur, eorum judicia singulorum recentioris aetatis praejudicatis opinionibus longo praeferenda esse. Omnes autem Omnium qui unquam aliquid de Gracchis ediderunt dissertationes legere cum neque voluerim neque potuerim, eorum libros respexisse satis habui, qui vel auctoritate et fama excellunt vel novi aliquid ad recte aestimanda Gracchorum studia
attulerunt. Jam supra commemoravimus, recentiore demum aetate a Niebulirio maxime aequius
et dignius de Gracchis iudicari coeptum esse. Hoc quidem iam IIeyne perspexerat leges
Sempronias non ad universum agrum, sed ad agrum publicum tantum pertinuisse. Prava autem quae antea valuerat opinio ut obsolesceret Heereni maxime, qui dissertationem
de Gracchorum motibus publicavit, et Hege ischi opera factum est, qui et ipse libellum de Gracchis edidit. Hos secutus est G. B. Niebutir, qui ut universam historiam Romanam explanavit et illustravit, ita huic quoque parti natura ac ratione agri publici accurato
exposita clariorem lucem attulit. Hic autem vir, praeclarissimis Gracchorum virtutibus magna admiratione affectus eosque optima quaeque in rebus publicis gerendis spectasse haud ignorans, luunt eorum existimationem tamdiu imminutam splendide et sortasse nimis splendide restituisset, fiet non potuit quin tanti viri auctoritate iam plane mutarentur de Gracchis iudicia et qui antea in numerum hominum seditiosorum effrenata licentia omnem reipublicae statum concutientium referrentur, iidem iam ut liberatores atque vindices populi summis laudibus errentur. Hanc quidem sententiam tui inpugnarent multi postea exstiterunt; quorum omnium iudicia recensere cum longum sit, in iis constiti, qui vel nuperrime de Gracchis scripserunt vel praeter ceteros auctoritate et doctrina florent. IIoc bico in primis Caro his NitZse commemorandus est, qui satis amphim de Gracchis edidit librum, propter iudicii subtilitatem et diligentem operam in eo consumtam valde probatum IIune secutus est Lau, qui et ipse de Gracchis scripsit. Iulus librum cum Nitzschi libro nulli parte comparari potest. Sequitur sane itetschium ducem plurimis locis singultari cum fide et simplicitate; si interdum ab Nitzschii auctoritate abhorret, sere in errores vel inanes declamationes abstrahitur. Qui de rebus publicis aliter atque ipse iudicant, eos superba solet acerbitate persequi Buchholgium maxime et Iteissum quorum luidem libris me neque minus neque magis debere quam aut libere profiteor, ut immoderatos regni indatores et liberae reipublicae conteniptores effusa carpit iastigatione. Ipse cum Gracchorum
i consilia probet, ut sunt probanda, etiam omnia sere Gracchorum facta, in quibus persaepe maiore impetu quam moderatione usi sunt, laudat. Etiam hac igitur in re apparet, eos, qui in pertractanda historiae parte communes de rebus publicis rationes sequantur atque ad hanc quasi normam ac regulam laudem atque Vituperationem reserant, et ipsos in errores duci et eorum, qui aliter sentiant, iudicia inique aestimare.
Momnigenii librum ei, qui de historiae Romanae parte scribit, plurimi momenti
esse per se apparet hunc enin virum singulari prorsus mentis acumine praeditum permultos errores sustulisse nemo ignorat. Neque vero hoc loco silentio praetermittere
possum, qua potissimum re ut in ceteris libri partibus ita in hac de Gracchis scripta
offendar Mommsen nimia saepe severitate de hominibus iudicare solet acerbe prorsus et contemptim in eos invehitur, qui non idem semper in rebus publicis sibi proposuerunt, propositum summa cum constantia persecuti sunt. Ita fit, ut nonnulli viri, qui temporibus mutatis etiam consilia et rationes mutarent, id quod persaepe optima mente fieri potest, gravissima castigatione ab eo vexentur; non minus inde fit, ut viros fortes et propositi tenaces, etsi iustitia iis defuit, summis laudibus erat, ut Caesarem. Sane concedendum est, inconstantiam et infirmitatem gravia eorun vitia esse, qui rempublicam gubernent; at temporum nobis in iudicando ratio habenda est; quod si observaverimus, multa nobis longo temporis intervallo remotis excusatione digniora videbuntur. Ioc autem mittit Ommsen et cum ex rebus quas aliquis publice gessit de universo quasi homine iudicat, nihil curans qualem in ceteris vitae partibus se praestiterit, vituperationis modum haud raro excedit, quod in Cicerone videmus. Huc aliud accedit. Summa est dicendi elegantia et ubertate, vi et gravitate. Adeo autem non horret dictiones sortissimas, ut nonnunquam auream mediocritatem transeat. Qua severitate de hominibus iudicat, eadem dictionis gravitate et saepe acerbitate sententias exprimit. Valde hac re inter se disserunt Niobuli et ommsen. Niebulirium summae gravitatis fuisse constat; multos qui antea Ilaude florebant, haud levi castigat vittiperatione. Nihilo minus autem Niet,uhri lectione longo aliter asscimur quam Monamsenii. Etenim ex omnibus historiae Romanae partibus a Niebulirio scriptae summa eius admiratio et pietas, qua antiquitatem reverebatur, apparet Niebuli non sola ratione et mente, sed animo quoque et pectore in rebus antiquis versatus est. Contra uomuiseni librum perlegentes maxima quidem admiratione singularis eius acuminis et doctrinae afficimur, sed nimia eius iudicii severitate et acerbitate, qua vel ptimos viros insequitur, non nihil saepe offendimur.
E iis autem scriptis, quae de Gracchis prodierunt, etiam . . . Ahrensi Tib. Gracchi defensio mihi rospicienda fuit. Qui vir quum sibi proposuisset Tiberii omnia etiam facta defundere, ita in errorem dehipsus est, quod non distinxit inter consilia et facta Tiberii. Mea enim sententia, ut iam hoc loco quid ipse de Gracchis sentiam profitear, Graccliorum et Tiberii maxime volimias et consilium ab omnibus partibus laudabilia suerunt; erat enim amantissimus populi, neque quidquam aliud spectabat, nisi ut multa et Magna mala, quibus respublica daborabat, manarentur Quo maior autem Po
9쪽
amore populum amplexus est, et quo maioribus cum calamitatibus premi videbat, eo promptius et ardentius his malis mederi studebat. Quam autem ingressus est viam ad exsequenda consilia sua, ea minime est probanda. Hoc iudicio multae praeclarao et divinae prorsus Tib. virtutes minime obscurantur. Ex tota enim historia Romana vix unum novi, qui humanitate, comitate, amabilitate Gracchis possit comparari. His autem virtutibus ne iudicium nostrum de Gracchorum factis corrumpatur, valde cavendum est, id quod Ahrensio accidit, tam immoderato Ti. Gracchi laudatori, ut omnia eius acta probet, ex fontibus eos solos sequatur, qui Tib. favent, ad iudicia prolabatur falsissima. Sic, ut unum locum proferam, Ahrens Plutarchum secutus narrat Tib. et Octavium quum de lege agraria dissiderent eamque in concionibus aut defenderent aut impugnarent, conviciis et maledictis plane abstinuisse, quum Appianus de eli civ. I, 2 rem longe aliter tradat. Quod Ahrens hac data occasione in universum iudicat, eos qui meridiem versus habitent, si in rebus publicis dissentiant, a conviciis abstinere et solas res, non homines spectare, si quidem affectibus imperare didicerint, quum terrarum septentrionalium incolae sententias suas impugnari aegre erant et stomachentur, hoc Ahrensi commentum esse ex ipsis veterum scriptis facile demonstrari potest. Res longe aliter se habet. Non facile nostro tempore tanta se verborum acerbitate et indignitate adversarii invicem veXant et lacerant, quanta apud veteres. Quid enim dicamus, si Cicero inimicum, hominem consularem, his verbis alloquitur: Quid te, asine, literas doceam, non opus est literis, sed fustibus Atqui Cicero ineruditissimis et humanissimis illius temporis viris fuit. Quid porro de Demosthenis et Aeschinis et multorum aliorum conviciis dicamus, quibus inter se dedecoraverunt Curres ita se habeat demonstrare longum est causa et in rebus publicis et in coninuitata de rebus sacris opinione sita est. Sed ne longius a proposito aberremus, iam ad ipsam
Natus est Tiberius Sempronius Gracchus patre Tiberio et matre Cornelia, Scipionis Africani maioris filia, anno a. U. 91, si quidem Plutarchi verba C. Gr. 1 Tiberium nondum triginta annos natum mortem obiisse tradentis recte se habent Matrimonium autem Tiberii anno 9 initum esse putamus, quam sententiam etiam NitzschSequitur. Discrepant sane ab hae re, quae apud Valer Max. IV, 2, 3 et apud Gell. 12 8 legimus. Hi enim tradunt P. Scipionem depositis inimicitiis Ti. Graccho filiam virginem viro iamiam maturam despondisse. Cum autem Scipio, qui ultimam aetatis partem Literni degit, iam anno 69, id quod probabilius est, vel anno Tl mortuus sit, ipse Scipio filiam Tiberio nullo modo potuit despondero, vel si cum nonnulli Tiberium iam anno bc 5 natum esse constituerimus. Etenim etsi non nominatim nobis traditum est, Tiberium Corneliae liberorum natu maximum fuisse, fuit autem maXimus, si quidem annum, quo matrimonium inter Tiberium et Corneliam iunctum et quo Tiberius natus est, recte statuimus, hoc tamen constat, Tiberium novem annis maiorem fuisse Gaio. dam autem acimus vide Nitetschi librum p. 204 - singulis annis
Corneliam Tiberio filium vel filiam peperisse inde colligitur Tiberium si non maximum natu, at unum ex minimis fuisse Corneliae liberis. Quod autem Cornelia marito mortuo etiam iuvenis dicitur, cum multis aliis rebus nobis documento est, Corneliam, quum nuberet Tiberio, annum vicesimum non multi annis egressam esse. O si verum est, Cornelia, quum pater moreretur, infans fuit, de qua despondenda pater ne potuit quidem cogitare neutiquam virgo iamiam matura fuit. Quod Tib. quaestura Hispaniensitan anno i lanctus est, ideo neque Ellendi coniectura Tiberii annum natalem in annum 588 vel 59 incidisse statuentis, neque estermanni opinio eum anno 585 natum esse existimantis, si quidem suo anno illo munere functus sit, probanda videtur etenim legem Villiam non semper valuisse multis exemplis docemur. Hac de re vide Mercklini de Corneliae vita commentationem p. 8. Merchii Tib. anno 592 vel 9 natum esse concludit propterea autem annus 591 praeserendus mihi videtur, quod Tib. iam anno 60TAfricano duce stipendia meruit, quo tempore, Si anno 9 natus est, annum egit seX- tum decimum Romanos valde adulescentulo imperatores in castra secutos esse non est ignotum; sed Tiberium ne sedecim quidem annos natum iam ad bellum profectum esse vix est credibile. Plutarchi igitur auctoritate nixus, quam quod in huiusmodi rebus repudiemus omnino non est Tib. anno 9 natum esse existimo. Optimis parentibus Tib. Datum esse omnes veteres inter se consentiunt huius rei
loco classicos vide apud Ciceronem de finib. bon et mal. IV, 24, 65 in Catil. I, 2, 4;do Sc. II, 23 80 Valer Maxim. Ι, , is VI, 5, 3. Cicero de natur deor. II, 4, 1 Tib. patrem dicit virum sapientissimum atque haud sciam an omnium praestantissimum. De offic ΙΙ, 12, 3 haec legimus Tib. Gracchus . . tam diu laudabitur, dum rerum Romanarum memoria remanebit. Quantam animi magnitudinem in P. Scipionem, a quo reipublicae causa dissentiebat, praestiterit, legimus apud Aul. Geli. VII, 13 cf. Aurel. Vici de viris illustr. c. 7 Valer Maxim IV, 2, 3 Cicer de provino consul. 8, 18;
de tota re f. HeerWageni de . et L. Scipionum accusatione quaestionem. Neque minus laudatur rarum eius amoris coniugalis exeiriplum, a multis scriptoribus nobis traditum. Cum enim duos angues domi comprehendisset, haruspices convocavit. Qui quum respondissent, si marem emisisset, uxori brevi tempore esse moriendum: si feminam, ipsi, aequius esse censuit se maturam oppetere mortem quam . Africani filiam adolescentem feminam emisit, ipse paucis post diebus est mortuus; vide Cic. de divin. I, 18,
36 II, 29, 2 Valer Maxim IV, 6, 1 Aurel. Vici de vir ill 5T; lin. natur hist. VII, 36, 22 de religione eius vid Cie de natur deor. II, 4, 10 de divin. II, 3b,
74 ad Quint fratr. II, 2, 1. Ut breve faciam, tot tantisque Tib. virtutibus Ornatus sui adeoque constantia, humanitate, modestia praestitit, ut Nitzschii iudicio in omni rerum Romanarum memoria vi quisquam ei praeferendus videatur. Idem censet Nie-butir, qui in historiae Rom. parte III, p. 34 totam Gracchorum gentem singulari quadam humanitate ac bonitate eminuisse dicit, quae quidem virtutes ab ingenio et natura Romana persaepe alienae erant. Huc ea quoque referenda sunt quae idem Vir
10쪽
ingeniosissimus p. II, 42 de constantia quadam et stabilitate nonnullarum vientium in liberis rebus publicis adnotat Posterox enim tenaciter saepe rationem in re publica gerenda retinuisse a maioribus quasi hereditate sibi relictam; itaque nonnullas familias semper patronos et defensores plebis fuisse, ut Valerios, cum alii pro optimatibus contumacissime propugnarent, ut gens Appia sic Gracchos quoque semper veris populi commodis inservire et infimis quoque humanitatem praestare solitos esse. De Gracchorum gente quidquid scimus copiosius persequi cum longum sit, qui accuratam huius rei cognitionem sibi parare vult, is legat Nitetschii de Gracchis librum l. 206. Sallust de bess. Jugurth. Cornelia autem Gracchorum mater tantopere et aequalium et posterorum laudibus floruit, ut celebratissimis Matronis, de quibus memoria nobis Irodit, iure
annumeranda videatur Fuit Scipionis Africani maioris fili summa doctrina et
humanitate exculta Africanus inim, cliterarum Graecarum ieritissimus. Graecorum maxime utebatur consuetudine; sic autem factum est, ut filia quoque summis et animi
et ingenii virtutibus praedita Graecorum doctrina ob literis penitus imbueretur Sed docto et diligenter de Cornelia Mercklim scripsit in commentatione de Corneliae vita, moribus et epistolis Haec semina quum gente nata esset in republica Romana optime merita, cuius pater hostem devicisset populo Romanes intestissimum, feri non potuit, quin summa inde patri parta gloria in illam quoque recideret Ipsa autem gente
nata honestissima. summis hiudibus ornata, non potuit non optare ut summa haec gloria in famili, sum retineretur et splendor a maioribus profectus etiam posteros propagaretur Alere vero audis cupiditatem et ad 4ununa quaeque inflammare, quum per se minime est vituperandum, tum in republica Omana in qua iis summa quaeque patebant, qui gentium in numero erant ad spem magistratuum quasi ad ius sibi debitum aspirantium. satis fuit usitatum Talem autem matrem quae ipsa gloriosissima reipublicae Romanae tempora viderat et summis virtutibus ornata erat, et ipsam ad optunaquaeque in republica spectasse et filios adhortatam esse, nemo infitiabitur. Exstiterunt apud veteres eius epistolae ad filios scriptae etiam mos habenuis Corneliae epistollas; qua quum multi pro 1alsis habeant, dunt qui eas vero a Cornelia profectam esse iudicent; vide Mercklini de hac re disputationem. alio fortasse loco qui ipse diu iis existimem copiosius exsequar Miror enim itiam recentiore aetate multis nuignique momenti rerum scriptoribus has epistolia genuinas haberi quum minus verbis quam e rebus, quas habent. evidentissime demonstrari posse mihi videatur, eas a Corneliae iudiciis et sententiis mirum quantum abhorrere In huius autem matris gremi' ac sinu educati sunt pueri, ut legimus in Tacit dial do orat. 28 et in Vicor. Bruto fΥ, 2ll; qui Graccho filios non tam in gremio educatos quam in Iermone Matri dicit. cunus enim Corneliam inani maxime sermonis elegantia et venustate excellitisse; vide umi. de inst. orat. I. ues Gracchorum eloquentiae Multuri contulisse accepi nius Corneliam matrem cuius Octissimus sermo in posteros quoque est epistolis traditus Tota autem scipionum gens et ipsa Cornelia riuum literis Graecis lenitus esset imbuta, matrem
filios quoquo Graecis literis erudiendos curasse per se patet. Habuit autem exquisitissimos ex Graecis magistros, quorum Diophanis Mitylenaei illius temporis digertissimi, et Blossii philosophi Cumani nomina celebratissima sunt, vide Cic. Brut 27, 104. Ut sola autem mater cum Tiberii tum minorum inprimis liberorum educationi praeesset, inde factum est, quod pater duodecim liberis natis matura morte ereptus est. Paucis annis post annum 600 a. V. diem supremum obiisse eum verisimile est. Quanta autem Corneliae fuerit liberorum caritas et morum sanctitas, et multa alia nobis probant et inde potest colligi, quod postea honestissimam et splendidissimam Ptolemaei regis Aegyptii conditionem aspernata est. Huius igitur matris et talium praeceptorum institutione Gracchi usi sunt. Inde fieri non potuit, qui Tiberius optimo ingenio praeditus, a praeclarissima matre et nobilissimis illius temporis philosophis et rhetoribus institutus, gentis suae quasi hereditate ad clementiam et humanitatem destinatus, viri summi Africani avi sui memoria ad summa re gerendas incitatus, iam puer animum ad rempublicam animadverteret et ipse maiorum instar rerum gestarum laude florere cuperet. Consentiunt in hac re non modo laudatores sed etiam obtrectatores Gracchorum Tiberium jam adolescentulum multo omnes aequales superasse non Od ingenii, doctrinae, eloquentiae virtutibus, sed morum etiam sanctitate et singulari modestia et humanitate. Harum virtutum laudibus scriptorum veterum libri reserti sunt; vide praeter Plutarchum Cicer de iuvent. Ι, , b quo loco Gracchi cum iis componuntur, in quibus erat summa virtus et summa virtute amplificata auctoritas et, quae his rebus Ornamento
et rei publicae praesidio esset, eloquentia de orat. I, 9, 38 Brut 27, 03 Tuscul. disp. I, 3, b de lege agrar. II, 12, 3l de harusp. resp. 19, t. Etiam Velleius Paterculus, qui Tib. factis suis rempublicam Romanam in praeruptum Rique anceps periculum adduxisse iudicet Tib. virtutes singulares summi laudibus fert haec enim sunt eius verba in histor Roman. II, Tiberius Gracchus, clarissimi atque eminentissimi viri filius, P. Africani ex filia nepos, quo quaestore et auctore foedus Numantinum ictum erat, nunc graviter ferens aliquid a se pactum infirmari, nune similis vel iudici vel poenae metuens discrimen, tribunus plebis creatus, vir alioqui vita innocentissimus, ingenio florentissimus, proposito an elissimus, tantis denique adornatus virtutibus, quantas perfecta et natura et industr Iamortalis conditio recipit, descivit a bonis. Eloquentiae maxime Gracchos studuisse eiusque laude praeter ceteros floruisse, ita ut Gaius summis oratoribus Romanis annumeraretur, amomm Aenio etiam princeps iudicaretur, nemo ignorat; sed Tiberium quoque insigni eloquentiae laude valuisse, testantur hi loci:
Qualis autem Tiberii fuerit loquentia et qua potissimum parte a Gai fratris diversa, cum X aliis scriptoribus tum ex lutarcho cognoscimus Tiberius enim in vultu et motibus placidus et mitis simile etiam eloquentiae genus prae se tulit. id ante omnia