Lex Frisionum sive Antiquae Frisiorum leges, a reliquis veterum Germanorum legibus separatim editae et notis illustratae a Sibrando Siccama ICto

111쪽

M-inconfusto, ct iniussui ad Ami Badium alicui profectus, atque ibi hominibu bo sua rapit, de quiabus corpus alere' anima consi ere deberent, seipsium, in si, ei que paenam coniseis. Si eo inducatur, ut perunta componere debeat, in duplum componat, o supremam fredam in duplum semat, ut iussi. res Batuerum. Debui si et hic titulus sequi titulum de furtis. T PT IM

DE FAR LEGANI

VIX esset ariolati hujus tituli significationem nisi textus ipse de adultorijs , & stuprationibus agi indicaret, rescribendum itaque dei ris .ganu id est Doerlegners advςrbum, de Concu N binis,

112쪽

binis, hinc concubina biligetisti & doctissilii

Tiliamia di suo Ei ymologico adnotavit, apud veteres concubinum, id est, scortatorem denotasse. De Veterum Germanorum pudicitia ita, Tacitus de morib. Germ. cap. xix. Paucissima in . tam numerosa gente adulteria, quorum poena prons, ου' maritu permissa. cci s crinibus nudatam coram . propinquo expellit domo martim, acper omnem visum merbere agit, publicata enim pudicitia nusia venia. non forma, non aetate, non opibu3 maritam ιnvenerit: n mo enim illic vitia ridet, nes corrumpere, se corrumpi secuti vocasur. Divus Bonifacius Frisiorum Apo-.stolus,& Martyr Epistola ad Ethelbaldum Regem

Angloru . In antiqua Saxonia,uia nusia Christi cognitio. si virgF in materna domo,ves maritatasub coniuge adul- erata sit, manu ropria Prangulatam cremanr, auι cim. gulo tentes vesibin abscissustigestans eam tam matro' na, orae villa in villam missa occurrunt nova flagellan-ἔm,' castellis pungunt, donec interimam. In veteri

' li f. Id est. Vbi mulierem accusamus quod adulterium a

113쪽

99rertum commiserit, is, in cujus potesta se est, eam purgare tenetur, si eam purget,id est purgare lusci. piat, & sacramenta deficiant,ei, in cujus potestate est,tenetur, eique optio datur, an ipsam excoriare,

an gladio sub quo domum tonsi intellige in.

trabat, set ire velit; Si ipsam ad se recipere, nec purgare velit, propter peccatum, paenitentiae cauSa peregrinetur,& bannum solvat tribus & sexaginta solidis. Vbi notandus vetus&solemni S ritus , quo

uxor, vel sponsa, domum maoti vel sponsi solebat

intrare.

Quod vero filen excoriare interpretati sumus, non eam habet significationem, quod cutem tota detrahendi,sed caedendi, & flagellis corium tergoris rumpendi , potestatem habuerit. Nam silinige veteribus flagellum fuit, An flagellare. Vide Lips. Centuria, i ii ad Belgas Epist. . Praeterea notandus hic vetus & solemnis ritus sponsam domum mariti deducendi. Siquidem ipso nuptiarum die sponsa longo virginum, juvenumq; comitatu, tum

multo auro, argentoque onerata magis, quam Οr.

nata, passis capillis, corona redimita, ad templum deducebatur,vis,qua ibat,facibus,ignibusque stra mentiti js collucebant, fiebatque ea deductio more romano , noctu. Stabat ad fores, templi praemiter,

vel vicarius ejus,qui adprehensa sp6sς manu,ea ad . aram deducebat , ubi ipse sponsus cum suis para nymphis ad sinistram spons, adstans. solemni ritu jungebantur.Quo peracta ad domum sponsi deducebatur eadem pompa, u. cum pervenisset, eNN a sponsi,

114쪽

sponsi propinquis aliquis ante limen scopas pro-

jiciebat, quas ipsa sponsa transire, ominis. & maleficij averruncandi ergo transire moris erat. Limen transitura alius eX vicinis, vel propinquis sponsi, gladio evaginato , quem januae transversum praetendebat, ingressum impediebat sponsae, multo conatu irrumpere conantis, nec admittebatur, nisi is munusculo aliquo quasi mitigasset. Quo ritu sponsa, pudicitiam, di castitatem viro servat et intcgra, monebatur: quodsi eam prostituisset, marito juserat, de adultera, ipso gladio, su b quo mariti domum intrarat, quemque Mn,irdi id est gladium

nuptialem vocabant, supplicium sumere, ut supra clicta lex indicat i ncilia,stvirgo erat . Ei iam ancillae virgini stuprum inferri dicitur jure civili. Si autem ab alio Id est, si alter prior pudorem e

ius imminuerit, ut jam amplius virgo non sit, Poena domino praestanda quoque minuebatur ut &seq. kkk.constituitur,quia ancilla violata non tanti pretu cst quanti virgo l. M. k 3. . de Act. Empt. Quid si saepius quam,quinquies coitus admiseritρ cessasse poenam & pro ea, quae passim sui eopiam faceret; habitam existimo.vide infra tit.x III. Si quis puellam virginem rapuerit is vis Edemis)fuit itaq; raptus virginum capitalis, quod vergildo suo redimere poterant. eoque triplici, ad partcm virginis, & ad partem tutoris, ut loquebantur. l. Sax.Tit. v I h. i. & a. uisu minam ab alio defensura rapuerit ccc.μι patri puella,ccc.ssonso componar, o insuper ccc elidis emas eadO si cum matre euntem in via rarerit,

115쪽

Id est Iuris est: Vbi foemina vi rapitur, & ad Frana questus deferatur, sequentur eam cum Ae ad fundum vel domu,in qua moratur. & frana ipsam interrogabit. Quomodo istuc venerit, Volens, an invita. Quodcumque responderit, tribus nocti-hus in potestate franae erit, propter raptus accusationem. Tertio die frana ipsam ad judicium producet,duosque palos terrae infiget, & mulieri liberam optionem dabit,ad unum consistent mulieris propinqui,ad alterum maritus, puta raptor ipsius. Si ad maritum, sui rapto rem se receperit, utatur ipsa volente, quia membrorum suorum potestate

habet. Quodsi ad propinquos accessierit,ipsam du-

116쪽

pliui Wergildo componat, incendium & effracturam luat,domino, id est, regi, & judicibus LXXX..

libras solvat.fraiae,ssive ut SaxoneS,frone, apud ve- teres, hominem sapientem, jrijs peritum silve virilpraecipuum , & proprie judicem vicanum adpellatur bant, qui res vici sui curabat, delinquenteS ad - . praehendebas, inter vicanos de rebus minimis jus dicebat, tum etiam partes ad iudicium citabat, ut passim ex jure veteri seisico probari potest. Erege vero iudex erat ordinarius in causis civilibus, que Germani-vocabant nos dicimus quasi debitorum exactor, vel cujus auctoritate debita exigebantur. verum apud frisios dii

versi judices erant, Siquidem ut modo dixi, de causis civilibus & pecuniarijs jus dicebat, Ethout i sive Sihelte ex parte regis vel comitis poenas exigebat, & de .criminibus cognoscebat: hinc frequenter in iure nostro dotin i &

t elle bant id est. sententia, lihela

toniis bannum seu poena.. . Paremum eiur vel eorum: Apud veteres Germa. nos foeminae in perpetua tutela erant, maritorum

uxores, patris puellae, vel patre defuncto, fratris. patrui, vel alterius propinqui, quod Mundium seu Mundiburdium diccbant.l. Lombard.tit. LXXXIlI. Nulla mulieri liberae,siub regni nostri duione, legis Logo. bardorum viventi, liceat in fui potessatis, arbitrium, id es Domundio vivere,er siemper sub Aoteuate virorum, aut cenὸ regis debeat permanere. Burchardus ex poe nitentiali Romano. Rapuini uxorem tuam, o visma

117쪽

evolutuste, mulieris, velparentum in quorum t undi-burdio tenebatur,iliam adduxisti. Ex eodem jure etia-

nunciii Hollandia, Geldria, Transiissi lania obtinet, ni hil in judicio sitne curatore ad actum illum dato mulieres agere posse. Sed alibi latius dice. mus. G ybilis, Pertinent sequentia ad finem tituli proprie ad tit. praecedentem De Notis 'numssi, & tr insposita esse existimo, ut multa sunt in hoc libello, mutila, luxata, & non suo loco po

sita

DE TESTIBUS

T E poena eorum, qui in reliquiis Sanctorum

pejeraru nt. Moris erat apud veteres,juramin ta prpstari in causis magni momenti in locis facti vel ad reliquias martyrum,unde & Sacramenta ducebantur A testes sacramentales,ut supra monebamus. Gregor. Trironens. lib. I v. cap. xlv I ..iχροι- rit hominem a um n miare, quem ad asta e clam adductum jurare fecit, is dicere. Per hunc locum sanctum, reliquias Mart umbrainum. Idem lib.x cap. IXXII. Π,inquiunt, est ιn noxia, se per tumulum hoc beati Di nisii inaratrissacramentis adsma. Formula ejus juramenti frequenter occurrit apud Marculphum. & form.veteri bus in haec verba. Hic iuroper trunci cum sanctum, est Deum alti im' er virtutem sancti lia

Veteres Frisii dicebant. da bouitur diutiu

118쪽

& in Dientia, Transiisulania & alibi frequeter au. ditur. Dat Uiuili millentnllighea isteret .si , quis ita pejurassiet,duplici ergildo componebat,

uno ad partem regis, altero pro manus redemptione, dexrrae scilicet, qui pejuraverat. Sed acriter reprehenditur hic abusus Synodi Meldensis cap. x XXIX. hoc malum eis , ut ad sanctuaria' Mart am,ubi diversorum agritudines sanantur,ibi peris iuri, licet manifeHὸ interdum vexari non videamur m a Dei iudicio arripiantur,adamonibus.

probavimusque suisse servos colonarios , sive ad scriptitios,fundi vel predii, quod ex praestriRto domini colebant .sab certo servitii,& annui celusi modo, aliosque originarios fuisse, lios qui sponte sua se setvituti isti obnoxios reddiderant. fuerunt. isti at ultima antiquitate per universum Germani am sparsi, ut ex Tacito probavimus, & Sosimo In - ' telligi puto, libro iv. ubi de Valentiniano Caela re

Germanorum agricolas ad bellum evocante sic scribit. apropter maxima is enum multiturine,' sum de Barbaris Rheni accolis, tum de subiectarum Eo. mano imperio gentium agricolu couecta, numerisque - militariba: adsirinasic eos Bellicis in rcbal exessuit, ut A metu

s. . .

119쪽

νet. Hi ipsi sunt,qui in Holstia Ina perij occidenta. lis laeti adpellantur, & per provincias disparsi ob

praefectis suis militabant inter quos censentur, isti Batavi,laeti Suevi. Laetifranci,& cae L LatosRomani vocabant, quos Germani Litos, laitos lassos, leos a relinquendo, quod agris cole dis relinquerentur, unde & heristitium crimen exercitus reli, isti, vel quod posti emi & minimi csic m. In vclcri glossatio uting. Novissima, & litisi parui. Iudicet

lector. Spontanea voluntate , vel forte necessitate coa.dIH. . Solebant apud veteresGermanos scipsos vc-dere, perditi nimirum aleatores, qui tape uno jactu libertatis suae periculum subibant. Tacitus de Mor. Germ. t eam 0 quod mirere: θἱ6 inter Aria

exercent, tanta lucrandι perdendisve temeritat ut,cum omnia defecerunt , extremo Hr novisisimo iactu de tibe rate σ de corpore contendant. Victus voluntariam strvi rutem adit, quamvis iunio , quamvis robuctior a Caνiste, I venire patitur. Fortean ab eo fluxit, ut & alijs ex causis seipsos venderet. Spontaneae vcnditionis formula in forin: Ueter. form. I. Domino semper meo Eli, ego ille. Placuit m bi. ut Hatum ingenuitatis mea in ventrum deberem obnoxiare sit vitium, quod uaor feci. Vnde accepi a te pretium, in quo mihi bene complacuit, solid. tantos,ita ut ab hodierno die, qui Oid de me se et o tuo, sicut se dereliquis maηcipi' tui facere voltieris, a die praesemi liberam habeas pote cratem. Noeessana vel coacta venditionis formula onus ibidem' o Dym,

120쪽

form. 44. Damocmnibus habetur percognitum,qaulito ego minime habeo, unde me pascere vel vestire debeam, ideo peti' pietati vestra,'mihi decrevis voluntas, ut me tam de victu, quam de vestimento, Iuxta quod vobis servire, se promereri potuero a uvare vel consitire δε- bear. Et dum ego in caput advixero ingenuiti ordine,iibi servitium vel obse urum impendere debe, m. a dominosuo redemeri . vide formulas veteres

form. 1. 3. 4. I

DE DELICT SERV

tavimus.' In vestimento vel maia iuret. pro criminis gra vitate,& personae committentis statu. purgationes majores vel minoresa equirebantur. In gravissimis delictis, duello, velferro candenti locus erat, in minoribus facramenta ad reliquias Martyrum, in minimis solius se purgantis juramentum requisi eum. In Westimentoturare,fuisse,existimo, ut iurans oram vestis, ejus, cuit se purgabat vel alterius testis vel sivi ipsius adprehendens, solemni iuramento se vel servum suum purgaret. Infra in additionibus Sapientum Tit. I II. f. s. licen ei, qui vulneratus es, sua Asius manu sacramentum periere, quod νον vulnerauno im ei fussem illata. Item tit. Iv.f. I. Te quater