장음표시 사용
31쪽
Puperiore eommentationis nostrae parte Tiberii Graeeli faeta et finem enarravimus accedamus iam ad exprimendam Gai imaginem Tiberium anno a. U. 591 natum es Se tatuimus quunt autem Gaium novem annis minorem ratre suisse constet, huius annus natalis in anno 600 a. . ponendus videtur. Quem ut fratri consilia persequeretur quum multun et necessitate luadam naturae impulsum esse Varii tradant Scriptores, omnium I rimum luaerendum est, num et quoni0do eius consiliis saetisque publicis interfuerit. Magni iam tum momenti auctoritatem eius fuisse, quum fratris caede unius demum et viginti annorum adolescens fuerit, non est verisimile sed a fratris consiliis publicis eum minime fuisse alienum inde videmus certissime tuo in triumvirorum fuit numero ad discernendum et dividendum agrum publicum creatorum. Triumvir autem creatu ridetur, quum ipso R0mae non adesset sed duce Scipione, Semprimiae sororis marito, bello Numantino interesset. Eo igitur munere domum revocatus legem agrariam a fratre latam adiuvit sed
mirum est, si quidem illo tempore Romae adfuit, quo Tiberius tumultu saeto eum multis socii suis erudelissime interfectus est, quod quomodo ipse in hoc tumultu se gesserit et periculo liberatus fuerit nusquam ne mentionem quidem invenimus. Adsuisse autem Gaium tum Romae ex Plutarchi verbis in Tiberii vita cap. 20 conlielmus, qui haud immerito nobiles immani erudelitatis arguit, quod Gai preces ut oecisi fratris corpus ad sepulturam sibi
traderetur repudiaverint. Quum optimates victoria foede rei ortata foedius uterentur minime est mirum Gaium, qui et aetate et rerum eonditione tuominus iam tum fratris onsilia exciperet et persequeretur impeditus est, proximo tempin e plane luiete se geSsisse: minime autem inde eon ludi potest eum initio fratris e0nsilia inllirobasse et abieci8se. Tota Gai ratio dissimilis fuit nobilium illius temporis iuvenum. Qui tuum 0mnibus e voltiptatibus dare solerent ut dignum magnis meritis Suis bonaque in rempublieam voluntate fruetum caperent, Gaius vitam agebat simplicem et ieiunam, ab luxuria et avaritia alienam, omnesque ingenii vires ad augendam et acuendam saeuitatem oratoriam intendebat hoc enim putabat telum ore adversariis Sui infestissimum. Optiniatium igitur spes ore ut Gaius ipsorum exemi dum imitaretur et omitteret reipublicae rationem hine fuit irrita. Haec autem res ad vitam eius recte aestimandam maXimi
32쪽
momenti est Etenim quum reputaverimus qualis fuerit plurimorum qui pari boni dicuntur viti quo et quantis vitiis flagitiisque hi acerrimi reipublicae propugnatore ipsi se paullo uo in bello Iugurthino dehonestaverint, contra quum a vitae sobrietiatem et Integri Itateminini illorum41xuria comparaverimus quid de scriptorum illoruin iudicio homines pessinios itidi me laudantium virum honestissimum maligne damnantium statuendum sit facile intelli 'euius Ut seri solet in exaeerbatis laetionum certaminibus boni illi viri nihil curaverunt, qualis Gai fuerit ta sed luid in republica spectaverit: qu0 quum pSi non reipublicae qalutem sed sua commoda respieientibus non probaretur minime verit Smit totam xa Vo-hmtatem ut per ersam reipublieaeque infestam notare Quibus tandein 'tudiis 'obilium laetio impelleretur interiecto Tiberio manifesto demonstraVerat, tuum VI torta Sua In persequendis eius socii. 40edissime inbuteretur mae auteni immani crudelitate plebis animi inimieorum successu initio fraeti adeo sunt exaeerbati, ut vel hi nobiles nonnulli niOderatione utendum putarent Munna ob causam Scipionem Nasicam, Tiberii percuSSorem, quem exquisitissimis audibus ornare ne Ciceronem quidem puduit, honesta legationis Specie Κ0ma ablegaverunt. Eandem ob causam legem agrariam hane tollere non sunt au8i. II Se autem Gaius praeterito anno 21 hoc collegio cessisse et totimi se vitae privatae dedisse Videtur. In it,erii locum P. Crassus et Appius Chuidius successerunt: ilui tuum Jam parti P Pu-
vires convertebant: iluam tuam enim ex Appiani Verbi c. Η τρει αἱρεrον ανδρα εναλλασσοuενον κατ' io videmus tribunos in ulis annis creatos esse ne lue licui8S OSdem duos annos continuos creare hoc tamen constat alitequam ipse Gaius anno 24 iterum tri-
uni r creatus est Crassi et Appii Ullaudii operant hae iii re singultirem fuisse. umbus m0rtuis ipse Gaius et C. Papirius Caesio et M. Fulvius Flaeeus reati sutit Horuni neuter ullo
modo cum Gaio comparari potest alie enim. in tu iusta suspieio Seipionis Illeneet m- haerere videtur. ipse naturae suae Deimstaiit initi aperuit. 'luum paulli post ' mibilium partes transiret alter tota vitae suae ratione demonstravit se in Vera reipublieae commoda spectavisse sed vanam estus lilebis concitatori ea litavisse famam. Hi autem triunt- viri inter se vel maxini dis imites tuominus munus suum exsei luerentur et turi Ibit IlobIlium machinationibus et impedimentis in re ipsa sitis ,rohibiti sunt vide pli. d. Sed
post ipsam fratris caedem εἰ aius it nil upra dixinius rebus publieis plane bSimuli. Primum eum in publicum tirodiisse Plutaretius refert fluuiii Orationem iro Vettio tuo hun, amico suo. haberet Quo mno et in tua ausa haec oratio habita Si nus luam invenimuS
Quum auteni Gaius iam ante quaesturam legem C. Papirii de tribuitis ilebis reficiendis suaserit anno a. U. 23. recte statuerimus hane pro Vettio orationem eodem anno R-bitam esse. Etenim ni innullos annos post fratris caedem eum quiete se in republica ge8sisse Plutarchi testinioni nobis traditum est. latini autem hae ratione Omnium Romanorum et litimatium et popularium in se convertit animos optimates nin eum terrore providebant luantum sibi ab hoc iuvene, cuius summa esset in dicendo Vi et gravItas,
immineret periculum populares inde ab Tiberii nece propugnatore orbi exsultabant gaudio,
quum viderent ceterorum Oratorum eloquentiam prae Gaio meram videri insantiam Quum hi igitur omnibus rationibus eum imliellerent ut desertam reipublicae causam susciperet viaque a fratre inita prooederet, Optimates ummis viribus enitebantur ne tribunatum consequeretur. Anno igitur 623 C. Papirius Carbo tribunus plebis legem suam de reficiendis tribunis tulit. Rogarit autem, ut lilebi eundem tribunum lilebis, quoties vellet creare liceret Irid. Liv. epit libr. 59. Hane rogationem . Africanus gravissima oratione dissuasit, C. Gracchus contra suasit rogationem sed Scipi tenuit. x Ciceronis Laelio cap. 2 cognoscimus Laelium quoque hane rogationem diSSuasisse. Postea haec rogatio inullo mutata renovata et ita lierlata est ut, si numerus tribunatu ni petentium non sui heeret plebi liceret ex uinibus, id est ex iis quoslue creare, qui tribunatu ium defuncti essent vid. App. 21. Constat Scipionem quum r0gationem Carbonis dissuaderet ab eo interrogatum quid de Tiberii aede sentiret eum iure caesum videri respondisse. Cui dicto eum omnis oneio tribunicio surore instincta, violenter succlamasset: Taceant, inquit quibus Italia noverca est. Orto deinde murmure Non efficietis, inquit, ut solutos verear quos alligatos adduxi; vid. Valer Max. 6, 3 Vellei 2 4 Aurel. Viet. de vir ili. c. 8: lut Apophtegna T. VIII, ed. Hult. i. 1bb. Gaium hoc Seipionis dicto,
qui turbam forensem Outempsit et plebi rustieae causam defendit, cuius praecipua opera in belli suis usus erat, vehementissime ossensum esse non mirabimur quum Ogita aerimus luanto fuerit animi ardore Gni orationis nonnulla tantuni Verba nobis relicta sunt vid. Charis. p. 143 Fessimi Tiberium, fratrem meum optimum interse erunt.' O Rutem Onstat ianitum Gaium libere professum esse se non discedere a mente et consiliis Tiberi fratris: Vid. Meyer Orat Roman fragi . p. 228. Si iam antea inter Scipionem et Gracchos haud levis simultas intercesserat, postquam in publie aperte Se mliugnaVerunt, graVOS inter eos inimicitias oriri necesse fuit. Huic autem irae nova materies Recessit. Quum
enim triumviri ad agros di ridendos in maiores in dies dissicultates inciderent, quum plures
in dies iura sua Itolari quererentur, quum per totam Italiam summa exacerbati apud plebem rustieam maxime exorta esset, Sellai exstitit eorum patronus vid Al p. 18. Eo enim auetore constitutum est ut, si quae controversiae de agro publico exorirentur non ut ante triumviris sed consuli esset decernendum. Consul autem, fuit is Tuditanus rei diffleuitatibus perterritus ad bellum contra Illyrios profectus est: si iactum est, ut triumviri tuum arbiter non adesset a Diunere absistere cogerentur. Inde niagna XRrSit plebis urbanae invidia in Scilaionem, quippe qui plebis rusticae et Latinorum Suscepisset causam. Hanc Scipioni invidiam inimici eius auxerunt eum ib. legem agrariam plane sublaturum esse clamantes. His Suspieionibus cilii oratione in senatu habita respondit atque fuit ille dies larissimus eius, quum senatu dimisso domum ad vesperum reduetus Sta patribus conscriptis, pollulo Romano, sociis et Latinis, pridie quam excessit e vita Vid. Cicer Lael. c. 3, 12. Altero die in concione Seipio verba facere Oluit, sed mane exanimis in cubiculo suo repertus inst. Iota civitas hoc nuntio vehementissime perterrita St;
33쪽
de morte eius varii uni ires dispersi Sunt eten in alii eum natura mortuum alii ipsum sibi vim intulisse alii ali inimicis esse interfectum reserunt: vid. App. 20 et 'ut Iconi. c. T, C. Gracch. c. 10. Suspicio vim ei illatam esse iusta Videtur tuum plurimi seriptores ad hane sententiam inclinent. Qui uerint aedis auctores hoc loco non Stransili irendum:
sentimur hae in re aesturatae Gerhichii quaestioni de P. Corneli Scipionis emiliani morte, tui Papirium Carbonem aut ipsum caedem patravis8 aut saltem ei interfuisse iudieat. Id
sollim nobis opulerendum est, mum ipsam Graechoriam gentem et Gaium niaxime, luibus suspiei non pepercit eaedis conscios fuisse verisimile sit fert testimonia, litibus alii tuid auctoritatis tribui lios sit. luuin non supersint ne lue luidiluam ad nos pervenerit misi amrumori A. ad diiudicandam luaestionem num possit excogitariis i aio hominem eunuiue sorori maritum. lua nivis ei nimieus esset, interfectum esse tota eiu natura totunas lue ingenium respiciendunt est Ut statim nostram Me re sententiani proseramus. mn Ximuni nobis videtur miraculum tuod tui eum caedi interfuisse Statuerunt luanto opere ita ipsi inter se discreparent Ii in SenSerunt. Omnes enim Scriptores ituorum luidem iudieiuni et nonnullius momenti est, uno ore Onsentiunt eum liominem duisSe boni S et ineorrulitis moribus, 'lui etsi dolor intorseeti fratris et te iseendi stupiditate moderationis fines transgresΝus est, nunquam tamen humilibus vel sordidis rationibus dueeretur at si Statuerimus Gaium ulliditate Vel ad caedem adductum esse, quid superest turpe quod n0 recte ei exprobrari possit γHuiusmodi in relius mutata saerorum ratio n m multum mutaVit rapud Veteres non rectiusquam apud nos aedes consilio patrata ei obiicitur euiu reti tuam Vitae sanetitatem et integritatem Omnes testantur Quomodo nutent hae indix a prorsus et absurda fama oriri potuerit faeile intelli tremus. tuum reputaverimus ad fluantas indignitates et inelitias ODeitata et tumultuosa saetionum agitatio deseendere soleat Videmus etiali Giostra aetate, quum periculosa et turbulenta in eiderunt te mi, ua. lii Ormulti, esse Vel rationis imbecillitate oceae-eatos vel animi mali mi irate mi,uls0 qui nillil aliud aram nisi ut divulgati rumoribus vel
absurdissimis adversarios laedant. Nihil enim excoitari potest tam ineptum et stidium ut a credulis iominibus non laetis auribus cellitatur Huiusmodi homines tuum m e culturae et humanitatis pervenerint ut intelligere possint etiam eo itu plane contrarium de rebus publicis ogitent ideo minime esse damnandos, Si fluidem DO SUR Ommoda sed Salutem reipublicae speetent ii homines eum omnes a se Suisque Sordidi rationibus metiantur, iis temtioribus. quibus concitata multitudo ad tessima tuaeque et credenda et facienda prona est . animorum conmiotione Suniuia cum voluptate ad persequenda mala consilia sua abutuntur Sic iti alii tum Romae fuit Constat Scipionem acerbis suis Me Tiberio dictis summam apud plebem invidiam subiisse, quam piidem ille non modo non sedavit sed congestis in plebem contumeliis etiani auxit. Graeelii autem eum plebe et parte pollulari ita erant coniuncti it omnium fere et consiliorum et factorum optimati huc in sestorum Jaberentur in uetores In partium ertaminibus pleris lue non ad Veritatem rerum Spectant, Sed omnes vires eo intendunt ut adverAario quam infestissimis telis in laugnent. Iam tuum de Scipionis caede munquam quaestio haberetur, qu0 scriptores Optimatibus lavente a
plebe prohibitum esse tradunt metuente ne principes suae factionis in discrimen addueerentur hic rumor malignus etiam in futurum libere evagatus est. Post Scipionis mortem tanta fuit Romae eonstematio ut utraeque partes proximo temt ore quietem agerent. Optimates etsi causam suam summa constantia defenderunt tamen animos concitatae multitudinis placare ludebant.
Anno post - fuit is annus a. U. 628, si quidem Meyero fidem habemus p. 229 Gaius rursus in i ublicum prodire eoactus est M. enim Iunius Pennus tribimus plebis vexavit C. Gracchum lege claromulgata ut peregrini ex urbe R0ma exi ellerentur. quominus turbae ciViles, quae tum quotannis rempublieam lacerabunt oriri possent. Sed C. Gracchus, qui tum quae Stor erat. legi enni se opposuit, eum bene intelligeret in peregrinis magnum sibi esse auXilium ad imminuendas optimatium vires viae elenni rogatio ab ipso Cicerone de osse ΙΙΙ, , T vitulieratur. Nihilo minus mutem liae rogatio l)erlata est;
neque ero e multum aluisse videtur, tuum luattuor annis post a. 632 per C. Fannium consulem renoVaretur: vid. lut C. Gracch. 12 et Cie. Brut. g. 99 et litimates, it sui3ra diximus. id totissimum spectabant ne Gaio tribunatu inito ecasto raeberetur er- tamen a fratre inchoatum restaurandi Ipse autem Gaius qui etiamturii ieriuvenis fuit ad actiones publieas aecedere non maturavit, quas adversariorum obstinatione haud ore Deiles non ignoraret Plutare lius 'luidem refert eum plane invitum ieeessitate luadam ad rem illublieam apessendam uali uisum esse. Quieunque autem Gai ingenium eiusque flagrantissimum studium plebis miseriae sue currendi recte aestimaverit tui de his Plutarchi verbis statuendum sit non dubitabit Non lituris Ciceronis verba aestimanda sunt, qui eum omne munus fugisse 'eribit et vitam oti0sam agere statuisse sed fratris si ecie per somnum ei Oblata stimulatum esse haec dicentis Quid eunetaris, Gni' non licet tibi effugere. sed una eademque vita utrique destinata est, una eadem quemors ausum plebis suseilitentibus'. Optimatibus mutem eum a republica removere cupientibus ipsa sors Rubvenit . quae eum
luaest irem cum m. Aurelio Orestes in Sardiniam provinetam ieeederes iussit ann 628.
Qualem se iii ho munere iraestiterit ex Plutare hi narratione in Gai vita .ra cognoseimus. Longe omnibus aequalibus suis praestitit et virm te sua bellie et iustitia erga provinetales et benevolentia reVerentia lue in dueem. Modestiae vero et tenη erantiae tot et tanta edidit eXeml la, ut Summum omnium amorem sibi pararet Ubi euii tu Gracchi in re Iiubliea pr0deunt non liartium certaminibus exagitati virtutes eorum apparent vere uina nae non dissensione publiea turbatae Inde autem dilueidis imo liquet eo homines fuisse vere antiquo8,olitima voluntate araeditos uiani o nemo sani iudicii eos summa sanctitate fuisse negabit. Itaque et Gaiunt 'alsi fortasse rationibus montiun luam ad errores perductUm. DUnquam autem consulto I rava oluisse tenendum est Quam amabilis autem eius natura fuerit et fluant0pere omnium, qui non ambitiosis vel sordidis rationibus mi ei resisterent indueti Sunt, Summam sibi onciliaverit amistitiam, itiam in Sardinia manifesto apparuit Quum enim aspera et pestifera ibi hionis rineidisset set imiterator ingulis ivitatibus vestes militibu comparandas imperaret, eae lui hoc onus et recarentur legatos Romam miserunt Qui
34쪽
quum quod volebant ni petrassent et ina perator aliunde militibus vestimenta parare iuberetur, Gaius, quum ille unde acciperet ne8eiret, milites autem valde laborarent, singulas civitates
adiit titue auetoritate et Tatia ua consecutus est, ut luod civitatibus remissum erat eae sua sponte suppeditarent. Quotus tui silue bonorum illoruni vi mirum . ilui suis virtutibus superbientes Gaium acerrimi carpebant vituperationibus hoc perfecisset Sed pii magis Gai ne toritas et benevolentia apparebat, eo maiore litimates in posterum terrore affecti sunt. Auetus est hie eorum metus illlum Vel ex Asrie a Micipsa res e legati venirent nuntiantes re rem in Gai gratiam militi lius hunientum ni isisse. in ilue milites, ne Gaio singularibus virilitibus eius nimis addicerentur. doni uin revocari aliosque iis substitui laeuit. Biennium iam Gaius in hae provinein versatus erat . illlum senatus euin otiam in tertium annum Roma retinere Statuit. Hoc ut fieri posset onSulem ipsum in provincia remanere decreverunt ut et Graechus luaestor ibi retineretur. Is autem perspectis inimi-
eorum machinationibus plenus irae Romam testinavit. Tum inimici summa ei opprobria ingesserunt e plebis quoque iram in eum commoVere Studuerunt, quod quaestor consulem suum deseruisset. Vel censore ei equum publicum adimendum putabant, quia iniussu provineia deeessisset. Ab his criminibus Gaius oratione apud censores in concione ad populum habita e defendit rationem lue saetorum suorum reddidit. Huius rationis tuum ali tu itfragmenta supersint ea hoc l0e asseramus ut inde lualis eius fuerit elo luentia licissit intelligi Lemnius ea apud Gelli uni 15, 12: Versatus sum in proVincia, tuo modi e X Ru Vestro e Xistimabam Sse, non iluomodo ambitioni meae conducere Br iitrabar. Nulla aliud me fuit popina Deilue pueri eximia lacie taliant et in convivio liberi vestri modestius erant
quam apud irincipia. Ita versatus sum in lirOVincia, ut nemo i Osset Vere dicere, assem aut eo plus in muneralius me accepisse. ut nien per siue milunm Rumtum fecisse. Bienni uni fui in lirovineta Ni ulla meretrix donnim meam introivit aut euiusquam servulia Apropior Du sollicitatiis est. Omnium nationum i Ostremissi muni ne luissimumque existimatote. Cum a Servis eorum tam easte me alluerim inde poteritis considerare, quomodo me putetis cum liberis vestris vixisse. - ta lue Quirites, eum OmRm profectus sum, ZODIS,
quas plena argenti extuli, eas ex irovineia inanes retuli. Alii Vini amphoras, quas lilenas tulerunt, eas argento et letas domum reliortaverunt. Vide etiam tuta reli vit. ἰa c. 2:Meyer. p. 234 Gell. 10, 3 et 1, 10 Gaius igitur adversariorum terti liam uani lue innocentiam tam gravibus argumentis ostendit ut omni crimine litteraretur. Peradolescens alitem, ut fieri solebat ni it dis nianos, iam astra secutus erat. Etenim quum in hae ratione quam anno alluit 630, si iam duodecim annos meruisse distat, quum lege decem tantum annos Atiliendi sacere iuberetur ut tui inter fluites esset, in anno 618 eum lielli intersuisse constat Vix aute in Illendidissima ration sua argumentorumque gravitate hoe perieulum estu rerat, tuum adversariorum fraudes novas ei Xcoitaverunt in-Sidias. Eo enim imi iudentiae ,roeesserunt ut eum socios abalist navisse et coniurationis ad Fregellas conscium fuisse arguerent. Haec autem ausa aeta est Ilimi praetore flui Fregellas diruerat. Hs postea crudelitate Sua adverSu Gaium eiusque Ocio D0men Suum Sem
piterna macula ad8perSit, quae nulla Verborum inanium liompa scriptorum levium abstergi possit. an frivolam criminationem facili opera Gaium repulisse non est quod miremur, quum rei utaverimus quam liber omni culpa et quam vehemens in distendo fuerit. His imi robis autem olitimatium machinationibus, vel si minore animi ardore fuisset, non potuit non vehementissime exacerbari itaque iam alterutrum ibi aciendum esse intellexit: aut ritum in otio et silentio degere aut summa oontentione eertamen ubire ab adversariis ipsi identiden sibi initiositum Gaius autem, quum edueatione et ingenio suo indignam in otio vitam araeferre posset nullo modo, iam iam ingressus est ipso sat ei praeSeriptam. i. e. lietiit tribunatum. Sed antequam etiones Gai triliuni plebis toti rei publieae gravissimas lisique fatales aeriustremus, de ceteris eius vitae rationibus de ingenio morti us lueeius nobis nil uirondum est: etenim liae sola via certum verumque de stetionibus ivluteis eius iudieium constituto Otest. ullum et Til erium et Gaium Graechos omnes scriptores summa inorum sanetitate fuisse consentiant, tamen ii si fratres Satis inter se dissimiles erant. Legimus at ud Plutare h. in Gai vita eum in ictu et Sunuitu si eum aliis omi araveris moderatum fuisse et vel austerum, at si cum Tiberi eum c0mposueris, unal tuosum et luxuriosum ingenio aspero et iracundo. Sed sortitudine udVersus hostes, iustitia in subiectos, diligentia m-nerum alistinentia Voluptatum eos alane fuisse pares. Sane εἰ aius a lasermultis adversariae iuriis seritatoribus malus ei Vi at pellatur fluit ille qui totum rei lauti liene latum evertere Studuerit, Sed nemo BuSu est eum hominem malum dicere perditisque moribus . tonim ne saevissimi iluidem eius adversarii vel unum turpe factum eius afferre 3otuerunt, quo moribus eius Vel leVissim niae uia silersa sit. Concedimus Gaium inali tenti ira et acerrimo Optimatium odio ineensum fuisse sed unde ne ira licio odium iri,feetum est Ε ardenti8simo patriae amore. Ominem autem lintriae mantissimum nonne vehementissime commoVeri necesse fuit, si et fratrem videbat iro olitima sua in remitu ilieam voluntate turpissimae nec addietum et litimates nihil niς sua ommoda curantes, tua et Sunt et fuerunt impudentia se patri ne larol ugnatores laetare uuae quum ita sint quis miretur Gai ul)iditatem iam initio vehementissimam paene usque ad furorem larovectam esse Sed nihil inde eriminis redundat ad sanctitatem consiliorum eius tota ulu vitae integritatem. Videamus hae de re liga plerum testimonia vid Cie de invent. Ι, , 5 in iraccho sui Summa virtus et summa virtute amplifieata uetoritas rid. etiam de harusp. resi)Ons. 9. l. x ipsius deinde Gai oratione, quam apud tellium 1 b, 12 legimus. Rumma eius Bl,l aret astita et integritas Cie laro lege agrar. II. 15 40 haec scribit: venit mihi in mentem duos clarissimos, ingeniosissimos amantissimos lebi Romanae Iuros, Tib. et C. Gracchum plebem in agris publieis e0nstituisse. Non sum autem is consul. inquit Cicero, cuius quidem de Graechis iudicium, qua est animi inston Stantia lieri arvi momenti est qui, ut plerique,nefas esse arbitrer Gracchos laudare liuorum consiliis Sal lentia. legibus multas esse video reipublicae partes constitutas'. In oratione de leg agrar. U. 29, 11 duo Gracchi dicuntur plebis Romanae commoda plurimum cogitasse. Videntu igitur quam-
35쪽
vis ipsi veteres dicant Gaium reni publicam evertere voluisse, luamui a nonnullis vel peSsimis seditionum auctoribus comparetur improbis pie civibus annumeretur, clamen ne acerrimis quidem eius obtrectatoribus contigisse, ut vel levissium ni moribus eius animoque crimen ingererent. Nuod autem ipsius sanctitas morumque integritas tantopere laudatur, eo maioris ni0menti est. luunt reputaverimu iluanta iam tum vitiorum flagitiorunuiuae pestis luxuria
inter optiniates in dies magis grassante in rempublicam Romanam irruere coeperit. Ianta auteni ni0rum integritas quomodo e0ngruit eum flagitiis introcissimis Hoc si vetere respexissent, n0n ipsi Secum dissiderent, tuum eidem homini mores ne Orrulitos et ita Α itia turpissima attribuerent. Mui diluid Gaius peceavit, salsis opinionibus mon mala voluntate eorrulitu peccaVit. Nuod si e tota eius vita apparet. luid eius modi iudicio luale apud Velleium in hist. Rom. II 6 legimus tribuendum est enim tradit Gaium eodem furore occupatum iu Tiberium. Iam virtutibus omnibus plani ut errori simile ui, ingenio etiam lolluentiailue long praestantio reni. Qui tuum summa animi iluiete eivitatis princeps
esse posset, 'e vindicandae fraternae mortis ratia vel praemuniendae regalis Ῥotentiae eiusdem exempli tribunatum ingressus )nge muliora et aeriora repetens dabat ei-ritatem Omnibu, ratalleis, nihil immo tulit nihil tram tu illum, nihil iuietum, nihil denique in e0dem statu relini luebat Tum L. tapimius consul morte adiecit munes Tib. Gracchi liberi, P. Scipionis Africaui nepotes. viva adhue iatre Cornelia, fricani filia, viri optimi ingeniis male usi, ritae mortis lue habuere exitunt; qui si civilem dignitatis oneu-piSSent modum, luidquid tumultuando adipi se gestierunt, quietis obtulisset respubliea. Ex his elle verbis lare intellionius uni quid Gracchi laetionibus 'iublicis suis Alle etarent 0mnin ignorasse. Nihil aliud cogitat ni Ai opes et potentiam, mimirunt ut iis Graeelii ad
eadem uterentur studia honesta quibus plurimi illius temtioris litimates tenuius operamque dabant moe sane constat iracchos, si sibi solis viventes rei publieae curam abieci8Sent, iuuerant ingenii praestantia laeti liri Dei patum in republiea obtinere potuisse: iluod si secissent, vitam egissent honoratam, Olimibus voti litatibus affluenteni cui vitae laetissiniae quomodo aliquis sanae mentis vitam uiraeferre a osset plenam laborum Susitieiunum, periculorum boni illi scriptores non ,Otuerunt intelligere. Sunt sane rara exempla eorum virorum, quibu8 Suninia lex sit patriae alus. ipsorum commoda nihil valeant. Muibus uuin i raeelii annumerandi Sint apud omnes, qui uident ae lue iudieant, multo nimiore fama florebunt luant niues ii qui luunt in se ipsis ne se intillam tuidem eiusmodi voluntatis, tuae libenter se diro cliatri Profundat. invenerint, ininium ininime iuste de ἰraeeliis iudieare
Sed tuum iam statuerimus luid de Gai moribus iudicandum sit, eam virtutem eius euius laude praeeiliue floret, acetiratius niluiramus, summam eius dicendi facultatem. Omneη Seriptores OnSentiunt uni in summorunt oratorum numero fuisse classisti huius rei loci hi sunt Cie. Brut 33. 25: Sed est in manibus vir et praestantissimus ingeni et flagranti studio et doctus a puero, C. Gracchus. Noli enim putare luem tuam Brute ple- morem et uberi Oreni ad dicendum suisse. Damnunc illius inutiatur interitu res comanae
Latinaeque iterae fecerunt. Ille si diutius vixisset eloquentia quidem nescio an habuisset parem neminent. Grandis est Verbis, Sapiens sententiis, genere t0to raris manus X- trema non accessit peribus eius prae lare inchoata multa, perseeta non plane. Idem tiro
M. Fonteio 1 I, 9: Exstat oratio hominis, ut opinio mea fert, nostrorum hominum longe ingeniosissimi atque elo luentissimi, C. Graeelii: Vid etiam de leg agrar. II, , 0 de orat0re Ι, Η, 38 I, 34, 164 ad erenn IV. 2 2 de haruSp. respons 19, 1. Cum hoc Ciceronis iudicio, quod identiden in eiu libris legimus consentiunt eteri qui de Graccho retulerunt erilitores vid. Vellei Patere. I, T. Me ΙΙ, . 1 et II, 6, 1, quibus locis Gaium ingenio eloquentia lue longe praestantioreni diei fratre. Idem iudieat Livius epit. 60:
C. Graeelius, Tiberii frater, tribunus plebis eloquentior tuam frater. Idem al)ud Dionem Cassium 90 leginuis Vtito ἐν rao ασκευὴ των λυγων πολi του ἀδελφον διεφερεν Iam nobis qua prondiana est qualis tandem fuerit Gai eloqu0ntia, luibus virtutibus adeo sibi aequisiverit omnium admirationem Cognoscimus hoc ex Plutare hi ita Tib. e. 2 Gai oratio ita erat eomparata ut metum et terrorent iniiceret, ad persuadendum apta et splendida Summa animi
commotio ex omnibus eius verbis apparet quidquid diei exanimi sententia dieit non sine colore summae animi conamotionis verba eius non sunt liet aut splendide composita non elegantia et arte conspicua, sed summam naturae et Veritatis Speciem prae se serunt. Sane insatiabili odio adversus erudeles fratris pereussores ardebat: tu Suorum ommodorum, non patriae rationis ausa eivium sanguinem I rofundere non dubitaverant, OS eane peius et angue
oderat: ni petu quodam orati eius ferebatur: id diui de orat. c. 26: Malim Gai impetum tuam ea lamistros Mapepnatis aut timiitus Gallionis: vid etiam Appul in apologia p. 89 ed. Jud Aluid Gellium I l0. A sortis ne veli emens orator C. Graeehu dieitur. In Frontonis epistolacii. 71 legimus: Contionatur Cato inseste Gracelius turbulenter, Tullius eo-piose iam in iudieiis saevit idem Cato triumphat ieero tuniultuatur Graeelius, Calvus
rixatur.' Aliud Claudianum Mamertum in epistola ad Nebaudum rhetorem haec sunt: Naevius et Plautu tibi ad elegantiam, Graeelius diserimoniam, Fronto ad ompam, Cicero ad eloiluentiam eape sendam usui sint. Hae autem summa animi commotione ingeniique impetu Gaiunt princi lieni m)niunt Oratoium Romanorum exstitisse Moinmsenius iudieat. Τantum eius ardorem fuisse, ut vi ipse sibi temperaret, e veterum testimoniis constat. Sic al)ud Plutaret, in i ita Tib. c. 2 legimus saeti eum invitum in dicendo ita esse cupiditate abreptum, ut vox eius ira praecluderetur et ipse orationem turbaret. Cui rei ut moderaretur una ieini servo, homine non indoeto usum osse, qui istulam tenens post inium distentem staret et luotiescunque Vocem eius sentiret aueam esse et ira interruptum. l ladidum sonum ederet, unde et cul iditas dicentis et vocis vehementi l laearetur et sedaretur. Idem Cicero noliis tradit, nisi quod ille iraeehum hoc servo et ad remittenda et ad excitanda eupiditates sum esse seribit vid. de Orat. III, 60 22b: C. Graechus er-Vum cum eburneola liabere solitus est fistula, tui staret occulte OSt pSum, tuum conti0naretur, i eritum horninem, qui inflaret celeriter eum sonum, quo illum aut remissum eXcitaret aut a contentione revocaret. Neiluae vero Iola animi commotione e0nspicua sitit
36쪽
Gai oratio, sed etiam sumIii libertate et copia. Praeterea nobis testimonium Ruminae Gai dii piditatis assertur, quod ipse irinuis iratorum Romanorum non uno Oe eonsistebat sed in rostris ambulabat et inter dicendunt togam ab humero detrahebat, luod idem de Cleone proditur theniensi, qui amictum detraxit et primus Oratorum humerum tutudit vid. Phit vit Tib. c. 2 et Dionem p. t 30. Apud eundunt Phitarchum haec leginius . tuum omnes ante Gaium tribuni plebis in dicendo ad senatum se converterent et comitium, ipse
priuilis ad torum OnVersu contionatus est; quod inde Bb eo postea Semper aetiim est hac parva autem corporis motione magna res significatu St, uniVersae reipublicae mutatio, ex optimatiunt ni perio in Ormam popularem conversae, ita ut OSte Oratoribus non Senatus, sed plebs respicienda esset.'Eiu autem orationibus audientium animos vehementi SSi me conui401OR SSe et eriptormia Ponsensu traditum est et ex agmentis Orationum eius quae supersunt apparet. Haudi uelle quid tuam cum summa eius dicendi vi comparari possit inde factum est ut prima statim oratione luani ad populum habuit plebis animi mirabiliter allicerentur vid. Plut in
Gni vita . . Quanta vis ut exemplum asteramus, in iis ἰ a verbis inest: Quo me miser serum isto vertam In Lapitoliumn fratris sanguine madet. An domum Matrenui ut mi eram lamentantem videam et ubieetam ' id Cie de Orat. III, 6, 214. Haec autem dicit Cicero sic oculis, voce, geStu a Gaio acta SSe, ut inimici lacrimas tenere non possent. Cetera eius Orationum i agmenta Suo loco nil renuis iam ex his paucis autem verbis apparet eius eloquentium nil hominu ni an inios pluriuuun niuisse, luit pe tuae eum institutis totius vitae eius optime congrueret et ex imo eius pectore emanaret. Abest Ouinis apparatus declamatorius nihil inest vel verbor uni lue tinnitus, ninia vitam spirant ac naturam. Sic igitur instrue tu tiatus prinuim iniit tribunatum anno a. U. 631. Iam supra vidinuis eum adversariorum machinati inibus, tui ne ab indignissimis luidem et absurdissimi eriminationibus abstinebant, Uehementissime flensum esse . Plane autem abaeti0nibus publicis se retinere et in otio turpi fires OnSumere reipublieae utiliSSimas nun- luam cogitaverat homo et natura fervidissimus et patriae amantissinuis . ius studium autem nimieos leiscendi, tui summo eum affecerant dolore, quos turpibus cupiditatilius sui renuiui ilicam ierdituros esse penitus credebat summo plebis favore adiutum est. D- gentem inde Optimatibus terrorem inie e tum esse facile intelligitur Frustra ii olim auetoritate Sua omnibus lue i,pibus usi erant ut hanc a petitionem irritam redderent Plutare lius in Gai vita c. o narrat tantani uiuititudinem undisiue ex Italia in rheni Ponfluxisse, ut Iuult tecti exeipi non iossent et illi uni sorum in quo comitia habebantur, tot homines non caperet, Voces suffragantium a ieetis et tegulis consonuisse. an Plutar hi narrationem ii de indignum esse non est quod demonstremus: Si enim suffragi non tolerant Colligi. quamquam autem plebs uniana exspectatione eius tenebatur et ertissimam ab eo inopiaenae delam Sperabat, tamen Ilii Diate Dialis artibus suis tantum effecerant, ut Gaius ii mnibus anilii ingenititue virtutibus facile princeps quartus demum tribunus plebis renunciaretur. ViX auten tribunatum ingressus erat, ratuum et dicendi vi et enu am Iilebis fortissime de-
sendendo onmium ranimos sibi conciliavit et eo maxime plebem commovit quod identidem fratris erudelissime interfecti optimatiumque immanitatis mentionem fecit Hoc autem loco, quum videmus Gaium certum luendam legum ordinem proposuisse, quid tandem omnibus suis aetionibus publicis sibi voluerit inspiciendum est Qua in re hominum doetorum sententiae vehementer inter se repugnant: quin etiam si ut iidem seriptores aliis oei longe aliter de eo iudicent vel iberio, homini moderatissimo et humanissimo, obiici potitit eum per vim potestatem regiam inditiise voluisse, certe non est mirum quod illud opprobrium uilio sortius et vehementius Gaio ingestum est. Afferamus primum singulos veterum locos, luibus deo a consiliis et saetis iudicaverunt, deinde sententia graviorum restentioris aetatis rerum Scriptorum subiiciamus. postremo quid nobis ipsis statuendum videatur iroiiteamur. nitium 'aetamus a Cicerone, qui multis oeis iudicia de Graeeliis protulit inter se plane dissimilia. Me harusp. resp. 19, 1 dolet illa tanta ornamentu ingenii suae in
Gaio inerant non ad meliorem mentem voluntatemque esse eonversas contra idem
de orat. III, 60 226 se dolere dicit illos viros in eam fraudem in re publiea esse delaps08 De inib. IV, 24, 66 haec legiunis: Conseram avum tuum, Drusilui, cum C. Grae hoeius fere aequali. Quae hic reit,ublicae vulnera imponebat, eadem ille sanabat Si nihil est quod tum misero saeiat tuam impietas et scelus, ut iam omnes insipientes sint mi-Seri, quod profecto Sunt non est tamen aeque miser, qui patriae consulit et is, tu illam exstinctam supit. Sententiurum nexus et nota loei ratio tertissim, demonstrant laee ultima verba ad C. Gracchum reserenda aes se De legib. III, 9, 20: vero Graechus ruinis et iis sicis, quas ipse se proiecisse dixit, ut digladiarentur inter se cives, nonne m-nem reipublicae Statum permutavit γ' De amic. I 1, 39 Gaius aeei rimus dicitur fratris sectator. In Livii fragmentis iudiciunt de ui olimtate non superest nihil aliud legimus nisi Gaium perniciosa aliquot leges tulisse. Di Cassius, qua est natui a malignitate, plane inii tuum de eo iudicium fert: vide edit Dindors. Ol. '29 vio ταραχώδης τε νυσε η καὶ
πλείονι προς παντα ὁμοίως χρῆτο Velleius Patere haec scribit uii Galli summa quiete animi iacile princeps esse posset, vel diiudieandae fraternae mortis gratia vel praenulniendae regalis uiolentia' eiusdem exempli tribunatum ingressu longe Maiori et acriora repetens nihil imni Otum, nihil tran luillum, mihi quietum. nihil deni lue hi eodem Statu relini luebat Oros histor. lib. V, 12 C. Gracchum magnam reipublieae perniciem fuisse dicit Plutat elium iuste de Gaio iudicare non est quod moneamUS. Beeentior'Im rerum Seriptoruni nescio an nullus de eon ilii Gai iniquius iudieaveritiluam OnimSenius, qua luam et ipse eum summa morum integritate fuisse coneedit. Is scribit in hist. Rom. libro primo ed. I. p. 98 Gaius euat mi volter Sieherhei den egde ReVolution, und trebi nae dem Ziel de Rache. - Rache olite e haben on deretende Regiel ung, Rache um eden reis, moelite e nuch selbst, a diis GemelnWesendarit ber u Grunde gehen. Idem vir ingeniosissimus, iostquam singilla Gai aetiones pereen-
37쪽
ut recte hoc a Montansenio iudicatum esse intelliscamus sanctissime affirmamus Rod ne hoc quidem celare possumus nos mentis nil ecillitate adduci ut nec Onini Aenii orba nobis ingseniosi hominis commenta non e rebus ipsis hausta sed ex animi liraeo eu patra tria Videantur. De imperio igitur exempli alio leontis instar Oscitavit Grae liu et hanc nil reni plebem et ei luites sibi conciliavit Hie tantus Vir. luem idem linamsenius i. 9 sola im-laotentis animi ulliditate impeditum esse di ii iluontinus ut erat princetis nullum iratorum Romanorum idem in irin 'ipibus viris esset, sui uni tuam ii rebus publieis adminiς trundiqversuti sunt lite vir m in teli xit rem se moliri illi illiniam omnibus Romani infe Stissinuim quae vi post entuni annos remibliea bellis civilibus foedissime laceratu contiuit homini non ut Graechus erat lintriae mantissinii, sed soli ambitioni servienti Omnibus luerebus ad explendam hane eulliditatem allidissime tenti Quodsi Quius o conqilium mente agitavit, illiidquid fecit ad perficiendum eonsilium miserabile sunt Ponatu hominis
ineerti hominum rerunii lue lane nil eriti uuam lamentabili tum in X treino diserini ineexstitit Potuitne si quident ulla vena sanae rationis in eo v I ererat. Dii in nri si Ponsilium suum sine ulla vi et sanuuine lierlaei posse leuiodsi hoc intelligebat unde tritur
Sumnui eius metu ne I rosuSO civium an ruine causam Suam in ularet Sed postea. ilumn
a singulus res pervenerimus, evidenter demonstra binuis Gaium de his rebus, quas iniim senius ei sulitiosuit, ne cogitaSSe quidem Contra NitZsellius si uni id laeetavisse iudient ut plebe rustica eum urbana ei inmiseeretur et in illius Oeum sulistituerentur Latini si iei iis uestivitate donandi vid. Mir soli. i. 403 De letZte Zwee de lἰangen a dio insilli rutae de verbi inde te Boueriise insten in die Coni ition. so das in linen die landite hen Intorossen lede Wirkliche, hemittelle Vertreter Ortii et ten teli meine, das ἰraeelius duret, die neu pia Colim lenias GeWielit de aliena, aliutus Romanus dem neue bauerlichen gegenliber eli vae honWolite. Also ni hi die armen Leut grundangesessen gia inuehen a dabe die Abstetit: vid. orbsi dissert de legit, a C. Graecho latis p. 24. Quae hie Ontra NitZAchii sententiani affert fere omnia nobi probantur nos suoque nullo modo dilue possumus ut credamus Gaium lite beni Romanam ex agris in urbem contrahere ii luisse in imo plebem ru-Sticam agrorum possessione augere voluit. Ne lue enim tam ne eu erat late his urbanae admirator, ut undique plebem in urbem sua trahere cogitaret quam parva Spes in eius On- Stantia ne id ponenda esset pqius fratri eaedem eum doe uerni tiam Gaius il eteri
Romani liti me noverat plebem rusticam, honestissimum et sortissimum ordinem, robur esse
exercitus totiusque reipublicae. mi igitur aliisque causis etiam haec Nitχsellii de Gaio sententia repudianda est longe aliter Niebubrius iudicavit, qui Gai patriae amorem et sapientiam laudibus esset quam maximis. I Gaium rempublicam non evertere sed novis et firmioribus fundamentis stabilire voluisse censet: inprimis consilium eius receptis in civitatem sociis libertinorum et corruptae plebis urbanae vires frangendi non posse satis laudari omnino leges eius, qua quidem accuratius noverimus, praestantissimas et reii ublieae saluberrimas fuisse. Hoc cum Viro gravisSimo C. r. Bothius lilane consentit, is et ipsem histor. Om liart. . . di Gaium rogationibus sui sane senatum ulcisci voluisse dicit neque Ver eum, ut onmisentia iudicat, qua floret arte res immoderate augendi uicines adversarios voluisse, vel si tota respublica periret. Gaius ita senatorum opes frangere studuit, ' simul intolerabilia rei lyublicae mala sanaret Acerrimus autem senatorum inimicus ideo erat, quod Senatum ordinen putabat plane corriq)tum . nihil nisi sua onmiodae urantem. Hanc veram Gai Sentem iam sui8Se, quum varii rogationibus suis reipublieae sormam terni utare luderet, permulti eripi0re Statuunt, quorum auetoritatem hoc loco asserre
l0ngum est Sed iam quid j0bis ipsis de Gai voluntate et e msiliis publici statuendum
C. Gracchus oratri consilii non abhorruerat, quippe qui peradoleseens in triumviri esset creatus viderat eius caedem crudelemque optimatium ultionem: animo inu tuo erat ardore, 'emiae obversabatur VeSper ille, qui frustra inimi eis supplieaverat ut saltem caesi corpus ad sepulturam sibi traderetur. J Tiberim dilecti fratris, euius ani IDUS Sol patriae amore incensus erat, ut hominis nefarii orpus dele elum erat raeterea miser frater duos liberos praegnantemque uxorem reliquerat, quorum Omnis spes onme iue praesulium in ip80 positum erat. Cornelia mater dilecti filii morte vehementissimo dolore assecta Misenum se contulerat, ut fugeret homines, i lui uilii sanguinem profudissent vitaret loca, quae sanguine eius maderent. iis omnibus rebus non potuit servidus eius ani mus non vehementissime incitari. Et quales ii fuerunt, in quibus et fratri indigna mors parata, si pati tae vulnus gravissimum inflictum erat arant viri boni. Quam ob rem hae omnia saeta erant Nullam aliam ob causani nisi ut ipsorum commoda conservarentur Gaius igitur h0s homines improbos reipublicae perditores esse putabat, qui dummodo ipsi florerent omnia perdere et proiicere parati essent. Quae si fuit Gai de his hominibus sententia, quid mirandum est si bellum iis indixit internecivum Vertitur ei crimini, luod rempublicam evertit Hoc eatenus concedendum est, quatenus respublica optimatium fundamento nitebatur Hanc quidem reipublicae sormam, qua tota respublica penes optimates luit, mini m0d evertere molini est At i 0nstat, quod multi serit 10res pro ceri nobis et exl3lorato tradiderunt, sublato optimatium imperio remimblieam nullo modo stare iotuisse, tum vero Gracchus ipsa reit,ublieae fundamenta disiecit Ne ita quidem iustum erimen ei obiici 40test: stenim non ipse esseeerat ut reipublieae tam desperata esset conditio. moeide sactum erat, quod ptimates ne minimum quidem de commodis suis reipublieae eon -
38쪽
donare volebunt uilod nisi meret rempublicani celeriter assi interitu ni anere Gaius bene perspexit, itaque mulini boni illi viri sua sponte non cederent, eorum vires legibus suis frangere conAtituit. Quod adversarios non regit, sed ipse eum eonsilii sui periit. non ipsius sed temtioruni fuit culpa emper rigitur est respiciendum luae fuerit i; a voluntas. non quid effecerit. Etenim non eventus, sed hominis voluntas reetam mobii iudieandi oriunm dat a autem leges et e meraria inprimis id spectabant ut firmior rei publieae status institueretur Flebem lualis tum esSet non dios se rem pului eam sustentare Gaiuni 0 fugiebat Studebat igitur huic ipsi plebi meliorem ' arare conditionem: qua non mutata nilii boni ab iis tiro re publica exspeetari potuit Praeterea autem etiam ita
voluit reipublicae vires augere. ut sociis et Latinis ei vitatem daret: nova igitur melioresque partes reipublieae corpori iniungere Voluit tuum piae tum fui te hant eam mendi ratam diu lutrescere Noepissent. Hanc autem de Olitimatium ne imitia i a sententiam non fuisse tulsam. umma Im hi, Ordinis cori uptela. lune nullo post in bello Iugurthino soc- dissime erupit. Periissimo indicio est. Hini lue si Gaius luod iam putrefaetum esse putavit penitus confringere et tollere studuit et novum rerum ordinem lariori substituere, opu cingressus est minime rituperandum. Quod opus tam arduum fuisse ut vire eiu Muperaret tacite concedimus inde autem nihil aliud api aret nisi gravi errore eum millientum esse. voluntas eius minime damnari h)otest uum ei non eontingeret ut legit,uc suic perlatis novum quasi Ordinem sanun et incorrulitum in reliubliea institueret meliores lue in inlaetum relliublicae corpus tua, succos in tunderet nihil aliud faetum est nisi ut illi Od tum erat rei publicae undamentum tuum antea esset infirmis imunt. die nitu perturbaretur et iverteretur ed ii uic hoc merito ἰaio crimini dare iussit Ipsa adversariorum ob tinatione quominus consilia sua reii ublieae salutaria e X Reilueretur ni peditus est si odium eiu adversus hos homine iam antea acerrimunt cineredibiliter uetum est ho domi nec ilii Allestem lautabat reii ublieae omni pretio oeo et ellere voluit citu id est mi irandum taque plane errant tui eo nomine vitulierant iraee hos, luod seditionum et hellorum civilium fuerint auctores. minime enim ipsi di R Ordiarum materiam per dolum et improbas artes reipublieae intulerunt, sed summa mala 'luae nisi tollerentur est,ublica Stare mon aioterat vel gravibus remediis tollere conabantur Hae autem mala etiamsi Graeelii Rummo otiose dedissent, non potuerunt diu omlirimi immo si medela non adhiberetur tortasse paullo poS erant eruptura t0tam lue rempublieam Iierturi ritur: Ita siue si veteres scriptores Gaium rempublieam vertisse die uni id tu idem concedendum est, sed ita, ut eum statum rellius, licae qui diutius onServari non liOsset eum evertisse dicamus Num inlim igitur et irae ei livum harum seditionum crimen litinantilius tribuendum est uae si reet de Gaio iudieata sunt h0 simul inde alitiaret Gaio certum ii uoddam stonsilium Q rotiositum fuisRe, quum irinium tribunatum teteret Nobis quidem minime verisimile videtur Gaium luod oml,lures Seriptore Ieserunt, metuentem ne eodem tuo frater fato abrilieretur ab aetionibus tuli licis plane abstinere studuisse. sed indignis Olitimatiunt eriminationibus et urgente luadam satinecessitate ad violenta saeta invitum detrusum esse: etenim quod non iam antea certamen
Datre inchoatum persecutus est huius rei non voluntas eius, sed res ipsa et magna eius adolescentia causa fuit. enim ei opinionem inhaesisse, si optimatium partes non essent devictae, rempublicam Stare non posse ex studio eius apparet quo statim postquam tribunus factus est hanc actionem impugnavit. Quum enim tribunatum iniisset, omnium pes in eo solo erat posita. Ipse autem omnibus orationibus suis id speetavit ut latebis animi magis magisque et sibi e0ne iliarentur et ab latimatibus Verterentur. Itaque Semper memoriam fratris crudeliter occisi renovavit plebemque admonuit quanta severitate maiores sanctitatem tribunatus observassent illos Faliscis bellum intulisse, quod Genucio tribuno plebis maledixissent, et C. Veturium vel capitis damnasse, quod tribuno per serum eunti solus e medio non cessisset: at hos optimates in plebi eonspectu Tiberium fustibus pereus-8isse eiusque corpus per urbis Vias tractum in Tiberim deieeisse vid. lut Gai vit. 3. Selege sua Sine Summo l lebi favore non posse perferre non ignorabat hanc igitur exeitare et omni modo ad iram adversus litimates stimulare debuit. PrimIae autem quas tulit rogationes, tuum tribunatum iniisset, erant hae ne de capite civium Romanorum iniussu populi iudiearetur, sive si luis magistratus iudiei quem circumvenerit, de eius capite p0puli esse animadversionem altera si quem magistratum populus munere abdicavisset, ne liceret ei iterum munus petere. an auteni legem, qua M. Octavius 3etitus est, qui quum Tiberii legi agrariae obstaret tribuum suffragiis munere abdicatus erat, it Sa matre Cornelia deprecante Gaius revoeavit. Neque plebs hoc aegre tulit, tanta fuit eius reverentia et amor adversu Corneliam. Alio loco demonstrabimus luod Comelia huic rogationi obstitit inde minini esse coneludendum eam universis filii consiliis adversatam esse immo recte nobis inde coniicere videmur eam in universum eum lio consensisse hac enim ratione sola intelligitur quomodo saetum sit ut in singulis rebus filii ardorem emi eraret eumque ad viam rectam reduceret contra si innino filii consiliis restiti88et, haud facile ut singulas rogationes revocaret obtinuisset. Altera autem lege de trium libertate, uti, si tuis magistratus de capite civis romani iniussu polluti iudicasset, de eius eallite laopuli esset animadversio, perlata Statim P. Popillium Laenatem in ius v0cavit, qui in con8ulatu a. 322 crudeles quaestiones de sociis Tiberii exercuerat. Contra hunc Popillium maius duas orationes habuit, luarum altera in P. Popillium pro rostris, altera in opili circum conciliabula inscribitur. Utramque orationem Nitκsellius a Gaio habitam putat antequam tribunatum petierat utra illi enim id spectavisse ut proximis omitiis plebis avorem et suffragia sibi l araret neutiquam verisimile esse Gaio, tuum iam tribunus laetus es-Set, potestatem esse oblatam per Italiae tirovincias proficiscendi ibique in foris sive eonei liabulis homines incitandi, ut quidquid de Popillio scirent proferrent. Quod in medio relinquamuS; 0 quidem constat utramque orationem aut brevi ante aut paulo post initum tribunatum habitam esse utique temporum ordo, quem Meyerus constituit, non est probandus is enim has orationes post orationem de legibus a Gaio promulgatis habitas esse censet. t Omnes scriptore hoc nobis retulerunt, Gaium statim post initum tribunatum legem illam de civium libertate tulisses ex hac autem lege utraque in opillium oratio tirosecta
39쪽
est inde apparet orationes et ipsas statini initio tribunatu habitas esse, priusquani ceteris legibus gravissimis et Ordiuen Sena Orimit frangere et novunt reruni statuna iustituere conatus est Ceterum Gaius orationibus suis quod voluit consecutus est Popillius enim non exspectato populi iudicio in exilium ponte abiit, unde postea a. 633 post necem C. Gr:ice hi per L. Bestiam restituebatur vid. Meyer. p. 238. . Quae paueae harum orationum relii luiae Supereunt, id Geli. XI, 13 Quae vos cupide per hosce amios aplietistis at pie voluistis, a Si temere et Iuliaritis, abesSe non potest, quin aut olim cupide aplietisse aut nune temere repudiasse dicantini' - etiam nobis nimis artificiosae videntur neque vim illam et vig0rem Spirant quo reliquae Gai rationes Onsi leuae Sunt mane legem oluae plebi occasionem praebuit eum consulem ulciseendi tui antea εἰ raeelianorum Sanguine furorem Optimatium Satiaverat, ab ea cupide acceptant esse facile intelligitur enim opillius perninitiis post Tiberii aedem ut eius socios ali itis damnaverat. Nimirunt siptimates id spectaverant ut liuiusmodi sententiis de civium capite latis improbo illi sacinori Tiberii caedi, luasi iuris signum imprimeretur, hanc ad rem Popillius promptum se carnificem praebuerat. Vae autem Sententiae contra Omne ius et a latae erant: Mimare non est nitrum plebem in auctorem earum summo odio affectum fuisse. Cicero luidem etiam Polli ilium ut h0minem bonum C. Graecho seditionem paranti Opponit uni lue laudibus Oritat ex pii sitissimis sed quid in his rebus auctoritati eius tribuendum sit iam saepe vidimus raeelium ab ultionis cupiditate mon fuisse alienuni mirum noliis non potest videri luippe pii et
summo naturae ardore esset et adversariorum erudelitatem eo Ovisset prorSus immanem. Haud latebat eum optimatium sibi insestissimorum nun esse consilium ipsum quani irimum t0llendi. Itaque e sua ratione egit si cruentis adversarioruni consiliis Occurrit eosquelmen affecit iustisSiuia. Jam lege Porcia de provocatione licentia Diagistratuum in provinciis taxime Oereita erat hac autem Gai lege exemtionis ius plane sublatum est in futurunt ei lue dicta-t0ri ei lue consulibus, etiamsi 0testas ad eos a senatu delata erat de apite civis Romani iudieare licebat. Deinde hac lege supplicium civis Itoniani plane sublatum est, quod
tuum iam obsoleScere coepiSSet tamen nonnunquani more maiorum sumebatur. Postremo
is, tui hanc legem violasset et damnatus esset, exilio multatus est. Hae igitur lex, quaeives Romani a Diagistratuum licentia graviter defendebantur, a veteribus ipsi ut Optimum libertatis praesidium praedicata est vid. ieer. iii Verr. V, 33, 163 et εἰ etilinae. p. 436. Quodsi itZsellius recte constituit has Gai orationes quibus ex eius ipsa luasi
praeparata est, ante nituit tribunatuni habita e8Se, luod ut Supra diximus, non prorsus negauiuS, minime tamen de tempore e insentimus, quo Iaium orationem de legibus a se pri mulgalis habuisse existiniat hanc enini alter demum tribunatu habitam esse putat. Hoc minime verisimile esse poStea dem instrabimus Anetoritate Appiani induetus Nitzschius in hune errorem incidisse videtur is enim plurimas et gravissima Gai te es altero demum tribunatu latas esse refert. Rationes auteni tuae nobis ilia uninus Oe Prodalnus obstant tam grave sunt, ut ne huius quidem Scriptoris auctoritas praesertim cum a eteri8
dissideat magni momenti sit. Nos igitur arbitramur eum iam in primo tribunatu orationem habuisse, quibus leges Suas populo commendaret Huius rationis, quum nonnulla Dagmenta ad nos pervenerint, ea ad illustrandam Gai eloquentiam supposuimus In scholiis Bobiensibus in Cicer. orat p. 36 edit Oreti haec legimus Si vellem apud vos verba
facere et a Vobi postulare cum genere Summo ortus essem et eum fratrem propter VOS
amississem, nec tuisquam de . Africani et Tiberi Gracchi familia nisi ego et puer restaremus, ut pateremini 0 tempore me quiescere ne a stirpe genus nosti um interiret, et utiali tua propago generis nostri reliqua esset: haud scio a lubentibus a vobis impetrassem.'Deinde hac oratione intolerabilem sane optimatium erudelitatem, qua in provinciis maxime utebantur, ut invidiam contra hunc ordinem commoveret, nonnullis exemplis allatis Reerrime castigat 'id Gell. 10, 3. Iuper eanum Sidicinum consul venit, uxor eius dixit se in balneis virilibus lavari velle. uuaestor Nidieino a M. Mario datum est negotium, uti balneis exigerentur qui a Vabantur. Ixor renuntiat viro parum it sibi balneas traditas esse et parunt lautas suiSse dcii eo palus destitutus est in foro, eoque adductus suae eivitatis nobilissimus homo M. Marius Vestimenta detracta sunt, virgis caesus est Caleni ubi id
audierunt. edixerunt ne luis in balneis lavisse vellet, eum magistratus romanus ibi esset. Ferentini ab eandem causam praetor noster tuaestores arripi iussit alter Se de muro deieeit, alter prensus et Virgis caeSu est.' Idem in eadem ratione alio loco dicit Quanta libidos luanta iliae intemperantia Sit hominum adolescentium, unum exemplum vobis ostendam viis annis paucis in Asiam misSu est illa per id tempus magistratur non ceperat, homo adolescens pro legato. in lectica ferebatur. Ἐi obviani bubuleus de plebe Venusina venit et per Deum, cum ignoraret qui ferretur rogavit, num mortuum errent. Ubi id audivit lecticam iussit deponi, 'truppis, quibus lectica deligata erat, usque adeo verberari iussit, dum animam eis avit. Notabilis sane narrationis simplicitas est, qua audientium animi magis etiam commovebantur eiusmodi re ubi aeciderunt ii sae loquuntur, non indigent proiecto magna orationis arte. Muic autem ordini, qui ita omnem pudorem exuit omniaque crudelitatis exempla edidit. Gaium bellum indixisse internecivum inuis recte miretur maec
exenipla non fiet vel oratoris cogitatione ueta fuisse et eo videmus tuo auctorum nomina affert et tota narratio Summani veritatis Spe elem prae se fert Tantae autem immanitatis exempla in provinciis non rara fuisse ex aliis quoque seriptoribus intelligimus. Quis enim, ut exemplum asseramuS, non Summa indignatione asseiatur, tuum foedissima illa flagitia legerit quae Cicero a Verre in Sicilia provincia ommissa esse tradit ' Tiusni odihomines si unum reipublicae sundamentum erant, citu sublato lisi respublica non poterat stare, Gaius Vel ita non esset vituperandus, si nihil curans quid ex legibus suis consequeretur olam hanc pestem summi viribus exstirpare studuisset: etenim si respublica aut sic tantum stare potuit aut perire eam necesse fuit, melius periit quani sic diutius stetit. Ita quum Gaius viam sibi munivisset et plebis odium adverSus optimates excitavis-Set, ad 98um pus uiam progreS8us est, ut nobilium opes frangeret et civitatem in plebis pote8tatem transferret, cuius ipse princeps esset. mune ad finem tota legum serie specta-
40쪽
bat, qua inter Se connexa populo efferendas proposuit. Qui fuerit eam ordo perdisti- esse est ad statuendum tantus est Scriptorum de iis referentium diSSenSus. Praecipui nobis sontes sunt Plutarchus Appianus, Livius, Velleius. Et Plutarchi quidem narratio omnicaret perspicuitate: utique eum in enumerandis legibus temporis ordinem plane neglexisse apparet. Leguntur autem apud eum Gai lege hoc ordine: ὁ νομος κληρουχικός, Τρατι--
quibus nova reipublicae forma conStitueretur, Plutarchus Onmes in priore eius tribunatulatas esse refert. Contra apud Appianum haec legimus Gaius Statim post tribunatum initum senatui insidiatus est primum lege frumentaria Quum alterum autem tribunatum iniisset et lege frumentaria iam plebem sibi conciliasset, etiani equites sibi devineire studuit lege iudiciaria. Ceteras autem eius lege hoc ordine enumerat: νομον donοιικον,
ἀποικικον λαzινικον, συμμαχικον. Apud Livium libr. 60 hae leguntur: C. Gracchus perniciosas aliquot legreri tulit inter qua frumentariam, ut senis et triente frumentum lilebi daretur alteram legem agrariam. luam et frater eius tulerat tertiam, qua equeStrem Ordinem tun cum Senni consentientem, corrumperet ut excenti ex e luitibus in curiam sublegerentur et luia illis temporibus trecenti tantum Senatores erant, SeXcenti equites
trecentis senatoribus admiscerentur, id est ut equester ordo bis tantum virium in Senatu haberet et continuato in alterum annum tribunatu legibus agrariis latis essecit ut Omplures coloniae in Italia deducerentur et una in solo dirutae Carthaginis quo ipSe triumvir creatus coloniam deduxit. Velleius denique haec prodit: dabat Gracchus civitatem Omnibus Italicis extendebat eam paene usque Alpis, dividebat agros, vetabat quem tuam DiVem pluS quingentis iugeribus habere, quod alii tuando lege Licinia cautum erat, nova constituebat portoria noVis colonis relliebat provineias, iudiei a senatu transferebat ad ei luites, stumentum leti dari instituerat. Tantam videmus fontium confusionem et discrepantiam esse, ut i verum erui possit. Conferamus priuitim Plutarchum et Appianuni et Plutarchum quidem iam supra diximus mines fere a leges in priore tribunatu latus Seripsisse Appianus Vero priori eius tribunatui olam legein a rrariam tribuit cetera Omnes in alterum tribunatum transtulit. Livius autem hac in re eum tutaret, consentit et ilis Omnes fere Gai leges in priore tribunatu latas esse tradit. Velleius denique inter priorem et alterunt Gai tribunatum Onmino in distinguit sed onmes eius leges perversissime mixta enumerat: quo quum aceedat luod rem ita narrat ut Gaius vel legis agrariae auctor fuisse videatur, Si tuidem tuo iam a Tiberio constitutum erat ille Gaio tribuit narrationi eius haud multum tribuendum sit. Quamvis magna autem confuSi Sit, hoc quidem constat Ordinem legum ab Appiano et Livio Optime esse conservatum. Qui quum de tempore tuo singulae leges latae sint e maxime disserunt quod Appianus sere omnes in alterum tribunatum, Livius in priorem transtulit, de ordine plerumque concordant. A lutarcho propositam legum seriem non esse eetam facile evincitur; luantopere ille singularum legum tempus confuderit iam inde apparet quod νομον συμμαχικον ceteris legibus ita inseruit, ut inter eas quasi delitescat ex autem Gai de civitate Italis danda in graviAsimis est hac enim perlata totam
reipublicae sormam permutari necesse suit. ac lege senatum ad acerrimum certamen impulsum esse constat his aliisque causis eam ultimam ab eo rogatam esse verisimile est, qua omnibus actionibus publicis suis quasi cumulus accederet. Jam quum ea quae lutarchus et Velleius, de quo infra dicemus, de serie legum a Gaio latarum nobis produnt non possint recta esse, soli nobis supersunt Appianus et Livius. Et Nitgschius quidem Appianum maxima fide dignum esse putat eumque sequitur dueem. Quae sententia si vera
est, prior Gai tribunatus nulla sere alia re insignis fuit nisi lege frumentaria. Concedimus sane hac sola lege Gaium totam plebem sibi conciliasse. Hunc plebis favorem tantum fuisse dixit itZchius, ut Gaius non petens iterum tribunus plebis crearetur. Cuius benefiet ut
gratiam referret eum novas multoque graviores leges plebi prosessum esse et altero demum tribunatu tulisse. Cum hoc autem eius iudiei minime consentimus nullo enim modo a nobis impetrare possumus ut credamus Gaium perlata lege frumentaria, quod primo statim tribunatus initio actum videtur, per totum annum otium geSSisse. Vidimu enim Gaium plebi iam ab initio successorem visum esse fratri necessitate quadam sati substitutum. Qui quum post fratris caedem alii luamdiu cunctari Videretur, variis rebus ad rempublieam capessendam impulsus est. Iam tuum primum in publico dicere coepit statim mirum in modum omnium animi in eum conversi sunt. Vidimus plebem, quum ille tribunatum peteret, tam enixe eum adiuvisse, ut omnes Optiniatium conatus Gai consiliis adversandi irriti fierent. Quum autem Gaius tribunatum iniisset, me tanta eius XSpeetatione tenebantur, ut si per totum tribunatum priorem nihil nisi legem frumentariam pertulisset, non OSSet intelligi quomodo factum sit ut nihil minus tantus plebis avor uerit ut non petens iterum tribunus plebis crearetur. Immo Gaium iam quum iniret tribunatum varias leges mente agitavi8Se statuendum est, quibus et plebis amorem sibi pararet et optimatium opes rangeret. Huc accedit quod eum iam priore tribunatu ad Sumnium potentiae suae fastigium ascendisse constri in secundo enim tribunatu lier adversariorum fraudes plebis avore excidere et praeceps ad ruinam serri coeptus est. Hoc autem non esset tactum, si altero demum tribunatu sumnum plebis amorem legibus gravissimis latis sibi peperisset. Itaque nobis statuendum est uni plures et graviores rogationes iam priore tribunatus anno pertulisse. Sic autem apparet altero anno ei saeuitatem defuisse propositis commodis plebis sa-vorem sibi retinendi. Quod quum litiDiates haud lateret, simul per fraudem et insidias ita ab iis petitus est, ut per Speciem plebi vel plus commodorum et libertatis Oneederent. Sic eius auctoritas plane oppressa est. Si Livio igitur idem habemus et Gaium plurimas leges suas iam in priore tribunatu pertulisse statuinius, lacile intelligemus quomodo factum sit ut in altero tribunatu, quippe tui acerrimis telis adversus optimates iam abusus eSSet, vel aliquamdiu ad coloniam in Africam deducendam Roma abesset, novis benefietis plebi propositis amissam gratiam recuperare non posset, paullatim pes et potentiam plane amitteret. Itaque etsi Appianus de serie legum maiore fide dignus sit, tamen de
tempore earum Livius mihi praeferendus videtur, quum res ipsae hune temporis ordinem poscere Videantur Velleium omnium nainime respiciendum esse commemoravimus. Quam