Alexikepus, seu auxiliaris hortus, extemporanea morborum remedia ex singulorum viridariis facile comparanda paucis proponens ... Ad haec, Dioclis Caristii Epistola ad Antigonum, de tuenda valetudine per hortensia

221쪽

tiam summe commendaui. Vnde Solon, ut Plutarchus scribit uxoribus praecipiebat ne irent cum maritis cubitu, nisi cydonium malum pilus degustassent Ma-cCratorum humor, stomachi atque alui fluxionibus opitulatur . Quae cruda in melle condiuntur, urinas proliciunt, me eorum naturam induit, adstringedi S conspissandi vim imbibens. Vae Ver urina.

cocta melle condiuntur, stomacho utilia machbi, rem

sunt,&gustui iucunda: sed costringendi et

vires deponunt Cruda in cataplasmate, aluum si fluat retinent, ventriculum si in vomitiones istin latur, vel ardore O- flagret,roborant ac firmant Simeon Setiin libro quem de cibariis scripsit, tradiccotonea in aedes parturientis perlata, vel ibi latentia,partum non solum remorari, sed dissicile ac laboriosum reddere. Quibus nihilomin'si sua gesstationis tepore crebrius usa fuerit, foetu pariet ingeniosum,ut ille id cadmonuit. Qu)od ad condituram cydoniorum attiacet, Quam V Adoniatiamin cydonitem a pellant,prae ma Odomas ansadmodum fiet ut id c Cain obiter adnotemus si apta cotonea Lab omnibus suis interancis repurgata, necnon In

222쪽

taleolas diuisa sed stuperstite pellicula

cute summa, quae valde est odorata in aqua, donec tabuerint, coquatur postea per linteum colata,ac violeter compres s CXcernantur: Z cum optimo saccharo

recoquantur. Quod dum fit, si adieceris selecti rhabarbari sussicientem puluere, habebis incomparabile cydoniatum, nodicam ad ciendam aluum d purgadum corpus valde idoneum, sed etiam ad roborandum hepar ventriculum, viscera omnia longe sane tutius&salubrius domat Pret ense quam eX Lugdunenn illo scammoneatoperui diagridiato cydonitesque cane peius,' ungue vitandum hortor 8 suadeo his qui suae valetudinis seduli custodes esse satagunt, ob saeuissima, periculosissima

symptomata,quibus utente saepenumero excruciari, mire excarnificari vidinaus, Vitae nonnunquam irreparabili iactura . Quod monuisse, sememinisse iuuabit Pulchrum est etiam ac multorum Quom dic experimentis confirmatum quod sequi-

tur Diuidatur cydonium, sublatis in-

doum,alus Craneis seminibus nimiru cum suis fol-t L,. liculis,impleatur partium cauitates, puleuam. uere optimi rhabarbari negligenter triti,

223쪽

ISTvel seminum cartam mundatorum Velagarici trochiscati aut alterili vel epithymi vel foliorum sennae orient vel alius

simplicis medicamenti purgantis, quale visum tibi fuerit deinde uniantur dictae

partes, papyro inuoluantur, diligatico quantur in clibano, vel foculo Absoluta coctione soluatur cydonium, aperiatur, abiectis medicamentis internis, pulpa manducetur Purgabit absque ulla noxa&molestia(imo vero purgando roborabit vetriculum, hepar,& corpus, ni Ue sum, eo,inqua,humore, quem immissum concoctum medicamentum vacuare aptum erit. Quod si diuersiae naturq&ta pol hia, cultatis medicam et incluseris, diuersos humores acuabis. Verum enim uero, si maiusculum erit cydonium, poteris dilatare seminum loculamenta ac cellulas, ut capaciores fiant cxcipiendis idoneis medicamentis, qualitate a docto medico tibi praescribenda Sed tutius est ut minusculo,ampliata,si opus fuerit, avitate, ut totum maducare possis Quyd fiet absq: ullo taedio ac nausea, si expertis credis qui mihi pro tam iucundo, salutari se

creto gratias immensas egerunt, quo te

224쪽

quoque participem, gratis facere visum tuit. Venio ad alia cydoniorum facultates. Si succubstringentium cotoneorum cum pari incilis rosace portione coxeris, Tosita, furum re tonsillas vel vitulam uaflammatam,

h; aut oris putrilagines licueris, illinc sum-

nisu sim naum auxilium experioris Addo quod g integrorum cotoneorum decoctio salubriter propinatur, infunditui aduersus tormina dc dysenteriam Crudorum suc-

Ida nae, re te cus doloribUS mammaru confert & deor ,fxt , coctum florum arboristo tu prohibet nes'. si ii 'huterus decidat aut foetum lubricum reddidat. Decoctio carnis et pulpae, edes de vulva prociduas coercet ac easdem ab inflammatione liberat. Sed in cydoniis versatum satis. Prunus ac iugi rue pus, cum auxiliis facultatibus diri que R. IIII. Prunorum T Ru No Ru differentiae apud nos esse, solent innumerae ac fere inexplicabilesti sed prima omnium laus Damascenis tribuitur a Damasco Syriae mole, ut scribit Galenus oriundis,& cognominatis, nobisque admodum familiaribus Secundas partes sibi vendicant, quae Pruni-

225쪽

dactyla vocantur, a digiti longitudine, ut prunissa rputo, dicta otiata fere specie,, carne E' admodum suaui. Habetur, nucibus in sita, quae faciem Sc succum adoptionis repraesentant, ab utroque parente Nuci pruna appellatur. Sed haec nihil ad me. dicas illorum facultates, praesidia . Pruna itaque, dulcia pr sertim, ex aqua mulsa,aut alia, decocta, si pradium inchoent, ventri molliendo ac mouedo sane quam sunt idonea: modo no illico supra earum assumptionem prandium sequatur, sed semihorula interponatur. Quae acidula sunt,postrema mensa apponi dcbent, ad

os ventriculi roborandum Folia arboris Icto', 'M--

in vino cocta, via ullam, gingiuas, tonsil i. talas fluxione laborantes, gargari Zatu Veloris collutione iuuant ac reprimul.Idem praestant sylvestrium prunorum resicca tae baccae dum maturuerunt. Quae si in austero vino coquantur, aluum sistunt, lutis, ea ac eius sedant tormina Gummi trunco ' in 'prunaceorum, prunorum adnascens, conglutinat, in vino potum calculos frangit lichenasque infantium ex aceto perunctum sanat, ut scribit Dioscorides

Sed tempestiuum est ut Ioan Mesuae au-

iiij

chenes.

226쪽

diamus, inedicet argute de prunorum facultatibus hunc in modum disserctem: Pruna aluum subducunt, alterant, sed alba,flaua, rubra, minus sunt medicame-tosa, quam nigra Quoru quae utrae sunt, hoc est dulcacida, alterant magis Dulcia largius soluunt, tam in utraque alterant de solutit, magis scilicet, minus Damascena armen utrunque,praeter cetera praestant, humida tamen potius quam sicca quae etiam in vetriculo promptiusquam sicca corrumpuntur. Omnia latrat,

leniunt, refrigerat, bilem educunt: Mob duo haec,biliosis tum febribus, tum morbis aliis sunt salubria stomacho nocent, QNomodo ac pauci sunt alimenti. Quia imbecilliter

soluunt,eis adduntur,praesertim infuso

ducem a. et cassia fasi Ula,manna, tamar Indi,violae

codit*. Ex horum carnibus coctis sit electariuna, in eade quae prius salubre. Porro si trucum Prunt arboris locis duobus, vel tribus,palmiunius interuallo,perforaveris,&immisso scamoneo lutaueris, pruna ob id purgantiora uadet. Hacte Pulchra ' Mesues. Haec sint pro coronide in aua gratiam aegrotatium. Si pruna passa modice cocta, tacdpuncta, in frigidam mei

227쪽

seris, tumere ac pulpa multum turgere videbis Idem etiam continget absque coctione, si passim pucta, biduo aqua frigida maceraueris. Quod suae passae, refructus ali etiam agnoscunt. Sed de iis fusius a nobis alibi scribendii propedie. Cerasia, ac eiusfructus,cum auxiliis Ofacultatibias tria que n. v.

CPECIoscssi Mochortensium arborum omnium fructus gignit Cerasus, varios, diuersosti quo fit ut diuersa quoque sortiantur nomina, quae hia cxplicare non admodum laboro, Otentus docere, quod Francis cerasi nomen seu 3, - .

ctus ille proprium sibi fecit,qui mediocri

rasi descris

arbore nascitur,pomo rotundulo ex bre ui pediculo dependente, S inter viren 'tia folia dum matu ruit,carbunculi modo eleganter rubcte cui caro multa, mollis,necnon succosa inest: soletq; sus eius maxime placere grato acore unde morosa aegro tantium palata mi e recreat,

ante quam ad unguem maturescat Diphilus Siphnius, arte medica aliquanto tempore post Hippocratem admodum

228쪽

2G2 ANTONII MIZAL DI

celebrisivixit enim aetate Lysimachi sti cessoris Alexandri de cerasis hunc in Cerasuirum modum scribit Ceras bonum succum creant sed parum alimenti subministrat: stomacho aestuanti grata sunt, descide auxiliantur sumpta in frigida, sed rubentia praestant, Milesia, quod urinam pellar. Haec illes cuius aeuum ideo proferre volui, ut refellatur error illorum qui cerasa a Cerasunte Potico municipio dicta contendunt V Lucullo,deuicto Mithridate, illinc in Italiam primum deportata. od videant Grammatici, quibus rem

eam discutiendam relinquo, ut tractent fabrilia fabri Redeo itaq; ad medica po-Venter, si mi huius auxilia. Quae dulcia sunt cerasa

si , - - , ventrem emolliunt ac mouent, que acieso, iussu, si da,vel pasta durant ac continent Eade,

restat, scida inquam, refrigerant adstringui: quo sit ut flauam bilem restinguant&iecinoris infarctus liberent. Gummi quod de arbore stillat, ex vino diluto sumptu, gutturis asperitates lenit, colorem cutis gratiorem reddit, oculis claritate adfert, veteri tussi medetur, lichenas infantium C aceto curat,& (quod utiliter experti sunt multi calculosis ex vino albo sum-

229쪽

me prodest Pene omisera quod memoratu dignit arbitror Aqua distillationis q'

cerasiorum no multo ante CX arbore de-eu.cerptorum,ui ignis mediocris excepta, si in os epileptici infundatur, quoties eum paroxysimo laborare oti gerit,inhibetur impetus morbi violetissimi. Res preciosa tata penumero probata a Ioane Manar do Ferraries medico praestatissimo. Pauca supersunt Inuenio apud autores, inquit Plinius, quod si quis matutino rosci da aliquot ceras cum suis nucleis deuo rarit,ei aluus in tantum leuatur, ut pedes morbo liberentur. Sunt qui aestuantes candent Sole, usque ad ruo a siccat. Alii

blando S temperato clibani calore idem Feroetida. assequutur eoque modo optime seruat ad sanorum aegrotantium usum. Morus acetim fue Zm, cum auxilis fa

scribit Plin. nouissima floret Morus, serotino germinatu se prodens, nec nisi exacto frigore unde arborum sipietissima nuncupatur,licet fatuae solidae nomen a Graemis, ita ' rhodici adepta sit.

230쪽

nanche, prasocatio, ambisa ita sit, diuula, oris putredo imbutare

Nororum natura.

meus. in

Succus solio rurn, aut radicis utilissimus est gargarigatu cotra cynanchem,ac praefocationem. Et folia ex aceto illita, ambustis medentur. Si quis aute acceperit

mororum semimaturorum Vnciam Vna, de rosarum siccarum tantundem,omniaque melle miscuerit, modice coxerit, cxpresserit, habebit salutare medicametum ad tonsillas, vitam inflammatione tentata, necno oris putri lasines ac vitia. Corticis succus vulnera glutinat. Quod

ad naturam pomorum istius arboris attinet,quae mora nuncupant,si matura fuerint,aluum soluiit ac lubricat: sed in ventriculo statim corrumpuntur. Humectat praeterea,ac modice refrigerant,nisi actu

frigida sumatur quod si no superueniat

alius cibus facile intumescunt. Immatura ventre fluentem retinent quae si Solo vel clibano calente siccata fuerint,&in puluerem trita, non solum obsoniis iucunda erunt, sed etiam coeliacis,& dysentericis summe proderunt valebuntque

aduersus ulcera quae pascendo serpunt. Sunt qui detes putridos, gingiuas colluant copuluere ex vino. Folia arboris trita, cum oleo illita, valet ad ambusta,