장음표시 사용
51쪽
I. A. U. I-245. . C. 52 507. RocΑ, rex Albanorum, duos filios, Numitorem et Amulium habuiti Numitori, qui natu major erat, regnum reliquit; sed Amulius, pulso statis, regnavit, et, ut eum sobole privaret, Rheam Silviam ejus filiam, Vestae sacerdotem Reit, quae tamen o smulum et Remum uno partu edidit. Quo cognito, Amulius ipsam in vincula conjecit, parvulos alveo impositos abjecit in Tiberim, qui tunc sori super ripas erat effusus sed rei bente flumine eos aqua in sicco reliquit. Vastae tum in iis locis solitudines erant Lupa, ut fama traditum est, ad Vst is gitum accurrit, insantes lingua lambit, ubera eorum ori a movit, matremque se gessit. 2. Quum lupa saepius ad parvulos, veluti ad catulos, reverteretur, Faustulus, Pastor regius, rem animadvertit; eos tulit in casam, et Acca Laurentias conjugi dedit educandos is Qui adulti inter pastorea primo ludicris certaminibus vires auxere, deinde venando alius peragrare coeperunt, tum I
' A. . arundiso Anno Urbis, in the ear of tho eur; hac ius haera uaed by the Roma A. C. Ante Christum, besore Christ. 4.
52쪽
trones a rapina pecorum arcere. Quare iis insidiati sunt latrones, a quibus Remus captus si Romulus autem vi se defendit. Tunc Faustulus, necessitate compulsus, indio vit Romulo, quis esset ejus avus, quae mater Romulus StR- tim, armatis pastoribus, Albam properaviti 3. Interea Remum latrones ad multum regem e duxerunt, eum accusantes, quasi Numitoris gregis infestare solitus esset Remus itaque a rege Numitori ad supplicium traditus est a Numitor, considerato adolescentis vultu, i haud procul erat quin nepotem agnosceret. Nam Remus oris lineamentis erat matri simillimus, aetasque tempori e positionis congruebat. Dum ea res animum Numitoris anxium teneret, repent Romulus supervenit, fratrem liberavit, et Amulio interfecto, avum Numitorem in regnum restituit.
i5 4. Deinde Romulus et Remus urbem in iisdem locis, ubi expositi educatique fuerant, condiderunt; sed orta est
inter eos contentio, uter nomen novae urbi daret, eamque
geret adhibuere auspicia. Remus prior sex vultures, in mulus postea, sed duodecim, vidit Sio Romulus, augurio est victor, Romam vocavit; et, ut eam prius legibus quis moenibus muniret, edixit ne quis vallum transiliret Quod Remus irridens transilivit eum iratus Romulus interfecit, his incrhpans verbis Sic deinceps malo assicietur, quicunque transiliet moenia mea. Ita solus potitus est imperio Ito
5. Romulus imaginem urbis magis quam urbem secerat deerant incolae. Erat in proximo lucus hunc asylum secit. Eo statim multitudo latronum pastorumque confugit. Quum a vero ipse et populus uxores non haberent, legatos ad vicinas gentes misit, qui societatem connubiumque peterent. usquam benign legatio audita est ludibrium etiam additum: Quidni sceminis quoque asylum aperuisti. Id enim compar foret connubium.' Romulus, aegritudinem animi disa simulans, ludos parat indici deinde finitimis spectaculum jubet. Multi convenere studio etiam videnda novae urbis,
maxim Sabini eum liberis et conjugibus. Ubi spectaculi
tempus venit, eoque deditas mentes cum oculis erant, tum, dato signo, virgines raptae sunt et haec fuit statim causa 4 bellorum.
53쪽
BOOK I. 436. Sabini ob virgines raptas bellum adversus Roman sumpserunt, et, quum Romae appropinquarent, an iam Virginem nacti sunt, quae aquae, causa sacrorum, hauriendae descenderat. Hujus pater Romanae praeerat arci Titua
Tatius, Sabinorum dux Tarpeiae optionem muneris dedit, si exercitum suum in Capitolium perduxisset. Illa petiit quod Sabini in sinistris manibus gerebant, videlicet annulos et a mulas. Quibus desos promissis, Tarpeia Sabinos in arcem perduxit, ubi Tatius eam scutis obrui praecepit nam et scuta in laevis habuerant. Si impia proditio celeri poena 1
T. Romulus adversus Tatium processit, et in eo loco, ubi nunc Romanum serum est, pugnam conseruit Primo im- Pinu, vir inter Romanos insignis, nomine Hostilius, larii sim dimicans cecidit cujus interitu consternati Romani Issugere coeperunt. Iam Sabini clamitabant: sicimos persidos hospites, imbelles hostes. Nunc sciunt long aliud
esse Virgines rapere, aliud pugnare cum viris.' Tuno; mulus arma ad coelum tollens, Iovi Statori sedem vovit, et exercitus seu sorte seu divinitus restitit. Praelium itaque asredintegratur; sed raptas mulieres, crinibus passis, ausae sunt se inter tela volantia inferre et hinc patres, inde Viros, deprecatae, pacem conciliarunt.
8. Romulus cum Tatio foedus percussit, et Sabinos in urbem recepit populum a Curibus, oppido Sabinorum, Qui mrates vocavit. Centum ex senioribus elegit, quorum consilio omnia ageret; qui ex auctoritate Patres, ob senilem aetatem Senatus, vocati sunt res equitum centurias constituit;
plebem in triginta curias distribuit His ita ordinatis, quum
ad Caprae paludem exercitum lustraret, subito coorta est tem aspestas cum magno fragore tonitribusque, et Romulus e conspectu ablatus est eum a Deos abiisse nigb creditum est; cui rei fidem fecit Proculus vir nobilis orta enim interi tres et plebem seditione is in concionem processit, et jure iurando affirmavit, Romulum a se visum augustiore tam asquis suisset, eundemque praecipere ut seditionibus abstinerent, et virtutem collirent. Ita Romulus pro Deo cultus et Quirinus est appellatus.
s. Successit Romulo Numa Pompilius, vir inclyta jus εο litia et religione. Is Curibus, oppido Sabinorum, accItus
54쪽
est. Quum Romam venisset, ut populum serum religione molliret, sacra plurima instituit Aram Vestae consecravit,
et ignem in ara perpetu alendum virginibus dediti l
minem, Iovis sacerdotem, creavit, eumque insigni veste et curuli sella ornavit. Duodecim Salios, artis saoerdotes, legit, qui ancilia, quaedam imperii pignora e coelo, ut ut bant, delapsa, ferre per urbem Oanentes et rith saltantes, Solebant. Annum in duodecim menses ad cursum lunae descripsit nefastos fastosque dies secit portas Iano gemino sed, λ' ficavit, ut esset index pacis et belli nam apertus in armis esse civitatem, clausus vero pacatos tro omnes populos,
significabat. 30. Leges quoque plurimas et utiles tulit Numa in
vero majorem institutis suis auctoritatem conciliaret, simul λ vit sibi eum Dea Egeria esse colloquia nocturna, Humue monitu se omnia, quaerigέres, sacere. Lucus erat, quem medium sons perenni rigabat aqua eo saeph Numa sine arbitris et inserebat velut ad congressum Deso ita omnium animos religione imbuit, ut fides et jusjurandum, non minus qukm legum et poenarum metus, cives continerent Bellum quidem nullum gessit, sed non minus civitati prosilit qukm Romulus. orbo extinctus, in Ianiculo mome sepultus est. Ita duo deinceps reges, ille bello, hi pace, civitatem auxerunt Romulus septem et triginta regnavit annos; Numa tres et quadraginta.
1 l. ortuo Numa, Tullus Hostilius rex creatus est. Hic non solum proximo regi dissimilis, sed etiam Romulosorocior fuit. Eo regnante, bellum inter Albanos et Roma nos exortum est. Ducibus Hostilio et unetio placuit pa eorum manibus sata utriusque populi committi. Erant apud Romanos trigemini Horatii, trigemini quoque apud Albanos Curiatii. Cum iis agunt reges, ut pro sua quisque patria di, micent serro. Foedus ictum est ea lege, ut unde victoria, β ibi quoque imperium esset. Itaque trigemini arma capiunt, et in medium inter duas acies procedunt. Consederant utrinque duo exercitus. Datur signum, infestisque armis
terni juvenes magnorum exercituum animos gerentes con
' 12. Ut primo concursu increpuere arma, horror ingens spectantes perstrinxit Consertis deinde manibus, statim
55쪽
Boon I. 45 duo Romani alius super alium expirante Morderunt tres Albani vulnerati. Ad casum Romanorum conclamavit ga dio exercitias Albanus Romanos jam spe tota deaarebat. Unum Horatium tres Curiatii circumsteterant is quamvis integer, quia tribus impar erat, fugam simulavit, ut singulos Per intervalla secuturos separatim aggrederetur. Jam vi, quantum spatii ex eo loco, ubi pugnatum est, aufugerat, quum respiciens videt unum Curiatium haud procul ab so esse. In eum magno impetu redit, et dum Albanus exedicitus inclamat Curiatiis ut opem serant fratri, jam oratius . eum occiderat. Alterum deinde, priusquam tertius Posset consequi, interfecit. 13. Iam singuli supererant, sed nec spe nec viribus pares Alterius erat intactum serro corpus, et geminata vi toria ferox animus Alter sessum vulnere, semum cursu, strahebat corpus Nec illud praelium suit Romanus exultans mal sustinentem arma conficit jacentemque Poliat. Romani ovantes ac gratulantea Horatium accipiunt, Et,
mum deducunt Prinespa ibat oratius, trium s atrum spolia prae se gerens Cui obvia mi soror, quae desponsa fuerat uni ex Curiatiis, visoque super humeros fratris pia damento sponsi, quod ipsi onsecerat, flere et crines solvδ. coepit. ovit feroci juveni animum comploratio sororis in tanto gaudio publico stricto limus gladio transsigit puellam, simul eam verbis incruans Abi hin eum immaturo mamore ad sponsum oblata fratrum, oblita patriae. Sio eat quaecunque Romana lugebit hostem. 314. Atrox id visum est facinus Patribus plebique, quare raptus est in jus oratius et apud judices condemnatus. Iam accesserat lictor injiciebatquo laqueum. Tum Hora Milus ad populum provocavit. Interea pater Horatii senex
proclamabat filiam suam jure caesam fuisse et juvenem am-PleXus, spoliaque Curiatiorum ostentans, orabat populum ne se orbum liberis faceret. Non tulit populus patris lachrymas, juvenemque absolvit, magis admiratione virtutis, quom jure a causas Ut tamen caedes manifesta expiaretur, Pater, qui busdam sacrificiis peractis, transmisit per viam tigillum, et
filium, capite adoperto, velut sub jugum misit quod tigillum
5. Non diu pax Albana mansit nam us tius, dux.
Albanorum, quum invidiosum se apud cives videret, quod bellum uno paucorum certamine finisset, ut rem orrigeret,
56쪽
Veientes adverssis Romanos concitavit. Ipse ab ullo in auxilium arcessitus, aciem in collem subduxit, ut fortunam belli experiretur ac sequeretur. Qua re, Tullus intellecta, dixit clara voce, suo illud jussu Fuffetium sacere, ut hostes a tergo circumvenirentur. Quo audito, hostes territi victique sunt. Postera die Fussetius, quum ad gratulandum Tullo venisset, jussu illius quadrigis religatus est, et in diversa di tractus. Deinde Tullus Albam propter ducis perfidiam diruit, et Albanos Romam transire jussit. 10 6. Roma interim crevit Albae ruinis duplicatus est civium numerus mons Caelius urbi additus, et, quo reque lius habitaretur, eam sedem Tullus regias cepit, ibique deinde habitavit. Auctarum virium fiducia elatus bellum S binis indixit pestilentia insecuta est: nulla tamen ab armis Is quies dabatur. Credebat enim rex bellicosus salubriora militiae qukm domi esse juvenum corpora; sed ipse quoque diuturno morbo est implicitus tunc fracti simul cum o Pore sunt spiritus illi seroces, nullique rei deinceps nisi s oris operam dedit Memorant ullum fulmine ictum cum s domo conflagrasse. Tullus magna gloria belli regnavit annos duos et triginta.
I7. Tullo mortuo, Ancummarcium regem populus or
avii. Numae Pompilii nepos Ancus arcius erat, equitates et religione avo similis. Tunc Latini cum quibus Tullo
regnante ictum foedus erat, sustulerunt animos, Et incursionem in agrum Romanum secerunt. Ancus, priusquam eis bellum indiceret, legatum misit qui res repeteret, euin- quo morem posteri retinuerunt. Id autem hoc modo fiebat. a lingatus, ubi ad fines eorum venit, a quibus res repetuntur,
capite velato, ait: Audi, Iupiter audite, fines hujus populi. Ego sum publicus nuncius populi Romani verbis meis fides sit.' Deinde peragit postulata Si non deduntur res, quas exposcit, hastam in fines hostium emittit, bel. a lumque ita indicit. Legatus, qui ea de re mittitur, fetasis, ritusque belli indicendi jusfeciale appellatur. IS. Legato Romano res repetenti superb responsum est a Latinis; quare bellum hoc modo eis indictum est Ancus, exercitu conscripto prosectus, Latinos fudit, et oppidis dele-4 tia cives Romam traduxit Quum autem in tanta hominum
57쪽
BOOK I. 4 multitudine facinora clandestina fierent, Ancus careerem in media urbe ad terrorem increscentis audacias aedificavit: muro lapideo urbem circumdedit, et Ianiculum montem, ponte sublicio in Tiberim acto urbi conjunxit Pluribus
aliis rebus intra paucos anno consectis, immatura morte praereptus, non potuit praestare, qualem promiserat regem. I. IU TARQUINIUs, PRISCUs, TRE AELDER, FIPTR RING
19. Anco regnante, Lucius Tarquinius, urbe Tarquiniis prosectus, cum conjuge et fortunis omnibus Romam commi 1ο gravit. Additur haec fabula scilicet ei advenienti aquila pileum sustulit, et super carpentum, ubi Tarquinius aedebat, cum magno clangore volitans, rursus capiti apte reposuit; inde sublimis abiit Tanaquil conjux auguriorum perita, regnum ei portendi intellexit itaque virum complexa jussit 1seum alta sperare. mas spes cogitationesque secum portantes, urbem ingressi sunt, domicilioque ibi cst,mparato, a quinius pecunia et industria dignitatem atque etiam Anci regis familiaritatem consecutus est a quo tutor liberis reli tus, regnum intercepit, et ita administravit, quasi jure dein ad tua fuisset. 20. Tarquinius Priscus bellum cum Sabinis gessit, in quo bello equitum centurias numero auxit nomina mutarct non potuit, deterritus, ut serunt, Attii avi auctoritate. ANtius, ea tempestate augur inclytus, id fieri posse negabat, nisi is aves addixissent; iratus rex, in experimentum artis, eum interrogavit, fierine posset quod ipse mente conceperat Attius, augurio acto, fieri posse respondit. Atqui hoc, ' inquit rex; agitabam, an cotem illam se are novacula possem. V Potes ergo,' inquit augur, et secuisse dicitur Tarquinius is Sabinos vicit, et filium tredecim annorum, quod in praelio hostem percussisset, praetexta et bulla donavit, unde haec ingenuorum puerorum insigni esse coeperunt. 2 l. Supererant duo Anci filii, qui aegre serentes se pa--rno regno fraudatos esse, regi paraverunt insidias. Ex is pastoribus duos ferocissimos deligunt ad patrandum acinus. Ii, simulata rixa in vestibulo regiae tumultuantur. Quum Eorum clamor penitus in regiam pervenisset, meati ad regem pergunt. Primo uterque simul vociferari coepit, et certa imalter alteri obstrepere. Quum vero jussi essent invicem di- ο
58쪽
4s I usTRIOU ROMANs.cere, unus ex composito rem orditur dumque intentus in eum se rex totus averteret, alter elatam securim in ejus caput
dejecit, et relicto telo, ambo foras se proripiunt.
22. Servius unius matre uobili, sed captiva, natus est. Quum in domo Tarquinii Prisci educaretur serunt prodigium visu eventuque mirabile accidisse. Flammae species pueri dormientis caput amplexa est. Hoc viso Tanaquil summam ei dignitatem portendi intellexit conjugi suasit,
Io ut eum non secus ac liberos suos educaret. Is postquam adolevit, a Tarquinio gener assumptus est; et quum a quinius occisus esset, Tanaquil, celata ejus morte populum
ex superiori parte aedium allocuta, ait regem, gravi quidem, sed non lethlili vulnere accepto, petere, ut interim, dum I convalescit, Servio Tullio dicto audientes ement. Servius Tullius quasi precari regnare coepit, sed recto imperium administravit. 23. Servius Tullius aliquod urbi decus addere voluit. Jam tum inclytum erat Diunae Ephesiae sanum. Id com-s muniter a civitatibus Asiae factum fama serebat. laquΘLatinorum populis suasit, ut et ipsi Romae fanum Dianae cum populo Romano aedificarent. Quo facto, bos mirae magnitudinis cuidam Latino nata dicitur, et responsum somnio datum, eum populum summam imperii habiturum, cujus is civis bovem illam immolasset Latinus bovem ad sanum Dianae deduxit, et causam sacerdoti Romano exposuit S cerdos callidus dixit, eum debere prius vivo flumine manus abluere. Dum Latinus ad Tiberim descendit, sacerdosa vem immolavit. Ita imperium civibus, sibique gloriam vina dicavit. 24. Servius Tullius, filiam alteram serocem mitem ait
ram, habebat. Duo quoque Tarquinii Prisci filii long dis.
pares moribus erant. Tullia ferox Tarquinio miti nupserat; Tullia vero mitis Tarquinio feroci sed mites, ae iste, seum fraude perierunt Broces morum similitudo conjunxi Si tim Tarquinius Superbus, a Tullia incitatus, advocato senatu,
regnum paternum repetere coepit qua re audita, Servius,
dum ad euriam contendit, jussu Tarquinii gradibus dejectus,
et domum restagiens, interfectus est. Tullia, carpento Vecta, 4 in forum properavit, virum e curia evocavit, et prima revin
59쪽
Boo I. saalutavit a quo uasa e turba decedere, quum domum red, ret, viso patria corpore, mulionem evitantem super ipsum corpus carpentum egere praecepit. Und vicus ille Meti ratus dictus est. Servius Tullius regnavit anno quatuor et quadraginta.
25. Tarquinius Superbus regnum celesia occupavit. Tamen bello strenuus hostes domuit Urbem Gabios in pintestatem redegit laude Sexti filii. Is quum indigne ferret qeam urbem a patre expugnari non posse, ad Gabinos se comtulit, patris in se saevitiam quere Benigne a Gabinis e cePlus est, et paulatim eorum benevolentiam fictis blanditiis alliciendo, dux belli eotus est Tum e sui unum a P trem mittit sciscitatum, quidnam se sacere vellet. Pater βnuncio filii nihil respondit, sed in hortum transiit; ibique inambulans, aequente nuncio, altissima papaverum capita baculo decussit. QVuncius, semus expectando, redit Gabios. Sextus, cognito silentio patris simul ac facto, intellexit, quid vellet pater Primores civitatis interemit, patrique urbem 'sine ulla dimicatione tradidit. 26. Postea Tarquinius Superbus Ardeam urbem oppugnavit. Ibi Tarquinius Collatinus, sorore regia natus, sorte coenabat apud Sextum Tarquinium cum aliis juvenibus regiis. Incidit de uxoribus mentio : quum unusquisque suam laudaret, placuit experiri. Itaque equis Romam petunt. Regias nurus in convivio et luxu deprehendunt. Pergunt inde Collatiam Lucretiam Collatini uxorem, inter ancillas in lanificio inveniunt. Est ergo caeteris praestare judicatur. Paucis interjectis diebus, Sextus Collatiam rediit, et 'Lucretis vim attulit. Illa postero die advocatis patre et conjuge rem exposuit, B se cultro, quem sub veste texerat, occidit. Conclamant vir paterque, et in exitium regum conjurant. Tarquinio Romam redeunti clausae sunt urbis portae, et exilium indictum. M
60쪽
. . U. 245 - 4so A. C. 507 - 262. Iusrus Ba sevus, sorore Tarquinii natus, quum eandem Brinnam timeret, in quam frater inoiderat, qui ob divitias et prudentiam sum rat ab avunculo ocessus, stultitiam finxit, unde Brutus dictus eat. Prosectus Delphos cum Tarquinii filiis, quos pater ad A linem muneribus honorandum miserat, baculo Eamb ecto aurum inclusum Deo donum tulit. Peractis deinde mandatis patris, iuvenes Apollinem consuluerunt, quisnam
ex ipsis Romae regnaturus esset Responsum est, Eum R 1 ruae summam potestatem habiturum, qui primus matrem Moularetur. Tun Brutus, perinde atque casu prolapsus, terram osculatus est, quod ea communis sit mater omnium mortalium.
2. Expulsis regibiis, duo onsules creati sunt, uni 1 Brutus et Tarquinius Collatinus, Lucretis maritus. intlibertas modo parta, per dolum et proditionem paene amissa est. Erant in juventuto Romana adolescentos aliquot, a diae Tarquiniorum. Hi de accipiendis nocte in urbem regibus colloquuntur, ipsos Bruti consulis filios in societatomis eo illi Essumunt. Sermonem eorum ex servia unus Exo
pit rem ad consules detulit. Scriptae ad Tarquinium iit rae mansiiset tum sininus se runt. roditores in vineula e-jecti sunt, deinde damnati stabant ad palum deligati in enes nobilissimi, sed prae caeteris liberi consulis omnium
25 m se oculos convertebant. Consules in edom prooesiare suam, missique lictores nudato virgis caedunt, necurique riunt. Supplicii non spectator modo, sed et exactor erat Brutus, qui tun patrem exuit, ut consulem ageret. .
a. Tarquinius deinde bello aperto regnum recuperareas tentavit. Equitibus praeerat Aruns Tarquinii filius rex ipse cum legionibus aequebatur: obviem hosti consul