장음표시 사용
311쪽
et B. Lans anci Archiepiscopi Cantuar.
est utilis pauperibtis Christi, s ad tanti di. Α bus esse contenti.
ultis ta magna mensa sedentes, si cedunt, ut saturentur, sic recollat ut imitentur,parati semper mori pro Christo mortificates iugiter membra sua quae sunt super terra,& crucifigentes carnem suam cum vitiis,&concupascentiis sicut scriptum est; χἀ mens m magnam sadisti scito quoniam talia te, oportet praeparare. De corporali comestione discipulis a Domino dicitur; Accipi te, manducate bibite, hoc est corpus meum quod pro vobis tradetur: Et hic est caliae sun Credimus igitur terrenas substantias, quae in mensa dominica per sacerdotale mysterium diuinitus sanctificantur, ine fabiliter, incomprehensibiliter, mirabiliter , operante superna potentia, conuerti in essentiam dominici corpori S , reseruatis
ipsarum rerum speciebus , & quibusdam
aliis qualitatibus, ne percipientes cruda,& cruenta horrerent, & ut credentes fi
dei proemia ampliora perciperent; ipso
tamen dominico corpore existente in ca -
, qui pro mobis efundetur. Et Apo η lestibus ad dexteram Patris, immortali,
stolus ad Corinthios: mi Maducat. se bibit indigne: itidirium sibi manducat, o bibit,
non diiuάicans Corpus Domini. Spiritualem autem comestionem demonstrare satage bat beatus Augustinus in homilia vicesima sexta super Ioannem, cum diceret, panem cale em J imitialiter manducate, innocentiam au altare apportate. Et post pauca: Hic est ergo panis de caelo de cudens : mi squis ex irio manducauerit , non moriatur. CSed quod pertinet ad mirtutem sacramenti, non quod pertinet ad misi bile sacramentam. uni manducat intus, non foris , qui manducat in corde, non qui premit dente. Quae autem sit huius sacramenti virtus paulo post exponit Jicens : Norant fideles Corpus Chri-
si , s C rpus Christ 6se non negligant. Fiant Corpus Christi, si υοlunt όitiere des'iritu Christ. Et post aliqua : Indes quοά
exponens nobis lotolus Pavius hunc panem e unus panis , inquit, unum corpus mutati sumus. Osacramentsmpietatis gnum mnitatis, δ υinctilam charitatis.
CAsvT XVIII. PRopulsatis quantum satis visum est
calumniis , quas in contumeliam
Humberti Episcopi sanctaeque Romanae Ecclesiae temere protulisti scripsisti, edidisti. Reliquum est ut fidem sanctae Ec-slesiae, atque opinionem tuae sectae compendiose exponamus; expositas paucis aU-
thoritatibus breuibusq; rationibus unam probemus , alteram improbemus. Plurima enim ac prolixa vel testimonia scripturarum, vel firmamenta disputationum epistolaris breuitas inseri non permittit, nnec rario , aut necessias ulla exposcit. Nam qui fideles sunt seu deprauati, prauitati fuit defendendς pertinaciter non insistunt. Sed potius intellectis authoritatibus , auditisque rationibus, ad viam veritatis humiliter reuerti concupiscunt: pauca eis , dc a paucis suffcere possunt. Qui vero contentionibus deseruire, atque in sua infidelitate persistere decreuerunt; - ne si plura apponerentur, possunt pluri- inuiolato, integro, incontaminato, illae sorvi vere Alci possit, deipsum corpus quod de Virgine sumptum est,nos sumere dc tamen non ipsum. Ipsum quidem quantum adessentiam veraeque naturae proprietatem, atque virtutem ; non ipsum autem si spe istes panis, vinique speciem, caeteraque superius compresensa : hanc fidem tenuit a priscis temporibus , dc nunc tenet Ecclesia, quae per totum diffusa orbem Caatholica nominatur. Vnde sicut superius dictum est, Dominus in Evangelio : Accipite, o manducate , hoc est Corptis metim, quod pro Ῥobis tradetur. Et, hse est Calixian guinis mei, miserium dei, qui pro et Obis , o
pro mestiis essundetur in remisi onem peccato-rtim. Beatus Ambrosus discernens sacramentum Christianorum a sacramen isto Iudaeorum in sermone de m)steriis ad Neophilos sic ait: co dera nunc τ- Cap. iram prasantior st panis Angeti um , an caro Chrsi , quae mi que corpus es mitae. Manna iliad e eati, hoc supra eisItim. Illud D tali, hoc Domini cisti tim. Iliad corrurioni obnoxitim, si in diem alterum se areitir . ocalienum ab omni corruptione. Quod quicunque retigiose gustaner i , corruption mysentire non poterit. estis aqsa de petra δε-xit tibi sanguis e .hraso. Ilios au horam furiatiit aqua, te sanguis a Ait in aetern m. Iu-ὰὰus bibit, cssiit m hiberis . ire non poteris. Et illud in υmbra, hoe in meritate. Si iliad quod miraris imbra eu, quantάsud cuius se umbram miraris p Et paulo post. Cognouisi prae stantiora. Potior of Lx quam
umbra, meritas quam gurae corpus aut horis, quam manna decisti. Fortὲ Heas, Atitid mi
deo , quomoάο tu mihi asseris quod Chri
Corpus decipiam 3 Et hoc nobis adhuc stiper e B ωt probemus. Stiantis igitur utamur exe-ptismi probemub non hoc e se, urinatura for. mauit, sed qώod benedictio confectauit e malo. remque mim ese benedictionss, quam naturae, qaia ιened risione etiam Battira ipsa muta. r. Virgam tenebat Moyses ,proiecit eam, o facta esse pens. Euxos prehena I euadam serpentis,es in ιirgae naturam reuertitur. Vides igitur prophetica gratia bis mutatam esse
312쪽
Liber de Corpore & Sang. Domini. 2 s
naturam se serpentis, se virgae ' Currebant A lsificatione dubitare 3 Item in sexto de sa ς' P AEgypti flumina puro aquarum meatu. Subi- cramentis: αuod es superius dictum es,to de fontium venis Ianguis coepit erumpere. Non erat potus in flauiis. Rursus ad Prophetae voces cruor cessauit fluminum , aquarum
His & aliis huiusmodi miraculis, quae ineffabili diuinitatis operatione fiunt enarratis: post aliqua subiungiti Aduertimus igitur maioris esse gratiam , quὰm naturam, se adhuc tamenpropheticae benediectionis numeramus gratiam. Quodsi tantum baluit humana benedictio, ut naturam conuerteret,
quid dicimus de ipsa consecratione diuina , ωbi merba ipsa Dominisaluatoris operanturὸ Namsacramentum istud quo accipis , Christi
fermone confiicitur. uod se tantum valuit sermo Heliae ut ignem de caelo deponeret: non valebit Christi sermo ut series mstet elementorum ' De totius mundi operibus legi-
si, aestu ipse dixit ese fecta sunt, mandauit
es creat unt. Sermo ergo Christi qui potuit ex nihilo facere quod non erat , non poteis ea quae sunt in id mutare quod non erant PNon enim minus es nouas rebus dare quam Sicut verus est Dei filius Dominus nosor Iesus Christus , non quemadmodum homines
per gratiam , sed quas filius ex obstantia
Patris r ita vera eius caro est , cui ipse dixit, quam accipimus : es verus eius sanguis est, quem potamus. Sed forte dicas quod dixerunt tunc temporis etiam dissipuli rari si , audieηtes dicentem : Nisi quis manducauerit
carnem meam, es biberi longuinem meum: non manebit in me, nec habebit mitam aeternam. Forte diras, Quomodo vera ' ciui mmilitudinem video, no video sanguinis veritatem. Primo omnium dixi tibi de sermone Chri si , qui operatur ιtposiit mutare, se conuertere genera instituta naturae. Deinde et binon tulerunt sermonem Chri si discipuli eius, audientes quod carnem ιam daret manducaniadam se sanguinem suum daret bibendum, recedebant. Solus autem Petrus dixit: Verba itae aeternae habes , s ego a te quo recedam λNe igiturplures hoc dicerent, veluti quidam fer horror cruoris fed maneret alia redemptionis : ideo in simili dine quidem accipis naturas. Sed quod argumentis uti- C sacramentum , sed verae naturae gratiam vir-
mur , uis utamur exemplis, incarnationisque a ruamus m steris veritate. Nunquid naturae usus praecessit, cum Iesus Dominus ex Maria nasceretur i Si ordinem quaerimus , viro mixta foemina generare conse-uit. Liquet igitur quodpraeter naturae ordinem Virgo generauit, , hoc quod conficimus corpus ex Virgine est. uid hic quaeris natura ordinem in Christi Corpore, cum praeter naturam fit ipse Dominus Iesus partus ex Vir tutemque consequeris. Ego sum , inquit , panis vivus qui de caelo defendi. Sed caro non sendit e caelo , hoc est carnem in terris ais sumpsit ex Virgine. Quomodo ergo de βω-dit panis e caelo, se panis vivus p inita idem Dominus noster Ies s Chrisus consors es diuinitatis se corporis. Et tu qui accipis car-nym , diuinae eius subsantiae in illo participaras alimento. Ite in epistola adHireneum; Lib. 8. Ep. Quaeris a me cur Dominus Deus manna puerit si I 'ixi populo patram, es nunc nonpluat. Si cogno-
gine Item in quarto de sacramentis. Tu D sis , pluit : se quotidie pluit de caelo forte dices e Meus panis es oratus. Se a- se, lentibus f i. Et corporeum quidem illudnis se, panis est ante verba sacramentorum.
Vbi accesserit consecratio, de pane ,sit Corpus Christi. Et paulo post. Caelum non erat,
mare non erat, terra non erat ,sed audi dicentem David; Ipse dixit, ese factia sunt ipse mandauit , se creata sunt. Ergo G tibi reis
pondeam, non erat Corpus Christi ante con
fecrationem , se os consecrationem dico tibi quia iam est corpus Chri ID. Ipse dixit, se factum est, ipse mandauit, se creatum ent. Et post aliqua ; Antequam consecratur, panis es : Vbi autem υerba Christi accesserunt, Corpus est Christi. Denique audi dicentem;
Accipite , se edite ex eo omnes : Hoc est enIm orpus meum. Et ante vorba C inti, calixes vini, se aqua plenus 1 Vbi τerba Christi operata fuerint; ibi sanguis e citur, qui
plebem redemit. Ergo videte quantis generibus potens est sermo Christi uniuersa conuertere. Deinde ipse Dominus Iesus testificatur nobis quod corpus suum accipiamus es san-gainem. Nunquid debemus de eius fide , ct manna hodie plerisque in locis inuenitur , sed
nunc non eis tanti res miraculi , quia venit
quod perfectum es. Perfectum auiem , panis de caelo , corpus ex Virgine, es de quo satis Euangelium te docet. .anto praestantiora
haec superioribus' Augustinus in homilia secunda psalmitricesimi tertii ; Accesserunt Iudaei ad Chrtia flum ut cruci gerent, nos adeum accedamus et i Corpus es Sanguinem eius accipiamus. Illi E de crucis o tenebrati sunt, nos manducando
crucis um se bibendo istaminamur. Et post aliqua ; Vere magnus Dominus , se magnam sericordia eius, vere qui nobis dedit manducare corpussuum, in quo tanta perpessus es, es sanguinem bibere. Item in homilia Psal - i quadragesimi quinti ad Iudaeos loques;
In illius nomine quem occidiotis bapimamini, o dimittuntur vobis peccata velara. Medi
cum vel pontea cognouistis , iam securi bibite sanguinem quem Oudiritis. Item in homilia Psalmi sexagesimiquinti ; Modo homi-
313쪽
6 B. Lan si anci Archiepiscopi Cantuar.
e dis Anatus est, o fissus Iavsis innocen- Aviueret eum asperserit. Immo reuera iaris, ipsum sanguinem quem per infamam in serunt per gratiam biberant. Ite in homi ita Psalmi nonagesimi octaui: tauaro quid si s abestam pedum eius, o dicit mihi scri
rura, terra scabellum perim meo m. FL-cnuans conuerto me ad ChrisΛm quia ipsum me ro his es inuenio , quomodos ne impietate adorettir terra ,sne impietate a viretti sea bellum p Am eius. Sinepit en m de terra serram, quia caro de terra est a P de carne Ma Fiae carne accepit: es quia in Vis carne hic am scitioit, ese triam carnem n bis ad man
dixit quod Catholica Ecclesia in omnibus membris suis fideliter fatetur , & credit quod ego quoque in professione fidei breuiter posui, breuiter comprehendi, vide licet ipsum esse corpus , 8c non ipsum. Neque enim eo , quo ipsi putabant modo credimus quo A visibile Christi Corpus comedamus , aut sanguinem quem fusuri oculis suis conspecturi erant persequentes bibamus. Sed potius id credimus quod non videmus ut valeat esse fides quae non potest esse, si res quae creduntur cor cuiatim ausa tem dedit. Nemo distem itiam Π poralibus sensibus constiterit subiacere.
carnem manducat, ni prius adoratierit. In-rrentum es quemadmodum adoratur tales ah In pedum Domini, o non sim non peccemus udo an o id peccemus non adorando. Et paulo post; Tanc autem qtias o hoc Domin 1 con m Nndauit e carneyua Ioctitus erat o diaee, ai; Nisi quis manducauerit carnem meam , non habebri in f mitam aeternam.
i ginta ferme , o dixerunt ; Duos euhic sermo , quis potest etim intestigere 3 Et re cesserunt ab eo , es amphtis cum eo non ambu fauerant. Durrim iliis mi m est quod ait ,
NH, quis manducauerit carnem meam , non hab ljt Citam isternam. Acceperant illud
stis e. Ca nati ter istud cogitauerunt , o putauerant quod priscifurm esset Dominus particulas quasdam de corpore itis, es Attirtis iIL, , es Laeerani ; Durus est hic fermo. Ipserant duri , non sermo. Et paucis intermissis , Spiritualiter , inquit , intestigite ytiod Iocutus sum. Non hoc corpus qtiod eti aeris manducattiri estis , es bibitcira istam Dysetainem quem fissuri junt qui me crucis Unde exponens quod obscure posuit, Ets necesse est, inquit istud υ bititer celebrari,
oportet tamen inti, siti Dulgi. Eqi sti mabant namque quod praeciperet eis Dominus aut bes tali more, aut humano, corpus comedere quod videbant aut bibere sanguinem que persequentes fusuri erant,
hoc est: aut crudum, aut aqua coctum, aUt
subtractis carbonibus in verubus assum. Hanc carnalem eorum intelligentiam redarguens Dominos in Evangelio secun C dum Joannem dicit , Spiritus es gni viti Ioan. ccat caro antem honprobes qtiit tiam. Quo exponens beatus Augustinus in vicesima
septima eiusdem Euangeli j homilia ait ;Q uid es ergo non prodest quicquam caro 3 Non prodes quicquam , sed qtismodo isti inter xerant ρ Carnem ρoippe sic intellexerunt ;
tor. De his hactenus: ad propositum re
In his postremis beati Augus ini verbis
exultas. In his vici se te , & superiorem esse gloriaris, hic firmamentum tuae defensionis te inuenisse gratularis. Quomodo,inquis, persuadere contendis quod veram carnem, verumque sanguinem in hoc sacramento sumamus, cum manifeste audias quod corpus quod videbant non essent discipuli comesturi neque bibituri
sanguinem quem crucifigentes erant est 1
suri' Calumniosa quidem ista obiectio est. JQim enim superius restatus es h quod carnem quam de matre Virgine sumpsit S in qua in terris ambulauit ad manduca dum nobis salubriter tribuit , quomodo huic tam praeclarat sententiae aliqua contraria sententia potuit obviare Θ Absit a sobrio lectore & Catholico expositore tam peruerse sentire de Ecclesi e colum Da, de firmamento veritatis, de quo Caesephis . i. ag slinus Papa in decretis suis asserit , quod Epis si ali nec saltem sinistrae suspicionis rumor dum
AVgustinus in homilia undecima su
per Joannem: Inpopulo enim Iudaeorum Auratus es populus chris inorum. Ibi Hura , sic me, i in i Ibi Cmbra , hic corpus. Item in homilia trices a prima: At illi tiri isAt Christum suo scelere morientem , ese crediderant in christum suis sceleribtis ignoscestem. citisti que biberent janguinem quem sed Vuκt, desti a te do perauerant. Item in quadragesima ; in
quem sanguinem saetiiendo fuderant, creaendo biberant. Item in sermone ad Neophitos ; Hoc accipite in pane , quodpepenait in cruce. Et hoc accipite in calice, quod effusum est ri Ciritii Licte. Erit en1m ilii mors
non etita , qui mendacem ptitauerit mitam.
Item in libro quarto de Trinitate: Apud Cap. 1, eum paucis mi remanserunt , agno sentibus Gentibus , o pia humititate bibeκtibtis pretium suum , eiusque sutioia deferentibtis ho sis forem. Et in subsequenti capitulo Cap.r .
314쪽
Liber de Corpore & Sang. Domini. 2
post aliqua ; Quid tam mundu- pro mun- A tulum studiosus. Quae scripturae tametsi1
Gnris υitiis morsalitim , quam sine vIIa contarione carnatis concupiscentia caro nata In utero, ex utero virginati ' Et quid tam
grate osserra es suscipi post di, quam caro aer c, nostri corpio Oct m acerdotis nostri3 Leo Papa in sermone de ieiuno septimi
nae nullius erroris contagio soluantur.3 unc enim res acri est mundis οἱ oblatio Hillam excelsissimam authoritatis arcem non obtinent, qua donatae sunt, quas propheticas , seu apostolicas Duncupamus, hoc tamen probare sum ciunt, quod hanc Historiarusi dem, quam nunc habemus, omnes fideles, qui nos praecessertant priscis temporibus habuerunt. Alioquin cum in decretis Romanorum Pontiscum sacrisque canonibus apocriphae scripturae nominarim damnatae sunt , haec quoque spe. cialiter damnarentur , nec in Ecclesia
mi eracord Acta largitio; quando qui B Catholica a Catholicis solemniter leo eoia d pendunt , qtiod operantur jnrettigunt. rentur. QNam dicente Domino ; si mandocatieritis carnem Ista, hominis, o b beritis quinemeias non habebitis i tam in et ob si se facrae
r infuso ab iliis amen respondetur , at tithm cons a id qtiod accipitur , Q utatur. Item in epistola Anatholio Episcopo misC A p v T XX. AD uersus tantam δiuinarum authori tatum lucem quaestionis caliginem opponere non desistis Alcens ἰ Quod tu verum Christi Corpus este asseris,in sacris literis appellatur species, similitudo , fou-ra signum . mysterium , sacramentum.
nec raras, /η, nec vera sa- Nulla vem quς ad aliquid referuntur,pos
crificia, nisi in Aostrae proprietate natarae ve rus nos I sntifex γ ecociliet, meras immaculati ni sanguis emondet. tii litet in Patriss tὰextera constitnrtis, in eade tame carne, quam jumps t ex Virgine ac amen um propribatis Brs ex e Itur. I rem in sermone de Passione Domini; Fefellit ergo tim malig/ita, tia,
intolii fonticium ιο Dei, quod cunctis filiis
guinem insum, qui recone han o mtindo sNom l si prae mm esset se poculum. S. Gregorius initi Euang. homilia Paschali, uid namquestia his
sunt esse id quod sunt ea, ad quae referuntur. Non est igitur Corpus Christi. Hoc enim in quodam scripto tuo diuersis ac prolixioribus verbis, sed non mutata sententia reperi ; hoc garriunt discipuli, atque sequaces tui, subue fores quidem aliorum de ipsi auro dc argento , caetera que pecuni .i tua a te subuersi, mantes, dc alios in errorem mittentes non intelligen-i. Tim. r. b.
tes sicut dicit Apostolus, neque quί lo- 7 quuntur, neque de quibus a firmant. V earum his vocabulis in nullo praescribitur fi-
agni sin iam audiendo e bibendo didici sis. D dei qua credimus , dc veritati quam defensui sanguis per trumquepostem ρonitur, dimus. Species namque , dc similitudo il
quanaeo non solum ore corporis , fed etiam ore cordis hauritur.
His diuinorum eloquiorum testimoniis, quae ex multiS compendi j causa,pauca excerpsi, clare ut arbitror innotescit; quod vera Christi caro , verusque eius sanguis in mens a dominica immoletur, comedatur, bibatur, corporaliter , spiritualiter, incomprehensibiliter. Et ne quis peruersus, atque peruersor aliter ea intelligeret,
Vel exponeret, quam uniuersalis Ecclesis pspirituales si ij intelligunt, de exponunt: facta sunt tam antiquis , quam modernis temporibus in diuersis Ecclesiis huic fiadei congrua miracula, quando, Jc ubi, icquibus tantum secretum demonstrare Voluit aeterna sapientia , cui nulla sunt non Sap. s. a. i possibilia , attingens a fine usque ad fi nem , dc fortiter, atque suauiter disponens omnia. Quae miracula facta esse ignorat nullus quisquis in ecclesiosticis historiis seu Sanctorum Patrum gestis est aliquan-larum rerum vocabula sunt, quae ante fuerunt, dc ex quibus corpus Christi, sanguis
que conficitur. Panem dico ac vinum Vnde in fine cuiusdam missiae oratur, de dicitur; Per fiant in nobis Domine quaesumus tua facramenta, quod continent, ut quae nunc specie gerimus,rerum veritate capiamus. Postu
lat quippe sacerdos, ut corp' Christi quod sub specie panis, viniq; geritur; manifesta
visione, sicuti reuera est, quandoque capiatur. Veritas enim pro manifestatione Veii 14 an sacris sis pe literis reperitur. De qua ma- quom doni festa visione Diis in Evangelio secun dum Ioannem discipulis dicit; ui autem M. diligit me, diligetur a Patre meo. Et ego dili- am eum; se manifestabo ei meipsum. Et David in persona Dei Patris; Longitudine die- phrum replebo eum o se of ndam illi alutare mea. Quamuis no improbabiliter quidam exponant hoc in loco esse Carnis ac Sanguinis veritatem, ipsam corvi dem ericien etiam , id est , peccatorum remissionem.
315쪽
148 B. Lan anci Archiepiscopi Cantuar.
Jllis namque omnibus modis vera Christi A in qua nunc per idem ambulamus Aposto Caro, a anguis existit, qui digne per- lus ad Philippenses;
cipiunt , qui percipiendo delictorumQndulgentiam consequuntur. Vnde in Canone Mista sacerdos dicit ; Vt nobis corpus, o anguissat dilecti mi is tui Domi ni noniri Iesu Christi: nobis, inquam, id est
credentibus, & misericordia tua digne sumentibus. Qui enim manducat se bibit indignὶ ; iudiciumsibi manducat, se bibit. Hinc & sanctus Gregorius in quarto dialogi libro Tunc vera pro nobis Deo hostia erit, cum no metipsos hostiam fecerimus. Est
nam faritus, se habitu inventus ut homo. Item ad Hebraeos, sedi cum sit iplendor gloriae, O figura ubsZantiae eius. Porro signit, mysterium, sacramentum , & si quid huiusmodi est, dominicae passionis designatiua nomina sunt, si tamen sacramentum ea significatione accipiatur, qua sacrum
esse ηgnum in libro de ciuitate Dei a beato Augustino demnitur. Vnde beatus Gregorius in quarto dialogi libro , Haec C*p s
namque gularis et ictima ab aeterno interierit, cum nosmeti Hos h Iam Iecerimus. OL ', . Quidem etiam peccatoribus ,& indigne B tu animam saluat quae illam nobis mortemst Doro . verus ue I IgmIta per m sterium reparat. Et paul
sumentibus vera Christi caro , verusque sanguis, sed essentia, non salubri efficientia. Huius rei testis est beatus Augustinus in quinto libro de baptismo dicens; Sicut enim Iudas, cui bucellam tradidit Dominus , non malum accipiendo , sed male accipiendo locum in se diabolo praebuit: sic indigne quisque sumens dominicum fac ramentum non efficit, Vt quia ipse malus est, malum sit, aut quia non ad salutem accipit , nihil acceperit. Corpus enim Domini, & Sanguis Domini nihilominus erat etiam illius, quibus dicebat. Apostolus ; Quit manducat & bibit indigne: iudicium sibi manducat & bibit. Ambrosinis in sexto de Sacramentis, auomodo mera Suisimilitudinem video, non video sanguinis veritatem. Et paulo post; Ideo in similitudune quidem accipis sacramentum,
sed serae naturae gratiam vIrtutemque consequeris. Similitudinem hoc in loco nullo dubitante panis, vinique speciem intelli git, sub qua Corporis Christi natura contegitur : dc sine cruoris horrore a digne su Vni Miti per mysterium reparat. Et paulo post s Hinc ergo pensemus quale pro nobis sit hoc sacrificium , quod pro absolutione nostra pusilonem Unigenit1 Iijsemper imitatur. Et post aliqua ; Euipasionis dominicae Usfe- Cata
ria celebramus , debemus imitari quod coli' ;hsu,tis mus. Item in homilia Paschali; In Utνο-
qtie etenimpote agnifavtiis positus es, quam dis farramentum passionis eius cum ore auredemptionem stimitur , au amitarionem quo
qtie D tenta mente cogitatur. Sacramentum
sane in diuinis codicibus non una tantum
dicebat A- C significarione positum reperitur. Deni- bibit indi. que sanctus Ambrosus in libro ad Gratianum , apparuisse dicit hominibus Unigenitum Patris per sacramentum assumpti hominis. Quod tantumdem fgnificat, quantum si diceret apparuisse eum per hominem , quem assumpsit, de quem diuinitati suae dignum habitaculum consecrauit. Flabet autem alias significationes , de quibus satis superius dictum
tegitur: ta sitne cruoris norrore a mgn C Iu- Quod vero panis dicitur; consueto sa- chi sti hi mentibus in salutem accipitur. Inuenitur D crorum codicum more id fit, quI res quai- nis dicitur. etiam species, similitudo, figura pro veri- libet saepe vocant nominibus Illarum re-U 1 rum ex quibus fiunt, seu quae esse putantur, &non sunt; sive quibus aliquo modo similes existunt. Vnde beatus Hieronymus in secundo explanationum libro in
Oseat : Postquam autem reuer afuerit terra Ita
in terram suam , se tam nos qui Jcribimus quam eos qui de nobis iudicant ,pallida mors subtraxerit. Et superbo homini a viro sa- Eccles Io
piente dicitur , ciuid superbis terra , secinis 3 Et Abraham tresviros vidisse legi- Geα18. tur, cum essent Angeli. De qua re be xu Augustinus in secundo libro de Trinitate sitiem.
dicit; Sub ilice autem Agambrae tres viros vidit Abraham, quibus se inuitatis hos itioque susceptis , se epulantibus minustrauit. Et in libris Iudicum mulier sterilis ad virum δ' suum de Angelo dicit , Vir Dei venit ad
me. Et paulo posts Ecce apparuit mihi vir, quem anth videram. Et post aliquas Et ne ciebat mane quod Angelus Dei os t. Fr beatus Hieronymus in eodem explanationum tale. Vnde Dominus in Evangelio se-
cundum Iomnem ; Neque vocem eius una' '' is,m audistis , neque sepeciem eius vidistis. Apostolus ad Corinthios; Per sdem enim ambulamus , se nonper steriem. Ambrosius in libro de mysteriis; Speciem autem, sepro veritare accipiendam legimus : es de Christo, o decie in entus ut homo , es de
Patre Deo; Neque speciem eius Oidistis. Item in quarto de fide ad Gratianum ; Caro Gnim mea vere e AE esca , o sanguis meus vere est polus. Carnem audis, anguinem audis, mortis dominicae sacramenta cognoscis. Et paulo post ; Nos autem quotiescumquesa cramenta sumimus , quae per sacrae orationis mysterium in carnem transfigurantur se sanguinem, mortem annuntiamus. Augustinus
in libro de catechigandis rudibus; EJGemur enim sicut ab illo θeramus, se expediamus aequales Angelis Dei; se cum eis pariter illa Trinitate perfruemur iam per Pec em,
316쪽
Christi cupanis dicitur. Lib. . c. .
Aauerbiamo semper aequalitate significant.
libro super Osea Propheta de Deo dicit: Ἀ
tinea esstatur or putredo , non quod Deus tineast, Apus edo ,sed quod praentibuspinis, haec υniuersa ι deant,r. Et in
Evangelio secundum Ioannem; Maledidierunt ei, id dixerunt; Tti diriptilab ilitas si x cum non maledictio, sed benedictio sit esse diseipulum Christi. Unde beatus Augus inus in expositione eiusdem Euangelii dieit Tati maledictam super nos , c juperfluos nos ros. Maledicitam es enim tor dif-cuitas, non ιerba perpendis. Et in Euangelio secundum Mattharum & similiter secundum Lucam , Si ergo et os ehm s is dmisti nos ij boxa data Grefluus υestris. De qua sententia beatus Augustinus in secundo libro de sermone Domini sic disputat:
Qtismodo mali Gnt bona 8 Sed malos appellatiit E lecybres sis culi huius , o peccatores. Eona Cero quae dant sectindam eorti sensum sonis dicenda sunt j qnia hise pro bonis habent. Et Dominus Iesus Chris iis propter quasdam similitudines in eisdem literis voca tur leo, agnus, vermis, lignum, petra lapis angularis, multaque in hunc modum. Sic
& Corpus Cli isti vocatur panis, vel quia
ex pane conficitur, seu quia contuentium oculis cum caro sit , panis videtur siue
quod corporali 'visibili pani similitudi
ne quadam coniungitur. Nam sicut quia iste materialis panis discrete sumptus humanam carnem nutrit & sustentat, sic
spirituale . & inuisibile Corpuη Christi
animam digne sumentis alit, ves etat.
sum Ambrosum infirmare moliris dicens , Ambrosius in libro de sacramentis ait: Sittit enim mortissimilitudinem tum si Iri , ua etiam smilitudinem pretis anguinis 5 bis. Hςc verba exponens, quid comparatius, inquis, quid similius Z Negari non potest beatum Ambrosum sacramen to baptismi sacramenta comparauisse altaris. Non est autem vera Christi mors in baptismo. Igitur nec verus eius sanguis in hoc sacramento. Pace tua dictum sir mulatum falleris in hac verborum intellio en tia neque enim smilitudinis aduerina iadentitatem, seu aequalitatem ubique posta fgnificant. In Euangelio namque saluator dicit : Esole misericordes , otii spater Oeser mi sericors es. Non tamen eadem seu aequalis misericordia potest in esse Deo & hominibus. Et in Euano e lio secundum Ioannem : Et ego, inquit, claritatem 3tiam de si mihi dedi eis; si tmnam scut es nos υnam sumus. Et alibi Dilexitii es3 , scut es me dilex sti. Vnde& beatus Augustinus in expositione eiusde Euangelii ait: Neque enim semper aequat Ia-
L lud: sed aliquando tantum, quia est illud , esse illud, aut quia es illud ut fit se illud. C A p vT XXI.
FS t aliud quod obiicitis, quod conces
sa loquendi facultate multis in locis clamatis , & dicitis ; Si panis in veram Christi carnem conuertitur; aut panis sustollitur in casum, ut illic in Christi carnem transferatur, aut caro Christi ad terram defertur , ut istic in eam pani S commutetur. Atqui nec panis sustollitur , nec caro defertur. Non est igitur vera caro inquam panis conuertitur. 'Hoc vos collio iatis secundum humanam sapientiam: non secundum diuinam. Humana aurem sapientia perquiri diuina opera prohibet
Apostolus ad Romanos dicens: Non plus ta a 3
sapere quiam oportet sapere , sed sapere adsobrietatem. Et ad Corinthios: Sermo meus, I. Cap. . .
se praedicatio mea non inpersuasibilibus hu ' manae sapientia verbis, sed in sensione ορι- ritus , , vir tis: si fides vepra nonsi in sapientia hominum, sed in viri tite Des. Et ad Colossen. Videtens quis ιos decipiat per philosophiam es inanem fallacia ecundum traditionem hominum secundiιm elementa mundi. Et beatus Gregor. in homilia Passchali. Sciendum , inquit, nobis est , quod δε- ξη
diuina operatio se retione comprehenditur, non es admirabilis. No des habet meritum cni humana ratiopraebet experimentum. Propterea in tanta rerum profunditate magis oportuit te orare Deum, ut aut intelligeres quae pro humana capacitate intelligi postulat . aut patienter , & humiliter ferres, & tamen crederes quae in tanto arcano humani ingenij vires excedunt, &in hac vita intelligi minime possunt: quam litem mouere, ab uniuersali Ecclesia dissentire, nouurn schisma verbis & scriptis contra sanctorum Patrum praecepta inferre. Profecto hoc modo ageres quod agi oportere praecipit legislator dicens : Ne proueis
tus Augustinus in primo libro de sermo ne Domini in mon re 'od vero, inquit, perit in
aut obscurum aut absurdum illi Jonai i non pxvi λδ inde concitet contrad EIIoniim certamina ,sed imodo 'Eorrat ut intelligat. Et in libro tertio de Tri. gς - - nitate : MIbi autem, ait , utile e vim C P IP. minerim νmum mearum , fratresque meos admoneam t meminerint suarum ; ne xura quam tuitim es humana praerediatur infr-mitas. Et in libro contra Felicianum hae Cap.,
reticum : Scrip urarum authoritate contenta
tus , simplicitati obedire potius sudeo quam tumori. Et paulo post: uam rationem a s ibidem ferre potess partum praedicas Virginis fredditos o sis non negau caecis is epultos osten-
317쪽
et so B. Lan anci Archiepiscopi Cantuar.
f., redisse a mortuu ' Si ergo serum se in- A IMPrim Graeccomprehen bilis est ratio , se veritas prompta eu , facilius in negotiis ei testimoniis creditur, quam ratio ruestigatur. A perceperant. Interroga Graecos , Arme nos , seu cuiuslibet nationis quoscunque
C A P v T XXII. PRobatis quae probari opportebat, M
exclusis quae excludi ratio suadebat, iam tandem quid tu credas, de credulitatem tuam quid sequatur, videamus. Tacredis panem vinumque dominicae mens inter consecrandum quantum ad substan-
Christianos homines, uno ore hanc fidem se testantur habere. Porro si uniuersalis Ecclesiae fides falsa existit: aut nunquam fuit Catholica Ecclesia, aut periit. Nihil namq; efficacius ad interitum animarum, quam perniciosus error. Sed non fuisse, aut periisse Ecclesiam, Catholicus nemo consensierit. Alioquin non est verum quod Abrahae veritas promisit dicens ; Ins mine tuo benedicentur omnes Gentes. t tem Gen. 1
in P salmo : Poistiti a me es dabo tibi Gentes Pal. a
nem, dc vinum exciti se ante consecrationem , ec panem Vinumque existere post consecrationem. Christi carnem, ac sano uinem propterea vocari: quod in memo- Tiam crucifixae carnis, de de latere effusi sanguinis in Ecclesia celebrentur . ut dominicam passionem per hoc admoniti semper recolamus, & recolentes carnem nostram cum vitiis, & concupiscentiis incessanter crucifigamus. Quae si vera sunt: praestantiora, & diuiniora fuerunt sacramenta Iud corum sacramentis Christiano. rum. Quis enim nesciat, manna quod de C
caeso pluebat Dominus, seu animatas, Scs sibiles creaturas, quas populus ille sacrificare cosueuerat,parua buccella panis, modicoque vini praestantiores extitisse λRursus quis non intelligat diuinius fuiste
praenuntiare futura, quam narrare praeterita, cum illud non possi facere nit spiritu Dei plenus; hoc autem saepe faciat idiota etiam vel quilibet imperitus 3 Sedab sit hoc a fidelium corde, de Christiana1ntelligentia. Christi namque miles Amminos terrae. Item e Reminiscentur, o con Pial nertentur ad Dominum uni et si NeF terrae psis iocΕt alibi: citios redemit de manu inimici, de Psal. ii. regionibus congregauit eos , a Jolis ortu, o
olea , ab Aquilone se mari. Item beatus 1lipsi Arioustinus in prima expositionis Psalmo - Trach. i. rum parte ; Ecclesia magna quid est fatres'N-qvid exigua pars orbis terrarum Ecclesia magna es Θ Ecclesia magna totas orbis est. Iterm in eadem: Annuiram iustitiam tuam En r. Pal in Ecclesia magna. αuam magna 3 Toto orbe terrarum. Quam maena ξ Iin omnibus Gentibus. αuare in omnibus Gentibus p uia in
omnem ter am exivit s9ntis eorum. Item in
tertia eiusdem operis parte: Corpus Christi
constat ex mutius crocientibus in toto orbe ser- raram. Item in eadem 1 Tabernaculum Do
mini en ipsa sancta Lecisa in toto orbe ter rartim diffusa. Et alibi : Chortis Ch, si
iam totus mundtis est. Choras Christu ab o-νieηte in occi ntem consonat. Item in libro de agone Christiano , Nec eos audiamus Cap. 19.to
qui sanctum Ecclesam qua mna Catholicatelli dentia. Imri Dan Huc est , negant per orbem esse dFusam. Et qui-brosiius illa inferiora , haec potiora & di- D busdam intermis lis : Populus autem ious, ibidem. Cniora esse in libro de m*steriis confirmat inquit, quando non audit Prophetas,o Euan a gelium n quibus apertis meis tum est Ucclesiam Chri si per omnes gentes esse dissusam, se audit schismaticos non Dei glorIam quae
rentes e suam satis significatse seruum esse,
non liberum. Et Dominus in Evangelio: er si hic mundus. Et paulo post: Simia Matii 13. e.
dicens ; Sammostudio volumus comprobare,
quia es antiquiora sunt sacramenta Ecclesiae quam ' goga , o praestantiora quam manna est. Et paulo post : Probatum es antiquiora esse E cclesiae acramenta , nunc cogno sce potiora. Et post aliqua, Cognouisti prς- stantiora. Potior ess lux quam umbra , veritis quam figura. Item in quarto de sacramentis : Accipe quae dico, diuiniora esse sacra menta Christianorum quam Iuci eorum. Ergo sfalsa sunt quae proponis. Amplius. Si verum est quod de Corpore Christi tu credis ,&astruis: falsum est quod ab Ecclesia ubique gentium de eadem re creditur , & astruitur. Omnes enim, qui Christianos se & esse, & dicitae tantur: veram Christi carnem, Verumque eius sanguinem, utraque sumpta de Virgine ; in hoc sacramento se percipere plo- Iiantur. Interroga uniuersos, qui Latinae linguae, vostrarumve literarum notitiam
le es regnum caelorum sagenae missae in mare, 38. & fas ex omni genere piscium congreganti. Et ad
discipulos ; Ite in orbem terrarum praedicate Marc.Vlt EEangelium omni creatura.
C Ap vae XXIII. AD uersus tam clara ipsius Domini,&
sancti Spiritus eius de Ecclesia , dc de statu Ecclesiae testimonia obiicis tu, Mobiiciunt qui a te decepti alios decipere moliuntur. Itaque dicitis: Predicatum est Euangelium in omnibus Gentibus, credidit mundus, facta est Ecclesia, creuit, fractificauit , sed imperitia male intelligentium
318쪽
Liber de Corpore & Sang. Domini. 21 I
tium postea errauit & periit in nobis solis,& in his qui nos sequuntur sancta in terris Ecclesia remansit. Hanc sacrilegam
vanitatem euertit euangelica veritas , Prophetarum atque sanctorum Patrum non violanda auctoritas. Vnde Ecclesiae
suae sancti: in Evangelio suo Dominus pol,
licetur dicens , Ecce ego mobifctimsum omnibus di/bi que ad consummationem aecuti. Quod minime diceret, si Ecclesiam
suam ante consummationem saeculi peri turam esse pramosceret. Et alibi : Ttines ριιι υοbis dixerit, Ecce hsc Christis , auteete illis: nolPte ererire. August. in secunda Psalmorum expositionis parte: Corpus est autem Eccosa, non isa, aut alia: fediois or-bὸ Hsfusa. Item in eadem e Spes omnium stiorum ierrae. Non stes unius anguli non sesmnitis Itideae, non ses solius Asticae, non ses
Pannoniae , non ses Orientis aut Occidentis:
sed stes omnium Inium terrae , o in mari Iove. In eadem , Haec prophetia propter eos praemi6sa est, qui putant religionem nominis Chrii iani Crique ad certam tempus in hocs e L mira,ram , posea non futuram. Perma Behit utilem eam sole, quandiu sol oritur occidit. Hoc es , quam diu rempo a sa volvuntur , non deerit Eιclesu , id est, Christic corpis in terris. Item in eadem : Domtim In Psal. 31. inum decet Iancri do Domine omum tuam, totam domtim tuam Non sis, aut his, aut ibi ; sd domum tuam totam per istum orbem terrarum. uare per tot m orbem te reartim tita correxit onem terrae , qui non commonebitur. Domus Domini fortis erit , per totum orbem terrarum erit. Item in extrema
eiusdem operis parte : suid es quod dicis In psal.1oihaeretice , iam perisse Ecclesam de omnibus Gentistis , qtiando adhucpraedicatur Euangelium τι positi esse in omnibus Gentistis. Ergo que in sinem fis ii Ecclesia in omnibtis Gens bus. In eadem : Vbi fant, qui diconiperisse de mundo Ecclesiam, quando nec inclinari potes ρ Item in eadem. ui uis pu- Inbal. rosiauerit Ecclesam an Cna parie esse, o non
eam eo: noueris dii fam toto orb8 terrarum ,
o crediderit eis qtii dicunt, Lece hic est Chrisus , se ecce illic sicut modo avid is cum Ε-
uangelium legeretur , cum isti toltim orbem emerii quia tantum pretium ded te illi tamquam in proximo scandalizatar , a luna m-
Falsum est igitur quod de corpore Christi a te creditur, & astruitur. Ergo vera est eius caro, quam accipimus: & verus est eius sanguis quem potamus.
Explicit Liber Beati Lan franci Cantuarariens. Archiepiscopi, de Corpore S Sanguine
319쪽
Ioannis Cassiani Collationes Patrum. Ex metusto Mona teri, S. Martini Sagiensis codice MS.
AD COLLATIONIS VII. CAP. XIII.
Icet enim pronunciemus nonnullas esse spirituales naturas, ut sunt An-oeli, Archangeli, &c. tamen incorporeae nullatenus existimandae sunt. Habent enim secundum se corpus quo subsistunt, licet multo tenuius quam nostra sunt corpora, secundum A postoli sententiam ita dicentis; & corpora caelestia,& corpora terrestria.
AN geli caeterique spiritus, sicut bea- Deus est, corporei sunt ijdem tame comtus Augustinus dicit, ad compara- parati corporibus, quae nos sumus, quaequetione illius purissimae incorporalitatis quae videmus, incorporei sunt.
AD COLLATIONIS X. CAP. II. Post dies admodum paucos qua &c. Theophili praedictae urbis Episcopi
solamnes epistolae commearunt , quibus cum denuntiatione Paschali contra ineptam quoque anthropomorphitarum haeresim longa disputatione disseruit.
AN tropomorphitae dicti pro eo quod Graece, Latine homo interpretatur, igno- simplicitate rustica Deum habere rantes vocem Domini, qui ait, Spiritus est humana membra quae in diuinis libris scri- Deus: In corporeus est enim, nec me bris pia sunt , arbitrantur μ'ωπω enim distinguitur, nec corporis mole censetur.
AD COLLATION XIII. CAP. XIV. Non inueni tantam fidem in Israel. Nullius enim laudis esset ac meriti, sit id in eo Christus quod ipse donauerat, pertulisset. Alioquin dixisset. Amen dico vobis: non dedi tantam fidem in Israel, &c.
IN hoc tractatu de fide hominis contra- stolicis auctoritatibus asserunt fidem,sicutrius est iste auctor caeteris sacrae Scri- opera, gratia Dei hominibus dari. Diurae doctoribus, qui euangelicis, & apo -
ΑD COLLATIONEM XVIII. post CAP. XVI.
Og haec de incautae definitionis immutatione praediximus, &c.
AB hoc loco ad finem usque istius col- insertae, docentes mendacium aliquando lationis , in quibusdam codicibus non esse peccatum. plures haereticorum sententi reperiuntur
OBSERVATIO I. AD ANNOTATIONEM IV.
Nos haec de incauta desinitionis , O c. Non extant naec verba tum in codicibus M S. Biblio thecae Corbet ensis B. Lanfranco antiquioribus, tum etiam in editis, praeterquam in translatione seu paraphrasi Dionysij Carthusiani; quem sane vel exem plari simili huic correcto ab eodem Lanfranco usum fuisse, vel mentem eius in sua translatione assecu
P Lures haereticorum sententiae, circ. Quas composito praetermisisse in decem collationum emendatione videtur B. Archiepiscopus: quippe que forsan magis noxiae lectoribus forent, quam profuturae. Consule Doctissimi Gagaei nostri ineal-dem sententias commentarium ; hoc est in cap. I 6.& 17. Collationis 1 . Ioannis Cassiani. Porro S. Lanfranci codex decem dumtaxat collationes habet . queis nulla est capitum distributio velut& Dionysianae translationi In vulgatis vero, ac in peruetustis MS. eaedem in sexdecim, atqae in capita dispertiuntur collationes.
320쪽
HOC EST, ORDINATIONES QUAS MONACHI
tum in Monasteriis, tum etiam in Ecclesiis Cathedralibus obseruare debeant.
Ex antiquo A1S. Ecclesiae Cantuariensis, quod, habetur in Palatio Dunelmensi Londini.
AN pRANCus indignus sanctae Dorobernensis Ecclesiae Antistes dilectissimis fratribus suis
Henrico Priori, cae teris salutem, & benedictione. MittimuS VO-bis nostri ordinis consuetudines scriptas, quas excerpsimus ex consuetudinibus eorum coenosiorum , quae nostro tempore maioris auctoritatis sunt in ordine monachorum. Addidimus quoque perpauca,& mutauimus nonnulla, & maxime in celebrandis quibusdam festis, excellentius in nostra Ecclesia oportere ea agi censen Ophirin, tes, propter primatem sedem. In quibus documeta. nec nos is qui praesentes sumus , nec iis qui post nos venturi sunt, in aliquo praeiudicamus , Ut non vel eis addere vel ab eis tollere, vel in eis permutare aliqua Valeamus, si aliter ea commodius posse fieri, vel magistra ratione, vel doctiorum auctaritate intelligamus. Quantumlibet enim quisquam proficiat, maximus ei defectus est existimare se ultra non posse
proficere: nam numeruS fratrum auctus, uel diminutus , facultates locorum , vastatuta alita rietate S rerum , quae saepe eueniunt diuer-
quando states sensuum, quod alii quidem sic dcςψ m- - al silc intel ligunt, pleraque diu seruata, A plerumque aliter ordinari compellunt thinc est quod nulla fere Ecclesia imitari
aliam per omnia potest. Illud tamen cautissime attendendum est, ut ea sine quibus anima saluari non potest, omnibus modis inuiolata seruentur, fidem dico, contemptum mundi. charizat in , castitatem, hu- ab ganda militatem, patientiam, obedientiam, de perpetratis culpis p nitudinem, earumque humilem confessionem , frequentes orationes, comoerens silentium, multa B que in hunc modum ; haec ubi seruantur,fectisti me potest dici regulam beati BENE- ub
DICTI &monachorum ibi ordinem custo- naehu, Be diri, quoquo modo varientur caetera, quae nedictinu .
pro arbitrio diuersorum in diuersis sunt coenobiis instituta: cuiusmodi sunt quod in praecipuis solemnitatibus alibi in tuni cis tantum, quos Docos vocant , & alibi in albis & cappis cantores ad Vesperas ref ponsorium canunt; quod in eisdem festi-C uitatibus in aliis locis in albis solummodo, &. in aliis, cappis etiam induti procedunt ; quod in quibusdam coenobiis viceni, vel triceni, aut plus, aut minus simul in alueis, & in quibusdam singuli in singulis catinis pedes in claustro ante ma- datum abluunt; quod pleraque monasteria mense Februario, transacta beatae ΜΑ-RI E festi tate, ossicium mortuorum post