Hieronymi Dicelii Paedia geographiae generalis sive Mathemathicae methodo accurata in usum studiosae juventutis, praeprimis auditorum suorum conscripta, : cui Carmen Wendelini Helbachii, quod in omnibus locis sint homines, atque à Deo alantur, & sust

131쪽

Tabula lin tunc Parallelon uia.

VII.

leli. titud Polit,. Loci Lati studo. gr. in Sec.

Dies

Maximus. H. M. Aqtiator. 2. P.

D M.

I E. O.

S. M.

I S. o.

a II. I S. - i. a ' i' Latitudo Amplitudo Climatis in Miltiar.

III.

Appellati Appellatio

per Malacam per Taprobanam. Sumatram per J.Curubenam per Zellam s. Gumerum

Moluccas. per medium Ame'.

per Meroe ricae.

tum per Ba a per Byetantium , per Salpha per Palmaris. 62a Florentiam, Ca taium per Venerias compostellam.

per sinum Julia

num.

132쪽

Climae paralleli

XL XIII. XIV.

1 6. F. P. Altitud. poli S. Loci Lati

1'. M. sto. F. P. ZI. M.

Latitudo Climatis grad. min. s 2 f. M. F. P. 2Z. M. Si sq, -- II.

per Danubium Sc

per Caucasum de Viennam Pan-i

noniae

per raco viam Moguntiam per Cai'. oriens per Cap. asper agellanuris'. per Coloniam Agrip. Vitte- bergam Lipsi per Pomeraniam per Rheni ostia.

Londiniam. per Hol satiam. per Moscoviam Sc Hiberniam. per medium Scythiae.

per candiani SRiph. EOS per Cymbiam S: Livonicae littUS. per Gothiam, re Hyperboreos. per Erassiliam per Principium Terrae Ster. per Patalem. per Australia a. tales. per Psittacorum regionem per P. . Stodo per Holmiam Sueciae. per Bergam Nor-vvegiae per Rivaliam per terram Fumorum d Ignis. per

Reliqua

133쪽

poli

i Loci Lati

XVII.

s. c. g.

Latitudo Climatis 2 r. min. se

o. 36. q. O. AZ qq, Amplitudo. Climatis in Miltiar.

appellatio Climatum O

Apppellatio

Climatum Aust ratium per Orcades Loca per mediurn ris- nondum detecta. landiae per Arotiam Sue, per Nidrosiam. l per Ostia Dala-Κalii R. per Norvvegiam kSueciam. per Nugardiam per Istandiae principium. per Lapiam&Medat p. per ligar diae Ducatum. pecvngriam magnam. per avaScram. per Coreliam Regio n. perTartaror .Reg. per ab invigum Region per Ruthenor. Regionis per initium Regionis tenebrarum

dem per initium Groni handi eis

Atque

134쪽

Atque patet ex praecedenti ab illa, ubi polus gradibus .go minutis supra Horiaontem deprehenditur elevatus, ibi si inem esse Dierum artificialium, qui viginti oris constare dicuntur, e Soli mora supra Hotiuetontem definiuiuur Uiade quoque Climatum proprie sic die torum finis ibi erit. Ut vero etiam sci .mus,sis horis in Celiquis locis, quos ultra 66 gradum latitudinis invenire licet i do supra Horigontem pretur, annectere placet adhuc sequentem Tabulania: Nimirum

Altitudo poli, Grad. in . Sem

23 I

135쪽

sequuntur

PROBLEMATA

GENERALI A.

PROBLEMAL Sphaeram rectam, sive, quod idem est, H

rigontem rectum exhibere. Operatio. Cyclum horar iam ex Globo vel Sphaera eximes atque Globum vel Sphaeram deinde dispone ita, ut Polus uterque incumbat Horigonti . Quo ipso AEquator Hori Zontem ad angulos rectos, a quibus hic Sphaerae positus sic dici solet rectus , intersecabit Ejusmodi autem positum tantum illi habent populi, qui sub ipse aequatore, vel, cum Nautis loquamur, sub linea degunt, sciunt, ut in I S, Thomae mecisum occu-,anto adhuc in aliis locis, dum Mappam teneralem inspicimus , observari possunt.

PROBLEMA ILiemonstrare, quod populi sub aequinoctiali degentes per totum annum habeant aequinoctium. Operatio. corriponatur Globus sive Sphaera seeun-

136쪽

dum problema antecedens deinde unum altercamve, in Globo ad quemcunque Eclipti cae gradum creta describas circulos, qui quatori paralleli fiant. Jam cum isti parat leti circuli in Horigonte ita dividantur ac fecentur, ut dimidia eorum pars , vel una medietas pra Horigontem emineat, haltera infra ut abscondatur firmiter colligitur, dies illic nocticius semper esse teqtaales vel etiam . m. Operatis absque cireulis creta faciendis institui, absolvi potest, si scit gradum aequatoris cum Sole oriente sinati ascendentem, ecum illo occidentes, iterum de cendentem numeraveris, deprehendes semper, in quocunque gradu Zodia ei vel Eclipticae os versetur, centum octoginta gradus Solem ab horigonte ortivo ad occiduum motu primo secundum tamen.

hypothesin communem rabsolvisses quo ipso quantitas diei noctis sibi invicem erit

qualis.

Obsertiatio. de diebus aequalibus in Sphaerata, recta perpetuis dici solent, ista ciκOsri loquendi, respectu sensus, apparentiae veniunt intelligenda ; revera enim in possim Sphaerae quoque rectae dies naturales neque inter se, neque noctibus aequales sint, quia etsi integrae medietates Zodiaci aequatoris aequaliter oriantur, occidant, particulae ta-

137쪽

men medietatum istariarn,quasSol ratione motus sui naturalis quolibet die&nocte perambulat, inaequaliter oriuntur Moccidunt, ita ut interdum magis, interdum minus de aequatore oriatur, vel occidat, Sol quod oritur, vel

occidit in particulis Zodiaci Nempe etiam in positu Sphaerae rectae Zodiacus est obliqvus respectu AEquatoris , ita , ut etiam in Sphaera recta oporteat obliquum

inaequalem particularum Zodiaci ortum Moccasum constituere. Sed quia ista inaequalitas dierum, noctium in Sphaera recta plane sensu non potest percipi, ideo Artifices eam quodammodo negligunt, .docent omnes dies noctes in Sphaera recta esse aequales. Alioquin quotuna aliquod clima est ab aequatore , tot semihoris maximus ejus dies superat diem aequinoctialem qui semper est horarum duodecim aequalium. Vide supra pag. ii Tabulam Climatum es Parallatorum.

I ROBLEMA III Demonstrare, quod populi in Sphaera recta

degentes bis habeant aestatem, bis hyemem, Operatio. Fac , secundum Problema prinium, Sphaeram rectam Et cum sic, arietis&librae principium, vel primos eorum gradus diverso tempore perverticem transire Solem eue, quando in dictis gradibus versatur, illis

138쪽

perpendicularem fieri ac propinquum videa mus certo colligere licet, ob Solis praesentiam perpendicularem ac propinquitatem, ibi duplicem est aestatem. Haec enim a propinquitate Solis defcribitur xoriri solet Contra vero cum Sol in primo gradu Cancri Capricorni, quae duo signa longius ab eorum vertice absunt, versari incipit, duplicem ibi hyemem, vel quasi tantum esse, itidem certo arguere licet, siquidem haec a remotione Solis verticali oritur.

COROLLAR Iu M.

r. Omnes stella in hoc Sphaerae positu, eonsequenter in hoc terrae Tractu, ae- qualiter oriuntur, occidunt, nec ulla inoccidua , nec semper oeeultata manet, praeter duos polos , vel stellas po-

Iares

r. Quatuor illic sunt Solstitia, duo ima, Sole in Tropicis constituto Oc duo alta, si Sol in ipsum aequatorem incis derit. s. Ascii sunt .fiunt, quando nimirum Sol aut principium Arietis , aut librae

occupaverit.

. umbrarum differentias quinque habent Septeutrionalem, Meridionalem, Orientalem Occidentalem, unde amphi scii, repei pendicularcinu unde ascii

139쪽

Nullos habent perloecos mantoecos, sed tantum antipodes. PROBLEMA IV. Sphaeram parallelam exhibere . Operatio. Globus ita est dirigendus, ut Polus alter po elevatus, alter vero totidem gradibus infra orirontem sit depressus sive, quod dem est, ut aequator undique stringat hori. gontem Parallelus dicitur hic posivus, siquidem Equator Morigo paralleli fiunt circuli: Populi vero, qui hunc positum habent,

sin ipsis polis degere debent. PROBLEMA VDemonstrare, quod loci sub Sphaera paralle..ta possiti, seu loci subpolares per dimidium annum habeant diem, per

dimidium, noctem. Operatio. Fac secundum problema antecedens

Sphaeram parallela. Et cum in hoc positu sex signa, utpote vos il temper

supra orietontem morari, nec unquam, quotiescunque etiam moveatur Sphaera vel Globus descendere, sari ratione sex reliqua signa, utpote id ni perpetuo infra horigontem manere deprehendas, exin-

140쪽

de certi sine colligere licebit diem esse sex

mensita in quando nimirum Sol arietem ingressius reliqua signa percurrit usque ad libram noctem totidem , cum Sol per librana usque tertina ad arietem progrediatur. COROLLARIUM. i. Nullas stellas fixas ortum, occasum, subeuntes vident; sed quaecunque ex iis aequatorem versus polum apparentem sunt, supra terram semper apparent: diurnoque motuae secundum hypothesin communemo circulos circa verticem&polum mundi describunt quae vero ultra aequatorem versus polum latentem removentur . nunquam oriuntur. Planetae vero propter motus suos proprios qui est ab occasu versus ortum

non vero propter primum motum qui secundum hypothesin Tychonianam ab ortu versus occasum Sol asscribitur, apparens autem est, 'errae potius a Co- pernicanis asscribi solet, statis temporibus oriuntur Occidunt, .ex radiis Solis emergere possunt. Cum dies artificialis in totum semestre extendatur, sicuti nox per analogiam nostrarum dierum, nocituim,rtificialium ad diem naturalem dicere

polsumus totum annum unicum tantum diem naturalem esse.