장음표시 사용
171쪽
Triplici modo ea peragi potest primo
in Globo datus locus deducatur ad aeneum meridianum, observetur intersectio meridiani Maequatoris, quae monstrabit quaesitum. Secundo in Massi geographicis pone circini pedem in loci centro,&alterum extende ad meridianum, hanc extensionem transfesta, ad parallelum, vel circulum longitudinis viciniorem, numera gradus longitudinis aut
filum per supremi, mi paralleli gradus
gradumque partes tamdiu move, donec illud per centrum loci ducatur, labebis longitudinem. Tertio ex catalogis locorum Hoesine enim ab Astronomis meographis Catalogi longitudinis locorum vel a primo meridiano, vel ab alio certo aliquo loco numerantur, ex quibus longitudo loci dati habeti potest.
Ex longitudine locorum differentiam temporis contra addiscere. Operatio . Longitudinis tam gradus, quam scrupula multiplica per quatuor minuta horaria quatuor enim minuta horarum aequant gradum uinum aequatoris &habebis ex scrupulis minuta secunda, tradibus minuta prima horarum, quae
172쪽
quae per divisionem sexagenariam in specievanteriores, scit minuta prima lora siterum sunt convertenda .e.g. AEquatoris 3 .gr. 3 .m-
quot faciunt horasa Respondetur,multiplicaambas species per .&liabebis, i 8 quae minuta secunda si perdo divisa fuerint, dabunt remanent et duo haec minuta prima adde deinde so . ut fiant 138 . hisce perco divisis, prodibunt horae a. 18 et 8 Operatio ILEx horis longitudinem invenire. Temporis tam horas, quam minuta multiplica per i . aequatoris in habebis ex horis gradus, ex minutis horarum scrupula prima graduum per divisionem sexagenariam in horas resolvenda . . .
Hoeae Tu minuta 3 quot dabunt gradus scrupula aequatoris hoc est: si alicubi Sola horis .s V prius oriatur, vel occidat, quot gradibus distant illa loca secundum longitudinem. Resp. Ex multiplicatione per L .fi migradus aequatoris Io S. scrupula primaria o quae scrupula prima perio. divisa dabunt 8 so.
hisce te . additis it summa sis, tot gradibus in longitudine data ioca essent digita. PROBL. XXXIX. Lalitu dinem cujusque loci propositi inquirere.
Tripli ei modo potesta bivi: primo in
173쪽
Globo 'ocus propositus sistatur sub aeneo,
irieridiano, numerentur gradus illius inter AEquatorem di propositum locum intercepti , qui tibi dabunt quaesitum . . Secundo in Map- ponatur alter circini pes in centro loci, alterque extendatur ad vicinum usque paralle- sum postea extensio haec transseratur ad meridianum, atque ibi numerentur gradus , qui tibi quaesitam latitudinem monstrabunt vel etiam ho mcio operatio institui potest, ni mirum sumestium, quod per utriusque meridiani marginalis partes epidem tamdiu move, donec centrum loci trajiciatur, Whabebis loci latitudinem. Tertio haberi potest loci latitudo, Catalog Locorum , in quibus latitudines insigniam locorum annotatae reperi
Globum horirontaliter diriger:
Elevetur polus tot fradibus supra hori-Iontem, quot numerantur in latitudine loci tui, locusque propositus meridiano aeneo ap plicetur , tunc erit locus sub vertice constitutus. Adhibendus autem est compassiis acu magnetica, instructus, ad cujus acus nimirum magneticae aspectu& situm, Globus tamdiu ita est dirigendus , donec aeneus meridianus praecise sub acu magnetica sit constitutus: Tunc
174쪽
Tunc plagae inhorletonte Globi correspondebunt plagis in horigonte mundi e g. sit Globus pro Lipsi a dirigendusta applica igitur Lipsiam Meridiano&numera latitudinem loci, deinde polum eousque supra horigontem attolle, donec ejus elevatio latitudini sit aequalis Hinc Lipsi meridiano applicata Globus horigontaliter erit dire Stus.
Regiones mundi, aut ventorum plagas, respectu dati loci indagare. Operatio. Globus secundum problema antecedens 3'. praeparetur. Deinde circumspice versus omnes mundi plagas sic videbis, quaenam terrae loca dato loco sint orientalia occidentalia, septentrionalia , aut meridionalia.
PROBLEMA XLII. Demonstrare, in qua plaga mundi consistat locus tuus respectu loci alterius. Operatio.
Scire vellem, quomodo Lipsi sit posita respectu Viennae Austriae, vel alterius alicujus loci, vice versa Vienna, vel alius quidam locus respectu Lipsiae situm habeatri Globus praeparandus est secundum probi. i. pro Lipsia, vice versa pro Vienna. Deinde quadrans aeneus Lipsiae Viennae applicatus ho-xigontem usq; deducatur sic monstrabitur inhorim
175쪽
horiZonte plaga,versus quam Lipsi respectu Viennae, ,haec respectu Lipsiae sita est. PROBL. XLII LMonstrare terrae loca omni tempore , tibi tam lis sit hora, qualis desideratur.
Sit Lipsae, vel Viennae,hora quarta postmeridiem, quaerantur loca, quibus tunc postmeridiem sit octava Deducatur Lipsia, vel Vienna, sub Meridianum Mindex horarius ad horam datam quartam dirigatur postea volvatur Globus donec inde cycli horarii horam octavam ejusdem semicirculi occidentalis monstret, videbis sub meridiano loca ista, quibus tunc est hora octava vespertina.
Monstrare ac scire omni tempore , quota sit hora diei in loco assignato,dum in tuae habitationis loco hora est data.
Cupis scire , quota tunc sit hora Conis stantinopoli, si Lipsiae sit hora secunda pomeridiana Deducatur Lipsi sub Meridianum, horarius index in cyclo admoveatur horae secundae pomeridianae Deinde volvatur Globus eo usque, donec Constantinopolis sitiameridiano sit, iesipiciatur index, qui tibi horam optatam monstrat.
176쪽
Monstrare ac scire omni tempore, quota sit hora diei in loco habitationis tua , dum in alio loco assignata est hora quaecunq; alia. Operatio.
Cupis scire,quota sit hora Lipsiae, dum in Lima , quae est in America australi sita
horti matutina quarta numeratur. Deducatur
Limalab meridianii, index dirigatur ad horam . matutinam volvaturque postea globus eo usque donec Lipsi sit ad meridianum aeneum perducta & monstrabit index in cyclo horario horam quaesitam. PROBL. XLVI. Monstrare ac scire, quem parallelum Sol desci ibat, seu quaenam loca perpendiculariter pertranseat die quocunque dato. Operatio. Globo quomodocunque disposito dedueatur locus Solis dati diei ad nieridianum, hinillo creta punctum, quod Sol tangit, signetur Globus hinc moveatur, c populi, qui punctum in meridiano nox tum transibunt, erunt perpendiculariter sub parallelo invia Solis, quem is proposito die percurrit.
Monstrate ac scire omni horam tempore locum terrae, cui tunc Sol perpendiculariter imminet,
177쪽
Operatio. Clapis scire, quinam sit ille terrae locus, quem Sol hora nona matutina die 5. Majiperpendicularibus illustret radiis primo locus Solis ad datum diem quaeratur secundum problema nonum, postea locus Solis ad meridianum ducatur, hin acquisito illo meridiani puncto creta notam facias . Secundo deducatur Lipsi sub meridianum,&index horarius in cyclo ad datam horam nonam matutinam dirigatur Globusque moveatur ad horam duodecimam superiorem quo peracto locus ille , qui gradui in aeneo meridiano creta notato subjacebit, verticalem habebit Solem.
Omni tempore monstrare ac scire terrae medietatem, quae tunc a Sole illuminatur. Operatio.
Cupis scire, quaenam tunc terrae mediem lasa Sole illumino ur, dum 6 MajL Lipsiae est hora nona matutina primo quaeratur locus, cui tunc temporis Sol perpendiculuiter immineat per probi antecedens invenietur tum longitudinis tum latitudinis gradus. qui locus in Globo creta notetur. Hoc facto,elevetur polus tot gradibus supra hori-2ontem, quot latitudo loci tui continet, locus ipse sistatur sub meridiano eritque conspicua medietas, quae a Sole illuminatur, nem:
Pe ea, qua supra horuontem existit.
178쪽
Monstrare ac scire, quaenanisoca terrae addatum quodcunque tempus Solem orientem ac occidentem habeant. Operatio.
Cupis scire, quibusnam terrae locis tunc Sol: loriatur, quibus occidat, dum Lipsiae est hora nona matutina die 5. Maji Indigetur
primuin terrae medietas tunc temporis a Sole illuminata, secundum antecedens problema 8. Postea respiciatur occidentalis pars hori-etontis,& populi quos illic conspicies. habembunt tunc Solam orientem e contrario vero illi, quos in horironte ortivo conjicies h bebunt Solem occidentem. PROBL. L. Regionis alicuius latitudinem, vel in gradibus ineridiani,vel in milliaribus determinare. Operatio. Sumantur duo aequatoris paralleli per extremitates datae regionis transeuntes: Deinde minor scit parallelus a majori subtrahatur, quo ipso invenietur regionis latitudo in gradibus meridiani inventam hanc latitudinem stpostea per is multiplicaveris, produces etiama egionis cujusvis latitudinem in milliaribus. E. g. Germania nostra sita est inter parallelos sequatoris sis.&si quorum differentia est iob qui per sis multiplicati dabunt latitudinis Germaniae miliaria iso.
179쪽
PROBLEMA LRegionis alicujus longitudinem explorare.
Operatio. Assumantur duo meridiani, inter quos regio interjacet, eorumque numerus minora majori subtrahatur, ut habeas regionis lon-gstudinem in gradibus. Hoc peracto, inquiratur parallelus per mediam regionern trans iens, quem ita invenies, si duos extremos parallelos addas,ubi summae dimidium accipies. In hoc medio parallel postea quaere ex Tabula piani , quot milliaria uni gradui respondeant. Demum datus hic milliarium numerus miltiplicetur per gradus longitudinis inventos, ct producetur longitudo regionis in milliaribus. E. g. Germania nostra sta est inter meridianos c. 13. quorum differetitiae a parallelus vero per mediam Germaniam transiens est o. in quo gradui uni secundum Tabulam iam respondent siliaria germanicast quae milliarias inris. duxeris, produces totius Germaniae longitudinem in nulliar, bus aer. g. M. G.
Duorum locorum distantiam itinerariam in milliaribyex Globo vel Mappis invenire. Operatio. Extende circini pedem abutio in alierum locum, ut distantiam 2 eorum capias , hanc
180쪽
Globo vel Mappis depicto applica , ut
distantiam in gradibus invenias, quos si deinde per is multiplicaveris, habebis quaesitum. Si vero Mappae Geographicae Scala milliarium est adscripta, prout necessario adesse debet, eandem distantiam huic Scalae applica, quae tibi distantiam in milliaribus monstrabit.
Si distantia Scalae nimis brevis, quo minus prima applicatione circini milliaria monstret, eam scit Scalam longius extendes vel si laborem illum suscipere haud libet, lineam
utcunque duc, quae distantiam datorum locorum exacte exaequet,cui postmodum Scalam toties applices quoties requirere videtur necessitas, .habebis quaesitum.
Ex datis longitudinibus datitudinibus loco. rum distantiam itinerariam in milliaribus per calculum investigare. Operatio Cum circa hoc problema varii casus occurrere soleant, merito omnes singuli observandi sunt.
Si data loca sub eodem jacent meridiano, distantia sic indagatur. r. Lminor latitudo hnaajori subtrahatur. a. differentia gradus perii multiplicentur quia jacent sub circulo maximo , qui est meridianus communis.