장음표시 사용
31쪽
Ia DE NATI v Is ROMANI Ortum, tum occasum. Et quanquam tot colles nascenti Soli adversam, occidenti vero aversam dc E contrario, faciem exhibeant; atque idcirco ejus radiis privare convalles non exigua diei parte videri possint, nihilo tamen minus hoc non modo aeris salubritati nihil obstat , quin potius nimiam Solis vim in Urbe , alioquin ad meridionalem plagam vergente, inter aestivos calores alternando, prodesse 1blet: omnia cnim extrema naturae sunt inimica. VII. Profecto ipsam Urbis positionem inspectantes , non obscuras salubritatis Romani ibi irationes habemus, quod nec arenoso maris litori, nec praeruptis, altisque montibus adjaceat. Etenim, cum hinc a mari, inde a montibus non minus quatuordecim passuum millibus distermianetur, quidquid a pelago nimis aestuos um , qui Gquid a montibus nimis rigidum Urbem versus procurrit, non brevi telluris itinere frangitur, ac mitescit. Quinimmo Roma declinandis hinc, deinde Solis radiis ita apposite sita est, ut, quanquam pene ad meridiem vergat, obverso tamen, ut supra monuimus, multorum collium dorso, objectisque magnorum aedificiorum molibus, ferventior per aeitatem Solis ardor obtundatur, ac temperetur. Itaque nullum dubium superesse videtur , quin, qua parte situs Urbis inspicitur, de salubritate debeat commendari.
32쪽
x3Non tu de Ventis in genere , deque illis , qui Romae falubres flare solent. Agitur quoque de indole Uulturni,quem vulgus Scirocco appellat, deque Austro, atque Africo, Romanis interdum infense. C A P. III.
uItro, citroque merces E dis sitis terrarum regionibus as portantur ; ita iisdem quasi vehiculis aliarum terraru efluvia, vapores, nebulaeque incubantes, aliis inferuntur, de quas plerunque serdes, puro, sinceroque aere adducto, a multis locis everrunt, easdem ad nova advehunt. Quo fit, ut sepe eodem vento alia purgetur regio, alia inquinetur; immo eadem imterdum, & propriis mundetur inquinamentis, destiaescat alienis. II. Quanquam vero non sit animus, plenariam ventorum doctrinam , singulis investigatis causis, hic attexere, peculiarem enim libellum
requireret advertendum tamen maxime omnium arbitramur , unicuique vento. peculiarem inesse tum Diuitiam by Corale
33쪽
tum motum aeris ab una in aliam mundi plagam nunc recto, nunc obliquo, interdum etiam vorticose itinere; tum mixturam diversarum partiacularum , ipsi dimoto am permixtarum. III. Porro motus facit, ut ventus non selum cieatur in . aere, quasi vehemens undarum agmen in pelago, sed veram saepe procellam, & cunia turbine tempestatem essiciat. Etenim, cum a mosphaera sit corpus liquidum, oc compresIlle a quoties apud eandem augetur impetus, vel muniatur resistentia, vel simul utrunque contingit; pro vario quidem istarum causarum concursu,
& concursionis gradu , diversa quoque vi facilli
me irrumpit, nititurque suo etiam elatere. IV. Mixtura vero particularum, quae vel aerimotum imprimunt, vel in curse immiscentur, cum esse possit multigena; nil mirum si multigena pariter flaminum indoles nobis occurrat. Profecto venti in tot genera calidorum, tepentium, stigidorum, siccorum, humidorum, benhaut .male olentium, salubrium, insalubrium, aut etiam pestilentium, propter solam rationem impetus , non possent discriminari; nisi diversa corpusculorum genera dimotum aεrem comitarentur, atque in terraqueum orbem, M potissimum in ipsa viventia suas quaeque vires exercerent. Idcirco venti non ubique eandem servant naturam,
sed multifariam, praecipue vero secundum diversiss
34쪽
COELI QSALITATI Bus. Is gradus impetus, quibus seruntur, de variam indolem corpusculorum, quae vel deponunt, vel secum abripiunt, inter se differre selent. V. Docuit hoc primus omnium Hippocrates qui naturam, & facultatem Boreae, atque Austri, tanquam caeterorum regulam ostensurus, aptissimὸ scripsit, omnes ventos initio babere na- -- .emm .is
putavit ortos a glacie, nive , gelu , fluminibus, terraque humecta verum proptersitum locorum, per quae venti ad singulas regiones accedunt,d
mersi inter se fieri, frigidiores, calidiores, bu
- midiores, Acciores, morbosiores, salubriores. VI. pa, ac aestuosus, atque humidus plerunque sentitur, in Libya ut Aristoteles ε testatur ) adeo frigidunia . *6.SemprobI.
apparere, ut lare limitem Aquiloni nostro Προ- bI. s.
rem inducat, cujus phaenomeni causam probabialam eam arbitror, quod aer, cum in Libya pene semper immotus serveat, si flabello Austri e propinquo terrestri itinere spirantis interdum ventilari contingat, Libycorum corpora, motionibus actis non admodum assileta, minimo negocio ad frigiditatis sensum possit excitare ; cujus alias eventus rationem multo prius ex Aristotelis sententia deduxerat insignis ille Philosophus Urbinas 1;erhε,νh iat sedericus Bonaventura , cum scripsit: Auseros otis pag. in Propterea legimus, Austrum, qui in Eu- praesertim apud maritimas Italiae
35쪽
mei. pag. 28. Au r uon tibiaque pluviarum pincerna
4. In comm. lib. 3. aph. . ι Luc. I a. v. q.
in Liba frigidos esse, ut apud nos Aquilones 3
quia , ut nobis Aquilonum origo , fle Libae Austrorum propior est: satum enim omnem per amgustum propioribus extrudit, ideoque propter vehementia ui motus illis occurrere frigidiorem. VII. Narrant quoque Zephyrum, qui sal
bribus ventis accensetur, Vasconiam incolentes propter terrae situm, teste doctissimo Scaligero Gmaligno flamine Verberare. VIII. Sed , ne tempus in re alioquin perspicua inutiliter teramus, curiosus discriminunia ventorum a diversis regionibus venientium, aut per varias discurrentium, consulat inter alios Bonaventuram , Septalams, Verulamium s , D num RamaZZinum ' , quorum postremus, prinbaturus , tales esse ventos , qualia sunt loca, per quae ipsi transierunt, clare ostendit, Austrum non ubique locorum esse pluviarum pincernam, ut illum Divus Hieronymus appellat, sed multis regionibus serenitatem afferre ut Apulis prae cinteris contingere clarissimus Toχtius L narravit quam in rem Christi oraculum adducit , quo Salvator noster hypocritam redarguens , dixit: Cum mideritis nubem orientem ab occasu ,palim dicitis, nimbus venit, in ita sit; in cum austrum flantem , dicitia, quia aestus erit, Ur sit. Austri ergo in Palaestina , propter iter semper terrestre, aestum excitant, non pluvias, quae potius
36쪽
COELI QSALI TAYIBUS. ITibi loci a nubibus, ει ventis de mari ad occasum posito venientibus , praenunciantur. Longiorem sacri hujus textus commentarium, multa eruditione respersium , edidit Franciscus Uallesius , quem curiosus Lector consulere po--ήἴ'terit . mihi 418.
IX. Nos interim dicturi de ventis, quibus Roma perflatur, satis habemus , si ex quatuor cardinalibus tres salubres, cum moderati flaverint, admittamus in Urbe, Orientales scilicet , Aquilonares, de Occidentales 3 ii namque 5c move tur per loca temperata, &, quod magis refert, obstacula prope Urbem, quibus remorentur, aut magnas paludes, quibus inquinentur, non inveniunt. inartus vero, nimirum Auster, liberius adhuc, quam caeteri, Romam perflat, sed non , veniat, insalu- proinde regionem hanc morbosam reddit, nisi ubi haerentes aquas inveniat , ut suo loco demonstramus.
X. Porro, incipiendo ab occidentalibus, cum Ab Oriente ad .Urbs a montibus Latinis, Sabinisque septendecim circiter lapidibus absit; proculdubio venti, qui illinc ab . oriente veniunt, postquam eorundem juga superaverint, in Romanum agrum fa
cile , solutinue cadunt, & per planiciem felicissi-
37쪽
Seeny ad mer diem a Ventiaquilonare
18 DE NAT ivrs ROMANI luntur, non sunt magnae interjectae paludes quemadmodum orientem hyemalem inter, Sc meridiem jacent Pontinae quare purissimus e Latinis montibus abstersus aether , non quidem acer, de
immodicus, sed spatio ipse lassus, ad nos prima
potissimum luce appellitur, & incolas recreat. XII. De ventis quoque septentrionalibus parcerte ratio Romani coeli salubritatem affirmare videtur, praesertim postquam Sixtus V. ' nono
circiter ab Urbe lapide, qua spe stat Aquilonem, excidi jussit sylvam, quae , ut latronibus asylum
praebebat, ita Boreae, quominus Romam ii se pervaderet, ac validissimὸ detergeret, impedime to erat. Quo fit, ut Aquilo nostra aetate, cum vehementior fiaverit, per latissimas, sibique o vias Romanae Urbis vias devolutus, perque late-rales , 5c obliquos flexus evolare, non excurrere, mediumque. veluti libramentum ventis meridi
natibus ponere videatur. inamobrem quidquid noxii per istos inserri creditur , plerunque a se
ptentrionalibus feliciter everritur, extergiturque . Quinimo venti Aquilonares interdum Romae e
usque vigent, ut, cum hyems quod apud nos raro contingit ) algidissima sevit , eos morbos inferant , quos singillatim indicavit Hippocrates ', scilicet borrores , costarum, in pectoris dolores , faucium asperitates , alvos duras, emconsimiles 3 quod sane confluentium malorum . genus
38쪽
genus sub rigidissima hyeme vertentis anni I Tos. amarὸ deflevimus; ut peculiari observatione inealce istius dissertationis ostendemus. XIII. Uenti similiter occidui omnino salubres, Favonii idcirco appellati, maximὸ omnium, cum vesperascit , per majorem Urbis partem facile spirant; oc quanquam incolentes Ianiculi radicem quam caeteroquin Sol oriens cum Tiberinis h litibus aspergat, minus sertE clementem reddit iisdem priventur, eos tamen Aquilo juvare solet; praesertim qua parte ad regionem viae, quae vulgo a longitudine Longaria dicitur, positi sunt, eo quod liberiorem Boream sua etiam latitudine
excipiat. XΙU. Illud tandem dissimulare non possim, φρομ ventos, qui ab Ortu brumali ad meridiem , qui diam fissaltibres; que a meridie ad occasum inclinati, in Urbem Vuourseruntur, non vulgo selum, sed doctis etiam adstipulantibus Viris, tanquam respective noxios damnari , quos inter in primis perhibetur, qui Graecis Eurus, Latinis Vulturnus, Italis, vero Scι- rocco ab Arabica voce Xaloque nuncupatur. In quo sanὸ advertendum censeo, plerosque Italo- Errant Herseuerum errare, cum omnem ventum, a meridie ad nos flantem, ac prae caeteris Austrum, vulgari M., in Sci- hoc nomine Sciroeco appellant. XU. Enimvero juxta accuratam a Ludovico p In eomm. lib.
39쪽
ao DE NATI v Is ROMANI sit prurie Uulturnus nascitur ab ortu brumali: & quidem
Romae Austro ipso, qui re a ex meridie venIt, deterior esset, nisi magnam partem insalubrium Pontina Hudia exhalationum, quas ex longo Pontinarum palu--heris, is . dum tractu legit, & rapit, interpositione Alba-terjectοι mοη norum , Tusculique montium, medio quasi in
su abi. Itinere dimittere cogeretur; qui tamen montes,
cum partem Latii infra Romam, & versiis mare minimὸ protegant, hinc etiam fit, ut humilesillae regiones, quae hoc vento liberius perflantur, ea insalubritate, si praesertim coenos, occurrant, assici seleant, quam huic vento diximus esse peculiarem.
Deinde nobis insensi quoque sunt Aui sensi. ster, & laterales duo venti, nempe Euronotus, atque Africus, quippe qui ab aestuosis Africael cis venientes, nullo montis obstaculo intercipiui tur. Quinimo, cum a natu majoribus acceperimus , ingentem sylvam juxta maris litus consitam, quae olim Romanum agrum a ventis hisce meridionalibus magna ex parte tuebatur, jussu Gregorii XIII. rem frumentariam augendi causa, excisam suisses propterea arbitramur, interdum ranto quidem pejori flamine hosce ventos humilibus agri locis incumbere, quanto liberius ab Ostientibus, Portuensibusque paludibus, atque ex universo Latino litore inquinamenta agricolis non parum infensa, solent advehere. Haec
40쪽
Coa Li QυALITATI Bus. 2IXUII. Haec vero minuta corpora , quae a m ridionali plaga ventorum vi ad Urbem usque advolant, aliqua irritandi primum, deinceps er dendi etiam facultate praedita esse, apertE, doc mur ab ipsismet aedificiis, quae, cum inveterascunt, adversa ejusmodi ventis facie, non leves corrosionis notas lateritiis, lapideisque parietibus passim contrahunt, exhibentque. Ita arboribus quoque , ut Plinius sadvertit, in meridiem spectantibus ,semper ante