장음표시 사용
121쪽
Cap. VI. co. IOSjor languor, excrementa inordinate, variis coloribus saepe exeuntia, facieiri totius corporis color ac habitus
Propria signa ea cochymiae sunt vel pituitosae, vel biliosae, vel melancholicae, vel atrςbilaris, vel serosae item
vel crudae, vel coctς. Pituito is, e quide dulcis, signa sunt causae, quae ad pitu Signa cacoit generatione faciunt ut temperies corporis rigida Mo
humida, senectus, vita otiosa, victus humidus, ingluvies, hyems, urinae supressio. Item actiones lentiς tor pidae, segnes, motus tardus, sensus stupidiores, ingentu tardius, somnoletia, di somnus profundus sitem insomnia de pluviis, aquis, nivibus,grandine glacie, submersione mores
in hac sunt insulsit, non faciles ad iram pulsus est tardus, rarus, parvus , mollis: a siti nulla molestia , fames est languidior Morbi saepe adsunt humidi, frigidi, diuturni Excrementa plurima rejiciuntur pituitosa , salivae est abundantia. Urina est alba , pallida nunc tenuis, nunc crassa, turbida. Alvi excrementa sunt cruda pituitosa Totum corpus est album, crassum, molle, ad tactum frigidius Calefacientia, siccantia,&pituitam evacuantia prosunt facile ferunt jejunium nocent refrigerantia, humectantia, in crassantia, quae pituitam retinent augent. Si pituita adsit acida, omnia ista signa tua vehementiora appetitus tamen saepe magnus est cibi , qui male
Salsa pituita cognoscitur ex causis praeeedentibus, pituitam saliam generare aptis. Item si adsit sitis, sapor falsus, mordicatio, scabies,&ahi culane affectus pru-
122쪽
Io in Cap.VI. riginosii. Iuvant, quos alse dinem temperant e nocent, quae nimis siccant,vi calefaciunt. Bilis peccans cognoscitur, si antecesserint causae corporis dispositio, quς ad generationem bilis faciunt; ut costitutio corporis calida, sicca, aetas juvenilis,aestas, alimenta calida, acria, inedia, nimia exercitatio , suppressa bilis evacuatio. Item si homo sit vigil somniet de igni, tonitru , fulgure, litibus si sit agilis in motu,&
consiliis praeceps facile irascaturi pulsus sit vehemens, Velox, frequens, durus. Si coctio depravetur in nido rosam cruditatem appetitus potus, quam cibi sit major Morbi amigant calidi, sicci qui velocem habent motum, & symptomata a bile orta ; si urina sit flava splendida, excrementa alvi sint bile tinctes corporis habitus sit siccus, gracilis, ocrem calorem prae se ferat, corporis color sit flavus. Iuvent frigida: humida, acida, de bilem evacuantia. oceant calida sicca, ut jejunium. Melancholiae abundantis signa sunt causaevi dispositiones antecedentesci ut intemperies corporis frigidai sicca,tristitia, curae, autumnus, alimenta cras a, obstructio lienis haemorrhoidum suppressio. Estecta quod attinet, ii in quibus hic succus abundat , sunt taciturni, cogitabundi, stabiles , interdum partinaces , tardi ad iram, sed dissiculter placabiles somnus ipsis est turbulentus, saepe cum horrendis insomniis . sunt etiam moesti,4 meticulosi,sine manifesta causa pulsus eorum est tardus ac subdurus colorem habent lividum, fuscum, subnigrum quidarii eorum cibum& Venerem immode ratius appetunt , non tam a spiritibus , circa genitalia
123쪽
Cap. VI. A. Iorabundantibus, quam cogitatione rei venereae incitati. Urinam mingunt copiosam Λ, si nihil melancholia una excernatur , urina ipsorum est tenuisis alba si vero aliquid melancho hae una excernantes, habent urinam
crastam, nigram sudores quoque ipsis in somno sunt copiosi. Hς morrhoides ipsis fluunt,vel supprimunturῖ
flatus in corpore habent copiosos ructus acidosci habitum corporis macilentum , asperu durum colorem lividum i interdum patiuntur tumores: durities splenis obnoxii etia sunt varicibus,& aliis morbis melancholicis. Atra bilis habet mixta signa flavae bilis N melancholiae Atraebita&apparent quidem melancholiqindicia, sed cum manifestis caliditatis, fervoris signis conjuncta inde ex ea
oriuntur mania, cancer , elephantiassis , scabies maligna, S similes affectus. Serosorum humorum abundantia Cognoscitur non si Sero .lum ex causis prete cedentibus, ut ventriculo frigido,jecore aut liene obs ructo vel duro, alimentis humid si , lenectute, hyeme, suppressione urinae vel sudoris sed etiam ex
corporis habitu subhumido pallido, urina cruda aquosa, pulsu debili clanguido.
Cacochymiae cruda signa fere cum signisca cochymiae crudis. generalibus conveniunt adest enim lassitudo spontatanea sensuum hebetudo, inertia , somni inquieti molesti capitis oculorumq, gravedo, totius corporis hic& illic punctiones, membrorum torpores, crurum gravitates , genuum debilitates, horror, caloris frigorisque viciscitudo dolores varii in membris,jactationes, inquietudines, anxietates, pulsus inaequales, urinae inconstantes, excreta omnia inordinateri intempestive prodeun-
124쪽
tia foetores, colores pravi, tum in facie, tum in toto corpore, tum in ipsiis excrementis mu quo vehementiora fuerint, a statu naturali remotiora , tanto majo renaici deteriorem cruditatem arguunt. q. . Cacochymiam coctam indicant symptomata Omnia, Cum ratione S perseveranter mitescentiari facilior tolerantia- pulsus S excrementorum major indies , cum sanorum eXcrementis, similitudo.
Motus vitium habent humores, qui turgescentia peceant, aut immodice in partem aliquam ruunt. Hume Vm urgentis humoris indicia sunt calori aestus conti- S ' μ' uus , sed quicum fugace frigore aliquando permutatur prurigines, doloresque varii S vagi, anxietates , nauseae, leves lipo thymi es respiratio impeditior : pulsus celer frequens, 5 valde inaequalis Sertigines , splendores.
Interdum obscurationes oculorum, tremores labiorum,
oscitationes, pandiculationes, horripilationes , lassitudines, difficiles tolerantiae , actationes crebrae , somni turbulenti, sudatiunculae, sanguinis per uterum vel nares stillicidium tistis Dis immodice in partem aliquam ruat humor dolor:
Mentium tumor in parte, magis magisque increscens, observatur. Excrementoriam signa praecipue indicant vel calculu, vel vermes,vel pus, Vel saniem, vel flatus. digna cal Calculi signa. praeter causas, que sunt cibi salsi visi
id , quae, vina , partibus lapidescentibus prς dita,
corporis motus chementior, Venus immoderatari sunt
etiam dolores partium gravativi perforativi, S uicin rum saepe stupores, in excretis impedimenta , aut aliud vitium ab obstructione oriri solitum.
125쪽
Cap. VI. Io 'Vermium signa sunt cauta, ut humorum cruditas, Vermium. putredo , ex ingluvie crapula vel otio ortae in haec effecta, nempe alvi fluor, tormina, oculorum suffusio, paulo faciei, narium pruritus , dentium stridor , tussicula sicca, respiratio dissicilis , labii tremor, rosiones ventri culi, lipo thymiae, pravorum appetitus, nausea, Omitus, oris faetor, ventris inflatio, durities, febris inordinata, somni inquietiri terrifici, motus convulsivi vi tremo
Puris signa sunt causae ut sanguinis extra vasa effusio Purii, vehementior inflammatio, vulnus, ulcus, caro contusa:&haec effecta, caloris j doloris , pulsationis, febris aliorum accidentium remissio , tumoris in uoronem subflatio; a pressione digitorum, si tangi locus potest, fluctuantis velut humoris inundatio vi punctiones aliquando subitaneae, velut ab acu. Saniem tum solis sensibus tum ex causis, tum ex ef Samei. fectis agnoscimus. Flatus si peste produnt causis, nempe cruditate , Ob Hatuum. structionemesenterii 5 vasorum astricorum, ventriculo frigido humido, cibis flatu lentis, crapula, ingluvie: item effect is, ut rugitibus4 fluctuationibus in intestinis hypochondriis , item ex doloribus tensivis , sine gravit te, Vagis, qui cito oriuntur, cito desinunt. Adsunt praeterea auri utinnitu si sonitus, partium corporis palpitationes, ructus, alvi crepitus, urinae saepe spumosae. inter causas morbi fortuitas venenum in corpore eXi Heneni.
stens numerari potest Hausti veneni indicia sunt, si alicui, alias sano, post cibum vel potum morsus percipiatur inventriculo intestinis at i profluvium vel vomi- s tus
126쪽
ito NTA Cap. VI. this oriatur; color intra sex horas fiat auriginosus , de maculosus ii extrema Corporis frigure occupentur, syncope superveniat, item palpitatio cordis es tumor. Si quis ab animali venenato sit morsus, vel sputo, vel aculeo sit li; sus, pars laesa emoritur , putrescit , inflammatur, atque intumescit, dolor adest magnus , aliaque jam dicta symptomata.
Absoluta Diagno sici progrediendum ad Prognosin qu est Cognitio pathologica, qua futura , quae aegro
accident, pr noscimuS. Tria autem in aegro praecipue sunt praenoscenda Me dico. Eventus morbi, Tempus, ejus Modus. Cognoscitur autem eventus morbi ex collatione virium aegrii morbi. Utraeque itaque sunt investigandae perpendendae.
Virtutis robustae s debilis aegri signa petuntur a causis Proxima roboris naturae causa est naturalis partium & quidem precipue principum, ac in his imprimis aliturae inservientium , dispositio. qc igitur quanto tem periei de conformationi partium naturali propior est , eo virtutem firmiorem significat quo ab iis remotior eo
debiliorem Maxime tamen a temperie naturali robur pendet; multi enim Conformationis morbis laborante sunt longaevi, ut apparetis multis Claudis. Caecis,&c. Ad temperiem naturalem referuntur aetas, sexus.
Masculi enim Juvenes sunt bustiores foemini; Uenes, debiliores. Remota causae roboris uni, quae assumuntur geruntur, adhibentur,eXCernuntur, retinentur. Haec enim omnia si moderata fuerint, virium robur:
127쪽
Cap. VI. C A. III si immoderata, imbecillitatem indicant. Effectus sunt actiones naturalesa animales meXCreta secundum quantitatem , qualitatem , cxcernendi modum considerataci item qualitates corporis mutatae. Quo hqc magis secundum naturam fuerint, tanto Vires aegri fortiores notant; quo magis a naturae modo recesserint,tanto imbecilliores ipsa significant. Morbi vis deprehenditur ex rebus naturalibus, non 'naturalibus , pr ternaturalibus. Per res naturales intelligimus temperamentum, aetatem, habitum cor poris,M consuetudinem. Inter res nonnaturales potiores sunt anni constitutiones tempora , coeli Constitutio & victus ratio, tum praesens, tum praeterita. Res praeternaturales , ex quibus robur morbi nosse itur , vel sunt accidentia, vel circumstantie illius essentiam consequentes ut puta morbi compositio, invadendi aut exacerbandi modus, magnitudo , mos, motus, aut tempora ivel causae morbificae; vel partes affectae; sed imprimis sunt symptomata in actionibus laesiis, immoderatione excretorum, qualitatibus corporis immutatis. Quo licc omnia magis vel minus naturam impugnat, vel eam a naturali statu recessisse significant, eo majorum vel minorum morbi virium stant indicia. Quo autem gri vires erunt fortiores , morbi debiliores, eo certius d facilius evadet gerri quanto vero plus praevalebit morbus, tanto certius citius aeger succumbet, vel morbus in longum producetur , aut in pejorem mutabitur. Et quo magis vires aegri d morbi sunt pares eo magis dubia est salus.
Temporis eventus praenotio consistit in praenoscen-
128쪽
III. FuNDAMENTA Cap. VI.da duratione morbi, longa, vel brevi idque cognoscit ut ex solo motu ipsius morbi. Qui enim citius moventur, maturius ad finem perveniunt; longiores sunt, qui tardius progrediuntur. Quo autem hic motus magis vel minus cognoscitur accurate , tanto magis vel minus definite longitudo vel brevitas morbi praenoscitur. Motus morbi innotescit ex ejus constitutione , causis estectiS. Constitutio morbi consistit in ejus specie , magnitudine, more, vel quo Cunque accidente alio essentiam ejus consequentes item ex parte astecta Sic apoplexia, angina, febris diaria, ex specie sua matura sunt morbi breve i hydrops, tabes , quartana febris, sunt morbi longi. Inter morbi accidentia maxime observanda est proportio accessionum inter se, in morbis illis, qui periodos&accessiones habent, in quibus spectantur earum magnitudo, motus, tempus, modus, quo solvuntur idq; Vel per excretionem, vel sine ea item cum, vel sine integritate. Si enim posterior accessio priore multo longiori vehementior sit, citiusque recurrat, velocissime ad statum& terminum tendit: similiter si accessio quaevis sua particularia tempora vel qcissime S vehementissime percurrat. Si contriarium fiat , longus morbus est futurus.
Partes affectae si densiores, frigidiores, nervosae, otiosae fuerint, indicant morbos longos e contra, si fuerint molles , calidiores, d rariores, morbi significantur breves. Causae morborum etiam longitudinis vel brevitatis notas exhibent: nam morbii bile, sanguine, de spiritu sunt
129쪽
Cap. VI. A. III sunt breves ab atra bile, pituita crastis viscidis,& multis humoribus, longi morbi solent oriri. Huc referenda signa, quae abitate, sexu, consuetudine, anni tempore coeli statu, vitae conditione, rimilibus petuntur haec enim humores certos gignunt. Hinc morbi in juvenibus4 aestate sunt breves contra longi in senibus, autumno. Effecta morborum , quae motum eorum indicant, sunt juvantia, qdentia, lympio mata. Iuvantia laedentia quod attinet, morbi, qui parvis remediis juvantur , morbos notant breves qui vero ab omnibus remediis laeduntur, aut a paucis juVan tur, vel occidunt, vel non nisi longo tempore sanantur. Symplomata si vehemeteri cito augeantur si statim extremi labores, vigor adsint, brevisac velox erit morbus contra morbus erit tardusa longus , si tardus vigor
sit futurus, si diu similia appareant symptomata. Symplomata actionum i sarum quanto minus a statu
naturali recedunt, tanto brevior erit ad sanitatem reditus. Quo vehementiora fuerint, vel brevior erit via ad mortem, vel longior ad sanitatem. Coctiones quanto citius apparent , tanto breviorem nunciant morbum longiorem, si tardius conspiciantur.
Ut autem concoctio solutionem morbi brevi futuram,&certam salutem ostendere possit, debetes. vera, non simulata, Continua,& universalis.
Simplices corporisassectus, quanto minus a statunaturali recedunt, tanto breviorem morbum per se nunciant si contra,longiorem.
Tertium, quod a medico praenosci debet, est modus, quo
130쪽
iI4 Cap. VI quo ad salutem vel mortem perveniet morbus. Is sit vel per solutionem, vel per commutatio nem. Solvi morbus dicitur, cum ille integre finitur. Id vero fit vel subito, vel lente. Quς lente fit morbi conversio ad salutem, solutio simpliciter dicitur; quae ad mortem, arasinus. Utrumqῖ fit in morbis , qui quadraginta dies excurrunt. Solutio fit vel manifeste,vel obscure. Subita morbi conversio proprie risis appellatur: quae
est subita repentina in morbo mutatio, cum magna corporis perturbatione, ab humorum alio ruentium vehementi motu orta. Hanc ex certamine naturae cum morbo excitari volunt. Verum ea revera a sola humorum rarefactione, effervescentia, eorumq; situ originem ducit. Hinc enim vehementer illi in corpore agitantur,i per varias partes
Crisis est vel perfecta, vel imperfecta. Perfecta est, qua aeger a morbo perfecte liberatur. I perfecta, qua imperfecte. Perfecta est vel salutaris, vel lethalis. Crisin perfectam salutarem cognosci volunt, . quod signis coctionis fuerit indicataci . sit manifesta per excretionem vel absces umci . die critico fiat sit fida, ita ut nihil reliquiarum supersit sit tuta , sine periculosis symptomatis, atque Cum aegri tolerantia: 6. sit conveniens morbo aegrotantis naturae.
Crisis perfecta lethalis cognoscitur ex signis contrariis. Imperfecta crisis vel est ad melius, vel ad deterius. Crisis fit vel per excretione,vel trassatione seu abscessu Crisis