Francisci Balduini ... De institutione historiae vniuersae, et eius cum iurisprudentia coniunctione, prolegomenōn lib. 2. ... denuò editi curâ Joachimi Cluten parchimensis ..

31쪽

io DE INSTITU T. tudinem conspexistent sic Sciso historiis aliquando uti oportet, Ut etsi castos oculos a sceleris speeiaculci

statim aueriamus lamen animos ad cogitationes in eius detestatione bonas atque honesta conuertamus: NS: olim ill Nigrinus sapiens philosophus apud Lucianum dixit, propterea se Romae sinere, Sc in ea urbe tanquam in theatro μυριανδο sedere.

Erit tamen historia tam pudens&4bbria,si reete tractetur, ut sit etiacastari neq; aut oculo pudicos aut aures offendet Imitabitur enim scaenam potius Massiliensem, quam Romanam. Sed neque temere in Suetonio reprehensa est nimia illa in principum flagitiis exponendis mora: quia quae vita tam diligenter narrat, etiam docere videatur. Neque perodissimulo, in hominum a filo libus, rebusque gestis, quas exhibetiistoria, multa semper esse tam mi-era doridicula, ut si in hoc orbe spe --tator sederet aliquis hinc Democri

32쪽

R. tus, illinc Heraclitus,nunqua vel illi rideret, vel huic quod defleret, defuturum sit. Sed sit licet risu lachrynaisq; digna hominum vanitas, destri hac laepe arena degeneres histriones non solu tristes ludos sedac magnas

det turbas tamen elucet in ea rerum

caligine admirabilis Dei gubernatio, quia per homines aliud agentes, agit aliquid,qubdmdmirari dessuspicere dc prope adorare debeamus.Vndique imin hoc mundo, atque in ibs, quae in eo fiunt,explicat multiplicem suam sapientiam, bonitatem, potentiam : suam inquam illam infinitam diuinitatem in rebus humanis exerit. Hic ego me vocari sentio ad historiam laudandam. Sed neque id facere possum, quantum vellem Sc debeo, neque anaen planea ossum negligere. Scio dc memini maximos quosque & nobilissimos historicos primas suoriis commeatariorum paginas in historiae laude commendatione eonsumere. Sed

33쪽

ε DE INSTIVVT. dicant illi licet, quod in ea maximines tilissimum este putant,ac te Ro- rem sapienter praemoneant, an quod est summum ac pr cipuum praedi- eant satis Si quis est,qui cordatus inter eo δὲ sine inani iactatione magnus fuit, fuit Liuius soletque is esse nostris propter res Romanas clinguam Latina magis familiaris. Quale vero est eius prooemium Qualis praemonitio Ad illa inquit mihi pro se quisque acriter intendat animum, quae vita, qui mores fuerint per quos viros, quibusq; a tibus, domi militiaeq; dc partum desau fium imperium sit laberite deinde paulatim disciplina, vesut dissidentes primo mores sequatur animo deinde, ut magis magisque lapsi sint, tum ire coeperint praecipites, donec ad haec tempora,quibus nec vitia nostra,nec remedi3 pati possumus, peruentum est. Hoc illud est precipue in cognitione rerum salubre ac frugiferum, ni te exempli documenta in il

34쪽

Η ISTOR Mlustri post monumerito intUeri:inde tibi,tueque reipublicae: quod ni itere, capias: inde foedum inceptu, sedum exitu, quod vites strauis prose sto est Romano scriptore digna haec praefatio dc historia Romanam lecturo utilis atq; necessaria cautio est. Sed quam tenuis tamen est haec historiae comendatio, si quid praeterea illius amplitudo Sc dignitas mereatur, conssideremus Quid

igitur Feret aequo animo Liuius, si dicam Polybium, quem sequi Mimitari solet, magis hoc indicasse silendo. Ait eam omnium historicorum praefationem atq; adeo conclusione esse iere, ut historiae laudes decantent. Sed quo magis hoc alii fecerui, tanto minus sibi necesse videri, ut idem faciat proptereaq; se laudibus illis, quae satis peruulgatae sunt, prae teritis, in rem potius praesentem venire statim velle. Neq; dissimilis est Salustii, qui alter velut Polybius est. oratio. Cum enim dixisset, ex iis ne-

35쪽

t IN sv I Tu ionem habendam esse, ut re ne spectentus re in orbe terrarum maximas, quidem diuinas cum huma. -.nis admirabili ordine atque ratione commixtas Quod ut faciamus, dari-

daspera est,ut qua valde olim Chrisiani Theatro circoque Romano subi interductiun esse sentiebat, tam ad alla,de quibus nuc ago, his,orica speriacula contendendum nobis esse, meminerimus,ut etiam,si fieripossit in quatuor licii oratilibus primis utita dicam sedeamus, noenim ubia lex Roscia quenquam submouet: ac ne obstat quidem, quo minus ex iapsa,si libet,'caueasperumus Neque . vero hic mihialiquis vel somniet et obiiciat furiosum aliquem Horati numquisibi vide; tu vacuoin the

. tro miros audire tragoedM. nam spectacula, dequibus loquor, minime suntaegri somnia. Oculis quidemea

non cernimus: at certe cernum

niluod memoria: δc ita cernimus,

36쪽

em, 'His vllius Theatri iugum Vl tum anteponat Admii bilissum .

dicitu dii rasLucullorum fratrum,

Lucii ldarci,quiscetnam,csua Clava dius Pulcher varietate colorum ad M

umbrauerat,ar ento C. Antonius, auru Petreiiss,ebore Catulus, versiis tilem fecerunt, ut ait Valerius. Neque dubito quin&admirabiles in ea Saudos edulerim. Sed sapientes, huius I. Luculli bibliothecam historias , nubentius versabant. Certe ut pluc quam furiosus fuisset, qui talena . . scaenamia, magis esset adnastatus quania, sphaeras celestes tellurisue globum Πcfuisset amentissimus, qui quod initia.scaenaludendo agctaturi pluris aestimasset quam quod in or be Romano gestua1 . serio esset at . que gerebatur. Audis quod Plinius commemorat, abs C. Oarione MN ndo extruci um suisse versatile , a nobileque amphitheatrum , admi rabilis cuiusdam , insaniae speci men magnum . Audioque eum

37쪽

16 DE IN S I TV . proptere; veluti attonitum exclamare,Super Omnia populi suror, sedere ausi tam infida, instabiIique se de En hic est ille terrarum victor Mtotius domitor orbis , in machina pendens&ad periculum suum plaudens. Ecce populus Romanus uni uersias, veluti duobus nauigiis impositus,binis cardinibus sustinetur, periturus momento aliquo Iuxatis machinis dcc Equidem Sc ipse cogor

admirari eius machinae,tanquam a tificiosi orbis cuiusdam,molem Versatilem. Sed quid ad illum orbem, ita quo historia voluitur Populi vero stuporem,multo magis mirabimur, si quam esset inane ipectaculum , quod tanto 3c Iabore Ac periculo redimebat,meminerimus Fuerint sane muIta paria gladiatorum , multae ferae Africanae, multi cum iis depugnantes venatores histriones praei rea,& ludiones scaenici adde si vis, currus,quadrigas,aurigarum factio-nς. quid tamen ea tota erat fabulae

quid

38쪽

Cam quoque a nam descederint, ipso Populo spectante etia stultiores im- Peratores maximi, docurrus in Cir-Mo agitauerint, Sc quicquid huma- in luxuria profuse fingere potuit, ediderint tamen an fuit aliquid cuhistoriae pompa comparandum Fateor, non temere olim urbem Ro- .

quod in ea summatim concludi di- meretur quicquid in orbe terrarum erat magnum δή excellens. Sed lon-- ge aliam profecto ebo ρηενί- epito

me historia includit atque patefacita Ergo dudis commisitis sapientes Senatores olim urbe reli sta rus secedebant,ue eo ipso tempore, qu Curio Romae voluebat illos suos cui verbo Uictruui utar cardinales scapos , Cicero, Catodi similes, excurrebant in suas villas , ut longe aliis is spe istaculis utiliter sese oblecta . xent, hoc est, toti essent in legendis historiis, quarum vel libros circum

39쪽

a DE Iras I WT. ferebant, vel instruehum fundu ruri habebant, neque unqua inus aut solos aut ociosos se esse dicebant, quam cum ita dc soli 3 ociosi essent S in suis bibliothecis, quas quidem omnibus Theatrisabnge anteponebant, sese incluserant atque abdiderat. Cato quide certe aliquado Theatru Romanu est ingressus sed egress tam descito dubenter est, ut etiam

diceretur, venisse ut exii et Caeterum Cicero narrat sese eum, ludis commissis, inuenisse in agro, in bibliotheca Luculli multis libris circu- fusum,quorum tam insatiabilis helluovi esse dicebatur deserat, ut ab iis vix aliquando abduci posset. Et quis etiamnum amphitheatro Titi non praetulerit Plinianos historiae naturalis libros Tito inscuptos Ipse vero Pliniusti alios suos historiarum sui temporis libros,etiam antetulisse videtur. Quid moror I isconsulti Munt eum edi sto Praetoris de sertio corrupto teneri, qui servo persuaseriti

40쪽

rit, ut inspectaculis nil niussit. Ego vero si nainus persuadere possum omnibus, saltem studiosis meis aequaltibus auctor ero, vis bene is liberaliter institui velint, in historiae ludo sunt φιλο λυρὶ in eoque propterea diu immorentur,neq; nimi- esse putent, quod nunquam est satis. Fieri quidem certe non potes , quina in

hoc Historices sic enim saepius loqui cogor Circo quidam & impudici

de gladiatorii ludi occurrant, & tragica eius generis dramata nostris siue oculis siue animis obiiciant multa persaepe etiam horrenda. Nam Momnibus seculis hominum monstra portenta multa fuerunt, quorUm

scelera Deus conspici voluit. Sedit olim Lacedaemonii ititur enim Mhac similitudine, cum ide quod vo-l dicere vult Plutarchus in Demet suis etiam pueris spes andos proponebant ecrios helotas,quo magis ingenui animi abhorrent atque dete rexentur temulentia, cuius turpi-