장음표시 사용
411쪽
resi' inter urbana ministeria continentur: item opS0natores et uestiarii et 'cellarii R et cubicularii et arcarii et coqui, placentarii, ton Sores, pistores, lecticarii, 'stabularii. 3 73. 'Pecoribus legatis quadrupedes omnes c0ntinentur, quae gregatim pascuutur. 74. 'Ιumentis legatis boues non continentur: equis uero legati S equas quoque placuit contineri, ovibus autem legatis agni non continentur, nisi annuales sint. 75 7 Grege ovium legato arietes etiam continentur. 76. 'Auibus legatis, an Seres, phaSiani, gallinae et aviaria debebuntur: an autem phasianarii et pastores an serum, uoluntatis quae Stio est. 77 'Dulcibus legatis, sapa, defrutum, mulsum, dulce
etiam uinum, palmae, caricae, uvae passae debebuntur. Sed
in hoc quoque uoluntatis est quaestio: 'quiati' et in specie pomorum comprehendi possunt. 78. rugibus legatis tam legumina, quam hordeum et triticum continentur. 79. Veste legata, ea cedunt, quae ex lana et lino texta sunt: item Serica et i, bycina, quae tamen induendi, operiendi, cingendi, Ster uendi , inliciendique causa parata sunt: pelles quoque indut0riae continebuntur. 80. - Veste uirili legata, ea tantummodo debebuntur, quae ad usum uirilem saluo pudore ' uirilitatis attinent. Stragula quoque huic legato cedunt. 81. β Muliebri
Ueste legata, Omnia, quae ad usum muli 0brem Spectant, debebuntur. 82. 'Lana legata, siue succida siue lota sit, Sive pectinata siue uersicoloria, legato cedit: purpura Uer0 aut stamen subtemenue hoc nomine non continentur. 83. 7 Mundo muliebri legato, ea cedunt, per quae mundior mulier lauti0rquei'') institutores plerique C . Lege stratores. δ) Sic aliqui d.
cellararii alii, edd. ε) C . paene omnes omittunt. β) Cf. L. 65. S. 4. D. de leg. 3. q) Cf. L. 38. S. 6. D. de aedil. ed. 21, 1). L. 60 pr. L. 62. D. de leg. 3. 7 Cf. L. 81. S. 5. D. eod. ') Exstat etiam sed mutata in L. 66. D. de test. 3.') Cf. L. 16. S. 1. D. de trit. vino 33, 6). L. 205. D. de υerb. sion. 50, 16). q) Malim quia quaedam. i Cf. L. 77. D. eod. Plin. H. N. 18, 7, 9. η) Cf. L. 23. 33. 1. 3. L. 2l. 25 p . D. de Guro arsi. 34, 2). δ) Cf. L. 23. S. 2. D. eod. 3) Ita d. omnes praeter tres. Omittunt edd. A. et Naen. δ) Cf. L. 23. S. 2. cit. β) Cf. L. 32. S. 6. D. de . auro arsi. 34, 2)et L. 70 pr. 33. 1-4. 12. D. de leg. 3. , ubi Ulpianus a Paullo dissentit. 7) Cf. L. 25. S. 10. L. 32. S. 7. D. Me auro arsi.
412쪽
essicitur, uelut speculum, conchae, Si tuli, item buxides, unguenta et uasa, in quibus ea sunt: item sella balnearis et cetera eiusmodi. 84. ii)0rnamentis legatis, ea cedunt, per quae ornatior emicitur mulier, ueluti annuli, catenae, reticuli, et cetera, quibus collo uel capite uel manibus mulieres orn n-tur. 85. 'Argento legato, massae tantummodo debebuntur: i δ' uasa enim, quae proprio nomine separantur, legat0 non cedunt, quia nec lana legata uestimenta debebuntur. 86. i Vasis argenteis legatis ea omnia continentur, quae capacitati alicui parata sunt, et ideo tam potoria quam escaria,
lances, piperatoria; cochlearia quoque, itemque trullae, caliceS,sevphi et his similia. 87. - Libris legatis chartae uolumina
uel membranae et philurae continentur: codices quoque debentur: librorum enim appellatione non u0lumina chartarum, sed scripturae modus, qui certo sine concluditur, aestimatur. 88. 3Αuro legato, gemmae quoque inclusae, item Ille margaritae et smaragdi legato cedunt. sed magis est, u0luntatis esse quaestionem: insectum enim aurum debetur: 'laetum β 0rnamentorum genere continetur. 89. 'Vasis argenteis legatis, emblemata quoque ex auro infixa legato cedunt. 90. 7Αrgent0 p0t0ri 0 legato, omnia, quae ad poculorum speciem comparata sunt, debebuntur, ueluti paterae, calices, scyphi, Ur-ce0li, oenophoria et conchae. 91. Carruca cum iunctura legato, mulae qu0que legatae, non mulio uidetur, pr0pter qu0tidianam loquendi consuetudinem.
D. eod. L. 70. S. 6. D. de leo. 3. i q) Nisi alia voluntas sit testatoris S. 88.), quam plerique fere semper accipiendam puta
verunt, cuius sententitie ipse Paullus L. TS. 3. 4. D. eod. ratio
nem reddit. i) CL L. 19. S. 10. D. de auro ursi. 34, 23. ) i. e. qicibus in conti iis ministratur. δ) Cf. L. 52 pr. D. de leo. 3. 3 Cf. L. 19. 33. 13 seq. L. 29. D. de auro arss. 3s, 2). Plin. N. N. 33. praef. supra g. 85. β) socium enim C ld. edd.; sed enim ex sa-clum geminatum. βὶ Cf. L. 19. S. 5. D. eod. 7) Cf. L. 21 pr. L. 30. D. eod. Iuvenal. 6, 425. Murtiui. 4, -9. ' Cf. L. 13. L. 19. 3. S. D. eod. L. 38. S. S.
413쪽
92. i 'Prolatis codicillis uel alio testamento, quibus ademptum est legatum uel certe rescissum, i δ' perperam soluta repetuntur.
TIT. VII. DE MORTIS CAUSA DONATIONIBUS.
1. i M0rtis causa donat, qui ad bellum proficiscitur, et qui nauigat, ea scilicet condicione, ut, si reuersus fuerit, sibi
restituatur; si perierit, penes eum remaneat, cui donauit. 2. Donatio ut 0rtis causa cessante ualetudine et secuta sanitate paenitentia etiam reuocatur: morte enim tantummodo conualescit.
TIT. VIII. AD LEGEM FALCIDIAM.
1. 3 Exhausta legatis aut fideicommissis uel mortis cauSadonationibus hereditate auxilio Falcidiae institutus heres quadrantem retinere potest. 2. 0uoties de modo 'partis retinenti e quaeritur propter periculum plus petendi, ' os sciol 'iudicis 3 omnibus aestimatis, quarta facienda eSt, quae apud heredem remaneat, aut certe exigenda cauti0β a legatario, Ut quod p iis dodrante 'perceperit,' restituat. 3. ysia, quae mater uiua silio d0nauit, in quartam non imputantur.
D. de aedil. ed. 21, 1 . t ') Cf. L. 2. S. 1. L. 3. 4. D. de cond. ind. 12, 6 . An etiam per damnationem' CIL Gai. 2, 283.3ηρ Alio facto testamento priore rupto. Nam et donationeS et emptiones rescindi dicuntur. Tu. VII. i) Cf. 2, 23. S. 1. Cf. S. 1. I. de donat. 2, 6 . ') et eoe paucis C . addunt edd.Τil. VIII. i) Cf. Gai. 2, 227. 254. L. 5. C. ad leg. Falc. 6, 50 . ') d. l. 2. 5. 6. 9. parte 27 quartae ceteri Cdd. edd. δ) Data incertae partis rei vindicatione vel condictione. L. 76. S. 1. D. de rei vind. 6, 1 . Alia ratio est arbitri dati a praetore ad rationem sereundam L. 1. S. 6. D. Si pluS q. per leg. Falc. 35, 3). ε) iudicantis quinque C . Fortasse: iudicis ante. β) 9uae hoc casu est iudicialis, et plerumque neceSSaria, quia et apud iudicem incerta detractio vim examinabitur. L. 76. cit.
414쪽
4. Ex mora praestandorum fideicommissorum uel legatorum fructus et usurae peti possunt: mora autem fieri uidetur, cum postulanti non datur. L. 10. D. ut in p0SSess. 'legat. 36, 4 .
') Cf. Gai. 2, 280. Unde ante legatorum omissum videtur sinendi
415쪽
1. y Ab uxore, cui uir dotem praelegauit, fideicommissum relinqui n0n potest, quia n0n ex lucrativa causa testamento aliquid capit, sed proprium recipere uidetur. 2. A postumo herede instituto fideicommissum dari potest. 3. Ab imperatore herede instituto legatum et 1ideicommissum ' dari 3 potest. 4. A surdo uel muto, siue legatum acceperit, siue heres institutus sit, uel ab intestato successerit, fideicommissum 'recte' relinquitur.
linquit, l0 qui potest, uelut PETO, CAI SEI, CONTENTUS SIS ILLA RE, aut VOLO TIBI ILLUD PRAESΤAR1. 6. 7 Fideicommittere his uerbis possumus ROGO, PETO, VOLO, MANDO, DEPRECOR, CUPIO , INIUNGO . DESIDERO quoque et ΙΜPERO uerba utile saciunt si dei00mmissum. RELINQUO Uero et C ΟΜ-ΜΕNDo nullam fideicommissi pariunt acti0nem.
r. ' Tam n0stras res quam alienas per fideicommissum relinquere possumus; sed nostrae statim, alienae autem aestimatae aut redemptae praestantur. 8. ' Si alienam rem tumTit. I. i) Cf. L. 77. S. 12. D. de leg. 2. Cf. L. 127. D. de leg. 1. L. 1. S. S. D. de leo. 3. δ) Cf. L. 7. C. qui testam . fac. 6, 22). pr. I. de codic. 2, 25 ) d. 4. 12.peli resiqui, edd. δ) Supplevi. Cf. L. 77. S. 3. D. M leg. 2.') Cf. L. 69 pr. D. de leg. 2. L. 11. 3. 4. D. de leo. 3. 7 .siai. 2, 249. L. 115. 118. D. de test. 1. L. 11. S. 2. D. de leg. 3.L. 12. C. de si ic. lib. 7, 4 . L. 78. S. S. D. ad SC. I rebell. 36, 1 . ') Cf. Gai. 2, 261. 262. Uly. 25, 5. ') Cf. L. 10. C. de leg. 6, 37). L. 6. C. de fidei. 6, 42 .
416쪽
quam suam testator per fideicommissum reliquerit, non relicturus, si alienam scisset, ut Solet legatum, ita inutile erit si deic0mmissum. 9. λ' Testator superuiuens Si eam rem, quam reliquerat, uendiderit, extinguitur fideicommissum. 10. i Codicillis, qui testamento confirmati non sunt, adscriptum fideicommissum iure debetur. 11. Filio quibuscumque uerbis a patre fideicommissum relictum iure debetur: susscit enim inter c0niunctas personas quibuScumque Verbi S, ut in donatione, uoluntas expressa. et ideo etiam pridie, quam moriatur, β recte relictum uidetur. 12. 3 in tempus emancipationis, uel cum sui iuris erit, fidei commissum relictum qu0cumque modo patria p0 testate liberato debetur. 13. Rogati inuicem sibi, si sine liberis decesserint, hereditatem restituere, altero decedente sine liberis hereditas ad eum peruenit, qui superuixit: nec ex eo pacisci si contra uoluntatem testatoris possunt. 14. Heres ante aditam hereditatem, legatarius antequam legatum accipiat, i sideicommissum praestare non p0ssunt. 15. y Rem fideicommissam si heres uendiderit, eamque Sciens comparauerit, nihilominus in possessionem eius fideicommissarius mitti iure desiderat. 16. Quoties libertis fideicommissum relinquitur, ad eos tantummodo placuit pertinere, qui ' manumissi sunt, uel qui in eodem testamento libertatem intra numerum legitimum consecuti sunt.' 17. Cui ab herede fideicommissum non praestatur, non solum in res
hereditarias, sed et in proprias heredis inducitur. 18. 'Ius omne fideicommissi non in uindicatione, sed in petitione
L. 21. 33. 1. 2. D. de lest. 3.
leg. 3. L. 15. D. quando dies leo. 36, 2). L. 3. C. de inst. et subst. 0, 25 . q) 0uo pacto studium quaerendi liberos iniunctum remittere sibi videbantur. Sed hoc alia ratione postea mutatum L. 11. C. de transact. 2, 4 . q) Cf. L. 78 pr. D. de lest. 2.L. 8 pr. D. de leg. 3. 7) Cf. L. 1. 3. g. 2. C. comm. de test. 6, 43). Nov. 39 pr. infra S. 17. β) Excidisse videtur a uiuo vel uindicta. ') Excipe alimentorum fideicomminum. L. 2 pr.
417쪽
TIT. II. DE SENATUSCONSULTO TREBELLIANO.
heres omnibus hereditariis actionibus oneretur. et ideo, qu0ties hereditas ex causa fideicommissi restituitur, actiones eius in fideicommissarium transferuntur, quia unicuique damno Samesse silem suam non 0portet.
1. ' Inter heredem et fidei commissarium, cui ex Pegasiano hereditas restituitur, partis et pro parte stipulatio interponitur, ut heredi instituto pro quarta actiones, pro ceteri S uero portionibus fidei commissari0 competant. 2. y Totam hereditatem restituere rogatus si quartam retinere nolit, magis eSt, ut eam ex Trebelliano debeat restituere: tunc enim omnes actiones in silet commissarium dantur. 3. Lex Falcidia itemque Senatusconsultum Pegasianum deducto omni aere alieno 'deorumque donisy quartam residuae hereditatis ad heredem uoluit pertinere. 4. 0ui totam hereditatem restituit, cum quartam retinere ex Pegasiano debuisset, ' si non retineat, repetere eam non p0test. nec enim indebitum soluisse uidetur, qui plenam fidem defuncto praestare maluit. β TIT. IV. DE REPUDIANDA HEREDITΑΤΕ. 1. y Recusari hereditas non tantum uerbis, sed etiam repotest et alio quouis indicio uoluntatis. 2. Heres per magi-
Gai. 2, 257. δ) Intellige sacra privata l. e. quaecunque Diis danda sive sacridicanda ex his bonis erant Gai. 2, 55). Haec enim proprie dona dicuntur. Brisson. de form. 1, 48. Ad ea vero, quae testamento Diis relinquuntur, pertinet lex Falcidia.
l L. 1. 3. 5. D. ad i. Falc. 35, 2), ε) i. e. si ex Trebelliano restituat S. 2). In omnibus C . haec verba extant. β) Cf. L. 1. 19. C. ad leg. Falc. 50 . L. 5. S. 15. D. de don. int.
Tu. IV. Τ) Recte Culac. observat, hic non agi de repu'l dianda hereditate, sed de eo, qui desiderante fideicommissario hereditatem adire nolit. ') Est L. 95. D. de acg. υ. Omitt.
418쪽
stratus municipales ex auctoritate praesidis, fidei commissario postulante, hereditatem adire et restituere compellitur. 3. Fideicommissurius si affirmet, heredem n0lle adire hereditatem, absente eo interponi decretum es in possessionem mitti iure desiderat. 4. β Suspectam hereditatem adire compulsus omnia ex Trebellian0 restituit.
TIT. V. DE INOFFICIOSI QUERELA.
1. In ossiciosum dicitur testamentum, ' qu0d, frustra liberi si
exheredatis, non ex ossicio pietatis uidetur esse conscriptum. 2. Post sactum a matre testamentum filius procreatuS, I 0nmutata ab ea, cum posset, uoluntate, ad exemplum praeteriti,
inofficiosi querelam recte instituit 3. y Testamentum, in quo imperator Scriptus heres est, in ossiciosum argui potest: eum enim, qui leges lacit, pari maiestate legibus obtemperare c0nuenit. 4. 30ui in0ssiciosum dicere p0test, hereditatem petere non prohibetur. 5. β Filius ex asse heres institutus inofficiosum dicere non potest: nec interest, exhausta nec ne sit hereditas : cum apud eum quarta aut legis Falcidiae aut senatusconsulti Pegasiani benesci0 sit remansura. 6. β 0uartae portionis p0rtio' liberis, deducto aere alieno et funeris impenSa, praestanda est, ut ab inofficiosi querela excludantur. Libertates quoque eam portionem minuere placet. 7. Filius 'iudicio' patris si minus quarta portione consecutus Sit, Ut quarta sibi a c0heredibus fratribus citra in ossici0si querelam impleatur, iure desiderat.' 8. i'Ρactio talis, ne de in oss-cioso testamento dicatur, querelam super iudicio suturam non
419쪽
excludit: meritis enim liberos magis quam pactionibus adstringi placuit. s. λὲ Rogatus hereditatem restituere etsi in0ssiciosi querelam instituerit, si dei commisso non sit iniuria: quartam enim solummodo hereditatis amittit, quam beneficio senatusc0nsulti habere p0tuisset 10. Heres institutur, habens substitutum, si de inofficioso dixerit nec obtinuerit non id ad fiscum, sed ad substitutum pertinebit.
uel maxima pars eorum adhibeatur, qui Signauerint testamentum, ita ut agnitis signis, rupto lino, aperiatur et recitetur,
atque ita describendi exempli fiat potestas, ac deinde signo publico obsignatum in archium redigatur, ut, si quando exemplum eius interciderit, sit, unde peti possit. 2. estamenta in municipiis, coloniis, oppidis, 'praesecturis, uicis, castellis, conciliabulis 3 sacta in soro ' uel basilica praesentibus testisus uel h0nestis uiris inter' horam secundam et decimam diei ' aperiri) recitarique 7 debebunt, exemploque sublato, ab iisdem rursus 'coram' magistratibus obsignari, 'in quorum' praesentia ' aperta sunt. λ' 2 '. 0ui aliter aut alibi, quam uti
U) Cf. L. 8. S. 14. D. θ. t. δ) Hic et S. 9. intelliste heredem
institutum ex parte minore quam debita. Pit. VI. hic sequitur, quia ut petraonis coniunctis certa portio, ita vicesima populo Romano testamento facto debetur. i) Cf. Supra 3, 5. S. 17. . - L. 4. 6. 7. D. ωStam. quemadm.
aper. 29, 3 . Hic enim praeceptum edicti praetoris urbani re fertur. η Iam caput legis Iuliae vicesimariae de testamentis extra urbem in Italia factis referri videtur. δ) Cf. Leg. Iul.
munic. v. 98. 109. 119. 124 130. 135. 142. Lesi. Rubr. c. 21-23.
L. 16. Th. C. de episc. 16, 2 . L. 3. Ph. C. de collat. donat. 11, 20). L. 13. Ph. C. de desertor. 7, 18 . AuguStin. ep. 50. 185 Ben.). ε) praefectura, uico. castello, c0nciliabulo C . edd. Sed omnia haec notabantur, et colonia plerique C ld. β) Cf. Lest. Flav. Malac. 64. uti pecunia in foro municipi' .... q) Cf. Martiat. 4, 8. 7) Addidi de Schult. s. recitarique plerique Od. recitari edd. ') Sic emendavi et suo loco restitui v. constat, quae in tam et edd. legitur poSt praeSentia, quamque Paulli esse non posse iam Schult. vidit. Non magistratus, Sed teStes in provinciis obsignare, ostendit L. 7. cit. ') Cd. 19. quorum ceteri, edd. ist) c0nstat apertum plerique C ld. factum
420쪽
lege praecipitur, testamentum aperuerit recitaueritve, poenAsestertiorum quinque milium tenetur. 3. Testamentum lex statim post mortem testatoris aperiri uoluit. et ideo, quamuis sit rescriptis uariatum, tamen a praesentibus intra triduum uel 'quinque dies ii aperiendae sunt tabulae: ab absentibus quoque
' tam 3 heredibus aut legatariis aut libertatibus, quam neceS-sario uectigali moram seri.
TIT. VII. DE LEGE CORNELIA.1. i Qui testamentum salsum scripserit, ' recitauerit, subiecerit, signauerit ' Sciens dolo malo, uerumue ' suppresserit, amouerit, resignauerit, deleverit, poena legis Corneliae de salsis tenebitur, id est in insulam deportatur. 2. 3Non tantum is, qui testamentum Subiecit, suppressit, deleuit, poena legis Corneliae coercetur, sed et is, qui sciens dolo malo id seri iussit faciendumve curauit. 3. β Testamentum supprimit, qui sciens prudensque tabulas testamenti in fraudem heredum uel legatariorum ' fidei uecommissariorum ' aut libertatum non profert. 4. Supprimere tabulas uidetur, qui, cum habeat et proferre possit, eas proferre non curat. 5. y Codicilli quoque,
hoc eae aperta S)ς constat aperta edd. - Sequentem sententiam S. 2 . , quae huic Paulli editioni primum accedit, primus Nae-nelius nusavit in Richteri et Schneideri annal. crit. iurispr. Germ. 1844. p. 1053. ex duobus legis Ronr. Visigoth. codd. , noviter repertis, Eporediensi et Hosanbano olim Pithoeano, quorum variantes lectiones subicior qualiter Ep. Ros. correxit Naen. ubi Ep. Ros. - legem percipitur ROS. - recitauerit NOS. - teneatur Mos. ii) Hoc fortasse, si alieno nomine petendum erat.
eos C . edd. δ) Sc. dinumeratis vicenis milibus passibus in dies itineris cf. Fr. Vat. 162), quae verba Visigothi videntur recidisse. Cf. L. 154. D. de vers. sisn. 50, 16). testamentum C ld. edd. Cf. 3, 4'. not. 20. Tit. VII. i) Cf. 5, 25. S. 1. L. 2. D. ad test. Corn. de fala. 47, 10 . ') Dictando, ut alius scriberet. L. 21. C. h. t. 9, 22). Nam qui falsum coram iudice sciens recitat, non incidit in Corneliam. L. 13. S. 1. D. h. t. Cf. L. 2. D. ad leg. Iul.mui. 48, 4). δ) Fere geminando Supplevi scriptum puta Sc. d. m. veru u). ε) Cf. L. 2. cit. δ) Cf. L. 44 fln. f. de aeq.rer. . m. sit, l). Isidor. O . 5, 24. S. 11. β) fidei commissa ri0rum plerique C ld. edd. 7 Cf. L. 1. S. 2. D. de tab. exhib.