장음표시 사용
291쪽
zr B. Lan franci Archiepiscopi Cantuar.
famnificatus est, & Spiritui gratiae contumeliam fecerit ξ 16. Scimus enim oui dixit Mihi vindicta , & ego retribuam. Et iterum : Quia iudicabit Dominus populum suum. Horrendum est incidere in manus Dei umentis. Rememoramini autem pristinos dies, in quibus illuminati magnum certamen sustinuistis 17. passionum & in altero quidem, opprobriis & tribulationibus spectaculum facti : in altero autem , socii taliter conuertantium effecti. Nam & vinctis compassii estis, & rapinam bonorum vel troiarum cum gaudio suscepistis, cognoscentes vos habere meliorem & manen
tem substantiam. Nol 1 te itaque 18. amittere confidentiam Vestram, quae magnam habet remunerationem. I . Patientia enim vobis necessaria est, ut voluntatem Dei facientes , reportetis promissionem. Adlavic enim modicum aliquantulum qui venturus est, veniet, & non tardabit: Iulius autem meus ex fide vivit: quod si subtraxerit se non placebit animae meae.
Nos autem non sumus substractionis fili j in perditionem , sed fidei in ac
quisitionem animae. ptionis pollutum, id est, peccata purgare
non valentem putat ; & Spiritui sancto, per quem confitenti peccata remittuntur, contumeliam facit, qui voluntarie in peccatis iacet. 16. s Scimus enim Superiorem sententiam probat : Terribilis autem quaedam,
17 assonum Passiones certauerunt contra eos, ut patientiam ipsi amitterent,& fidem negarent.18. Amittere) Confidentiam diuinae retributionis amittit, qui bonum deserit malum facit. 19. Patientia j ostendit quomodo non
amittitur confidentia i Inpatientia enim, inquit, pos debitis animas vestras.
, Si autem fides , sperandarum substant Ia rerum , arsumentum non , apparentium. In hac enim testimonium consecuti sunt senes. FideinCelligimus aptata esse saecula verbo Dei ut ex Σ. inuisibilibus visibilia fierent Fide plurimam hostiam Abel, quam Cain, obtulit Deo i per quam
testimonium consecutus est esse iustus, testimonium perhibente muneribus eius Deo i & per illam defunctus adhuc loquitur. Fide Henoch translatus est ne Videret mortem , & non inueniebatur , quia transtulit illum Deus: ante translationem enim testimonium habuit placuisse Deo. Sine fide autem impossibile est placere Deo. Credere enim oportet accedentem ad Deum quia est , & inquirentibus se remunerator sit. Fide Noe , res 1 so accepto de iis quae adhuc non videbantur , metuens aptauit arcam in salutem domus suae , per quam 3. damnauit mundum : & iustitiae, quae
i esse fides, ut sperandas res in corde credentis faciat subsistere , etsi alius dubitet quod sine argumento possint esset quod plerique diuini eloquii tractatores
fecerunt, probantes resurrectionem cor
porum & vitam aeternam, multaque alia esse vel fuisse ex eo quod Patriarchas Prophetas, Apostolos, Mart3res constat ea credidisse. 1. Ixusibilis) Inuisibilia erant elementa
ante mundi constitutionem. 3. Damnauit mundum) Per arcam Noe damnauit mundum ;quia tanto maius peG-
292쪽
Commentarius in Epist. ad Hebraeos. 21
per fidem est , haeres est institutus. Fide qui vocatur Abrabam, obediuit
in locum exire , quem accepturus erat in haereditatem : & exiit, nesciens quo iret. Fide demoratus est in terra repromissionis, tamquam in aliena, in casulis habitando, cum Isaac & Iacob cohaeredibus repromissionis eius dem. Expectabat enim fundamenta habentem ciuitatem cuius artifex SI conditor , Deus. Fide & ipsa Sara sterilis virtutem in conceptionem seminis accepit , etiam praeter tempus aetatis o quoniam fidelem credidit esse
eum, qui repromiserat. Propter quod & 4. ab uno orti sunt & hoc emoria tuo J tamquam sidera caeli in multitudinem, &sicut arena, quae est ad oram maris, innumerabilis. Iuxta fidem defuncti sunt omnes isti, non acceptis repromissionibus ; sed a longe eas aspicientes & salutantes , & confitentates quia peregrini re hospites sunt super terram. Qui enim haec dicunt,
si nificant se patriam inquirere. Et si quidem ipsius meminissent de qua
exierunt , habebant utique tempus reuertendi: nunc autem mestorem appetunt, id est, caelestem. Ideo non confunditur Deus vocar1 Deus eorum parauit enim illis ciuitatem. Fide obtulit Abraham Isaac, cum tentaretur,
de unigenitum offerebat qui susceeerat repromissiones Pad quem dictum est Quia 111 Isaac vocabitur tibi semen : s. arbitrans quia & a mortuis suscitare potens est Deus: unde eum & c. in parabolam accepit. Fide & defuturis benedixit Isaac, Iacob,&Esau. Fide Iacob, moriens, singulos filiorum Ioseph benedixit: &adorauit fastigium virgae eius. Fide Ioseph, moriens , de profectione filiorum Israel memoratus est, & de ossibus suis mandauit. Fide Moyses natus , occultatus est mensibus tribus a parentibus suis, eo quod vi sissent elegantem infantem , & non timuerunt regis edictum. Fide Moyses grandis factus negauit se esse filium filiae Pharaonis, magis eligens assiigi cum populo Dei, quam temporalis peccati habere iucunditatem , maiores diuitias aestimans , thesauro AEgyptiorum , improperium Christi : aspiciebat enim in renumerationem. Fide reliquit gyptum , non veritus animositatem regis : inuisibilem enim tamquam v1dens sustinuit. Fide celebrauit Pascha, & sanguinis ectusionem e ne qui vastabat primitiva, tangeret eos. Fide transierunt mare rubrum, tamquam per aridam terram e quod experti A gypti j deuorati sunt. Fide muri Ie-1icho corruerunt circuitu dierum septem. Fide Rahab meretrix non periit cum incredulis , excipiens exploratores cum pace. Et quid adhuc dicam 3 Deficiet enim me tempus enarrantem de Gedeon, Barac , Samson,
catum habuerunt homines , quanto maiorem eius in fabricanda arca instantiam videbant, & non credebant.
emortuo orti sunt tamquam, &C.
3 Arbitrans quia j Vtrumque credidit Abraham, & quia in Isaac semen habiturus eme, & placere Deo si ei ipsum Isaac
immolaret: credidit enim quoniam mortuum Deus resuscitaret.
6. In parabolam ὶ Aries qui inter vepres haerens cornibus repertus est & Isaac unum Christum hominem & Deum significant. P er hoc igitur quod aries quidem
est immolatus , Isaac vero morte subtra
ctus, significatum est Christum secundum
carnem passurum, secundhm vero diuinitatem, mortis discrimen no esse sensurum.
Et hoc quod ait: in parabolam, id est allegoriam eum accepit. Ipsum enim prius ad moriendum dedit, sed post experimentum fidei reperto ariere ad videndum recepit. Hoc sibi propter fidem &obedientiam honore collato , ut per fili j vitam, diuinitatis significaretur a morte subtra.
. stilium virgae J Vel sceptrum ferebat Ioseph more secundi a Rege. Vel fastigium virgae dicit altitudinem regiminis eius: quam altitudinem Iacob adorauit, id est in summa veneratione habuit. Et hoc
fide, quia a Deo factum esse credidit.
293쪽
O6 B. Lan franci Archiepis opi Cantuar.
S. Jephie , Dauid , Samuel , de Prophetis: qui per fidem vicerunt regna,
operati sunt iustitiam , adepti sunt repromissiones, Obturaverunt ora leonum, extinxerunt impetum ignis , effugerunt aciem gladi j , conualuerunt de infirmitate, fortes facti sunt in bello, castra verterunt exterorum: s. ac ceperunt mulieres de resurrectione mortuos suos. Alij autem distenti sunt, non suscipient redemptionem , io. Vt meliorem inuenirent resurrectio
nern. Alij vero ludibria & verbera experti, insuper & vincula & carceres: lapidati sunt, secti sunt, tentati sunt, in occisione gladi j mortui sunt: circuierunt 1i. in melotis , in pellibus caprinis , egentes , angustiati, assiicti: quibus dignus non erat mundus: in solitudinibus errantes , in montibus,& speluncis, de in cauernis terrae. Et hi omnes testinionio fidei probati, non acceperunt 12. repromissionem , Deo pro nobis melius aliquid pro
Midente, ut non sine nobis consummarentur. S. Iephte Daui Non ex eo ducitur Ie-plite in testimonium quod filiam occiderit , sed quod per fidem adiuuante eum
Deo hostes superauerit. 9. Acceperunt mulieres Ordo. Mulie res acceperunt, scilicet a sanctis Dei mortuos siclos de resurrectione, id est, resur- en tes, ut ab Elia unicum filium vidua SaaTeptana:&ab Eliseo Sunamitis. o. Meliorem inuenirent) Meliorem re surrectionem vocat excellentiorem gloriam in resurrectione : quanto enim magis quis patitur, tanto magis coronabitur. II. In meloris, inpellibus Vestimentium est ex pilis, ut aiunt, cameloru factit: quo
vel caprinis pellibus quis in veteri populo
Iudaeorum usus sit, aperte scriptura non dicit ; Joannes autem Baptista usus est. Ir. Repromi toneni J Beatitudinem animarum recepta , resurrectio corporum , quam sanctis suis promisit Deus, ideo adhuc differtur, ut stimul omnes r surgamus; quatinus in communi gaudio omnium, maius fiat singulorum.
1 Deoque & nos tantam habentes i. impositam nubem testium Heponen- res t. omne pondus, & circunstans no S peccatum, per patientiam cur ramus ad propositum nobis certamen e aspicientes in auctorem fidei, & 3. consummatorem Iesum , qui proposito sibi gaudio sustinuit crucem, confusione contempta, atque in dextera sedis Dei sedet. Recogitate enim eum qui talem iustinuit a pec toribus aduersum semetipsum contraditactionem: Vt ne fatigemini, animis vestris deficientes. Nondum enim vi que ad sanguinem restitistis , aduersus peccatum repugnantes & obliti estis consolationis, quae vobis tamquam filiis loquitur, dicens. 3. Fili mi, noli negligere disciplinam Domini : neque fatigeris dum ab eo argueris.
tudinem sanctorum vocat nubem, quia verbis pluunt, bc miraculis corus
2. Omne pondus ) Pondus vocat pecca-Pses.s .i tum, sicut in Psalmo: αuoniam iniquita- . tes meae oupergress uni caput meum. Si tonui graue grauata Iunt super me.
3. Consummatorem , Id est, qui nos con summabit, id est, animat & corporis perfectam beatitudinem dabit. 4. Gaudio Vel regni caelestis, vel regni terreni, quod sibi oblatum est. 3. Fili mi, noti In Prouerbiis ita habe
tur: Disciplinam Domini, sili mi, ne abjcias, neque destrias cum ab eo corriperis: quem enim
294쪽
Commentarius in Epist. ad Heb os. 22
Quem enim diligit Dominus , castigat , flagellat autem omnem filium, quem recipit. In disciplina perseuerate. Tamquam filiis vobis offert se Deus: quis enim filius, quem non corripit pater ' Quod si extra disciplinam et is, cuius participes facti sunt omnes: ergo adulteri, & non filij estis.
Deinde patres quidem carnis nostiae , eruditores habuimus, & reuerebamur eos : num multo magis obtemperabimus Patri spirituum , & vitiemus 3 Et illi quidem in tempore paucorum dierum, secundum voluntatem suam erudiebant nos: hic autem ad id, quod utile est in recipiendo fanm-ficationem eius. Omnis autem disciplina, in praesenti quidem videtur non esse gaudij, sed moeroris: postea autem 6. fructum pacatissimum exercitatis per eam, reddet iustitiae. Propter quod, remissas manus & soluta genua erigite, & gressus rectos facite 7. pedibus vestris: ut non claudicans qui S erret, magi S autem sanetur. Pacem sequimini cum omnibus, & sanctimoniam , sine qua nemo videbit Deum : contemplantes ne quis desit gratiae Dei: ne qua radix amaritudinis stirsum germinans impediat, & per illam inquinentur multi. Ne quis fornicator, aut prophanus ut Esau: qui propter unam escam vendidit primitiua sua. 8. Scitote enim quoniam & postea cupiens haereditare benedictionem , reprobatus es non enim inuenit poenitentiae locum , quanquam cum lacrymi S inquisisset eam. 9. Non enim accessistis ad tractabilem montem & accensibilem ignem , & turbinem, de caliginem, & procellam, & tubae sonum, & vocem verborum, quam qui audierunt, excusauerunt se', ne eis fieret verbum. Non enim portabant quod dicebatur : Et si bestia tetigerit montem , lapidabitur. Et ita tertii bile erat quod videbatur. Moyses dixit : Exterritus sum , & tremebundus. io . Sed accessistis ad Sion montem , & ciuitatem Dei viventis, Ierusalem caelestem , & multorum millium Angelorum frequentiam, &Ecclesiam primitivorum , qui conscripti sunt in caelis, & iudicem omnium Deum , & spiritus iustorum perfectorum , & testamenti noui mediatorem Iesum , & sanguinis aspersionem 1 r. melius loquentem quam Abel. Videte ne recusetis loquentem. Si enim illi non effugerunt , recusantes eum qui super terram loquebatur multo magis nos, qui de caelis loquentem nobis , auertimus: cuius vox movit terram tunc: nunc autem repromittit , dicens. 12. Adhuc semel; & ego movebo non solum terram , sed re caelum. Quod autem adhuc semel dicit. 13. declarat mobilium transla-
diligit Dominus corripit , se quasi Pater in Filio complace ibi. 6. Frunium pacatis imum J ordo. Fructum pacatissimum iustitiae, id est, quem iustitia promeretur. . s Pedibus vestru ) Pedes vocat cogita
tiones, quae tunc recte gradiuntur, cum bene credunt; tun C claudicant, cum errant.
8. Scitote in Ostenso quam fuerit Esau
profanus, id est, a conuentu fidelium a
9. Non enim accessi is) Quando lex data est Iudaeis apparuit ignis tractabilis, id est, palpabilis , se accessibilis, in quo loquebatur Deus, & caetera terribilia quae sequuntur. N on ita , inquit, in nouae legislatione factum est; omnia enim suauiter,& dulciter indicantur vobis.1 o. Sed acces istu Id est, ad altitudinem, in qua vel de qua videtur Deus. Sion enim speculatio interpretatur. II. Melius loquentem) Aspersio sanguinis Abel clamat vindictam; aspersio sanguinis Christi misericordiam.
ta sic: Adhuc unum modicum est, se ego com
13. Declarat in Per hoc quod dicit mouebo, declaratur caeli,& terrae translatio, id est, in alium statum transmutatio. Probat hoc vero, quod semel ostenditur qubdpostea futura sunt immobilia. Quod vero dicitur , ea quae sunt, silc intelligendum
295쪽
11 8 B. Lan franci A bi episcopi Cantuar.
1 nem tamquam factorum , ut maneant ea quae sunt immobilia. Itaque regnum immobile fuscipientes , habemuS gratiam : per quam serviamus
placentes Deo , cum metu & reuerentia. Etenim Deus noster ignis consumens est. est quas diceretur id quod sunt. Quid- tiis, siue extrinsecus sumptis, secundum id quid enim erit silue in principalibus essen- immobile erit.
Haritas fraternitatis maneat in vobis. Et hospitalitatem nolite obliuisci : per hanc enim latuerunt quidam Angelis hospitio receptis.
Mementote vinctorum , tamquam simul vincti , & laborantium , tamquam & ipsi in corpore morantes. Honorabile connubium in omnibus, re thorus immaculatus. Fornicatores enim , & adulteros 1udicabit Deus.
Sint mores sine auaritia , contenti praesentibus : ipse enim dixi ; Non te deseram , neque derelinquam: ita ut confidenter dicamus o Dominus mihi adiutor est non timebo quid faciat mihi homo. Mementote praepositorum vestrorum , qui vobis locuti sunt verbum Dei quorum intuentes exitum conuersationis, imitamini fidem. I. Iesus Christus heri, & hodie ipse & in tacula. Doctrinis variis & peregrinis nolite abduci. Optimum ess enim, gratia stabilire cor , 2. non escis quae non profuerunt ambulantibus in eis. 3. Habemus altare , de quo edere non habent potestatem, qui tabernaculo deseruiunt. 4. Quorum enim animalium infertur Anguis pro peccato in sancta per Pontificem , horum corpora cremantur extra castra. Propter quod & Iesus, ut sanctificaret per suum sanguinem populum, extra porram passus est. Exeamus igitur ad eum extra castra , improperium eius portantes. Non enim habemus hic manentem diuitatem , sed fututaram inquirimus. Per ipsum ergo offeramus hostiam laudis semper Deo, id est , fructum labiorum confitentium nomini eius. Beneficentis autem, &communionis nolite obliuisci talibus enim hostiis promeretur Deus. Obe dite praepositis vestris , & subiacete eis. Ipsi enim peruigilant , quasi rationem pro animabus vestris reddituri ut cum gaudio hoc faciant , &non gementes: hoc enim non expedit Vobis. Orate pro nobiS: S. cou-
1. Esus Christus heri Ohodieὶ Quasi di ceret Iesus Christus qui cum illis fuit,
vobiscum est,& erit cum Ecclesia suavsque ad consummationem iaculi.
a. Non escis datur intelligi quosdam
fuisse, qui dogmatizarent peccatum non esse escis & voluptatibus assivere. 3. Habemus altare in Causa cur escis non sit immoderatE assi uendum. Cum sobrietate enim edendum est corpus Christi, quod & in aliis diuinarum locis scri .
pturarum altare vocatur,pro eo videlicet,
quod in ipso, id est, in fide ipsius, quasi in
quodam altari oblatae preces, & operationes nostrae acceptabiles fiunt Deo. . suoru- enim animalium ) Per duplicem allegoriam, unam veteris, dc alteram noui Testamenti probat corpus Christi non esse edendum ab his qui tabernaculo deseruiunt. Ad hoc enim corpora anima. lium horum extra castra cremabantur ; M propterea Christus extra portam ciuitatis Ierusalem passus est , ut nos qui corpore 8c sanguine eius a peccatis mundari Volumus, improperia dc angustias passuri, tabernaculi delicias deseramus.
296쪽
Commentarius in Epist. ad Hebritos. 119
fidimus enim quia bonam conscientiam habemus in omnibus bene volentes conuersari. Amplius autem deprecor vos hoc facere , quo celerius restituar vobis. Deus autem pacis , qui eduxit de mortuis pastorem magnum ovium , 6. 111 languine testamenti I. aeterni, Dominum nostrum Iesum Christum , aptet vos in omni bono , Ut faciatis eius voluntatem: faciens in vobis quod placeat coram se, per Iesum Christum; cui est olo ria in secula saeculorum. Amen. Rogo autem vos, fratres, ut sufferatis verbum solatia. Et enim perpaucis scripsi vobis. Cognoscite fratrem no sinim Timotheum dimissum: cum quo si celerius Venerit ) videbo vos. Salutate omnes Praepti si ros vestros, & omnes sanctos. Salutant vos de Italia fratres. Gratia cum omnibus vobis. Amen.
s. Considimus enim) Catii cur orent pro eo , videlicet quod bonam conscientiam sust lin & ad COS & ad omnes . beant 6. Insanguinein Sanguinem more suo Vocat mortem, per quam Christus demortuis resurreXit. N isi enim moreretur, nec ad inferos descenderet, nec ab inferis as
. Eterni A ternum duobus dicitur modis , & quod initio & fine caret ; &quod tantum usque ad finem s culi permanet i secundum quam significationem aeternum hic ponitur , dc per Moysen
dicitur : Dominus regnabit in aetemum, es Exod.
Explicit Commentarius B. Lan franci in
297쪽
CLARISSIMUM VIRUM C. RATVMs ACRAE THEOLOGIAE PROFESSOREM
a vicibus & poenitentiis Reuerendissimi in Christo Patris.
ac Domini D. GEORGII AMBAS I ANI
Archipraesulis Rothomag. Franciscus Quadratus Beccensis Coenobita Salutat.
Erἱ fit ut cum aut ardua tentangus , aut ingenij nostri vires non probamus, eos summo nobis studio conciliemus: quos rei nosrae uisuturos arbitramur. Ad te igitur Theologorum oculatis me, liberius nostra progreditur Epistola : ut quod nostro iure non possumuου, tuo munere consequamur. Vt autem ad nostri instituti scopum peruenias , paucis absoluam. Cum hisce diebus animi colligendi cau Bibliothecam no ram reuoluens, aliquid de Virginis assumptae laudibus quaererem, ecce in manus nostras vetus quidam codex incidit de corpore osanguine Chrisi in Berengarium quindam haereticum Lanstanco authore conscriptus. Tum mihi persuadebam dignum quid accidisse: aetatiq; nostrae maxiniae necessarium, in qua se di persi regis dominici fides ener atur, o per Uendo apostolos: eas etiam apud domesticos controuersa ut vix ullum ciuitatis alius desideratae, id est, Christianae pacu vestigium auis mulachrum aliquod appareat. Ne igitur Salutis stumentum , a fideli populo maledictus absconderem : apud me tacit in cogitabam cuinam frenuo Christianae militiae duci, expertum Christi militem hac enus neglecrum, longo que carcere, necnon incuria fere vi tam mitterem. Mihi itaque tantum scelus non ferenti, venit in men- te tui nominis, qui rudioribus urunculis euangelici laectis pabulum et berrimum indefessus porrigis , ut nimiam adulterautis, aridique aeculi feralitatem escatu lentu indefacri liquoriae humore, a uritum Deo dignum proferendum renoues. Auique; verba ultorum dogmata ad
angularem iliam lapidem diligenti examine con utans , eliminas. Ω'id dum haec cogito 'Numfoelix o Rothometensium ciuitas,qua tantum cum Archiepiscopo Rectorem meruistiὸ Grauat animam cordis excessus Accede cum fiducia, se dulce pharmacon, ωt ratus, ita prudens medicus osseret. Ea est enim apud te, aut nu)quam, recuperandae alutis ratio, si mentemsimplicem attuleris. Foelix rursum mihi appetunda es, qua huius viri dignis ornatisque declamationibus erudita, plane Chrisianam veramque innocentia puritatem retines. Illa enim siqua fuit in te ) υis orandi, concionandique facultas , nisi ad eas exercitationes non tam regio fauore,
qua uis id postulantibus meritis, delegatusfuisset, saluo cuiusque iure loquar, pene examisset. Tuod se enim retines corpore , Est saper orbem Ecclesia eniitpraesentem absentis discipulisdem, dos trinam miratur, gaude e fortisimum in eo propugnaculum reperisse. Haec, vi ad te,
Vir ornatissime, reuertar, mecum reuoluens, ardeo cupiditate incredibili, neque arbitror reprehendenda , ut hoc qualecumque opussuscipias : Nam inissimum te iudicauisore, cuius salubri consilio, eraui authoritate, addunti caeterasacrae Theologiae profestores meae expectationi facerent satis, se idem opusculum typis commendatum tri, vel libenter admitterent. Erit reuera nona lienum a tua dignitate, quod ipsis etiam Regibus est honesis imum ,si hoc ipsum contra dom uicos Christiana υeritatis hoseis defensaresudueris, mihi quoque trafa Llsi dixerim )gloriosum si meis ineptiis motus, ad multorum vi Pitatem diuulgandam susceperis. Verum me audax egregiumque facinus aggredientem ut qui te Christianae puritatis, ac totius literaturae unicum erimen , eisdem ineptiis conabar allicere) pudor quidam subrusticus hactenus deterruit. Sed gaudeo plane, id fortunam attulisse, quod nouum hunc temporaque natum Christiana veritatis defensorem, nouus salutator, apud tantum virum velhac praefatiuncula ) commendarem. Nouum dixi propter eos, qui vel Desideri, Erasmi, vel nescio cuius opera hoc iam editum esse men
tiuntur, certe non extat. Sed ne multis nauseam prouocem, authoris vitamsciens praeIereo, rem
Deo se hominibus gratissimam facturus sit tua aut horitate, opera , confiitio , etiam gratia, Abellum ob Christianae veritatis defensonem ,semel in lucem emiserim. Eoque flagrantius vr get huius rei desiderium: quo se vimpatientibus contra haereseos inueterataefalsa dogmata' fdem faciat testis Barbatus , se ad eorum qui hactenus pugnarent,obsidium inconcussus miles , hostium tela in uos authores rei,ciat. Et quamuis hoc ip .m zelo I dei motus proflitar , non tamen is suum, qui nesciam quosdamfore , qui memet temerarium clamitabunt , quod rudis, honartimque artium expers, hoc opusculum, apud tantum virum, commendandum susceperim, cuius etiam ipsa litterarum elementa mihi adoranda sint. Verum falso ne, an merito id siet, ruum erit iudicium. Ego vero cuncta laetussu Pedeque feram, si laborem probaueris. Sin indignus te videbitur, ab opximo certe, ac deditissimo tibi animo se cere se iucunde susced-m Iutes. Vale. Ex aedibus nostris Beccensibus. Anno D. II o.pridie Calend. Febr. s
298쪽
PRIMI ABBATIS S. SI PHANICA DOMENSIS, DEINDE CANTUAR.
Archiepiscopi, aduersus Berengarium Turonensem, de Corpore & Sanguine Domini LIBER .
IAN FRAN cvs misericordia Dei Catholicus, Berengario Catholicae Eccle eaduersario. Si diuina pietas cordi tuo inspirare dignaretur ,
quatenus respectu eius, atque animae tuae mecum loqui velles, Io Cumque opportunum in quo id competenter posset fieri, salubri deliberatione e liperes: multum fortasse tibi, proculdubio autem iis consuleres, quos decipis, de CeptOS vero , ac morte praeuentos in po nas aeternas transmittis. Etenim cooperante spiritu qui ubi vult spirat, euenire e duobus alterutrum, videlicet ut aut tu-
ipse deposito superbiae fasthi quo plenus
Contra orbem terrarum sentire coepisti, authoritati totius sanctae Ecclesiae, rectisque sanctarum Scripturarum expositionibus adquiesceres, & sic te ac sequaces tuos de tenebris erroris, ac profundo iniquitatis erueres: aut te in tua pertinacia
persistente , ipsi auditis rationibus miserante Deo resipiscerent, ad veram fidem , quam sancta Ecclesia praedicare non cessat , consilio meliore redirent. Sed quia elegisti prauitatem, quam semel imbibisti, clandestinis disputationibus apud imperitos tueri : palam autem, atque in audientia sancti Concili j orto doxam fidem non amore veritatis, sed timore mortis confiteri: propterea refugis me, refugis resigiosas personas , quae de verbis tuis , ac meis possint ferre sententiam. In quarum praesentia de nulla re te audire, tecumque conferre libentius vellem ;A quam quod sententias tuis sententiis comismodas plectenda temeritate confingis: easque seu studio nocendi seu ignorantia veri, sacris Doctoribus attribuis dicens; hoc vel hoc in illo, seu illo opere testatur Augustinus, Gregorius , HieronJMUS, vel quilibet eorum, quos in arce authoritatis positos Ecclesia Christi insigniter ve neratur. Ibi enim conquiesceret omnis versuta tergiversatio , quum sacri codices te audiente legerentur, vel tibi ad legendum in manus traderentur : caelestique lampade splendidius eniteret, quaedam quae de scripturis sanctis te sumere nonnumquam dicis: aut penitus esse falsa, B aut aliqua ex parte, prout ratio tui nego iij postulat, deprauata. Per quam diabolicam fallaciam ignaras diuini mysterij metes, tibique creJulas invadis, decipis, subruis, tanto iniquior, quanto in malo proposito ad eorii, qui tibi in Christo fratres sunt, subuersonem, & scandalum pertinacior, parui ponderans verba Domini com- Mat. I 8. a minantis ei, qui de pusillis suis aliquem scandaligat; nec satis tremens increpationem Apostoli ad superbam Corinthiorum i c., a d. Gentem scribentis,&dicentis 11. peccantes instatres , Oper sitientes conscrentiam eorum infirmam , in Christum peccatis. Quo peccato plurimum detineris, subuertens eos, qui nescientes tibi resistere, contemplantur ea quae videntur, non ea quae non videntur. Sed firmum fundamentum Dei stat immobile, habens signaculum, quo discedit ab iniquitate,quia inuocat nomen Domini, nequaquam sine graui scandalo ferens quod non es conten-
299쪽
et 31 B. Lans ranci Archiepiseopi Cantuar.
etas ut peruersias peruersia dicas , nisi etiam A tinitas,quq pro excellentia apostolicς Se praua scrjpta per prauos discipυlos tuos in
diuersas regiones transimittas. Et caetera Sered δ' quidem a beatae memoriae Nicolao totius
Ahi do ,' Christiani nominis summo Pontifice, &Roma: da - centum tredecim Episcopis Romae au- - dita , examinata, atque damnata fiant Tu quoque inclinato corpore, sed non humiliato corde, ignem accendisti, librosque peruersit dogmatis in medio sancti Conci- iij in eum coniecisti: iurans per id quod rebus omnibus incomparabiliter maius est, fidem a Patribus qui prς sentes erat, tradi, tam inuiolabiliter te seruaturum , Veteremque doctrinam tuam de Corpore, &Sanguine Domini ab illa die aliis non prς Libesiuin dicaturum. Huius propositi sacrilegus
Postς ς - violator contra praefatam Synodum, COI-
potisse La tra Catholicam veritatem , contra om-
Lancus. nium Ecclesiarum opinionem scriptum postea condidi sti cui in hoc opusculo confisus de Christi misericordia respondis , cuius conciliis ,-consiliis semper aderat, ac pra erat, Cum ignorare non potuit. Qui si etiam Burgian ius esset, insipienter tamen arrogantia tua nomen su egentis pro infamia sbi ascriberet, quum spiritus Domini ubi vult spiret, & quem bici vult aspiret , 51 Domini sit terra , & vni- Ain 1 o. e.
uer si qui habitant in ea, dc Princeps Apo- '
stolo m dicat In teritate comperi quo niam non est personarum accepsor Deus, sed in omni gente qui timet eum, o op rates iu-
η sitiam, acceptus es illi. Item doctor Gentium ad Galatas; Detispersionam hominis α, λnon acc0jt. Quem dum contra Catholi
cam veritarem scripsisse alteris , non ip sum sol tim, sed & Romanos Pontisces, Romanam Ecclesilm , multosque sanctos Patres redarguis , incurrisque in illud quia beati doctores, si non eisdem verbis,
eisdem tamen sententiis multis in locis 'Ha retieu concorditer astruxerunt haereticum esse qui si omnem hominem quia Romana, & vni
dere disposui. Et ut euidentius appareat quid tu dicas, qui 3 ego respondeam: al- uersali Ecclesia in fidei doctrina discordat.
terutras sententias vicaria nostrorum nominum positione distinguam. Nec ad omnia responsurus sum, quia spinis rosas interseris , albis , atque nigris coloribus phantasma tuum depingis, quaedam etiam dicis, quae nihil pertinent ad propositum qu sistionis. Compendio autem inquantum potero, operam dabo. In talibus e Dina naeniis nollem vitam de terere , si populum Dei antiquam permitteres pacem
geretur illud Breengarius , o qua pro fieri
Forem ineptis imi Ati undi. Hubertum L ANFR. Humbertum virum sui sere
ubi , ' ligiosum, fide Christiana & sanctissimis
operibus perseuerantissime decoratum, scientia diuinarum ac saecularium litterarum apprime, eruditum testantur omneS qui vel propria experietia eum nouerunt, vel ab aliis qui ipsum experti sunt,eius cognitionem acceperunt. Hunc non de
Burgundia, sed de Lotharingia sanctus
Leo Romam traduxit, ad praedicandum Siculis verbum Dei Archiepiscopum ordinauit: postea vero sancta Romana Ecclesia Praesulem sibi Cardinalem constituit. Quo in loco positus taliter vixit, taliter docuit: ut de fide vel doctrina ipsius nec saltem sinistrae suspicionis fama aliquando exorta sit. Huius rei testis est tota fere La- Euenitque tibi iusto Dei iudicio, ut qui
alios esse hqreticos astruere conaris, tui pse in haeresim deuolutus esse haereticuScon
uincari S. B E REN G. Anath Matiz. o omnem haeresim, praecipue eam quae astruere conatur panem, seminum, quae in alta i ponuntur, post consecrationem solummodo sacramenta esse , se non verum corpus Cbripi se sanguinem. LANFR. Principium huius tui iuris urandum propterea, ut opinor, hic non in seruisti: ut lectores tui putarent haec ver-D ba non esse tua, sed venerabilis Humberti Episcopi. Nec id iniuria. Nam quia haeretica esse pertinaciter probare contendis si manifeste tua diceres , manifeste teipsum haereticum comprobares. Sed nequis nescius Romani concili j indiscretam de negotio ferat sententiam: principium eius medium atque finem simul hic appo
Iso gerengarius indignus Diaconus Eccle-
jancti Maurici, Andegavensis cognoscens veram, Catholicam, est 'solicam fidem, anathematizo omnem haere , praecipue eam, de qua hae tenus infamatuc sum, quae a ruere L conatur panem est vinum, quae in altari ponantur, post consecrationem solummodo sacramentum , se non verum corpus, o sanguinem Domini nostri Iesu Christi esse , necpo se sensualiter in solo sacramento manibus Sacerdotum tractari, vel stangi, aut fidelium
dentibus alteri. Consentio autem sanctae Romana es Apostolic edi, se ore, es corde profiteor de sacramentis dominicae mensae eam dem tenere, quam Dominus , se venerabitis Papa Nicolaus, ct hac ancia Draudus autho-
300쪽
diuit , mihi ne sirma vii , sitic t panem ominum quis In altari ponuntar,post confecra tionem non foum sistramenthm , feci etiam merum Corpus, s San inem Domivi no fri
cramento, sed in Cerarate, manibus sacerdo
tum tractari , favi , defitim deκribtis alteri tirans per i an fam. es homo on Trinitatem, c per hὰ acrosancta Chrisi etiana gelia. Eos υero que, coκtra hac ciem υenerint, ctim dumta sns , o orsatoribtis sua aeterno anathsmate dignos esse pronuntio. αξο, sego ipse aliquando ahquid contra haeos Atare, aut praedicare praesumpsero risibiaceam cano
Ad haec Gregorij septimi icpore quum
in templo saluatoris de his sermo habere. rur , quorumdam tui similium stipatus agamine, erroris magister perseuerabas. Tum caelestis Patriis spiritu in animum instillan te reuersus, speratam veniam, apostolica
miseratione consecutus es,iurans eceaquq sequuntur. Ego ferengarias corde credo, o ore coκ D. teor panem GP vinum quaepontiniis in altari, iter mysteriam faer e orationis , o Sersa no
meram , propriam, viti, scutracem Carnem
o Sanguinem Iesis Chrisi Domini nostri , pus consecrationem Use υeram corpus chrisi, quod Aa m est ri Virgine, o quod
pro salute muκdi Atartim in ortice pependis,o quo sedet ad dexteram Patris:s oeeram san guinem Chrsi , qui de latere eius effusus est, non tansum per Annm es mirintemfacrament, ,sed in proprietate natur e , severitate fossaΘti e , sicut in hoc breui continetur Iego legi, os intest x tis. Sic credo e nec contra hanc dem miserius docebo, A me Detis
ad uti t, , - haec acra evan e a.
Postea praecepit idem Ponti sex tibi Be rengam ex authoritate Dei & sanctorum Apostolorum Petri & Pauli, ut de Corpo re & Sanguine Domini ulterius cum aliquo disputare non pra umeres, excepta causa reducendi ad hanc fidem eos qui per tuam doctrinam ab ea recesserant. Cum autem sub Nicolao venisses Romam, fretus iis qui plus impensis a te be- pDeficiis , quam ratione a te audita opem tibi promiserant : non ausus defensare quod antea senseras, postulasti Nicolaum Pontificem eiusque concilium, quatenus fidem quam teneri oporterer verbis tibi traderet, scriptura firmaret. Iniuncta est huius rei cura Humberto Episcopo. Itaque verba fi lei superius comprehen-1a scripsit, assensu omnium ad legendum, di confitendum tibi tradidit. Tu vero ad-
A quiescens accepisti, legisti confessus te ita
credere iureiurando confirmasti, tandem manu propria subscripsisti. Nicolaus Papa gaudens de conuerso ne tua, iusiurandum tuum scriptum misit per urbes Italiae, Galliae, Germaniae: ad quaecumque loca fama ruae prauitatis antea potuit peruenire. Vt sicut Ecclesie scandaligat; prius dolebant de te a verit te auerso , atque ita postea gauderent, gratiasque Deo agerent de reuerso atque conuerso. Cur ergo scriptum hoc magis asseribitur Huberto Episcopo quam tibi, B quam Nicolao Pontifici, quam eius concilio , quam denique omnibus Ecclesiis quae id cum debita reuerentia susceperur,& pro conuersione tua Deo gratias retulerunt Cur, inquam, nisi quia facilius persuades imperitis potuisse unum hominem errare; quam tot personas, tot Ecclesias ' Tibi vero si ascripsisses: cum ipsum destruere moliaris, periurum te esse astruere videris. Sed iam qualiter redar
lucet , , tenebrae eam noracomprehende
LANpλ. Hoc rechisiimh in te retorque ri potest. Lucet namque lux fidei in tenebris huius mundi, quantum per speculum,& enigma reuelante Deo possumus contueri; verum hanc lucem tenebrosa mens tua nequit comprehendere, despectis camteris putans se solam sapientem esse evanescens in cogitationibus suis stulta facta, apud Deum.
BERENG. Quia veritatis inimicus, τelit nolit veritatem asserat. LANFR. Parum videris attendere quid dicas, tantum ut seruum Dei illatis opprobriis in contemptum adducas. Assertorem veritatis , tam volentem, quam nolentem inimicum pariter consti tuis veritari S. Quisquis autem veritatem
asserit,aut volens aut nolens id agit. Nihil enim med ij poterit reperiri. Omnis igitur assertor Veritatis, te authore, inimicus est veritatis. Sed absit. Ipsa namque veritas assertores suos plurimum distanti nomine
in euangelio vocat dicens s Iam non dicam Ioanωos seruos ,sed amicos meos. Et alibi; Vos amici mei eritis. Falsum est ergo asserto φν frem veritatis tam Volentem, quam nolentem inimicum constituere veritatis. BEREN G. sicut Goliat proprio Burgunaeus ense depereat.
I ANFR. Tui moris est alios deprimere, te efferre, te iactare, de te magna sentire.