장음표시 사용
61쪽
41 DE NATI v Is ROMANI bonitate tamen multis aliis, quae scaturiunt in locis palam saluberrimis creditis, minime cedunt; non enim nostra modo, sed prisca item aetate in potum utiliter adhibebantur . Unde Frontinus istorum fontium quibus forte nostrates etiam acidulas accensuit memoriam ab Urbe condita cum fanctitate cultam fuisse refert ; salubritatem namque vel ipsis aegris corporibus asserre credebantur.
V. Ad hoc accedit non leve bonitatis aquarum argumentum, quod experientia compertum sit, aquas iis ex sontibus haustas, atque illico vitreis in vass hermetice clausas, diu maritimis etiam navigationibus, incorruptas servari.
VI. Primus sons ad radicem Quirinalis inter ortum hybernum, & meridiem dulci, levique manat aqua, quae, mutuato cognomine a Palatii, ubi reconditur, possetare, vulgo appellatur Acquadet Grillo , cujus tantus est apud nostros aegros usus, ut multi illam in Nucerianae locum pas sim, utiliterque subitituant. Da Aoue A B. FELICIS.
62쪽
ι . COELI QUALITATIBUS. 63li, adversa ad occasum fronte, ubi olim Coenobium erat FF. Cappuccinorum, unde aqua illa appellata est Teati Felicis, quae utique bonitate vix cedit priori jam memoratae. Etenim utriusque si non una, eademque, certe non admodum ainem. diversa vena existimatur ; de sane amicus noster . Lucas Antonius Portius ρ arbitratur, utrumquς easti.sanit.tuen-
sontem deduci ex ductibus aquarum ex Quirinali
percolatarum. DE AQUA AD RIPAM TIBERIS. '
VIII. Tertius sons prostat sub specie rivuli, I ta
qui pluribus adhuc latentibus venis sua pauper-gi ui . tate contentus fluit, exitque ad Tiberis ripam, quae sub Ianiculo Hetruriam terminat. Hinc aditivum Solis ortum excurrit, lapidis jactu a templo S. Spiritus in Saxia, cujus cum l/udς mςmi . L;b. .dEvict.
nit laudatus aliis Petronius φ. ' Roman. q.
quem adeat, qui hujus aquae cu-
Da Acis A SANCTI DAMASI pu elogium. AD VATICANUM.
IX. Postremus ex Vaticano colle , sparsis
olim de venis a S. Damase ε collecius , nunc sy. S.Damasi detra Pontificias χdes ex Urbani VIII. qui mar- ' moreum addidit ornamentum, munificentia fluit, cujus p. osecto bonitas, vel ipsis exteris sequenti F et appo Dissiligod by Corale
63쪽
η DE NATivis ROMANI apposito sub insculptis apibus epigrammate demonstratur,
kmd miraris apem, quae mel de foribus baurit, Si tibi mellitam gutture fundit aquam
P.Miseriis auu Fons hic ad Solis Ortum iugi, ac laudabili manat. latice, qui Principis aulae non sussicit modo, sed superfluit. X. Ejusmodi vero aquas aliis lymphis bonitate non cedere, quae vel ex Tiberi, vel deriva- ιι. ακμ pG Rquaeductus, Vel defossis puteis, ae ei mania aquis sa- sternis, hauriuntur, evidenter demonstrat fiequen-r ' populi, qui earundem salubritate allectus ad eas undequaque selet confluere. Neque auterum ab analysi desumptum probitatis argumentum iis in fontibus desiderari, inserius
64쪽
Puteales quoque aquas in Urbe salutares esse. C A P. IX.
valetudinis incommodo utitur, optimas esse cognovimus. Cum enim ipsae a Tiberi lectissimam aquam ducente , majori ex parte transcole tur semper enim cum ipse flumine librari selent) nonnisi tenues, atque ii noxiae esse possunt. II. Quod autem putei Romae putidas alic bi aquas contineant; malum hoc acceptum reserendum est non lympharum venulis, quae puris simae serὸ in universum sunt, sed modo corporibus facit E putrescentibus , quae in puteos ipsisspraecipitata sunt ; modo nimiae quieti earundem putealium aquarum; nam cum minus agitantur justo crassiores evadunt; modo tandenti quod frequenter accidit aliquorum imperitiae Architectorum, qui puteos cavant juxta latrinas, aut cloacas, quarum sepulta lues puras aquas con- temerat ue quam prosecto causam idem quoque a cusat in Romano victu exercitatissimus Alexam der
65쪽
6 DE NATI v Is ROMANIder Petronius '. Sed ejusmodi putealium Iympharum vitium ab hospitibus facillimὸ vitari potest, cum vicinorum putei, dc ubique per Urbem publici, saluberrimique sentes delicatὰ, ac moui ter viventibus sese octrant. De aquis per aquaeductus Romam admectis,
ex quibus soni Trivii praefertur.
CAP. X. V o D vero attinet ad aquas, quae huc per canales advehuntur , modo ipse nusquam
continenter fluant, salutares esse tota docuit antiqvitas,ac
praesertim Galenus Φ, qui fassus est: Roma praeter alia multa quae vocat eximia fontium elegantiam , ac multitudιnem esse admirabilem , eorum nu iam foetidam aquam , aut medicatam, ac tu bidam , aut asperam, crudamque effundere. Sedic aquas Romae nostro aevo superilites pluribus commendarunt Andreas Baccius oe Alexander
66쪽
COELI QUALITATIBUS. AT DE AOIA SALONIA, s EU TRI v I LII. Porro has inter, quae de Salonia vena uberrime in Trivium fluit, omnium maxime celebranda succurrit; quippe quae usu adeo commendatur, ut praeter publicos sontes, huc illuc per Urbem a Trivio derivatos, nulla ferὸ nobilium familia nunc inveniatur, cujus domus in Urbis planicie locata , eandem ad potus usum magno etiam sumptu non deducat: haec enim nullo tartaro suos canales obstruit ; dulcis, levis νfacile permeabilis ,&, ut loquitur Cassiodorus , a Lib. var.6. aerem serenum purissimὸ labens mentitur. DE AONA FELICI AD DIOCLE
III. Aqua, quam in altas Exquilias, Quirinalem, & Coelium montem deduxit Sixtus U. ac Felicem suo de nomine vocari jussit ; licet multum filubritate cedat Saloniae, coquendis tamen , carnibus, aliisque domesticis, ruralibusque usibus est admodum opportuna. Quanquam illa , quae postea magnis ex fontibus prope Diocletiani thermas per Urbem derivatur, suos, quacunque fluit, tubulos, & canales progressu tempo
67쪽
η8 DE NATI v Is ROMANI DE AM A SABBATINA IN sUMMOI ANICULO. Trajana , sicia Sabbatina, quae tam uberi copia aliis admixta sub nomine sequa Paula cis Tiberim ad summum Ianiculum a Paulo U. elapso proxime seculo reducta fuit, . eodem cum moderamine venit laudanda. Haec enim, quanquam & ipsa Trivio fonte ignobilior sit unde olim vix in alios usus, quam in Naul machiae, versandisque molis adhibebatur maxi- mum tamen emolumentum nostra aetate transtia, berinis regionibus ad civilia etiam opera praebere solet: cum interim tum innumerabiles p tei , tum duo juges , M saluberrimi sontes, alter ad ripam Tiberis, alter sub Vaticano colle, de quibus egimus, delicatis ventriculis iussiciant
68쪽
De Aqua Tiberis in potum salubriter adbibita. C A P. XI.
Luvi A deinceps Romae est magni nominis Tiberina, quae per sex menses in cisternis probὸ purgata , a nonnullis
nostra etiam aetate, tanquam purissima , potatur salubriter . Nec ignoramus ab Urbe condita spatio a morum CCCCXLI. ut narrat Frontinus , Romanos
omnes latice ex Tiberi posissimum bausto contentos fuisse. Et quanquam postea, introductq
thermarum usu, auctaque exinde cloacarum illuvie , Strabone teste, utpote nimium inquinata, dimissa fuerit ; sublata tamen thermarum frequentia,N aquarum ductibus dirutis, cum spatio septingemtorum postea annorum ad Tiberinarum potum reditum fuerit, ut Baccius si advertit ; nullus umquam e Scriptoribus, aut Medicis eas in potibus condemnavit. Quinimo legimus non solsim Ct mentem VII. ut refert idem Baccius ilia usum fuisse, sed & Paulum III. 4 hanc omnibus urbanis aquis praeposuisse ; ut idcirco illam & Lauretum, ec Bononiam , de Nicaeam secum iusserit G aspor-
69쪽
3o DE NAT iv Is ROMANI asportari. Pontifex quidem, qui summo rerum, usu, summaque prudentia praeditus inter gravissimas Apostolici ministerii curas, longam, atque incolumem senectutem exegit. Atque inter eos, qui nunc etiam illa passim utuntur, connumerandi sunt Patres tum Discalceati S. Theresiae cis Tiberim , tum oratorii S. Philippi Nerit , quibus postremis curandis olim incumbebamus. Porro Tiberina in aqua condimenti lacum obtinent tot minerales, quae in sinum ejus confluunt, e Loe. sup. eie. ut rectὸ advertit Baccius quo fit, ut aqua Ti-ς p. Q Pyg desecata integrum seculum incorrupta servetur, quemadmodum asseruit Matthiolus, atque etiam Cardanus. II. De aqua Crabra, quam Marianam appellant , scribere supersedemus, cum per loca adhuc inculta, atque ictospita plus nocens , quam utilis praeterquam versandis molis, de irrigan
70쪽
De Cisternarum aquis, er cur Romae non sint admodum in usu.C A P. X I I.
UPER EsT, ut aliquid etiam dicamus de aquis pluvialibus. Quanquam vero has Hippocrates ', modo non sint princellosae, sed ab aethere cum tonitru aestate cadant hO- b In 6.epIdem. raeas propterea dictas , reliquis praetulisse visus sit; cum Sol simpliciores, minusque graves aquae particulas sursum urgeat, ac nitroiis salibus immisceat 3 u..is Uri .eraque ratione Vitruvius pluvialem aquam caeteris antepositerit: attamen hujusmodi cisternarum la- eap. 1.tices Romae non sunt admodum in usu, & praeter PP. Jesultas apud S. Andream in Quirinali, aliosque Coenobitas eodem in colle hospitantes, invenies paucos, qui eos potent ἡ cujus ratio ΠQn istisd R. atiis
alia, meo quidem judicio, esse potest, quam quod magna hic lectissimorum sentium, puteorumque copia ubique suppetit, atque redundat. Accedit ςtiam, quod ingens, atque assiduum studium impendendum est, ut pluviales aquae ab iis vindi- icentur serdibus, quae non occurrunt duntaxat sub G 1 ser-