Francisci Balduini ... De institutione historiae vniuersae, et eius cum iurisprudentia coniunctione, prolegomenōn lib. 2. ... denuò editi curâ Joachimi Cluten parchimensis ..

21쪽

stim tanquam procellis obrui, cuiri

rerum humanarum confusionem

intuem ur. Sic cum c lum aspicimus, agnoscere nos facile diuinam prouidentiam. Sed cum ad terram oculos refleetimus caeco dc fortuito casu o inania ferri voluique videri. Non re . scitabo Claudiani versus,qui sunt ma lgis intemperantes. Sed profecto non l. minus obstupuit despuitque alter philosophus, qui ea quidem, quaesu ipra Lunam sunt, certo Dei consilio regi: quae vero infra, temere raptari ' dc fortunae ludibrio relicta esse,dixit. Verum bene habet Nos, ut in media etiam rerum humanarum perturba ltione agnoscamus Dei omnia certa ratione regentis admirabilem prouidentiam, literis sacris sitis praemoni cti sumus. Estque hoc summum ad hi istoriam recte considerandam lume. verUm cum id olim alii scriptores non viderent, non potuerunt non sae- pu caligare atque obstupescere dc in zMaebras quas iam Epicuretas tandem

ruere:

22쪽

Η R. itruere:planeque amittere, quod&in historia imprimis obseruare dc ex ea percipere debebant Fateor nonnullos in sua ignoratione magis esse religiosos rac quod alii fortunae adscriabunt Deo,eiusque prouidentiae a scrubere quod Diodorum Siculum persaepe facere animaduerti. Sed caeca est ea quae abs religionis verae scientia est aliena demonstratio. Atque hic quidem, ut poetam poetae Obiiciam,Virgilii versus recitarem, qui bus Dea nescio quae, suum AEneam mexcidio Troiano rementem , iubet

circum

Neptunus muros,magnos emor tridensi TMndamenta q-tis, oramque sedibus urbem

23쪽

, DE INSTITU T. Sed iniuste facita ita od Paridis atque Hesens adulterium non esse culpandum propterea praefatur: Maccusat inclementiam Diuum, ubi agnoscere debuit iustam Dei prouidentiam. Interea miror pro anum poetam utcunque videre, nostros oculos altius attollendos esse, d aliquod eos lumen diuinum requirere debere, ut, ubi etiam caelum terrae misceri videbitur, caecam dc consu-sam non esse vina fortunae vel, usu

risconsulti 'ocant, θεουβία eminerimus. Nam docum nubes videmus d tonitrua audimus,tamen capto superiori suam nihilominus constare sereritate scimus Et vero nunquam ea eri esse quae debet, maiestas historia neque tam valde nos, quam deberi assiciet, nisi si in hoc theatro ad summum illum supremumque velut choragum respicia mus. Equidem seleo dicere, Deum primis seculis, in unius sui populiJusaici gubernatione familiarem lac expres fam

24쪽

fam&prope aspectabilem edidisse

effigiem praesentis suae atque assiduae moderationis. Licet autem ille interea haerere in una Republica, neque praeterea aut curare aut respicere reliquum genus humanum forte videatur 'tam e quod in una parte cernimus, illud etiam superesse in toto atq; in uniuerso, cogitare debemUῆ.. Non enim ille Deus est aliquod Homericum numen Saltem quod diis cΟ, utcumque agnoscemus, si via, uersitatis historiam refle&sapienter perlustrauerimus, in eaque etia, ut debemus, perpetuam ecclesiae atque religionis conditionem eiusque

statum obseruauerimus Non enim praeterire debemus , quam in primis obseruare oportet illam praecipuam

ut humanae secietatis,sica historieteorporis partem ne non Caput mod sed&cor 3 animam negligere videamur. Ergo cum de historia loquor, de integra dc perseeta loquor: in qua dico ciuinae prouidentiae ra-

25쪽

t DE INSTITU xionem habendam esse, ut re ne spectemia re in orbe terrarum ma Ximas, dc quidem diuinas cum humanis admirabili ordine atque ratiotiecommixtas Q,od ut faciamus, dirida opera est ut qua valde olim Clin.

stiani Theatro circoque Romano sibi interdictum esse sentiebat, tam ad illa, de quibus iuc ago, historica speetacula contendendum nobis esse, me mi herimus, ut etiam, si fieri possit in quatuordecia ordinibus primis ut ita dicam sedeamus, no enim es-la lex Roscia quenquam submouet: ac ne obstat quidem, quo minus ex ipsa,si libet, cauea speci emus. Neque

vero hic mihi aliquis vel semniet vetobiiciat suriosum aliquem Horatianum,qui sibi videa tur vacuo in theatro miros audire tragoedus. nam spe- nacula, de quibus loquor, minime sunt aegri somnia. Oculis quidem ea

non cernimus: at certe cernimus animo δ memoriat desita cernimus,

ut tam insanum esse aliquem vix pu-

26쪽

tun anteponat Admirabilis fuisse dicitur aedilitasLucullorum fratrum, Lucii dest arci,qui sic nam,qua Cia Hadius Pola her varietate colorum asumbrauerat, argento C. Antonius, auro Petreius, ebore Catulus, versia- tilem fecerunt , ut ait Valerius. Neque dubito quinec admirabiles in ea ludos ediderint. Sed sapientes, huius L. Luculli bibliothecam historias

lubentius versabant. Certe,ut plus quam furiosus fuisset, qui talen scaenam , magis esset admiratus quania, sphaeras coelestes tellurisue

globum sic fuisset amentissimus qui

quod in illa caena ludendo agebatur, Diuris aestimasset, quam quod in or-ra Romano gestu nata, serio esset atque gerebatur. Audio quod Plinius commemorat, abs C. Curione aliquando extructum suisse versatile mobileque amphitheatrum , admirabilis cuiusdari L , insaniae specimen magnumis. Audioque eum

27쪽

16 I NI VI WV . propterea veluti attonitum exclamare,Super ortinia populi suror, sedere ausi tam infida, inflabiI1que sede. En hic est ille terrarum victor Mtotius domitor orbis , in machina pendens & ad periculum suum plaudens. Ecce popuIus Romanus uni-hersus, veluti duobus nauigiis impositus,binis cardinibus sustinetur, pe-haiturus momento aliquo Iuxatis machinis dcc Equidem ipse cogor

admirari eius machinae,ianiquam a tificiosi orbis cuiusdam,molem Ue

satilem. Sed quid ad illum orbem,ia quo historia voluitur Populi verc, Distuporem,multo magis mirabimur, quam esset inane ecfaculum , quod tanto dolabores periculo redimebat meminerimus puerint sane muIta paria gladiatorum , multae ferae Africanae, multi cum iis depugnantes venatores histriones praei rea,& ludione scaenici adde, si vis currus,quadrigas,aurigarum factiones: quid tamen ea tota erat fabularcui

28쪽

N I sum R. v quid tota pompa Circe sis Na etsi in

eam quoque arenam descederint, ipso populi, spectante etia stulciores imperatores maximi ac currus in Circo agitauerint, quicquid humana luxuria profuse fingere potuit, ediderint tamen an fuit aliquid cuhistoriae pompa comparandum Fateor, non temere olim urbem Romam dictu esse Ε'mis alta τῆς ι ρα ς

quod in ea summatim concludi diceretur quicquid in orbe terrarum erat magnum& excellenS. Sed longe aliam profecto isto μυί- epito

me historia includit atque patefacita Ergo dudis committis sapientes Senatores olim urbe relicta rus secedebant,ac eo ipso tempore, quΘCurio Romae voluebat illos suos est verbo Uictruui utar cardinales scapos , Cicero, Cato&similes, excurrebant in suas villas, ut longe aliis is spectaculis utiliter sese obiee arent, hoc est, toti essent in legendis historiis, quarum vel libros circum-

29쪽

aul solos aut ociosos se esse dic ant, quam cum ita Sc soli 3 ociosi essene dc in suis bibliothecis, quas quidem

omnibus Theatris longe anteponebant, sese incluserant atque abdiderat. Cato quide certe aliquado Theatru Romanu est ingressus sed egres tam descito dolubenter est, ut etiam diceretur, venisse ut exiret. Caeterum Cicero narrat sese eum, ludis commissis, inuenisse in agro, in bibliotheca Luculli multis libris circu- fusum,quorum tam insatiabilis helluo Sc esse dicebatur, erat, ut ab iis vix aliquando abduci posset. Eiquis

etiamnum amphitheatro Titi non praetulerit Plinianos historiae naturalis libros Tito inscriptos Ipse vero Pliniusta alios suos historiarum stutemporis libr0s,etiam antetulisse videtur. Quid moror Iurisconsultiadunt eum edicto Praetoris de seruo corrupto teneri, qui servo persuaserita

30쪽

rit, ut in spectaculis nimius sit. Ego vero si minus persuadere possum

omnibus, saltem studiosis meis aequat; bus auctor ero, ut si bene. liberaliter institui velint, in historiae ludo sint φιλολυei, in eoque propterea diuina morentur neq; nimius esse putent, quod nunquam est latis. Fieri quidem certe non potest, quin desin

hoc Historices sic enim saepius loqui cogor Circo quidama impudici&glladiatorii ludi occurrant, tragica eius generis dramata nostris siue oculis siue animis obiiciant multa persaepe etiam horrenda. Nam Momnibus seculis hominum monstra portenta multa fuerunt, quorUm scelera Deus conspici voluit. Sed ut

olim Lacedaemonis ititur enim Schac similitudine, cumide quod volo dicere vult Plutarchus in Demet suis etiam pueris spectandos proponebant ecrios helotas,quo magis ingenui animi abhorrent atque dete . a exentura temulentia, cuius turpi-