장음표시 사용
141쪽
nimis usitatae fastidio captum iri. Verum hoc iis prqcipue est observandum, qui vitam variam necessario agunt Varietas ciborum delectat: cavendum tamen, ne cibi diversa substantiae, diversarumque facultatum, ut crassi, tenues, facilis indissicilis coctionis , simul ingerantur: Cum , e Varietate tali, ciborum corruptio facile sequi eredatur Sed qui similitudinem aliquam inter se habent, ita ut ad eorum coctionem idem pene requiratur calor.
Sed secundum quosdam varietas illa parum obest , ubi cibi isti usta quantitate sumuntur mam quamvis sint
varii, alii tamen citius cocti , citius etiam ingrediuntur vasa astrica, & mesaraica qui vero sunt difficilioris coctionis, diutius etiam in ventriculo haerent. Neque enim verum est, quod Munt, quod omnes cibi tam diu invetriculo haereat, donec omnes simul cocti fuerint; quod cita per Cibos refocillatione satis liquet. Ciborum quantitas est sumenda, quς vires instaurare,& ventriculum non gravare potest quae tamen non ex ponderet numero est metienda sed ex alimenti natura &corporis constitutione, ac vitae genere dc denique ex anni tempore, &aeris temperie.
Nam cibi coctu dissiciles, majori copia ingesti, plus nocent, quam cibi facilioris coctionis de deinde suaviores cibi facilius superantur, quam insuaves ventriculus
alius plus appetit, alius plus coquit Tutissimum tamen est Hippocratis consilium, dicentis, quod sanitatis studiusit, non satiari cibo , impigrum esse ad laborem recte Avicenna monet, cum reliquiis famis a mensa es e suragendum quae tamen paulo post facile per se sedentur. Qui in otio degunt, minus Conquunt, atque idcirco
142쪽
11s FuNDAMENTA Cap. VII. paucioribus uti debent cibis pluribus, qui labore eXer
Hyeme plus edendum bibendum autem parcius:
contrarium fiatς state. Si quis more pravo vel ciborum oblectamentis hic peccaverit, is inedia , vel victu parciore , somno, quiete, vomitu, id corrigat atque ideo non inutile est semel in se ptimana coenam omittere , vel parcissimam sumere. Saluberrimum est, ut homo mediς aetatis,bene temperatus et qui sui juris est, bis de die cibum sumat , modo ventriculum nimio cibo non gravet. Tempus autem quod prandium Coenam intercedit, si brevius illo, quod est inter coenam prandium. Si quis parcius frugalius prandeat , icut antiqui solebant, coena sit liberalior:si vero nostros mores con suetudinem sequamur, liberalius prandebimus; quoniaam cibum brevi isto tempore , quod est inter prandium d coenam , fatis exacte Concoquere distribuere non possumus. Hinc omnino parcius coenandum alias enim inquietam noctem haberemus mane cruditati
Sumenda autem sunt illa doco , quae alvum emolliunt, Iubricam reddo 'γ' concoquuntur descendunt e velit Napuntur. His subjungenda suntatri U dc quae minus facile coquuntur, tardi s desce Se melio
Potus it cerevisia bene de*cata, ex bono frumento hordeo,&similibus cocta,ri bene fermentata ratem vi num, quod varium est, S idcirco ratione temperamoti, a
143쪽
Cap. VII. A. 127liarumque circumstantiarum corporis, diversimode est
Moderatus vero sit horum , aliorumque his cognato rum potuum usus is enim corpus humectat, fovet d roborat, coctionem distributionemque ciborum juvat, urinam movet, corpusque calefacit , adversus senile frigus&siccitatem est remedium , somnum concilia , bilis a-Crimoniam temperat , mentem exhilarat , placidosque mores emcit immoderatus vero calorem nativum Obruit , dum crudosa pravos humores cumulat , quo etiam mentis operationes perturbantur.
Commodissime bibitur inter edendum : hoc enim ad coctionem distributionem cibi plurimum facit. ejuno ventriculo qui sumitur potus, Caput&nervos tentat: post cibum sumptus coctionem turbat. Si tamen Cibus non facile descendat,aliquid bibere post sumptum cibum utile est Medici etiam jubent potum vitare tempore somni. Imprimis vero post exercitia vel balnea subitus frigidus potus est vitandus. Praestat potum partiri, quam simul atque affatim haurire ne fluctuationes in ventriculo oriantur. Animi affectus vehemei' res sunt fugiendi S mode
Motis corpbris multum etiam conduc intum attenuetvi distribuat, ac excremes se Vi t.
Sanis; ibui conveniunt deambulatio, frictio,in similes exercitationes moderata .
Gracilioribus corporibus moderatior robustioribus validior motus est convenientior Consuetudinis ta
144쪽
D F Cap. VII. mcn hic maxime est habenda ratio , juxta illud Hippo eratis a Aphor. 49 Quotidianis laboribus assueti, etsi simi invalidi senes, insuetis, quavis robustis, juvenibus, facilius assueta ferunt exercitia. Quia frequenti illo labore musculi , qui isti operi inserviunt, duriores eVaserunt, quodammodo occalluerunt, quo ex tension inter laborandum necessaria, nullus in assuetis sit dolor, nec spiritus immissi ita facile dissipantur, ut fit in illis, qui isti labori non sunt assueti. Estate brevior levior sit exercitatio : hyeme vero
major, diuturnior. Eois e corpus exerceatur , donec color floridus appareat , Corpus aliquo modo intumescat, sudorema, nare incipiat. Motus corporis instituendus, ubi in ventriculo Je- pate coctio est absoluta atque ideo exercitiis commodissimum tempus est matutinum excretis tamen prius alvi 5 vesic ς excrementiS.
Exercitatio sub sole corpus plurimum calefacit, humo' resque fundit atque ideo iis quibus est caput debile aut
plenum, magnopere est noxia EXcercitatio vero quae in umbra fit, est tutior. Quies non minus, quam motus, ad finitatem conservandam est necessaria haec enim lassitudinis est remedium , vires lapsas restaurat; ideoque alternis vicibus motus&quies se mutuo excipiant.
Somnovi vigiliis, cum sint modi quidam motus 5 quietis, etiam tribuendum est suum tempus quod isti aptissimum est nocturnum. Mox autem a cibo non est dormiendum , sed una atque
145쪽
tis repletur. Diurnus somnus, ob eandem causam, dicitur esse noxius. Si quis tamen lassitudinem contraxeris, aut noctem insomnem inquietam duxerit, de die aliquamdiu somno indulgere lices prccipue senibus, qui raro totas noctes dormiunt. Dormiendum autem , donec cibus in ventriculo dchepat sit concoctus , spiritusque absumpti sint reparati: quod spatium in omnibus non est aequales, ob diversam
Corporis temperiem vitae diversitatem. Brevius, quam sex horarum, vix sussicit ultra autem novem horas somnus lx extendendus. plerumque septem horae sussi
Dormiendum cruribus arachiis modice curvatis, capite nonnihil elevato, super alterutrum latus . Cum supinus S pronus decubitus, nimia vasoru pressione, noceat. Et primo decumbendum in latere dextro, deinde
sinistro; ut coctio ventriculi ab hepate adjuvetur , nec ab illo nimis prematur non sub dio vel radiis Lunae , sed
fenestris clausis; in cubiculo non foetente, lecto molli, .ad aeris frigiditatem dc nimium calorem arcendum accommodo Caput nimiis tegumentis in somno non est involvendum ne nimis copiosae, crassae partes ex vasis in cerebrum a nimio calore exhalent,&postea condensati catharros gignant. Vigiliae post somnum sint moderatae nimia enim Corpus exsiccant, cruditates pariunt, sensus obtundunt, aliasque actiones laedunt. EXcrementa, in corpore genita sunt excernenda ne R noxam
146쪽
Ad excretiones referuntur balneae, quae apud quasdarationes usurpantur. Hae ad sanitatem tuendam etiam multum faciunt, si recte instituantur cibo scilicet cocto, de distributo in Pante fatigationem relinquantur. Abalneo neque est bibendum , nec edendum, antequam caliditas balnei exspiraverit. Ad balnea possunt referri lotiones capitis, quae poros cutis aperiunt,' vapores discutiunt. Hae in catharrisi doloribus capitis non sunt adhibendiς, nisi corpore optime purgato : nam lotionibus plures vapores tumores in cerebrum affluunt, propter earum calorem deinde facile sit , ut per poros his apertos frigidus aer facilius caput ingrediatur , ibique
humores mox defluxu ros condenset. Fiant autem mane, vel hora una ante Coenam. lotione caput linteis tepidis exsiccetur; ne capillorum humiditate refrigerat pori claudantur deinde noxa
Lotio pedum non tantum ad sordes abluendas valet: sed etiam ad humores a capit , 5 reliquis corporis partibus,
Danda autem opera, ut mox a somno faeces alvi ejiciantur quod ut commodius fiat, mane sella adeunda, etiamsi nullus excernendi sit stimulus , ut spiritus ad intestina, evacuationis facienda gratia, assi uereas uescant.
Si alvus non respondeat mollienda est uvis passis , jure galli, decocto borraginis, malvae, branc ursiinae , prunis sex aut septem in jure sol sennae decoctis , prima mensa vel paulo ante cibum sumptis. Tertiae
147쪽
Cap. VII. A. IN Tertiae coctionis dictae excrementa quotidiano Xercitio ex habitu corporis expellenda caput pectendum os aqua abluendum; aures, nares , palatum X purgandum oculi, faciesque tota frigida aqua abluenda : Orpusque imprimis brachia S crura fricanda ea si quid, quod facile feri potest , in horum usu peccetur, postero
die hoc contrarii suo emendetur. Hygie ina, curans sanitatem senilem, Geronomica VO Regi encatur Secundum hanc siccitas, frigiditas corporis δεμ η pr cavenda est,i calor nativus confirmandus atque ideo aer huic aetati convenit calidior, humidior qui nisi sit per se talis arte est conciliandus , idque praecipue autumno de hyeme , quae maxime infesta est senibus. Alimentum sit etiam calidum S humidum riuod est boni succi, facile concoquitur his contraria senibus
De quantitate etiam alimentorum in dies est aliquid detrahendum; senesque potius partitis vicibus , quam confertim sunt nutriendi , ter scit in die jentaculo,
Potus ipsis convenientissimus est vinum generosum, medium aetate quod moderata quantitate sumendum. Vina crassa, quae obstructiones pariunt, aut vim astrinagendi habent aut urinas intercipiunt, his non conveniunt Utile etiam est ipsis hydrome bene defaecatum. Somnus conducit senibus longior;& si vigiliae sint molestae, somnus concilietur amigdalis dulcibus , lactuca cocta cum faccharo, in ultima mensa sumpta , lotione pedum somnifera. Animi pathemata fugiant vehementiora, ct honestis Ris oble-
148쪽
I 33 Cap. VII. oblectamentis animum&Corpus recreent. Curandum etiam est senibus , ut excrementa recte eX cernantur Litaque si alvus sit ad si rict a cibis emollientibus, vel melle rosaceo solutivo, vel prunis aut passulis laxativis ea laxanda . Vehementiora vero Magis medicamentosa senibus non sunt danda. Atque hςc de Diateretica aetatum equitur sanitatis accuratae, deflectentis. Acchi rate sani conservent sanitatem diaeta accurate moderata temperata. Calida vero corpora vitent acrem cibum calidum; potus sit copiosus cerevisia potius, quam in uino Xercitium sit moderatum iugiant iram , meditationes nimias, longas vigilias. Calida 3 sicca vitent usum siccantium ut aeris con stitutiones calidaset,siccas, item exercitia vehementiora. Si humiditas calori conjungatur, illa quidem constitutio corporis est conservandaci quia naturae est convenientior in lapsu temporis sponte Corrigitur et cavendutamen, ne quid amplius calori si humoris accedat , pluredo excitetur; ideoque aer nimis calidus S humidus hic est vitandus cibi exhibeantur tui vim attenuandi habent, bene concoquantur. Exercitiis excrementa ita discutiantur, ut tamen partes solidς non siccentur. Excrementa alvi& vesicae lubere eX cernantur reliqua omnia sint moderata. Frigido temperamento praediti cibis nutriantur cali dic in aere degant calidos Venus his convenit rara; exercitiis utantur, qu ς calorem excitare possunt.
Corpus si frigiduini humidum fuerit , frigiditas erit
149쪽
emendanda, humiditas conservanda exercitio moderato, Xcrementis tempestive evacuandis, aliisque rebus diaeteticis. Constitutio frigida S sicca calefaciendari humectanda cibis calidis &humidis exercitia sint moderata, calorem tantum excitantia somnus longior balnea aquae dulcis frequentia;vestimenta calefacientia dc villosa Venus nulla. Quibus textura corporis est rara , iis convenit Xercitatio, hilaritas, Venus moderatari nutrimentum coractu facile ac lentoris expersa vestimenta fatis crassa , cex panno denso vel pellibus confecta. Quibus corpus est densum, exercitatio sit major alimentum substantie tenuioris, quam in corpore raro. Prophylactica jam sequitur qua sanitas vacillans amor Prophia bis praeservatur. Estque vacillantis decidentiae , vel αἰ β
Vacillantes decidentiae quod attinet, iis silethora H Deririn cacochymia potissimum morbi imminent utraque ergo tollenda intemperies tamen, siqua adsit, non est negligenda. Quod si proclivitas in morbos sit minor, quiete N abstinentia hoc poterit praestari; sin vero sit major, venae sectio& purgatio erunt adhibendae est Dim haec Prophylactica inco finio curationis Therapeuticae posita. Vernum autem tempus ad hanc est commodissimum commodum tamen est humorem melancholicum seu
atrum sub autumno evacuare. Aloes usus, ex multorum sententia, ad sanitatis conservationem morborumq; praecautionem plurimum hic etiam facit, cujus pitula una vel altera magnitudine avel' 3 lanae
150쪽
I3 FuNDAMENTA Cap. VII lanae semihora ante pastum saepe exhibetur; cum excrementa alvi leniter educat, ac putredini corruptionique resistat. oderatus tamen ejus sit usui praesertim is, qui haemorrhoidibus sunt obnoxii. o ibat In vacillantium convalescentiae Curatione laboran dum primo , ne rursus in morbos incidant di deinde, ut cito pristinς sanitati restituantur. Itaque cacochymiae reliquiae, in ipsis superstites , sensim sunt tollendae partes principes roborandae. in nullae supersint , corpus diligenter est reficiendum alimentis humidis, eupeptis, boni succi; quales sunt vitella ovorum , juscula cum pane, pulli gallinacei, pisces saxatiles , caro haedma , vitulina, vervecina Concoctio juvanda somno i ventriculus corroborandus inunctionibus fomentis. Moderatae sint deambulationes S frictiones ; aliaque usurpentur , quae imbecillitatem reliquam tollunt ea fugiantur , quae intemperiem praecedentem revocare
Atque haec breviter de Hygie in dicta sunt. T. VIII. De Remediu. Ibe V V Herapeutica est curatio, qua conveniente remedii
Remediam. Remedium est, quicquid contraria agendi vi morbum impugnare est aptum. /t Illud autem vel immediate morbum adoritur , ut cum medate ex. gr. remedium calidum adhibetur ad frigida inteperie a b ' curandam : Vel illum mediate aggreditur, uti fit in cuiae, . ratione