장음표시 사용
421쪽
proprietatis Xaminatio, jude saecularis erit competens, et coram eo poterit causa inpediri, quia temporalis censetur subdit tamen Verum si diligenter examinaverimus rationes et auctoritates, quibus haec secunda conclusio probari solet, plane manifestum siet, non esse satis certam nec tutam, imo prorsus omni legum et canonum, quibus standum est, auxilio destitutam. Est enim
regula Iuris Pontilicii, quae dictat, causas ecclesiasticas tractandas et Xaminandas fore apud judices ecclesiasticos, non apud saeculares, c. 2 de judic. cclesiasticas autem causas intelligo non de rebus temporalibus celesiarum, sed de rebus spiritualibus Helesiarum, et de his, quae
quasi spiritualia censentur, et constat, causam po88eSS0rium
etiam simplicem, et indistinete diei ecclesiasticam, ut probari et deduci poterit ex textu in Clement unica de
causa p0SSe88. et propriet. et in Clement unica de seque8t. 088e88. et fructuum, et ideo falsam esse censeo secundam conclusionem. Verum de causis c0nnexis cum
spiritualibus tale disserit Benedictus XIV de Syn0d Dioec. lib. X cap. 9 et Auctor C0mmentarii de finibus utriusque
p0testatis. Qu0d ver ad causas criminales attinet, praep0nendum est crimina dividi in ecclesiastica, civilia, et mixta. Ecclesiastica sunt, quae fidem aut Religionem directe laedunt, qualia sunt ap0stasia, haeresis, SchiSma, Sim0nia, et hujus generis alia Civilia sunt, quae directe laedunt rempublicam, ut h0micidium sui uim peculatus, et similia. Denique mixta sunt, quae Religi0ni et reipublicae n0cent, Veluti adulteriunt, c0ncubinatus, s0rtilegia, et hujusm0dialia.
422쪽
248 in. n. c. II. DE REBLA ECCL POTEST SUBJECTIS
Causas de criminibus ecclesiasticis s0lus judex ecclesiasticus etiam c0ntra latc0s 0gn0scit et judicat; siquidem judicium est de re spirituali, seu de crimine, quod c0ntra fidem, aut Religionem patratum est Civilia crimina judex laicus contra latc0s cognoscit, S0ntesque justis debilisque p0enis c0ercet Crimina mixta, tum Ecclesiae, tum civilis reipublicae judici et coercitioni bnoxia sunt;
ita tamen ut inter utrumque serum, si laicus fuerit reus, sit locus praeventioni, ut nimirum causa ab eo sero noscatur, qu0d alterum praevenit, Sive primum actum judicialem exerciti t. Sunt tamen qui existimant, primum illud causa ruingenus, quod crimina ecclesiastica respicit, inter causas mixtas recensendum esse ideo quod haeresis, schisma, et alia id genus crimina, n0n modo celesiae, Verum etiam reipublicae n0cent in eaque sententia suisse videtur
Natalis Alexander, dum ist. Eccl. saec. IV cap.
scripsit, causas mixtas esse, cum non Ecclesiae solum,
sed reipublico pax et tranquillitas in discrimen vocatur. Jam vero si hujusmodi causae vocentur mixtae ratione effectus, qualenus ecclesiasticam, et civilem s0cietatem 0ssendunt, ita ut tum Ecclesiae, tum reipublicae vehementer intersit communi saluti prospicere, 0n quidem replignabimus, imo etiam salebimur, ad ea crimina coercenda nihil esse aptius et essicacius conspirali 0ne et conc0rdia utriusque societatis. Si ver mixtae dicati tur ratione competentiae, ita scilicet ut competat 0n modo Ecclesiae, sod etiam civili potestali de iisdem causis c0gnoscere
423쪽
S. LXV. DE REBUS ET CAUSIS CONNEX. EU MIXTI. 249
agitur de causis spiritualibus, quarum c0gniti et judicium, ut Supra ostendimus, ad unam Ecclesiam pertinet. De causis criminalibus ecclesiasticis, et mixtis conser citatum Commentarium de sinibus utriusque potestatis, ite Serram in quarto et sexto Vindiciarum libro, et oratium Mariam de Iurisdictione per et inter Iudicem celesiasticum et saecularem
DE APPELLATIONE AB AD USU Oui putant Curiam piscopalem, aut dudicem ecclesias licum sua p0les tale in aliqua serenda sententia abusum esse, ii solent in aliquibus regionibus ad Principem laicum, sive ejus Curiam appellare quae appellatio u ab usu nuncupatur. Quaeritur laque, an hujusm0di appellatio valeat, et liceat Qua de re aliqua dicenda sunt. Jam vero judex ecclesiasticus sua p0les late abuli potest, vel injustam sententiam pro nunc laudo, vel judicialem ordinem n0n servando. Si appellatio fiat ali0 ne injustiliae, vocatur appellatio simple et meras si autem appellatio ob ia in servatum judiciorum ordinem interponatur, appellulio tamquam ob abusu nominatur. Inter utram ille appellationem illud intercedit, quod in pri0ri appellatione Princeps sive judex laicus de re ecclesiastica c0gn0sci et judicat, an scilicet seu lentia cum sacris canonibUS 0ngruat, nec ne in appellatione vero tamquam ab abusu non de
424쪽
jure, sed de lact0 0gn0Scit, Utrum X. gr. eccleSiasticus judex legitim0s testes, et ips0 litigantes audierit, an suffcientem defensi0ni 0cum dederit, an denique alia in re, quae ad judici0rum ordinem perlineat, p0 testale Sila abus Us sit. Communis ver est Canonislartim sententia, meram et
simplicem appellati0nem in qualibet causa spirituali et ecclesiastica illicitam et nullam esse, cum artim rerum c0gnili ad 0lam Ecclesiam pertineat Petrus de arca
lib. IV cap. 1 f. de C0nc0rdia Sacerdolii et Imperii
liae habet Simplicem et meram appellationem a Curia ecclesiastica ad Curiam regiam in Gallia nunquam admissum fuisse fatentur Petrus de Cugneris art. 14 Mas uerius it de cippellui. S. 22, et Ioannes Galli qua est. 161. t J0annes Petrus Giber p0lesiali laicae admi dum addictus prima pari. Proteg0m. ad Jus Canonicum lil.
secl. x Magistratus, ait, usurparent auctoritatem, quae sibi non competit, si appellationes tamquam ab ab usu admitterent, cum sententia non est videntes contraria
legibus Ecclesiae, quia in hoc casu agitur de interpre- tuti0ne canonum, quae non competit Principi legis interpretuli pendet ab eo, qui ejus ferendae auctoritalem habet. Quaesti igitur in eo vertitur, an appellationes lamquam ab abusu pr0prie dictae, in quibus nempe appellans de violato ordine judiciali 0nqueri tui , licitae rataeque habendae si uti Ηujusm0di ver appellationum patroni tribus argumentis utuntur. Primum est, inter christiani Principis ossicia illud esse praecipuum, quod curam et deserisionem
425쪽
Εcclesiae sacroi linque canonum respicit ide0que Principem n0n 0d0 0sse, sed etiam clirare debere, ne c0ntra can0nes et recepta cclesiae jura quidquam perpetretur, et si quid hujusmodi a judice ecclesiastic commissiliusuerit, propulsare et emendare. Alterili argumentum est, summis Principibus jus p0lestatemque SSe, 0 OmneS, qui in ips0rum dili 0 ne sunt, a vi et oppressione defendere; et idcirco si judex ecclesiasticus injuriam inserat, laserit et oppress ad Principem c0usugere, et Principi appellati0nem recipere. ertium denique argumentUm Umitur ex can. Nos si incompetenter calas 2 q. 7 c. 41, qu Leo IV Ludovic Imperat0ri sic scribit: Nos si in-c0mpetenter aliquid egimus, et subditis justae legis tramitem non conservavimus, vestro, ac missorum est rorum volumus emendari judicio. Verum qu0d ad primum altinet, Princeps saecularis, si cust0s est ei executor can0num, omnino debet eorumdem canonum regulas equi, daque adcl0ritale tueri, et pr0pterea quando etiam judices ecclesiastici in ea non es peccarent, cum ipsi canones mandaverint, Superiorem esse adeundum qui illatas injurias corrigat, si Principes velint esse canonum custodes et executores, in hoc
incumbere debent, ut qui de inferioribus judicibus jure queruntur, ad superiores Ecclesiae judices confugiant qu0d praeclare dictum est 40nc agit in disseri. 21 Nat Alexandri Hist. cci saec. IV . . Ex quibus in pr0mptu responsi est ad secundum argumentum; siquidem qui vim passus est , 0lerit a sententii judicis inseri0ris ad superi0rem judicem ecclesia-
426쪽
25 2 iiD. III. c. II. DE REBUS ECCL POTEST SUBIECTIS
sticum appellare. Sed junt, si judex superi0r aut 0lit, aut, quod facilius evenire potest, injuriam ab inferiori judice illa iam c0mprimere nequeat , 0nne licebit Magistratus laici praesidium quaerere ' Id quidem necessariae defensi0nis jure aliquando licebit; qua de re legendae sunt animadversi0nes ejusdem R0ucaglia in cap. 2 Syn-0psis Hist. ccl. V saecul Natalis Alexandri . . Ouod denique spectat ad can0nem In competenter, is salsi tribuitur Leoni V pr0babilius videtur Le0ni III
adscribendus. Quare ign0lus est ju can0ni auct0r, neque etiam c0mperta res est, de qua agebatur, an scilicet ecclesiastica suerit, an civilis. Nihil ergo c0ncludi ex eo p0lerit. Antonius Faber lib. Vt in C0d tit. 28 des. 8 num 3 ob-
Servat, hunc appellationum suam plerumque magnas inter utriusque jurisdictionis Magistratus rixas, interdum etiam tragoedias eaecitasse, non sine magno totius Reipublicae christianae et scandalo et detrimento quam ob causam fuisse hanc appellandi speciem antiquis omnibus urisconsultis incognitam. Quare audiendus est vo Carn0tensis ep. 159 Si qui ait, aliquando se praegravatos ipsius Ecclesiae auctoritate conqueruntur, hoc eis coiisilium damus, ut non descendant in Iegyptum propter Gu- milium.
DE BONIS ECCLESIAE Ante Constantinum M. cclesiae bona suerunt plerumque res m0biles ex fidelium sp0ntaneis largiti0nibus comparatae. li 0seci res imm0biles, perseculi0ne saeviente,
427쪽
perpetuis direpti0nibus patuissent; nam celari non poterant, aut ali asportari. Atqui tamen Ecclesia per illud temp0ris spatium b0nis stabilibus non penitus caruit si quidem Alexandro Sever Imperat0re, cum christiani
ut scribit Lampridius tuler Script hist. August. pag. 131edit Paris. quemdam locum , qui publicus fuerat, occupassent, contra popinarii dicerent sibi eum deberi Imperator rescripsit, melius esse ut quomodocumque ibi Deus colatur, quam popinariis dedatur. Et h0 massivus de nov. et et sicci discipi pari. 3 lib. 1 cap. 3
Cum , inquit, Paulus Samosalenus morem gerere detreetaret decreto Concilii Intiochiae adversus eum congregati, nec DOMO ECCLEs E incedere vellet, jussit Iureliu-nus Imperator illi eam addici, ad quem EPISCOPI ITALIAE et ROMANUS PRAESUL rescripsisSent. Fateamur ergo
necesse est idelium pietate et largitione celesiae dono datas esse terras, domos, haereditates ante et tum quam habenas Imperii christiani Principes tractur incoepissent, eorumque fundorum Episcopos usum fructum et administrationem habuisse penes se, ut eos luerentur etiam judicio et ope Principum nondum christiano nomine et mysterio initiatorum. Praeterea nemini dubium esse p0lest, quin ante Constantinum d0mos, agros et hort0s cclesia p0ssederit cum haec omnia idem res lilii Imperator jusserit. Fiscus adfersus S. Ecclesias nihil obloqui ausus, ea quae aliquundo injuste detinuit, Ecclesiis juste restituat. Omnia er90, quae ad Ecclesias visa fuerint perlinere, sive domus possessio sit, sive agri, sive horti, Seu quaecumque
428쪽
254 LIB. III. c. II. DE BEBUS CCL. POTEST SUBJECTIS
alia nullo ure, quod ad dominium attinet, imminuto, sed omnibus integris manentibus, restitui jubemus, ut est apud usebium lib. 2 de vita C0nstantini cap. 39. Lege qu0que ala p0les talem omnibus secit ex b0nis suis quidquid vellet Ecclesiis testament relinquendi. Habeat
unusquisque licentiam sanctissimo, catholico, venerabilique Concilio decedens bonorum quod optaverit relinquere. Non sint assa judicia ejus nihil est, quod magis hominibus debeatur, quam iit supremae voluntatis, p0stquam illud jam velle non possunt, liber sit stylus, et licitum, quod iterum non redit, arbitrium, eg habeat unusquisque C. de S. cclesiis. Denique ex ali 0rum Imperatorum legibus libera cuique p0lestas tributa est vel lesta-1nento, vel clibus inter vivos quaecumque b0na in c-clesiam transferendi l. 19 0d de S. ccl. et passim
Ex quibus legibus paulatim crevit Ecclesiae patrimonium, deinde etiam magna praediorum b0n0rumque c0pia auctum est, tum quia ex leg. 20 0d de pisc. si Clerici vel Monachi intestati nullis legitimis haeredibus relictis decessissent, eorum b0na cclesiae vel m0nasterio, cui addicti erant, dev0lvebantur, tum quia ipsorum plerique dum se Allari vel monasteri dedicabant, b0na sua
vel e0rum partem tu Ecclesias vel m0nasteria transserebant, lum quia omne id, quod Monachi acquirerent, monasteri acquirebant. Ad haec omnia piae summorum Principum et christianae gentis largitiones accesserunt. Sed Ecclesiae acquisitiones uberi0res actae sunt ex ten-lium parsimonia et provida administratione, et potissimum
429쪽
DE JUR ACQUIRENDI ET POSSIDENDI Ea quae diximus ad actum perlinent; nunc de jure videndum est. Quaeritur itaque nudenam Ecclesia iis habet b0na stabilia et frugifera acquirendi et p0ssidendi'
Besp0ndere n0u dubitamus : ex divina institutione Narnque Christus in Dei cultum et animarum salillem celesiam instituit, et quoniam perpetuam esse v0luil, minime dubitare licet, quin eam quoque voluerit iis omnibus p0liri, quae s0rent ad suem c0nsequendum necessaria. Atqui ad Dei cultum et salutem animarum aedificanda sunt templa et allaria, c0mparanda ornamenta et Vasa Sacra, aliaque ad divinum ullum spectantia, alendi sunt piscopi, Presbyteri et Ministri, qui Ecclesiae serviant, et t0l anim atque opera in aeternam salutem hominum curandam incumbant, Clerici in litteris et disciplina ecclesiastica instituendi, et celera ejus generis pr0curanda ;quae quidem omnia sine magnis sumptibus fieri n0n possunt. Igitur Ecclesia ex sua instituti0ne et divini Fundat0ris v0luulate jus habet sive pecunias, sive b0na stabilia et rugifera sibi c0mparandi, acquirendi et p0ssidendi, ut quae ad saciendos sumptu neceSsaria tini, ea in promptu habeat Ouapropter aut C0ns lani ininum. sanetissimi Ecclesiae Aulistiles et Patres non dubilarunt dom0S, agr0s, et hort0s 0mine ipsius Ecclesiae recipere et p0ssidere, licet tunc temp0ris celesia, eo quod tam-
430쪽
256 iiB. III. C. II. DE REBUS ECCL POTEST SUBJECTIS
quam collegium illicitum habebatur, jure civili vetaretur arcam retinere, 0que minu res Soli possidere, i. I. Quod cujusq. universit nomin. p0stolus Paulus I ad Cor. IX v. 11 jam scripserat Si nos vobis spiritualia
seminavimus, magnum est, si nos carnalia vestra metamus sit v. 14 Ita et Dominus ordinavit iis , qui Evangelium annuntiant, de vangelio virere. C0usermone iam contra Catharos et Maldenses, Commentarium de sinibus utriusque potestatis, Mamacchii opusi latice scriptum de libero Helesiae jure acquirendi et p0ssidendi. Hoc loco de lege mortietationis disserendum esset, sed pauca n0lare sufficiat. Hujusm0di lege, quam manuum mortuarum V0eani, translati0nes b0n0rum in Ecclesiam aliaque I 0ca Pia sine litteris mortietationis, id est, sine consensu laicae p0lestatis, nullae et irritae declarantur. P. Maurus de Scheukl in suis Instituli 0nibus uris ecclesiastici S. 410 asserit, praeter quaedam Xempla, alias esse rationes multas, quae leges mortietationis incertis adjunctis Hesus esse posse persuadent. Rationes autem, qua ipse assert, tres praecipue sunt 1. quia hue Principis leae non circa bona Ecclesiae , sed circa bona civilia versatur e . quia cum cclesia semel acquisita lienari vetet ob utilitatem Desesiam, cur simile quid Principi, servato recto ordine, non liceat ob bonum reipublieae 8 . quia per hanc legem Delesiastici et Ecclesia non prirantur ure acquisito, sed sequiro do, et quidem jure acquirendi bona solum iis haud necessuria privantur autem eo jure boni publici causa.