Bernardini Calelli ... De mundi creatione. Iuxta Aristotelis sententiam. ..

11쪽

De Mundi Creatione .

acyroinde nullus philosephus,aut Theologus hodierno die sapiens esse uidetur,nisi qui per pateticam philosophiam recte intelligit, ξας ideo existimaui me sudiosis aliquid fore utilitatis , Aquippiam iuxta Arsotelis pracepta scribsreme eapropter intentio nos in hoc opere erit de Philosophisententia agere de mundi creatione Placuit autem in hac materia potis si mum uersari; quoniam ex eius declaratione

perfectam totius fere peripatetica philosephia

cognitionem dependere intellexi: etenim propter hoc negotium recte percipiendum, oportebit ea,qua praecipua,at, in cillima t Ariasotelis fundamenta manifestare,unde res ipsa non minus per utilis ,s necessaria, quam per 'di cilis esse uidetur; quapropter enitar pro uiariis parte per quadam noua auente Deo,ueritatem aperire enucleareque ,ut meliori modo

Dr4' 4i possim legentibus satisfacere. Vt autem ordo μ' η' dieὸndorum ante oculos primo propo tur es sciendum , quodpraedicta quaestio duo alia , quassa in primis , tangere uidetur: Primum i quidem est; ammodo Deus ad agendum con

12쪽

Bernardini Catelli Leurrat. Secundum autem est: virum Deus, cundum e histotelem,sit uigora infinitus: ideo antequam a principalem intentio nem defendamus de his primo disputare necesse erit.

uestio de actione diuina.

CHumscientia de actione Diui sit cognitionis seundamentum, ac basis totius seere

peripateticae philosephiae eapropterero intemtione proposita exequenda , necessarium esse xt,ux e .qua fieri pote I perscrutatione 'r ulter tamen vac de re uerba faciamus , circa quod tria manis abor Primo, aliorum res ram opiniones. Secundo, quid proprie ex seriso telissententia sit dicendum declarabo. Tertio,contra nos determinata soluam aduersariorum obiecta,sargumenta. Arbitrantur communiter sere Aristotelis inter pretes, Deum secundum Philosophum esse agens per intellectum, ct per uolunta/tem,sed ad suam actionem pro

ducendam concurrere ex necessitate natura .

Vantumpertinet ad primum principale in ordine opstumselendum est; quod A a

13쪽

Primudictum

dum di

ctum. prima ra

tio qε De Mundi Creatione.

omnes quasi communiter uolunt, ristotelem diceret Deum agere per intellectum, oeperus luntatem; sed ad suam actionem efficiendam ex necessitate natura deuenire sicuti nos confitemur filium in diuinisprocedere a Patre per integectum eis Spiritum Sanctum a Patre a Filio per uoluntatem,' nihilo secius utrumque ex necessitate naturae ct pro clariora intelligentia,es aduertendum,quodis icta opinione duo principaliter tanguntur : et vi quidemes, quod Deus agat per uoluntatem, sper intellectum secundum quam intentionem dicut loquum uisese e sotelem e set. cap. io. ubi docet intellectum, qui in indisserens est ad utranque partem contradictiouis per appetiatum,s per electionem applicari ad opus ia. Phicribit Deum naturam agere proptermem;&Ia. Vet. tex. Ja. Naturam uniuersisse ordinatam in optimum quidam cutexercitus ordine habet ad Duce. Astem aut GqΤ in hae opinione reperitur, illud est, s. s. Deus agat ex necessitate natura,qε quide mul

tipliciter,pro parte ipsorum,probaripotest furi

14쪽

. Ber nardini Calesti , mo authoritate Mristotelis, quia dicunt phil

seophum asserere δ. .rex. II. cnon a. t. necessi coni. . . Aternorum caustam esse necessariam. Secundo arguitur sic; Deus es mouens neces Secuda. sarius: igitur agit ex necessitate naturae Comsequentia clara . Mntecedens ueroprobatur quadrupliciteris primo, Moim caris es naturalis igitur Deus ex necessitate natura mouet. deducitur consequentia; quoniam naturam impossibile est auferri ab eo, cuius es nasura; sed quod est impossibile aliter esse, es necessarium I. Fos. cap. Sepersee igitur Deus quum c

tum moueat, necessitate natura in eo molum

ciebit: Antecedens uero es sera telis primo Deli passim, necnon I. 9b rex. II, ao, imsta. Secundo; si Deus non necessario moueret, tunc foretpossibile, ut quodlibet issorum insesriorum quiescat; quia primo mobili quiscente, nihil mouetur,es tunc siminet non mouere, posset etiam non regulariter motum e cere,contra Arsotelem a. Coeis tex. II. oeposset quo Caeli motum non esse aternum contra inrisotelem S. G. Tertio, generatio es necessaria se

15쪽

De Mundi Creatione eundum naturam I. de Gen. tex. Is, et I .es. a. de Gen. tex. TT. ergo secundum naturam necessarius est motus coelii 'per consequens Deus ex necessitate natura mouet. Ruarto imisit seristoteles δ. Ph. tex. I,ου a. Corsitex. I . motum esse necessarium, oe s. ADt. tex. I . non esse dubitandum numquiscat caelum,u Ia. Eiusdem tex. so. Deum, ato intelligentias non habere potentiam,ut non moueat, nec esse in potentia ad mouendum ,sed tantum se actu moventes: igitur Deus ex necessitate Tς i natura mouet. Tertio principaliter arguitur sic; si Deus non ageret necessario , tunc foret mutabilis , contra EAristotelem S. Ph. patet

consequentia; quia si necessario suam operationem non produceret, posset non agere ,-per consequens seipsium a sevis operibus conficiendis Quarta. mutari. t arto, omne bo'um estperse, ου necessario secundum naturam communicabile ised Deus es ipsemet bonitas: igitur necessit te natura suam bonitatem impartitur, ου ex q. . , Uequeuti Uecessario secudum naturam agit.

Luinto ; Luacunque Deus facit uni bona;

16쪽

Bernardini Calesti nam a summo bono nonpotes malum proueniare; ergo Deus quacun acit,nonpotes non facere,es per costquens necessariosium essectum producit. Consequentlapatet; quia proprium bonitatis est, nonsolum malum non eoscere; sed etiam factionem boni non praetermittere. Semtλ Impossibile est, agens liberum,ut hominem, nihiὶ licere ad extrae ergo Deus necessario aliquid ad extra producit. Septimo,re ultimo amguimr per Scotum in primo sent. dis. S. q. T. supponendo prius, quod ens bene diuidatur per caussam,s causatum,& tunc sici In omni diuisione entis necessitas Viperfectior disserentia, quam contingentiae ergo in sa diuisione emis, nec staspersectior est,quam contingentiae igitur persectissima cauo necesario agit. Ant cedens cum consequentiis patent: quia neces

sitas est perferatio mente in se , s Iecum pem mittit persectiones plures simpliciser , quam

contingentia .

Sed quamuis in hisce duobus siuerit doctora

conuenientia , nihilominus dissentio es demum in caussa, opter quam .s. Deus agat ex neces

deus a gat ex necessitate na-

17쪽

torie dipinici prima. Diuus Augusti

opinio iecuda

De Mundi Creatione. . sitate naturae quidam enim ex recentiorius A

eunt, huiusemodi causam esse immobilitatem ipsius Dei, idi nituntur colligere ex Arsor υδ. Ph. tex. D. ubi postquam philosephus

in tex. . consitutum reliquisset primum motorem esse immobilem,postea intex. FI. docere perexit, necessarium esse , re iamprimis que mobile esse perpetuum,unde uat et a ,s diuersitas horum inseriorum non proueniret; nam id inquit quod immobile est, nempe Deus, uno semper modo mouebit,quum stri non mutetur:

Bai uult arguere: quod si Deus es immobia

lis, inde sequatur, ut per modum natura agat, eerto, desinito i ordine: quapropter δ. Ei detex. V. ait quod tempore infesto quiescere motorem,s mobile non sit opus natura o Dicunt insever, quod Diuus et gustinus II. de siuritate Dei cap. hanc caussam insinuauit emtitisee philosophis,ne crederent in tempore Deucreasse mundum,quia inde putabat consequi diuinam uoluntatem esse mutatam: Graecι uero, es maior pars latinorum exstimant bonitatem diuinam esse hu/Umodi caussam,in cuius via

nionis

18쪽

. t Bernargihi Catellae r ionis fauorem possumus in hunc modum an, guere, reprimo; Deus per Aripotelem agit propter communicandam fluam bonitatem , ,itanquam propter finem: igitur bonitas diu es causa actionis diuina ; quia causas nalis '. o uimouet agentem: unde dicitur communiter,

quod omne agens agit propter finem, is

mouet agentem. Secundo; Luacunque Deus

producissum bona; nam a summo bono non β' μμ potes malum prouenire e sid boni causa per se est bonum: igitur caussa actionis diuina est amet bonitas diuina; s hac sulficiant pro aliorum opinionis inteste sed quid bene,oe . quid non bene dictum fuerit ab ipsis, insta apparebite Eapropter adsecundum principale

descendere oportet. Ponitur uera Aristotelis sententia ii

Vantum autem spectat ad ueram Ariactotelis sententiam,quod erat secundis principale in ordine propositum, quum nihilaeiud in praesentia qua tur , nisi quomodo i TDein de m me Philosophi ad agendum con B

19쪽

tmiri Primunotabile

dupplex est agendi neces

plex agedi liber

tas .

Tertili

notabule.

De Mundi Creatione .

cure deo pro pusiti resistione, ζας pro clariori mtesilentia dicendorum , primo scire necesses, qu)d duplex agendi necessitas reperitur,aba quidem es naturae,quasubdiuiditur in duas alias quadam enim est sine cuniatione ut ignis necessitate natura ignem geu rat,quaedam uero est cum cognitione; ut Tmur is filius in diuinis ex necessitate natura per uoluntatem producunt Spiritum Sam ctum, sicuti nos Chrictiana confitemur ; asia autem es necessitas congruentiae, eu idoneitaris,sicuti congruit mundum feri a Deo demuo in temporis inctant uisacrosancta Romana docet Ecclesia. Secundo loco noto , qu)d duplex similiter datur agendi libertas: alia quidem,quae contra necessitatem agendi secundum naturam Uinguitur, alia autem es libertas, quae necessitati agendi secundum congruentiam o ponituria Tertio aduerteriuὰd Deus in agendo δε-pliciter considerari potest, uel simpliciter, seu uniuersaliter,oe in se,non habendo.s.minore

20쪽

Bernardini Calesti grespectum ad hanc, quam ad illam operati nem,uel consideratur Deus respective, res cundum quidler maiorem respectum ad hanc,uelad illam operationem etc. His itas tanquam fundamentis iactis;circa conclusiones ponam conuenientias, redissensiones Philosophorum cum nostra fide emthonica,ut omnis errandi occasio de medio toliatursit igitur prima conclusio i Deum in mgendo quocuns modo consederatum esse ages necessarium secundum congruentiam: cuius eonclusionis ratio illa si quia Deus,re natura nihil rusera faciunt, ut dicitur primo Caeli rex. 3a .u a. eiusdem lex To Tseu 3 de anima tex. F, τ so; π quantum ad hoc di

ctum conueniunt philosephi cum Christianisi quia repugna apientiae diuinae fieri aliquid

a Deo incongruum . .

Secunda conclusio est : Deum,quocunfmodo consideratum,non agere necessitate natura abris cognitione,cuius conclusionis probatio patet,quoniam Deus est agens: per intellectum,&uoluntatem uti christiani phiis Η Σ

cones sio. Lla', i uno . iaciain Prima conue nientia

philosoforumcu Christianis . Secuda coclusio Secuda

nientia. Diuit: d b, Cooste